KONINGIN
JULIANA
UIT HET ORANJEARCHIEF
Sprookjessfeer rond koninklijk gezin behoort tot het verleden
- 60 jaar -
'fR
Ei QtjA
12
DIEREN
Onze koningin houdt veel van dieren. Op
Soestdijk z \jn honden te vinden. De
koningin houdt niet van de jacht, dat laat
ze helemaal aan prins Bernhard over.
meer dan een
gekleurde
staatsiefoto
Is dat nou een koningin Het is net een gewone
vrouwUitspraak van een Amerikaanse
tiener naar aanleiding van een foto van koningin
Juliana. Meteen een persoonsbeschrijving. Dat
wist die tiener natuurlijk niet, maar het kon niet
raker. Koningin Juliana van wie je de laatste
lijd herhaaldelijk hoort zeggen: wat ziet ze er
oud uit, wordt ze echt pas zestig zit niet
achter glas op een troon met een bevroren glim
lach en geschilderde blosjes. Haar officiële leven
(met hoed, onwaarschijnlijk aandachtig in
schroefjesfabrieken en tuinbouwscholen) ver
toont regelmatig barsten en schilfers, en daar
achter blijkt dan steeds een gewoon mens te
zitten.
Hf
De literatuur is de belangrijkste lak van kunst voor onze
f\U/y5 koningin. Voorde beeldhouwkunst heeft zij eveneens belangstelling
Prinses Beatrix hield er zich vroeger vaak mee bezig
iuir\r^r 0nse konin9in heeft t.u..
IyI(Jhaar echtgenoot een grote
steun wat kléding betreft.
Prins Bernhard is modebewuster dan
vroufjv.- Niet de koningin heeft
invloed op de keuze van kleding
haar man, maar prins Bernhard
maakt heel vaak de dienst
De gelukkige ure
De gelukkige, door gansch
een land en volk af
gesmeekte ure is daar.
Onze geëerbiedigde konin
gin heeft het geluk ge
smaakt het leven te schen
ken aan eeri Örahjeteïg.
Luid, jubelt -nu ,de volks-
v iUu gdë'-óiïilmog, sthaltëhd
langs pleinen ën straten,
in paleizen en stulpen. Een
nieuw leven is onze hulde,
onze eerbiediging, onze
liefde komen vragen; om
dat het geldt een afstam
meling van de Oranjes.
Een geslacht dat met en
in de lage landen aan de
zee is groot geworden-
Men hoort wel eens de
bewering dat de tijd dei-
koningin voorbij is, dat de
twintigste eeuw het graf
zal zien van het koning
schap. Ter staving van die
bewering wordt dan ge
wezen op allerlei ver
schijnselen, die zouden
aantoonen, dat het monar
chaal beginsel aan het ter
rein verliezen is en ten
slotte niets meer zal zijn
dan een herinnering, zij
het dan een geschiedkun
dige. Echter is het nu het
ogenblik niet om na te
gaan, in hoeverre die be
wering in het algemeen
geuit, op waarheid berust.
Maar wel is thans het
oogenblik niet om na te
dankbaarheid te erkennen,
dat een zoodanige bewering
nooit bedoeld kan zijn op
ons land, en, is ze zoo wel
bedoeld dan toch allen re
delijken grond ten eenen-
male mist.
Het hof
en de pers
Hoe de pers zoo vlug op
de hoogte was:
het hof had journalisten op
het paleis zelf toegelaten;
in een vertrek van den
particulieren secretaris jhr
Van Geen zaten mannen
van dé voornaamste bin
nen- en buitenlandsche
pex-sorganen
Ned. corr.-bureau van dag-
bi., N. Rott. Ct.. Times,
Daily Mail, Temps, Jour
nal. Ejerl. Lokalanzeiger
Nu is het drie uur. Het
wordt vier uur. vijf uui
vertelt die van de N.R.Cl
De druilende ochtend komt
weer door de kieren der
gordijnen heen. De inter
nationale pers verkeert in
desolaten staat op het ein
de van haar krachten
Half zeven- De heer Van
Geen: „Ik raad den hee-
ren nu voor het laatst nog
wal te blijven. De dokto
ren zijn tevreden". O. ein
deloosheid van angstig
waken. Zeven uur. Daar
komen stappen, sneller en
sneller. De heer Van Geen.
zich moeilijk meester:
„Messieurs, j'ai l'honneur
hij stokt even de
vous communiquer, -qu'une
princesse est née". Even
een doodelijke stilte. Ont
roerd drukken wij den
secretaris de hand, om het
historische nieuws voort tc
jagen over de wereld.
De socialisten
Naar mén verneemt zullen
de sociaal-democratische
kamerleden vooraf mede-
deeling ontvangen omtrent
het tijdstip, waarop de re-
geering aan de Tweede-Ka
mer officieel mededeeling
zal doen omtrent de ge
boorte van een prins of
prinses, opdat zö zich tij
dig uit de zitting zullen
kunnen verwijderen.
In onze Oost
Wanneer op Atjeh de blijde
gebeurtenis bekend zal
wezen, zullen geen kanon
schot en gelost worden; im
mers als deze door de
lucht daveren, zou men
alicht denken aan een
klewangoverval of iets
dergelijks en ontstond er
wellicht paniek. Daarom
is besloten dat de blijde
tijding aan den volke zal
Impressies
rond de
geboorte van
koningin
Juliana
worden koud gedaan door
drie stooten Van de stoom
fluit der ijsfabriek.
Valsch alarm
De dag van woensdag. In
de overdrukke straten van
Den Haag leek het woens
dagavond al alsof de blij
de gebeurtenis reeds had
plaats gehad. Geruchten
dienaangaande waren in
omloop en werden ver
sterkt door de omstandig
heid dat grenadiers cn
ook sommige militairen
van andere wapens reeds
in de straten in groot
tenue pronkten. Een ake
lige grappenmaker moet in
de kazernes aangekondigd
hebben, dat er een prins
geboren was. In de straten
die naar het paleis voeren,
bewoog zich een dichte
menigte, welke vaderland-
sche liederen zong. Om het
paleis verdrong zich een
menigte, welke door de
politie op grooten afstand
werd gehouden. Rijtuigen
en wagens mochten passee-
ren, maar werden door de
politie aangezegd stap
voets te rijden. Kwam een
wagen uit een der belen
dende straten wat hard
aanratelen, dan klonk uit
de menschenmassa, die
zich eerbiedig stil in een
wijden kring om het paleis
verdrong, een algemeen
gesus, zoodat de voerman
zijn paard stapvoets deed
rijden en de wagen go-
ruschloos voortrolde. Uit
het Noordeinde kwam een
wagen van de Hollandsche
Spoor het plein voor het
paleis oprollen en in den
schijn van het hooge elec-
trische licht lazen de om-
staanders op de zwarte
kap de witte letters van
„spoedbestelling". Een vro
lijk gelach klaterde dooi
de dichte menschenrijen,
onmiddellijk gevolgd door
het stilte-sussend vermaan
van hen, die het eerSt uit
gelachen waren.
Zij is niet alleen een gekleurde staat-
siefdto, iets dat bij Nederland hoort zo
als de windmolens, de Philipsfabrieken,
de Amsterdamse grachten en de kaas
dragers in Alkmaar, een trekpleister
voor toeristen, die het land, waar ze
een Queen en een gouden koets hebben
wel eens willen zien. Nee, zij is, voor
de meeste Nederlanders, levend. Ook
voor de tegenstanders van de monar
chie, die de monarchie aan de kant
\yillen zetten, maar pas na Juliana.
Waarom vechten ze niet meteen voor
een republiek? Dat zouden ze onge
twijfeld doen als Juliana alleen een
voos symbool was. Maar, vreemd ge
noeg, in een tijd, waarin de ware bete
kenis van de monarchie is uitgehold en
afgesleten, weet zij er toch een eigen
waarde aan te geven
Mens
De tegenstanders van de monarchie
hebben er geen bezwaar tegen van Bea
trix straks een gewone mevrouw te ma-
kfeni Maar JOliarih i9"*tftöivaard als ko
ningin, voornamelijk, omdat ze is aan-
^vaard: als mens. Gulhaende termen als
„onze geliefde vorstin" „de banden
tussen vorst en volk" zijn overleefd.
Wie kan oprecht zeggen, dat Oranje
een belangrijke plaats in zijn leven in
neemt. Die sob-stories proberen de
damesbladen wel ijverig in leven te
houden, maar hun reële betekenis is
klein. Een koningin kan nog zoveel
flessen champagne stuk gooien tegen
nieuwe schepen, nog zoveel rijtoeren
maken in gouden koetsen met fraaie
jurken aan en verenhoeden op. het
maakt geen indruk meer. Veel impo-
nerender bleek het behuilde gezicht in
de tijd van Irenes eigenzinnige esca
pades. En toen Marijkes handicap
Koningin Juliana
SNOEPEN voert met bijna
alle andere Neder
landse vrouwen een strijd om de
slanke lijn. Snoepen doet ze weinig.
Het kost haar niet al te veel moeite
van lekkere dingen af te blijven.
duidelijk was en Juliana, om te redden
wat er te redden viel, tot uitersten be
reid bleek, was er ondanks alle af
keur links en rechts toch plotseling
een voedingsbodem voor begrip.
Iemand, die vertwijfeld naar een hou
vast grijpt, die kun je "begrijpen. En
dat is de enige basis, waarop je in de
ze tijd een vorst nog tolereert. Afgods
beelden. verheven symbolen, starre
despoten op een troon, ze hebben hun
tijd gehad. Wie nu niet persoonlijk
wordt aanvaard, hoeft zich geen illu
sies te maken, die sneuvelt.
Dochter
Dat Juliana een wankele troon toch
nog betrekkelijk veilig heeft weten te
stellen, komt ongetwijfeld, omdat ze
de dochter is van koningin Wilhelmina,
die opgroeide in een tijd, dat een vorst
nog 'geen normaal mens mocht zijn.
Ze heeft het uitgebreid neergeschreven
in „Eenzaam maar niet alleen." Ook
haar duidelijke afkeer daarvan ver
zwijgt ze niet. Als kind kwam ze er al
tegen in opstand, toen al een brok ba-
zalt, halstarrig, onverzettelijk. Ze
groeide niettemin op in een kooi, dat
zijn haar eigen woorden. Schaatsen
mocht ze niet leren, dat paste niet,
baur nader, al doodziek zou zeker van
Koningin Wilhelmina
MUZIEK, schreef in haar boek
„Eenzaam maar niet
alleen" dat haar dochter aanmerkelijk
meer muzikaal begaafd is dan zij.
opwinding gestorven zijn, als hij gewe
ten had, dat ze op de gracht van huis
Ten Bosch met goedvinden van
haar moeder stiekum toch op
schaatsen leerde staan, Haar hele
jeugd was doortrokken van dingen, die
niet mochten en niet pasten. Ze woon
de in ongezellige paleizen, had geen
vriendjes en geen normale omgang
met kinderen, naar school gaan was er
uiteraard niet bij. Het corset zat juist
haar zo strak, omdat ze zo'n ster
ke persoonlijkheid was. Maar ze was
niet te temmen, ook niet in een kooi.
Ze zocht en vond een weg om de koo:
te verbreken, ondanks de weerstand
van haar omgeving. Letterlijk schrijft
zij: „Degenen, die de kooisfeer wens
ten te handhaven, gaven ons alleen de
berichten door, waarvan zij meenden,
dat wij ze kennen moesten. De andere,
hoe belangrijk ook. werden ons onthou
den. Achter dit alles zat de wens ons
te isoleren van wat er werkelijk in het
volk omging, een geest van afweren en
gedurig afstand scheppen. Dit was voor-
mij onaanvaardbaar. Intussen begon
ik Snij steeds meer de eenzaamheid van
de kooi bewust te worden en ontstond
een hunkering naar de mensen. Ik ver
langde ernaar ze te ontmoeten, zoals
zij werkelijk zijn en niet opgeschikt
voor een bezoek ten paleize."
Tralies
Wilhelmina wist de tralies te verbreker
en Juliana heeft daarvan geprofi
teerd. Ze ging tot haar tiende gewoon
naar een klasje, ze mocht schaatsen
ze had huisdieren, ze speelde viool
was bij de padviqdsters en ging kam
peren. Ze kreeg de kans om normaal
op te groeien.
De monarchie, die niet langer han
teerbaar is als de vórst op zijn feoda
le rechten staal, is teruggebracht tor
een eigen, kleine plaats in deze tijd
En Juliana kon dat aan. Ze had geen
behoefte om buiten haar bevoegdheden
te treden, omdat ze binnen cn niel
naast de eigen tijd opgroeide. Ze heeft
zich' daarom nooit verscholen achter
de officiële figuur van een konirtgin. Ze
leerde van haar moeder haar eigen
speeches te maken („voor machinaal
bij de cl vervaardigde toespraken, mei
steeds dezelfde inhoud, voelde ik niets"
zei Wilhelmina) Ze toonde zich zoals
ze was. Als je foto's van haar bekijkt,
kun je,daarop altijd iets echts ontdek
ken. Dat geldt natuurlijk voor de foto's
uit haar kinderjaren (met slobkousen,
een grote hoed. een verlegen rond ge
zichtje en een tackeltje) maar dat
bleef ook later zo. In het boek van Wil
helmina staat een plaat van moeder en
dochter, beiden in het wit, beiden met
parels. Je ziet gewoon, dat er een inni
ge band tussen die twee was. Ook op
latere foto's, met Bernhard en het ou
de fordje, met haar groepje kleine kin
deren, met Marijke achter op haar
fiets, is er nooit sprake van een mas
ker. Foto's van Juliana een aantal
staatsieportretten uitgezonderd zijn
altijd foto's geweest van een vrouw,
die je moeder, je tante, je buurvouw,
zou kunnen zijn. Dat heeft de sprook
jessfeer rond een koninklijk gezin kun
nen afbreken en in plaats daarvan een
normale, verstandhouding tussen ko
ningin en Nederland geschapen. We
kennen haar zoals ze is: af en toe be
paald slecht gehumeurd (vooral tegen
over persfotografen), anderzijds op
recht geïnteresseerd, heel nauw betrok
ken bij de gebeurtenissen in dit land,
maar ook intens duidelijk bezorgd voor
haar eigen gezin en haar eigen kinde-
Een doodgewone vrouw. Voqr een
koningin is dat eenvoudigweg een ver
dienste.
Benila Isphording
dan in het openbaar
