De voddenraper
is vergeten...
Djilas ziet nieuwe
klasse ook in Rusland
HIER EN DAAR HANDVOL
EMMAÜSGANGERS
Speelt volgende boek
Simenon zich in Luik af?
HET GROTE AVONTUUR
VAN ABBE PIERRE
Dankwoord
van koningin
VRACHTVLUCHTEN
VOOR SCHIPHOL
Amerikaanse
maatschappij
vestigt zich
op Schiphol
VRIJDAG 2 MEI 1969
DB LEIDSE COURANT
PAGINA 15
(Van onze correspondent Lucas Kleijn)
PARIJS Zo heel veel pastoors zijn er niet in de wereld van
wie men kan zeggen, dat zij geestelijke, verzetsheld, kamerlid,
voddenraper en heilige zijn geweest. Abbé Pierre behoort tot
die weinigen, maar de wereld is hem al weer half of helemaal
vergeten. In zijn beroemde tijd heeft hij voor daklozen nood
woningen gebouwd, in de barre winter van 1954 heeft hij met
zijn Emmaüsgangers honderden half bevroren stumperds van
straat geraapt, maar over die barmhartige Samaritaan praat
tegenwoordig niemand meer. In een boek, dat zo pas bij de Pa-
rijse uitgeverij Grasset is verschenen, hebben twee journalisten
voor hem een standbeeld opgericht. 1)
Abbé Pierre is het vijfde kind uit een
gezin van acht. Henri Grouès zag 5
augustus 1912 het levenslicht in Lyon.
Een vrome vader en een vrome moeder
Geen avond, voor het slapen gaan,
I zonder gemeenschappelijk gebed:
„Heer, wij weten, groten en kleinen,
dat wij niets zijn, niets vermogen door
j onszelf, maar tot alles in staat zijn
j met uw hulpAls Henri acht jaar
is wandelt hij met een vrindje aan de
hand van zijn tante, die aan dat
vriendje vraagt, of hij niet geestelijke
zou willen worden. Het vrindje zegt
van ja, Henri van neen. Weet een
jongen van acht jaar veel. Het vrind
je is later getrouwd en vader van een
J kroostrijk gezin geworden. Henri, die
het op zijn achtste nog niet wist, werd
priester. „De voorzienigheid leidt ons
vaak langs kronkelige paden".
Als Henri achttien is, komt hij bij de
capucijnen van Lyon en studeert ze
ven jaar filosofie en theologie. In 1938
Ij wordt hij tot priester gewijd, wil nog
een jaar filosofie studeren, maar komt
I in dat jaar tot de conclusie, dat hij
j voor contemplatie niet is weggelegd.
("Hij \yordt vicaris van de basiliek van
Saint Joseph in Grenoble en daar
overvalt hem de oorlog. Zwak van
gezondheid behoeft hij niet naar het
front, maar wordt aalmoezenier.
Henri Grouès verdwijnt uit de ge
schiedenis. Voortaan heet hij Abbé
T Pierre en zo zal hij blijven heten ook
buiten de illegaliteit, waarin hij voor
lopig onderduikt. Via Parijs, Lyon, de
Pyreneeën, Spanje en Gibraltar be
reikt hij de vrije Franse troepen in
Algiers, waar hij dienst neemt als
aalmoezenier aan boord van de „Jean
Bart".
Terug in het bevrijde Parijs in 1946.
Daar is de campagne aan de gang
voor de algemene verkiezingen. Waar
om stel je je geen kandidaat, vragen
een paar vrienden. Een of twee gees
telijken in de volksvertegenwoordiging
behoort tot de traditie van de repu
bliek. Abbé Pierre zegt niet neen en
waarachtig, de Meurthe-et-Moselle
stuurt hem als deputé naar de kamer.
Omdat Grenoble te ver is, vestigt hij
zich in Parijs, in de buurt van Saint-
Germain-des-prés.
Emmaus
Daklozen, op zoek naar een woning,
zijn er in het naoorlogse Parijs bij
honderdduizenden. Om iets voor hen
te doen huurt Abbé Pierre in Neuilly-
Plaisance onder de rook van Parijs,
een oud huis rnetJ^vee verdiepingen
en twee tuinhuizen. Alles bij elkaar
voor 500 franc per jaar, wat niet veel
is. Hij heeft zijn salaris als kamer
lid achter de hand en laat daar de
hele boel vertimmeren. Het wordt een
jeugdherberg, een toevluchtsoord voor
jonge arbeiders, die niet weten waar
zij het in de wereldstad moeten zoe
ken, en voor studenten, die wat van
hun Sorbonnestudie willen maken. In
eerste aanloop worden het er veertig.
Abbé Pierre stroopt de Parijse vlooien
markt af om aan wat meubilair te
komen. De overige kamerleden kijken
hem met een scheel oog aan, want
een kamerlid is een. kamerlid, mon-,
sieur le Deputé, en geen huisbaas
voor armoedzaaiers. Aan zijn jeugd
herberg geeft Abbé Pierre de naam
van Emmaus als verzet tegen de wan
hopige gedachte, dat Christus niet uit
de doden zou zijn opgestaan. Hebben
volgens het evangelie de Emmaüs
gangers hem niet in levende lijve ge
zien en zijn zij daarna niet apostelen
geworden om de herrijzenis wijd en
zijd \te verkondigen?
Die Jeugdherberg is i
in de hooiberg. Alleen in Parijs zoe
ken '.100.000 mannen en vrouwen met
600.0Q0', kinderen naar een dak boven
.hun. hoofd. Waar r.ij^apen? Gndjnag
het wulten: in de, opèn lucht£"^©Ocr
bruggej:\. langs .de.lSeine, in portieken,
op de s t toepen van ae Notre Dame, on
der de bomen op banken van het Bois
de Boulogne of het Bois de Vineennes,
onder ee p paar planken van keten.
Zelfs di(e| ene jeugdherberg komt in
de knoei als Abbé Pierre bij een vol
gende vel ;kiezing zijn zetel in het par
lement kvnjtraakt en dus geen salaris
Voddenraper
Abbé Pierre' besluit voddenraper te
worden. „La biffe" betekent in het
Frans: in vuilnisbakken zoeken, en
„La chine" is het ophalen van (soms
waardevolle) prullaria, dat mensen in
kelders of op rommelzolders hebben
liggen en waar ze nooit meer naar
omkijken. Vrijwillige Emmaüsgangers
melden zich aan voor het vuilnisbak
ken werk en voor het ophalen van
oude metalen, papier, vodden, kleren,
schoenen of flessen. Alles gaat naar
Neuilly-PIaisance, waar het gesorteerd
en verkocht wordt- Van de opbrengst
worden op nog vrije terreinen de eer
ste noodwoningen gebouwd. Heb je
een bouwvergunnig, vragen de autori
teiten? Vragen jullie soms ook, of
mijn daklozen een verguning om te le
ven hebben, is het antwoord van Abbé
Pierre. Rusteloos bouwt hij, zonder
vergunnig, voort, de ene na de andere
noodwoning, die het nadeel heeft per
manent te worden en op den duur
weer een krot. Geleidelijk komen er
drie noodwoningencentra: Champ
Fleuris, La Réserve en La Pépinière.
Radio-Luxemburg wijdt er een uitzen
ding aan. De eerste geldbedragen stro
men binnen.
Wereldvermaard zal de naam van Ab
bé Pierre pas worden, als de barre
winter van 1944 begint. In Duinker
ken wordt het zo koud, dat de zee
langs de stranden bevriest. In Neuilly-
PIaisance, buiten de jeugdherberg,
sterft een zuigeling in de wieg van
de kou. Op straat vriezen de mensen
dood en, Mon Dicu, niet alleen maar
clochards. Abbé Pierre en zijn Em
maüsgangers mobiliseren Parijs.
Na negen uur, iedere avond, moeten er
vrijwilligers komen, met auto's, om
daklozen van de straat op te rapen en
ze naar tijdelijke centra over te bren
gen. Voor die centra zijn kachels, stro,
lampen, kleren, ondergoed, matrassen
en tenten nodig. Inderdaad worden van
de straat mensen met bevroren lede
maten opgeraapt en ondergebracht in
ontruimde scholen, kazernes en ver
gaderlokalen. Ze liggen er in lange
rijen naast elkaar onder toezicht van
doktoren, verpleegsters en vrijwillig
sters. Van de politie weet Abbé
Pierre gedaan te krijgen, dat naar
geen persoonsbewijzen zal worden ge
vraagd en dat iedereen als vrij man
zal mogen vertrekken zoals hij er
binnen is gebracht. In de straten van
Parijs worden in alle haast tenten op
geslagen om verkleumden op te van
gen, tijdelijk te herbergen en te voe
den. Het is een triest gezicht al die
stumperds daar te zien zitten, wier
handen en voeten geleidelijk in ver
warmde dekens worden ontdooid. Ie
dereen doet mee. Ook een voorname
dame uit de bourgeoisie die niet be
grijpen kan, dat zij door een dronken
clochard voor oud vuil wordt uitge
scholden, want is ze haar leven lang
niet een gooede en oprechte christin
geweest?
Boven het hoofd
Als de ergste kou voorbij is en het kwa
de geweten van de maatschappij
sust is. komt Abbé Pierre voor grote
moeilijkheden te staan. De organisa
tie van de ene op de andere dag is
hem boven het hoofd gegroeid. Zijn
werk berustte hoofdzakelijk op vrij
willigers, die niet altoos tot het bitte
re einde volhouden. Abbé Pierre, toch
als broos van gezondheid, heeft de
boog te strak gespannen. Hij, die ne
derig wilde blijven, is als een heilige
vereerd, door de sensatiepers uitge
kraamd tot een profeet, mensen heb
ben hem de knopen van zijn soutane
afgerukt als souvenir, vrouwen hebben
stukken uit zijn soutane geknipt, in
de streek van Marseille hebben blin
den gesmeekt hun het gezichtsver
mogen terug te geven. Slapen doet
hij maar een paar uur per nacht, want
overal moet hij spreken: in Parijs,
Lyon, Rijssel, Marseille, Nancy, Tou
lon, Laon, in Londen, Brussel, Genève,
Luik, Milaan, Amsterdam of voor
80.000 mensen in Keulen. Hij spreekt
er in kerken, schouwburgen, bioscoop
theaters, amfitheaters van universi
teiten, sportpaleizen arbeidsbeurzen,
circussen, voor rotaries voor de lion-
clubs. Waar niet? Wat wonder, dat de
man ziek, doodziek wordt, de dood
nabij, pleuris, longontsteking, opera
ties. De door hem opgerichte Emmaus-
gemeenschappen verwateren, het geld
is niet altijd besteed zoals het be
hoorde, bij de profiteurs, de hyena's,
op het slagveld, bleef veel aan maai
en strijkstok hangen en geniepig werd
gevraagd, wat Abbé Pierre met al die
centen had gedaanEr kwam een
tijd, dat Abbé Pierre lichamelijk en
geestelijk de ondergang nabij was en
bereid was uit dit aardse leven te
verdwijnen. De dood heeft van hem
nog niet willèn weten.
Een handvol
Wat er van zijn werk is overge
bleven? De mensen zeggen: niet veel.
Hier en daar, overal in de wereld
een handvol Emmaüsgangers, ver
enigd in gemeenschappen in Afrika.
Noord- en Zuid-Amerika, Azië en in
verscheidene landen van Europa.
Misschien komt er later, in Parijs nog
een smalle straat naar Abbé Pierre te
heten. Maar daar zal het dan ook
wel dik mee afgelopen zijn. Maar
schalken en generaals zijn in Frank
rijk in tel en in hoog aanzien. Geen
voddenrapers.
Gerard Marin et Roland Bonnet:
La grande aventure d'Emmaus, l'Abbé
Pierre et scs compagnons'. Que sont-
ils devenus? Grasset, Paris, 21 francs.
DEN HAAG (ANP) Koningin Julia-
na heeft het volgende dankwoord voor
de door haar ontvangen gelukwensen
doen uitgaan:
„Het aantal gelukwensen dat ik bij
I mijn 60ste verjaardag heb mogen ont
vangen, was zo groot dat het mij niet
mogelijk is, die afzonderlijk te beant
woorden. Daarom wil ik langs deze weg
alien mijn bijzondere dank overbrengen
voor de grote hartelijkheid die ik op de
ze dag heb ondervonden".
Prinses Christina, die enkele dagen in
Nederland was ter viering van de ver
jaardag van haar moeder is gisteren per
vliegtuig naar Montreal teruggekeerd
De prinses werd uitgeleide gedaan door
de koningin, die vergezeld werd door
prins Carel Hugo.
Toon Hermans heeft koningin Juliana
op haar verjaardag een complete ver
rassing bezorgd met 'n speciale voorstel-
1 ling in paleis Soestdijk. De plannen ble-
voor haar en vele leden van de ko-
ninklijke familie een geheim tot het mo-
ment van Toon's optreden.
Na afloop van 't optreden werd Toon
Hermans opgezocht door prins Bernhard
die hem vroeg of hij het laatste liedje,
j getiteld „Dit is een plek om lief te heb-
l ben", nog eens wilde zingen. Hij deed
I dat met genoegen, hoewel hij langer dan
de geplande drie kwartier was opgetre-
den. Voor zijn vertrek heeft hij nog ge
ruime tijd met het koninklijk gezin zit-
ten praten.
Galerie De Tor, Czaar Peterstraat 95,
Amsterdam, toont tot en met 25 mei
buizen, zeefdrukken, tekeningen, wand
borden, kinetische objecten en ontwer
pen van Rob Schouten.
In het stedelijk museum „Het Catharina
Gasthuis" te Gouda wordt van 11 mei
tot en met 27 juli een tentoonstelling
gehouden uit de collectie van de Au
gustijnen Missieprocuur onder de titel
Bolivia, Land en Volk.
NEW YORK (Reuter)
Milovan Djilas, de ver
stoten Zuidslavische
schrijver en gewezen
vice-president van dat
land, zegt in zijn zojuist
in New York verschenen
boek „De onvolmaakte
maatschappij, achter de
nieuwe klasse", dat het
heidsideologie voorbij is
en dat er nog slechts na
tionalistische takken van
bestaan, verbonden door
de vrees voor druk van
de communistische su-
perlanden en voor in
terne of buitenlandse ge-
De Oosteuropese landen
gaan volgens Djilas lang
zaam maar zeker in de
richting van een demo
cratischer bestaansvorm.
Ten slotte zullen naar
zijn mening ook in de
Sovjet-Unie vrijere so
ciale patronen ontstaan.
Daar gaat het langza-
„omdat de demo
cratische tradities zwak
ker zijn en de politieke
bureaucratie stagneert".
In het Sovjetblok is be-
ciale laag te ontstaan
specialisten on
derwijzers, technici, kun
stenaars en geschoolde
arbeiders die geen
speciale leer aanhangen
slechts uit zijn op per
soonlijke levensvervul-
en verhoging van
de levensstandaard. Deze
nieuwe klasse, aldus Dji
las, is het gevolg van het
voortschrijden van de
wetenschap, mede waar
door ook de marxisti
sche leer uit haar ver
band is geraakt, omdat
zij uit gaat van statis
tische sociale lagen.
Einsteins relativiteits
theorie en de vorderin
gen van de wetenschap
ondergroeven de leer van
Marx, maar het com
munisme wilde dat niet
erkennen. Het ging al
leen op militair gebied
met zijn tijd mee. Voor
het overige wurgde het
zich technologisch en
isoleerde het zich van de
rest van de wereld, zo
schrijft Djilas.
(ADVERTENTIE)
De formule tot plezieriger studeren is King.
Elke King pepermunt is namelijk een „rondje energie" i
waardoor u nèt iets sneller reageert. Omdat King
stimuleert en activeert. Natuurzuivere King
houdt monden fris en mensen monter,
Beroemd schrijver
dagje teiug in
geboorte) ilaats
LUIK De st< id Luik mag verwach
ten straks in het,' zoveelste verhaal van
de fabelachtig a -eatieve auteur Geor
ges Simenon tot plaats van handeling
te dienen. De vad ïr van Maigret, 's we
relds meest beke nde politiecommissa
ris, heeft een dag :je geflaneerd in „la
cité ardente". de vurige stad, en ge
woonlijk betekent bij hem zo'n schijn
baar zorgeloze wa indeling in een be
paalde plaats, dat hij het milieu voor
een nieuw, nog gis tend gegeven wil si
tueren. Ontdekt, zo niet betrapt op zijn
weg door verslaggi ïvers, waarmee hij
kennelijk niet erg gelukkig was, zei
hij hen dat de behc efte om Luik weer
eens te zien, plotsell ng was opgekomen
en zijn chauffeur he m toen zonder dra
len van zijn vorste lijk, landgoed aan
het meer van Genèvinaar de Maasstad
had moeten rijden.
Voor de nu 66-jarige Simenon, die ver
moedelijk wel de gra otste bankrekening
van alle levende ai iteurs ter wereld
bezit, moet het telkei is weer een bele
venis zijn als hij 'n iuchtje kan schep
pen in het oord van izijn jeugd. Uiter
aard zal hij dan ook wel zijn goed ge
sternte danken, dat hiem ingaf zijn ge
luk in Parijs te gaan beproeven toen
hij zijn baantje als stadsverslaggever
bij de plaatselijke krant „La gazette
de Liège" had verlore n. De nu nog le
vende vroegere hoofdredacteur van dit
blad motiveerde toer» het ontslag op
grond van Simenons g ebrekkig schrijf
talent.
Een oeuvre van nu tweehonderd en
twee verhalen en rom ans heeft op de
ze kwalificatie een I ironisch dementi
gegeven. Maar behalv e deze nu grap
pige herinnering, is die Luikse tijd voor
hem ook nog deels gqvuld met andere
ervaringen, die onthull end waren voor
een toen levende bekroi mpenheid in be
paalde kringen. In het nu ruim een
kwart eeuw geleden ge) aubliceerde „Pe
digree" (Stamboom). i;en autobiogra
fisch werk van erkendle literaire bete
kenis, voerde hij uit diie kringen ter
nauwernood verhulde Ifijguren ten to
nele. De nog levende personen herken
den zich en kregen milddels een rech
terlijk vonnis gedaan, (jat „Pedigree"
in België uit de handel werd genomen.
Steeds zelfde draad
De kleine man die, evenals zijn onop
vallende held Maigret, uiterlijk slechts
gekenmerkt wordt door slappe gleuf-
hoed en pijp, flaneerde nu een dagje
door zijn oude stad om een passende
achtergrond voor het boek nummer 203
in z'n verbijsterend produktieve schrij
verscarrière te vinden. In de grond
spint hij steeds voort aan dezelfde
draad. Toen hij, zich herinnerend toch
ook als verslaggever te zijn be
gonnen, met zijn achtervolgers in
de schaduw van het Prins-Bis
schoppelijk paleis een babbeltje wilde
maken, wees hij zelf op die continuï
teit.
„In mijn eerste Maigret, Pietr-de-Let-
lander", zei hij, „heeft d? commissa
ris de dader te grazen, en laat hem
dan toch lopen.... Dat is toch wel
vreemd, nietwaar, voor een politie
man?.... Ik heb echter mijn eigen vi
sie op de mens. Ik geloof niet, dat de
mens verantwoordelijk is voor zijn da
den. Monsters in de echte zin, zoals
die wel bij strafzaken worden beschre
ven, bestaan niet volgens mij. Wij al
len zijn slechts ongelukkigen, „des pau-
vres gens", en ieder probeert er voor
zichzelf het beste van te maken".
Naar moeder
Bij dit karig portie filosofie kan men
slechts gissen, dat de auteur van toch
ook dergelij k sterke romans als „De
Negerorganisatie
eist 1,75 miljard
van Kerken
NEW YORK (AFP) Een in het
afgelopen weekeinde opgerichte neger-
organisatie. de „Nationale Unie voor de
Economische Ontwikkeling der Negers",
eist een losgeld van 500 miljoen dollar
(1,75 miljard gulden) van de „racis
tische blanke kerken en joodse synago
gen" in de Verenigde Staten.
Het losgeld „vijftien dollar voor
elke Amerikaanse neger" zal be
stemd worden voor de oprichting van
een bank voor negers in het zuiden der
Verenigde Staten, een universiteit voor
negers, drukkerijen en televisiezenders
in zeven grote steden. Worden de „her
stelbetalingen" geweigerd, dan zal de
organisatie beginnen met de bezetting
van de onroerende goederen van.de
betrokken geloofsgemeenschappen.
burgemeester van Veurne" of „Het
huis aan het kanaal" niet meer dan een
kort gesprek op de publieke plaats wil
de voeren. Hij moest inderdaad na zijn
Luikse trip ook op bezoek bij zijn
moeder, die in een rusthuis in het
grensgebied van de Voerstreek ver
blijft. „Vandaag, moedertje, sta ik ge
heel in uw dienst, zeg mij maar waar
wij heengaan, wat wij gaan doen, ik
volg u... En heren", met een wenk
naar de verslaggevers, „laat een oude
man als ik ongestoord van een dagje
uit met zijn moeder genieten.
VELTMAN
GEORGES SIMENON
..ontslagen wegens gebrekkig schrijf
talent
SCHIPHOL (ANP) Dank zij nieuwe
vergunningen om het luchtnet op vier
Amerikaanse steden uit te breiden tot
elf heeft Seaboard World Airlines, de
enige Iata-luchtvaartmaatschappij, die
over' de Atlantische Oceaan geregelde
lijndiensten met vracht uitvoert, beslo
ten ernst te gaan maken met een plan
om op Schiphol een eigen vrachtgebouw
op te trekken, zo groot als dat van de
KLM.
Daartoe heeft deze Amerikaanse maat
schappij enige tijd geleden reeds 'n optie
genomen op een nog braak liggend
'stuk grond van 10.000 m2 tussen het
grote vrachtgebouw van de KLM en het
douane-entrepot. De beslissing over
de bouw van dit vrachtstation wordt nog
deze maand verwacht. Het zou beteke
nen, dat Seaboard naast de KLM en
Aerogronddienst, die in het bestaande
gebouw een afdeling heeft, de derde
maatschappij wordt,, die op Schiphol de
immer groeiende stroom van vracht zal
gaan afhandelen.
Het zijn president Nixon zelf en de
Amerikaanse rijksluchtvaartdienst ge
weest, die gisteren de goedkeuring
voor nieuwe directie vluchten aan Sea
board hebben verleend en wel vanuit de
11 Europese landen, waarop de maat
schappij vliegt, naar de volgende zeven
steden aan de Amerikaanse oost- en
westkust: Chicago, Cleveland, Detroit.
Los Angeles, San Francisco, Oakland
en Washington DC. Seaboard vliegt reeds
met geregelde vrachtdiensten vanuil
Europa op Baltimore, Philadelphia, New
York en Boston. Dank zij uitbreiding van
de vloot heeft de maatschappij, die uit
sluitend vracht vervoert en geen passa
giers, in de afgelopen herfst in het
vrachtvervoer over de oceaan de eerste
plaats overgenomen van Pan American
World Airways, hoewel deze maatschap
pij, die zowel vracht als passagiers ver
voert, nog veruit aan de top blijft staan
voor het vrachtvervoer rondom de gehe
le aardbol.
Tot nu toe voerde Seaboard dagelijka
per DC 8 vrachtmachine 5 retourvluch
ten tussen Europa en Amerika uit. Nog
dit jaar zal dit aantal tot 10 vluchten
worden opgevoerd en dan bovendien uit
sluitend met verlengde DC 8-machines,
waarvan de maatschappij er 12 krijgt,
zodat de capaciteit bijna verdrievoudigd
