„Dit is een krankzinnige uiting
van eenling, geen weergave
van het wereldgebeuren..."
VOORZITTER WORLD PRESS PHOTO ONEENS
j MET BESLISSING VAN INTERNATIONALE JURY
Het wordt hoog
tijd dat de
maatstaven voor
dit soort
„nieuws"
veranderen
H
World Press winnaar Adams:
Nederlands op
Indonesische
school
..'t Was een routine
zaak, 't deed me niets'
Prijsvergelijking van
smeerkaas en lampen
OP LAGERE
SCHOLEN IN
UTRECHT
SEKSUELE
VOORLICHTING
DE LEIDSE COURANT
DEN HAAG De bekroonde foto van de World Press Photo-tentoonstelling is er weer een uit Vietnam. Vorig
jaar was de winnende plaat een opname van een tankcommandant; 't jaar daarvoor was het lijk van 'n Vietkong-
strijder, dat achter een tank werd aangesleept, het gruwelijke onderwerp van de bekroonde foto. Waarom dit jaar
weer een dergelijke plaat? En wel een die nog gruwelijker is: het moment waarop een Zuidvietnamese
generaal persoonlijk een gevangengenomen lid van de Vietkong, zonder enige vorm van proces, met zijn
revolver executeert. Op de hoek van de straat. Waarom moest een dergelijke foto de hoogste lof van een
internationale jury verwerven? Waarom moet het meest intieme moment van de mens, het ogenblik van zijn
dood, aan de openbaarheid worden prijsgegeven Hoe komt het, dat er duidelijk een harde lijn zit in de achter
eenvolgende bekroningen door de jury van World Press Photo? Wij hebben deze vragen voorgelegd aan de voor
zitter van het bestuur van World Press Photo, de heer P. van Breukelen. En zijn antwoorden wijken duidelijk
af van het standpunt dat de internationale jury, die over de foto's moest oordelen, heeft ingenomen.
Hij zegt: „Laat ik voorop stellen, dat
ik de foto gekozen heb uit de prijswin
naars van de verschillende klassen (pers
foto's series, sport, feature). In de jury
hebben deskundige fotografen en fotore
dacteuren zitting van de beroemde pers
bureaus, zoals UPI, AP van het blad
„Look", Tass, Zentral-bild, de Frans
man Le Pigeon en de Engelsman Ma
son. Voorzitter is Joop Swart van het
maandblad „Avenue". Ik ben zelf niet
bij de jurering geweest, ze hebben een
onafhankelijke keuze gemaakt, waar ik
verder niets mee van doen heb. Maar
als u mijn persoonlijke mening vraagt:
ik ben met de keuze van juist deze
plaat niet gelukkig, i
oordeel van de jury,
gelukkig mee ben? Omdat er volgens
mij geen situatietekening wordt ge
geven, maar er slechts een actie van
een enkeling wordt geregistreerd. Een
actie notabene, die helemaal tegen
mijn rechtsgevoel indruist. We heb
ben in '40-'45 genoeg meegemaakt om
een executie zonder vorm van proces
strijder dood moest: een proces is toch
altijd noodzakelijk. Een dergelijke exe
cutie, een individuele handeling mee. Dat
druist voor 100 procent tegen mijn
rechtsgevoel in. Recht mag nooit ge-
basseerd zijn op de gevoelens van een
eenling.
Op de verkeerde iveg
Maar wat te denken van de fotograaf
die een dergelijke opname maakt? P.
van Breukelen: „We mogen een foto
graaf nooit kwalijk nemen, dat hij een
dergelijke plaat schiet. Hij kan zo'n ge
beuren registreren voor de geschiedenis.
Maar we zijn menselijk op de verkeer
de weg als we die plaat bekronen als
het beste wat er op gebied van de foto
grafie in een jaar is gepresteerd. Kijk,
als deze gruwelijke prent een juist beeld
had gegeven van het zieke wereldgebeu
ren dan had ik er vrede mee kunnen
hebben. Nu is het een krankzinnige ui
ting van een eenling. Niet de best ge
maakte foto wordt bekroond, nee, het
is het gruwelijke moment dat de im
pact van de plaat uitmaakt en dat im
pact krijgt de prijs. Zit er niet een stij
ging, een cumulatie in de bekroningen
van World-Press met betrekking tot het
onderwerp? „Ja", aldus de World-Press-
voorzitter. „We verheffen op die manier
handelingen van individuen tot wereld-
woon de beste persfoto. Dat sommige
kranten zullen weigeren deze winnende
plaat te publiceren, kan ik begrijpen.
Confrontatie met dergelijke afwijkingen
van het normale menselijk geluk ge
bracht is voor velen onaanvaardbaar.
Op zich niet laakbaar
Is het vastleggen van het meest ln-
ven, op zich al niet laakbaar? „Ik vind
van niet", zegt de heer Van Breukelen".
Op voorwaarde dan dat de foto van een
mens in doodsstrijd een boodschap heeft
die ver boven de waarde van een nieuwa-
plaat uitgaat Bij de publicatie van de
eerste foto, in 1961, waarop een Japans
politicus wordt doodgestoken, heb lk over
dit onderwerp een discussie met God
fried Bomans gehad. Ik heb hem toen
dertijd erop gewezen dat men tegenwoor
dig in de huiskamer een beeld heeft
van Christus in doodstrijd: het kruis
beeld. De boodschap die daarvan uit
gaat en zich ver boven het feit van het
sterven opzich, al gaat de vergelijking
PETER VAN BREUKELEN
weer een gruwelijke prent
Biafra: een stervend kind op een foto
heeft lot gevolg dat er over heel de
gebeuren. Waar blijven we als we krank
zinnigheid met prijzen gaan bekronen?
Andere maatstaven
Valt daar dan niets aan te doen?
Antwoord: „We hebben het plan om
om het Biafraanse volk te redden. Dan
is publikatie van een dergelijke foto ge
oorloofd, volgens mij althans.
Andere taak
Maar deze winnende prent geeft niet
gen te houden met organisatoren van
World-Press-foto en de uitreiken van de
Pulitzer-prijs. Want deze door de WP
bekroonde plaat heeft de Pulitzerprijs
gewonnen. We moeten dan een ernstig
nagaan of er internationaal geen andere
maatstaven moeten worden aange
legd zodat niet meer de gruwelijkheid
excuseer dat ik geen ander woord
WORLD PRESS
weet de gruwelijkheid van een foto
de prijs eigenlijk krijgt maar doodge-
de waanzin van de wereld weer, maar
de waanzin van een man. Ik had lie
ver een foto bekroond gezien die de
wereld iets te vertellen heeft. Dit is geen
verwijt aan de' jury. maar wèl èan het
systeem dat de huidige wereldpers hul
digt. Je zou kunnen zeggen dat er geen
meningen, wel stemmingen kweken. En
de wereldpers heeft waarachtig nog wel
een andere taak dan uitsluitend hard-
nieuws brengen".
Leo van der Meel
DJAKARTA (AP) Een middelbare
school in Semarang op Midden-Java
heeft dit jaar weer de Nederlandse laai
op het rooster van de lessen geplaatst.
DEN HAAG De Amerikaan T. Adams
heeft, volgens een internationale jury,
de beste persfoto gemaakt. Zijn
het
de i
name lag in Vietnam, waar Edward
Adams geruime tjjd werk verricht voo
het persbureau Associated Press. Een
aangrijpend moment in de hel van Viet
nam, een keihard oorlogstaf)
meedogenloze daad in het door ellende
doordrenkte Victi
graaf niets meer dan een „routine zaak",
zoals bij zelf zegt.
Zoals op deze pagina te zien is, is de
man, die met toegeknepen ogen mond-
trekkend een einde vindt in een straat
van Cholon een krijgsgevangene. Een
brigadegeneraal wreekt zich op de Noord-
die enkele ogenblikken d;
voor een Zuidvietnamese politieman had
gedood. Edward T. Adams k-
juist terug met een groep
de wildernis en was op weg naar het
persbureau om zijn foto's te ontwikkelen.
Plotseling zag hij hoe een Noordvietna-
woning werd gesleurd, op
Hij weet het zelf
ment door hem vereeuwigd werd. Hij
zegt: „Ik realiseerde me niet dat ik een
foto gemaakt had. Het is voor mij een
routinezaak om bij ieder pistool of onder
■apen wat je ziet je eigen wapen,
pakken
schieten. Het
Consumenten Contact Orgaan
deed me niets. I had zelfs niet het Idee
dat deze foto do volgende dag door de
wereldpers genomen zou worden. Toen
ik die foto had gemaakt ging lk naar het
persbureau". Edward Adams is er zelf
ook van onder de indruk. Niet alleen dat
hij in een fractie van een seconde goed
reageerde, maar dat hij hiermee gekozen
werd als de beste persfotograaf. .Enkele
dagen nadat ik de foto's had doorge-
van. Nogmaals, ik weet zelf niet meer
dat ik die foto maakte. Het was een rou
tinezaak. Meer niet". Een journalist stel
de vanmorgen Erward Adams de vraag
waarom hij niet belette dat deze gruwe
lijke daad v
DEN HAAG Het Consumente
van de consumenten enkele over
betreft hier de prüzen van rust,
nd gekon
i beoordeling van de
aliteiten
en ónzer verslaggevers)
i Contact Orgaan (C.C.O.) heeft ter voorlichting
ichten samengesteld van prüsvergeiykingen. Het
smeerkaas en gloeilampen. Deze pi
iet het ministerie van Economische
smaak is hierbü achterwege gelaten
Uit het prijzenoverzicht
verhogingen zijn voorgekomen
deden zich niet alleen prijsverhogingen tot 9,9 percent
prijsdalingen tot meer dan 3 percent te zien. De prijzen var
sinds oktober van het vorige jaat prijsverhogingen
prijzenoverzicht van gloeilampen blijkt, dat de prijsverhogingen
maanden hebben voorgedaan van 6,3 percent tot 12,1 percent
UTRECHT (ANP) De gemeente
raad van Utrecht is gisteravond akkoord
gegaan met een driejarig experiment
waarbij op vijf openbare lagere scholen
in Utrecht sexuele voorlichting zal wor
den gegeven. Twee raadsleden stemden
tegen, een op religieuze motiefen en een
/oorlichting tij
dens de schoolui
Het voorstel, resultaat van een com
missierapport dat eind 1967 is uitgeko
men, gaf aanleiding tot uitvoerige dis
cussies. Gevraagd werd waarom het bui
tengewoon lager onderwijs voorlopig is
uitgesloten, of er wel voldoende aandacht
aan de ethische aspecten wordt geschon
ken en of op het voortgezet onderwijs
geen „voortgezette" aexuele voorlich
ting nodig is.
De ouders zullen van te voren op ouder
avonden worden ingelicht over de metho
den die men kiest. Hen wordt de moge
lijkheid gelaten te weigeren dat hun kin
deren over sexualiteit en geboorte woe
den voorgelicht. De wethouder van on
derwijs is overigens van mening dat w«U
nlg of geen ouderparen zich legen zullen
verklaren.
