Onze voorouders zagen in kievitsei mysterieuze kracht Niet gauw school voor katholieken en protestanten Winnaar Martein v. d. Jagt heeft mode in zijn vingers EIEREN ZOEKEN GEEN GEVAAR VOOR VOGELSTAND Elke verjaardag 101 eieren van kievit voor Bismarck Onderzoek VN in Anguilla Geen boetiek voor geld van eerste prijs Bloem voor meneer Schatting van KASKI-rapport In Nederland naamkatholiek: 800.000 A.R,JONGEREN VOOR GESPREK MET P.v.d.A. ZATERDAG 22 MAART 1969 DE LEIDSE COURANT PAGINA 7 het voorjaar bewoond door duizenden wilde een- spreken als eierzoeker geboren zijn. Men zou in De kievit (ongeveer zo groot als een duif) dankt zijn naam aan de roep „kieoewiet". Het rapen, beter gezegd het zoeken naar kievits eieren is toegestaan tot en met 19 april. vandaag is in een wijdverbreide visie op het eierzoeken deze gedachtengang terug te vinden. (Van een onzer verslaggevers) Nagenoeg op hetzelfde moment, dat koningin Juliana liet weten, dat zij wil breken met de ge woonte dat de landsvrouwe het eerste kievitsei wordt aangeboden, kwamen de uitgevers Bosch en Keuning te Baarn op de markt met Rinke Tolmans monografie over onze nationale vogel: de kievit. In 177 pagina's steekt deze bioloog-journalist een pleidooi af ten gunste van de kievitseifolklore, die tame in het noorden des lands diep gewor teld is. De gang naar paleis Soestdjjk de belo- Ining voor de raper van Nederlands eerste kievits ei is echter al sinds vele jaren geen prero- fratief van de Friezen meer. Eiei H.-> 1 Eierzoekers uit andere delen van het land zijn na de tweede wereldoorlog minstens zo succesvol ge weest als de Friezen. Ze hadden de klimatolo gische omstandigheden mee. Hét moet tot troost de Friezen gezegd worden: het is nu eenmaal in het zuiden, midden en het oosten van het land echt eerder voorjaar dan in de noordelijke con- oosten had daarbij een voorsprong op de zui delijke provincies. Simpel vanwege het feit, dat in de weidegebieden van Overijssel en Gelderland het toeken van kievitseieren wedijverde met het en thousiasme, dat in het noorden voor deze volks sport wordt opgebracht. Niettemin kwam het laatste kievitsei, dat de ko ningin aangeboden werd, uit Limburg. Op 12 maart van het vorige jaar raapte de heer C. van den Woldenberg uit Afferden het eerste ei, dat op Soestijk werd afgegeven. Hij sluit daarmee een traditie af, die in 1902 onder de jeugdige regering van koningin Wilhelmina begon. Onze voorvaderen omringden de kieviten met een soort mythe. Folklorist Heuvel ontdekte, dat de eieren een zekere kracht werd toegekend. Zijn Jan-oom, waarmee hij de velden introk, maande hem tot voorzichtigheid met de gevonden eieren. „Mientje-meu zal der te met eene veur oe kokken, mien jongsken. Doar zit zeven krachten in. Dan kö'j wal oaver een bosmiete (houtmijt) springen". Het volksgeloof in de legsels van de kievit was echter niet iets typisch Achterhoeks. In Vlaan deren gold tijden de wijsheid, dat een op Goede Vrijdag gelegd kievitsei van de koorts bevrijdt. De legendarische rijkskanselier Bismarck kreeg van zijn getrouwen steevast op «zijn verjaardag 101 kievitseieren ten geschenke. De Franse filo soof Brillat-Savorin noemde kievitseieren „con- solateurs des affliges" (troosters der bedroefden). het voorjaar bewoond door duizenden den, zomertalingen, wintertalingen, slobeenden, kieviten, grutto's, tureluurs, scholeksters, kemp hanen, watersnippen enz. Voor 1914 vormden al deze weidevogels voor een groot deel van onze bevolking in feite een pluimveeslapel in gemeen schappelijk bezit, die niets in onderhoud kostte en vrü en frank leefde onder de open hemel. Al die vogels legden in de weiden en op de akkers hun eieren, die voor de consumptie of zomaar voor het plezier werden gezocht en geraapt". Tot de dag VRIJ EN FRANK spreken als eierzoeker geboren zijn. Men dit verband ook van atavisme kunen spreken. De aangeboren, natuurlijke aanleg kan intussen door vele jaren praktijk wel worden geperfectioneerd. Het zoeken-met-resultaat vereist oen gedegen kennis van de gedragingen der vogels. Op het ge bied van de eierzoekkunst kunnen eigenlijk alleen zij iets bereiken, die van jongsaf aan zich hebben geoefend en danig uit de ogen gekeken". Moeder natuur bedeelde de kievit met een instinct de eierzoeker zoveel mogelijk te (bedotten en te misleiden. De heer Tolman vertelt in zijn boek boeiend hoe het mannetje de eierzoeker zijn vind- kansen uitstekend weet te ondermijnen. In het eierzoeken en eierrapen ziet Tolman (ove rigens meer voorstander van het zoeken dan van het rapen) geen gevaar voor de kievitenstand. Berichten over het grote aantal kievitseieren, dat in het voorjaar op de markt komt, lokken wel eens de reactie uit: weer zoveel kieviten minder. Tolman stelt er zich tegen te weer. „Per broedseizoen heeft de kievit in beginsel maximaal vijf keer de kans om zich voort te plan ten. Ondanks het extreme verlies van vier achter eenvolgende legsels blijft het dus mogelijk, dat de kievit toch nog een aantal jongen groot brengt. Bovendien zijn gevallen bekend, waarin kieviten, die hun kuikens als piepjonge dieren kwijtraak ten zelfs weer gingen leggen en broeden". En voorts: „Daar de kievit zijn logproduktiviteit over een verrassend grote periode kan verdelen, is het ook uitgesloten dat het rapen van de kievitseieren zeer ruïneus is: de 9O0rt heeft na afloop van de „open" tijd, dus van 13 april af, nog voldoende mogelijkheden om eieren te leggen en die uit te broeden". GEVAREN Andere omstandigheden dan het eierrapen, zoals de verandering van het leefmilieu van de kievit en de mechanisatie van de landbouw, ziet de heer Tolman als wezenlijke gevaren voor de kieviten stand. De kievit, die zich ergens wil vestigen, laat zijn keuze bij voorkeur vallen op een kale bodem of althans op een bodem met een plantengroei, die laag blijft gedurende de gehele voortplantings- tijd. De agrariërs verstaan echter de laatste de cennia de kunst om hun „magere", „slechte" of „zure" gronden zodanig te verbeteren, dat de op brengsten daarvan groter worden. Van schrale weiden kunnen zij weelderige graspercelen ma ken. De kievit kan zich bij deze milieuverandering niet aanpassen. Het gras groeit hem letterlijk en figuurlijk over het hoofd. De hypermoderne maai-acties (dikwijls zeer vroeg in het voorjaar) wijst Tolman verder als een ge vaar voor de kieviten aan. Ze vallen in een pe riode, waarin de kieviten hun eieren bebroeden. Dit loopt dikwijls uit op het omkomen van vogels en het verloren gaan van legsels in allerlei stadia van bebroeding. De enige redding voor de kievit en andere weide vogels ligt niet in een raapverbod, maar in de instelling van reservaten, waarin aan grasland verbetering niet wordt gewerkt en de gebruikers t.a.v. beweiding en maaien aan voorwaarden zijn gebonden. In 1959 ging Gelderland met de eer strijken. De 12-jarige Wim Wagensveld uit Lunteren mocht toeii op paleis Soestdijk het door hem gevonden kievitsei aan de koningin overhandigen. GEEN VAGE EENHEID (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Eén christelijke lagere itl chool voor katholieken en protestanten valt op korte termijn nog niet te ver- _f_ wachten. Dat zegt de commissie basis onderwijs in een discussiestuk, dat ge- lubliceerd is in „Het Katholieke School- 1 Hlad". orgaan van het katholiek onder- wijzersverbond (K.O.V.). stelt: „Het is niet te wachten dat opvattingen over Kerk. iacramenten, ontstaan en functie van de bijbel, confessionaliteit van de school elkaar op korte termijn zodanig zullen inden, dat daarop een gemeenschappe- ijk christelijk onderwijs gefundeerd kan vorden. Men zal de ontwikkelingen bin ten het denken over en het beleven van moeten afwachten om te Volgens de Stichting Oog en Bril is minister-president De Jong de markantste brildrager. Een com missie van wijze mannen" heeft onze premier als zodanig aan gewezen. Behalve dat de heer De Jong een goede keuze voor brillen aan de dag legt, maakt hij „zijn bril door de wijze waarop hij deze pleegt te gebruiken, tot een inte grerend deel van zijn persoonlijk heid". :ien in hoeverre er mogelijkheden en vensen bestaan voor een dergelijke De. commjssje basisonderwijs zegt bij' :en christelijke basisschool niet te willen pleiten voor een vage eenvormigheid an de verschillende christelijke deno minaties. „Wij menen integendeel, dat levende eenheid pas tot stand kan komen, als ieders eigen inbreng gehono- rd wordt. Zeker kan een dergelijk gezamenlijk groeiproces naar een chris telijke school niet overhaast geforceerd worden. Daarom lijkt het ook nog steeds hebben te denken over „katholi citeit", op voorwaarde echter dat men het perspectief openhoudt naar de basisonderwijs. NEW YORK (DPA-ANP) De VN- commissie voor kolonialisme heeft beslo ten waarnemers te zenden naar het sinds woensdag door Britse troepen bezette Caraïbische eiland Anguilla om daar de toestand te onderzoeken. heeft Engeland gevraagd de VN-waarnemers bij hun arbeid be hulpzaam te zijn. Aan het debat over de gebeurtenissen rond Anguilla hebben de Britse leden van de commissie niet deel genomen. De afgevaardigde van de Sovjet-Unie merkte tijdens de besprekin gen op, dat de landing van Engelse troe pen op Anguilla een bewijs vormt van de stelling dat de status van geassocieer de landen alleen maar een fictie is en dat zij het „rookgordijn levert om de in standhouding van het kolonialisme te ver- In verband met de gebeurtenissenop Anguilla, zal op verzoek van de rege ring van de Nederlandse Antillen een detachement mariniers, bestaande uit vijftien man, gelegerd op Curagao, aan boord van de in de Antillen gestationeer de jager h.m. Amsterdam naar St.-Maar- ten worden overgebracht om aldaar tij delijk te verblijven. De Zeven Provin ciën, die zoals bekend, momenteel een reis maakt in de Nederlandse Antillen en tijdens de afgelopen dagen de Boven windse Eilanden bezocht, zal dit weekend deze reis vervolgen en naar Willemstad op Curagao opstomen. (Van e verslaggevers) Het is lente.' Dat mag dan moeilijk uit het weerbeeld te constateren zijn, de Haarlemse bloemenmeisjes zijn present. In de komende dagen zullen ze bij feestelijke gelegenheden present zijn om eenieder een fleurige bloem op te spelden. ARNHEM De storm rond Martein van der Jagt is langzamerhand wat aan het bedaren. Mode-Martein wordt hij in middels door zijn kennissen genoemd. Martein wist immers, nu al een week ge leden, het Euromodeconcours in Heisin- j ki te winnen. „Nou ja, het heeft me natuurlijk wel wat gedaan, hè", zegt Martein nu. „Maar onverwacht, neen. dat kun je niet zeggen. Tenminste, dat is een du bieuze kwestie, eigenlijk. Achteraf had den mijn leraren het wel verwacht". Mode-Martein is gekleed in wijde pan talon, vrouwelijk aandoend in zijn kledij en met zijn breed uitstaande krullende haardos „Ik heb kroeshaar, dat vanzelf zo gaat staan". Met een koket nerveus gebaar strijkt hij erdoor met zijn hand. Martein in zijn laatste jaar mode aan de Arnhemse academie voor beeldende kunsten won een prijs van 500 Engel se ponden met zijn ontwerp in Helsinki. Wat gaat hij er nu mee doen? „Een boe tiek beginnen? Het geld op een andere manier gebruiken voor de toekomst?" „Nee beslist geen boetiek, daar ga je alleen maar financieel op achteruit. Dan kunnen je ontwerpen als je wilt verkopen de prijs die ze zouden moe ten opbrengen, niet halen. Je kunt na tuurlijk ook modellen importeren, maar dat loont evenmin en dan, je moet ook geld weten te vinden voor de mensen en de machines die je nodig hebt". Nee, geen boetiek voor Martein. Hij heeft over zijn toekomst maar al te goed nagedacht: „Het liefst zou ik een jaar of wat stage gaan lopen bij Car- din of Courrèges in Parijs, als ze me daar tenminste willen heben". Waarom juist die twee? „Ik vind ze gewoon het beste". Weer dat kokette gebaar van de hand door de krullen. „Je kunt natuurlijk ook naar Italië of Engeland gaan, maar in Engeland i het niet 20". En daarna? „Misschien collecties ontwerpen *«n confectiebedrijf. Ik zou best willen nog, gemaakt. Toch kwam Martein als de beste uit de bus. Wat is logischer dan dat hij ook zijn toekomst helemaal in de mode ziet. Een Nederlandse Courrèges? In elk geval een jongen, die het mode vak in zijn vingers heeft. We zouden ons sterk moeten vergissen als hij niet na een Nederlandse en een Europese over winning ook nog eens een wereldover winning haalde. Prins Bernhard welkom in Indonesië DJAKARTA (Reuter) De Indone- sisohe minister van Buitenlandse Zaken, Adam Malik, heeft gezegd, dat prins Bernhard te allen tijde welkom is in Indonesië. „De prins is door de sultan (Hamengkoe Boewono, de Indonesische ninister van Economische Zaken) uitge nodigd voor een bezoek aan Indonesië en hij kan komen wanneer hij wil", aldus Malik tegenover journalisten, die hem om commentaar hadden gevraagd 5JP een recente verklaring van prins rnhard, dat hij Indonesië en Oost- kiropa zou willen bezoeken ale de Ne- •ferkmdae regering ermee akkoord geat. MARTEIN VAN DER JAGT samenwerken met een groep mensen, die het gewoon fijn doen, of voor toneel, film of voor televisie. Frec-lance dus". Martein heeft wat hem betreft zijn toekomst bepaald. Uit 500 inzendin gen voor Helsinki werden er vijf geselec teerd: Ruweann Nijsse uit Breda, Mar griet de Lange uit Emmen, Katinka van Beek uit Oosterbeek, Ada Spaans uit Wychen en Martein van der Jagt. Ka tinka, Ada en hij zijn klasgenoten. De Amsterdamse couturier Frans Molenaar zorgde voor de uitvoering van de mo dellen. Die van de Arnhemse academie voor beeldene kunsten waren in een vloek en een zucht, op de laatste dag Grote goudader ontdekt in Angola LISSABON (AP) Een goudader van anderhalve kilometer, die mogelijk de grootste ter wereld is, is ontdekt in Noord-Angola, aldus persberichten die in Lissabon gepubliceerd zijn. De dagbladen' in Lissabon brachten het nieuws op opvallende wijze. De pers berichten, waarin niet meegedeeld werd wie de vondst deed of wie mijnrechten in het gebied heeft, zijn nog niet offi cieel bevestigd. Bron van leven waargenomen in Melkweg BOSTON (AFP) Vier Amerikaan se sterrenkundigen hebben vastgesteld dat zich in de melkweg wolken for maldehyde bevinden, zo blijkt uit een artikel in „The Boston Globe". Het be lang van deze ontdekking is dat het voorkomen van koolstofverbindingen in de kosmische ruimte er op kan wijzen dat zich ook moleculen van biologische elementen in de ruimte kunnen vormen en zich over de planeten kunnen ver spreiden. Dat zou weer de theorieën over het ontstaan van leven drastisch kunnen wijzigen. (ADVERTENTIE) Zwartkijkers! Kijkgeld betalen moeten we allemaal. Dat staat in de wet. Wees verstandig en vraag een aangifte formulier aan. Dat doet u zo Schrijf uw naam en adres achter op een lege envelop en stuur die - zonder postzegel - aan Dan kijkt u gerust! (Van een onzer redacteuren) DEN HAAG Er bestaat een flinke marge tussen het aantal katholiek ge doopte Nederlanders (5.500.000) en het aantal gedoopten die zich subjectief tot bet katholiek kerkgenootschap bekennen (4,700.000). Aldus een conclusie van het Kaski-rapport, dat een overzicht geeft van katholiek kerkelijk Nederland in de jaren 1956 tot 1968. Het begrip „binnen kerkelijk" moet derhalve kritisch- bena derd worden. Het Kaski pleit ervoor deze term in de toekomst te reserveren voor hen, die zich subjectief tot de katholieke kerk be kennen, en d« zuiver nominale kerkle den buiten 't gezichtsveld van de binnen kerkelijke pastorale activiteit te plaat- aen. DK zou togrtjperoj» «omsfHpirtlt» Kerkbezoek vermindert hebben. Er zijn parochies in Nederland, met name in de grote steden, die men op grond van de nieuwe benadering tot de helft zou kunnen terugbrengen.Het verschil tussen nominale en werkelijke kerkleden is het grootst in de bisdom men Haarlem en Rotterdam, het kleinst in de bisdommen Den Bosch en Roer mond, ginds de eeuwwisseling groeide het. percentage katholieken langzaam maar gestaag. Over de periode 1956 tot 1968 groeid* de katholieke bevolking met 20 pet. terwijl de totale bevolking toe nam met slechts 17 pet. Er zijn aan wijzingen dat dit proces zich niet verder zal voortzetten, 't Kaski-rapport spreekt van een vertraagde groei, misschien wel van een achterblijvende ontwikkeling. In 1963 lag het geboorteniveau van katho lieken 2 per 100 hoger dan het lande lijk gemiddelde, in 1968 was dit nog maar 0,8 per 100. Ook neemt het ver schijnsel toe, dat kinderen van katholie ke ouders niet meer worden gedoopt. De kerkelijke meelevendheid, voorzover die tot uiting komt in het misbezoek op zondag, is teruggelopen. Bij de eerste landelijke telling in januari 1966 lag het percentage, berekend op het totaal der ingeschreven doopleden, op 64, een jaar later was het gedaald tot 63 en weer een jta late» tot 58. De plot selinge terugval moet waarschijnlijk ver klaard worden door de omstandigheid, dat velen die tot voor kort achter de drempel bleven staan omdat ze niet durfden wegblijven, over hun remming heenstappen nu anderen de weg voor hen hebben gebaand. Overigens is de deelna me aan de zondagsdiensten nog vrij hoog. Berekent men een percentage niet voor de nominale maar voor de werke lijke kerkleden, dan komt men niet op 58 maar op 65 pet. Houdt men dan nog rekening met degenen die verhinderd waren of met onregelmatige kerkbezoe kers dan stijgt 't percentage tot 75 of 80 pet. Tenslotte moet worden benadrukt dat de gelovige expressie veelzijdiger wordt en niet beperkt blijft tot de deel name een de zondagse eucharistievie- (Van onze parlementaire redactie) UTRECHT. üe Anti-Revolutionaire jongeren staan erop, dat de AR, de CHU en de KVP gezamenlijk een politiek gaan voeren vanuit een brede vooruitstrevende opstelling. Daarom betreurt de ARJOS het ook, dat de P.v.d.A. zo afwijzend staat tegenover de KVP, zonder er iets anders voor in de plaats te stellen. „De uitspraak tegen de KVP is geen wezenlijke bijdrage voor een vernieuwing van de Nederlandse politiek. Zolang alternatieven slechts eigen luchtkastelen zijn", zei ARJOS-voorzitter H. A. de Boer hierover vanmorgen in een bijeenkomst te Utrecht van zijn organisatie. Als uitvloeisel van haar brede vooruitstrevende opstelling gaat de ARJOS binnenkort praten met de federatie van jongerengroepen binnen de P.v.d.A. De ARJOS hoopt, dat uit de gesprekken in de groep van 18 een concreet verkiezingsprogram van AR, CHU en KVP tevoorschijn komt, ervan uitgaande dat de drie partijen in 1971 onder eigen naam en met een eigen lijst en program aan de verkiezingen deelnemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1969 | | pagina 7