„Buik van Par^s"
gaat verhuizen
Princen wraakt
massamoorde n
in Midden-Java
vlees etc is verantwoord eTcn...
Prijsbeleid van De Block [Bombardement
krijgt ruime steun
Schets regionale
indeling nodig
Stuk folklore
verdwijnt
Poerwodadi
leeft in
angsten
OPPOSITIE
ONTEVREDEN
Aanmeldingsplicht bij fusiekamer
Voorstel voor wettelijke regeling
tegen concentraties van kranten
(QNDERDAG 27 FEBRUARI 1969
DE LEIDSE COURANT
(Van o
e correspondent L. Kleijn)
PARIJS Morgen begint de „verhui
zing van deze eeuw". Zo wordt al
thans in Frankrijk de verhuizing ge-
njoemd van de centrale Hallen in de
pjarijse binnenstad naar het enorme
complex van ijzer, staal en beton 15
kjlometer verderop naar Rungis langs
dje autoroute naar het zuiden tussen
tie hoofdstad en het vliegveld Orly.
Reizjgers die van de „Invalides" per
bps van Air France vertrekken op
weg naar Orly kunnen de nieuwe eta
blissementen van Rungis aan hun lin
kerhand zien liggen.
Een .van de redenen, waarom men
de nieuwe Hallen een flink eind buiten
PJirijs heeft aangelegd is, dat men
niet het slechte voorbeeld van Mar
seille heeft willen volgen. Ook daar
nfoesten nieuwe hallen worden ge
bouwd. Maar die heeft men vlak aan
dè stadsrand gebouwd. Het resultaat
iS; geweest, dat men traditiegetrouw
naar de oude hallen gaat en dat de
handelaren de nieuwe etablissemen
ten links laten liggen,
Rtingis heeft voor- en nadelen. Een
van de voordelen is, dat het verkeer
in de binnenstad lucht krijgt. Het was
werkelijk geep doen meer. Des avonds
tegen tienen gedurende de hele
nacht en 's morgens vroeg viel in de
binnenstad niet meer te rijden. Van
alle kanten, het noorden uit Nederland
en België, uit het oosten van Duits
land, uit het zuiden van de Middel
landse Zee, kwamen de zware vracht
wagens opzetten tot aan de rand vol
geladen met alle mogelijke levensmid
delen voor de Parijse bevolking van
negen miljoen mensen. Dat aantal zal
naar. schat ting'in 1990 gestegen zijn
tot 14 miljoen. Bij al die zware vracht
wagens kwamen 's morgens vroeg ook
Qcg-cte kleinere bestelwagens van de
I Parijse winkeliers die zich bij de hal
len kwamen bevoorraden. Man kwam
er met de eigen wagen of met een
taxi niet meer doorheen. Waren de
grote en kleinere wagens naar hun
bestemming teruggekeerd, dan ston
den de honderden vuilniswagens het
verkeer in de weg. Want iedrreen
smeet lege kisten, kratten en onver
koopbaar geworden fruit op straat
neer. Werd er af en toe door de vuil
nisophaaldienst gestaakt, dan hoop
te het straatvuil zich kwalijk riekend
op. Hygiënisch waren de oude Hallen
allerminst. Zeker niet in de hete zo
mermaanden. De karkassen hingen
weliswaar in overdekte paviljoenen
maar onbeschermd tegen uitlaatgas
sen en opgejaagd stof. Wie wel eens
heeft staan kijken naar de manipula
ties in de oude hallen met „tripes"
(ingewanden) verging de lust om bij
een dejeuner in de stad tripes te
bestellen, waar de Fransen als regel
dol op zijn.
Tussenhandel
Een ander voordeel is, dat in Rungis
een deel van de overtollige tussenhan
del wordt uitgeschakeld. De „forts
des Halles" gaan verdwijnen. Oor
spronkelijk waren dat breedgeschou
derde mannen, die in staat waren
met een halve koe op hun rug weg
te lopen, maar die er in de loop der
jaren kans toe hebben gezien het zwa
re werk aan losse sjouwermannen
over te laten en zelf tussenpersoon te
worden. Als typische klederdracht
hebben zij hun grote breedgerande
hoed, maar als regel hoort men alleen
maar van hem op 1 mei, als een dele
gatie van dat gilde „muguets" (lelie
tjes van dalen) komt presenteren aan
de president van de repucliek op het
El.vsee. In het nieuwe Rungis is voor
hen geen plaats meer.
Rifl|1 zelf is een terrein, goed 200
ha. ooi 1990 verwerken moet: an
derhalf oen ton fruit en groenten.
150.000 vis, 200.000 ton boter,
eieren en kaas en 2 miljoen kratten
sm':bloemen. Er is een geheel nieuwe
V'eg a-jigelegd, zodat de goede-
3go- voor de overdekte lood
sen kun»' f ij den, waar onmiddellijk
- jè loss®B kan worden begonnen. De
vérkoop komt er hoe langer meer in
handen van de groothandel, zodat
kleine winkeliers niet tén onrechte
vrezen, dat zij geleidelijk gaan ver
dwijnen door massa-aankopen van
grootwarenhuizen en supermarkten.
Alle overdekte nieuwe hallen zijn cen
traal verwarmd en bieden ondergronds
ruimte voor koelinrichtingen. In alle
hallen staan op regelmatige afstanden
van elkaar televisietoestellen voor het
bekendmaken van tarieven en prijzen.
Lede ogen
Wat er voor de oude Hallen, die stuk
voor stuk zullen worden afgebroken
in de plaats komt, weet nog niemand.
Er zijn verscheidene maquettes ge
maakt, maar een definitieve keuze is
nog niet gedaan. Ook al zijn de mees
te Parijzenaars overtuigd van de
noodzaak dat de oude Hallen moeten
verdwijnen; toch zullen zij met lede
ogen zien hoe een stuk historie en fol
klore uit de binnenstad verdwijnt. Een
paar befaamde restauranten zullen
blijven. Onder meer „Le Pied de Co-
chon" met de bekende uiensoep. Maar
de meeste café's en restaurants raken
hun klanten kwijt. Ook heel wat dag
loners, die in geld of in natura wer-
DJAKARTA (ANP) Joannes Princen. viee-Voorzitler van het Indonesische insti
tuut voor de rechten van de mens, heeft, zoals gisteren gemeld, verklaard dat
twee- tot drieduizend mensen, die communist zouden zijn. in de maand november
naar men meent door Indonesische troepen in Midden-Java zijn gedood. Princen
zegt er persoonlijk van overtuigd te zijn, dat in interneringskampen in het district
Koewoe tenminste 860 mensen zijn vermoord door slagen met ijzeren staven in de
nek. Sommigen waren bovendien gedwongen hun eigen graf te graven. Princen
is naar zijn zeggen niet in staat geweest na te gaan of dit getal in feite hoger is,
toen hij vorige week op Midden-Java vertoefde.
den betaald, komen in moeilijkheden
en niet te vergeten de clochards,
die in de hallen hun kostje ophaal-
Morgen begint de grote verhuizing,
die in theorie geregeld was door com
puters en legerwagens. Maar aange
zien tweederde van de handelaars ach
terwege is gebleven met opgaven hoe
veel bureaus, stoelen, tafels, archief
kasten, kisten met administratie,
weegschalen en brandkasten uit de
binnenstad naar Rungis moesten wor
den vervoerd, hebben de rekenmachi
nes en de militaire vrachtwagens het
laten afweten. Iedereen gaat dus
vrijdag op eigen gelegenheid met zijn
hele hebben en houden de autoroute
op in de richting van Rungis. Want
maandagmorgen vroeg begint Rungis
te draaien. Het zal een uittocht wor
den, gelijk aan die van de kinderen
Israëls uit Egypte.
Alleen onder de grond van de oude
hallen over de 300.000 ratten, die men
te lijf gaat met vergif, doch er hoeft
maar één rattenechtpaar mee te ver
huizen naar Rungis of ook daar komt
een nieuwe rattenkolonie. Want met
eigen ogen hebben verslaggevers kun
nen zien, dat het probleem van de
vuilnisophaaldienst bij de gloednieuwe
etablissementen van ijzer, staal en
beton nog lang niet is opgelost.
Zijn bronnen kan Princen niet onthul
len uit vrees, deze aan gevaar bloot te
stellen. Een ervan is een bewaker, die
deelgenomen had aan enkele terechtstel
lingen. Princen heeft gehoord, dal ver
horende officieren geïnterneerden had
den gefolterd om de bekentenis af te
dwingen, dat zij\communist waren.
De massa-executies volgden op een
drijfjacht van twee maanden op mensen,
die communist zouden zijn. De opge-
pakten werden in kampen gevangen ge
zet te Poerwodadi (66 km van Sema-
rang), Goendi en Koewoe (94 km van
Semrang). Princen noemt luitenant
kolonel Tedjo Sarwonoas de leider van
de troepen, die de executies uitvoerden.
Volgens hem worden er nog steeds ar
restaties verricht. Vele slachtoffers zijn
christenen en Islamieten. Inwoners van
Poerwodadi leven in doodsangst en ve
len hebben zelfmoord gepleegd.
Volgens Princen hebben leden van het
404e en 409e bataljon de moorden ge
pleegd met hulp van manschappen van
de burgerlijke verdediging. Dit was nog
al vreemd, omdat de twee bataljons als
vrij communistisch georiënteerd plach
ten te worden beschouwd.
„Plaatselijke aangelegenheid"
Als religieuze leiders willen proteste
ren bij het militaire gezag in Semarang.
verklaarde de militaire bevelhebber, dat
het een plaatselijke aangelegenheid was
en dreigde hij maatregelen tegen deze
leiders te zullen nemen als zij over de
kwestie spraken. Princen zegt, dat Mid
den-Java nog steeds een broeinest is van
communisme waar officieel de noodtoe
stand van kracht is. Ongeveer 55.000 van
de 75.000 a 100.000 politieke gevange
nen in Indonesië zijn daar volgens Prin
cen geïnterneerd. Princen heeft twee
van president Soeharto's naaste adviseurs
gevraagd ervoor te zorgen dat degenen
die voor de terechtstellingen verantwoor
delijk zijn gestraft worden. Een woord
voerder van het paleis van Soeharto
had woensdag gezegd, dat het bureau
van de president de klachten onderzoekt.
Maar het bureau heeft tot dusver geen
officieel rapport ontvangen.
Princen, die uit Nederlandse ouders
in Nederland is geboren, is Indonesisch
staatburger en Islamiet. Hij deserteerde
uit het Nederlandse leger en vocht met
het Indonesische republikeinde leger.
Van 1956 tot 1960 was hij lid van het
vrijgekozen Indonesische parlement. Hij
weid evenwel door president Soekarno
gevangen gezet van 1960 tot 1962 wegens
verzet tegen de toenmalige procommu-
nistische politiek van de Indonesische re
gering.
(ADVERTENTIE)
|;(Va7i onze parlementaire redactie)
EN HAAG. Tijdens het prijzen
de Tweede Kamer was het voor
tister De .Block .(Economische Zaken)
al gauw duidelijk, dat de rege-
ipèpirtijen hun volle steun aan zijn
leid geven. De supporters van de
(nisten waren met hem bezorgd over
forse prijsstijgingen in het begin van
jaar," maar meenden dat de minister
ïrrijzenontwikkeling slagvaardig volgt
Jot nog toe de gewenste maatregelen
eft genomen.
3e oppositie wilde, het bij bezorgdheid
een piet laten. Geen woorden maar
öén, was het devies van onder meer
•P.v.d.A., P.S.P., D '66 en P.P.R.
le regeringspartijen zagen weinig heil
algemene prijsmaatregel. Ge-
end werd dat deze verstarrend zou j
rken, zoals de KVP'er Nelissen zei
h middel is ondeugdelijk en niet
|ig, aldus de WD'er Portheine. Ook
Boersma (AJR.), in een andere func-
voorzitter van het Consumenten-
jtactorgaan, voelde er niets voor. Wel
rtie hij het nodig, dat de voorlichting
;het publiek wordt verbeterd, dat zo
lig een prijsstop tegen een bepaalde
trijfstak of een bepaald artikel wordt
lekondigd en de minister de prijzen
erp bewaakt. Voorts wenst hij, met
melissen, melding van prijsverhogin-
V'waar ook de minister voor voelt,
le heren Nelissen en Boersma vroe-
aandacht voor de positie van de
laai zwakkeren en ook voor de kleine
zelfstandigen. Verbetering van de bij
stand, uitkeringen aan invaliden en de
kinderbijslagregelingen moeten worden
overwogen. Een onderzoek naar de inko
mens van de sociaal zwakkeren is
dringend geboden, zei mr. Nelissen. Ook
voor de liberaal Portheine was de ont
wikkeling verontrustend, maar hij vroeg
begrip voor de vele ondernemers, die in
moeilijkheden verkeren.
Vele kleine middenstanders voelen zich
verschoppelingen, aldus mr. Portheine.
Hy had het vertrouwen, dat de concur
rentie de te hoge prijzen wel zal weg
werken. Bijzondere aandacht vond hij
geboden voor de tarieven van de over
heid en .de prijzen in de medische sector.
Met mr. Nelissen voelde liü veel voor
prijsvergelijkingen door het Consumen
ten-Contactorgaan. waardoor de consu
menten een beter inzicht in de prijzen
Met de socialiste Brautigam vond de
radicaal Janssen, dat het beleid van
minister De Block had gefaald. Na een
urenlang debat stelde oppositieleider
Den Uyl in het nachtelijk uur met na
druk te vrezen, dat de prijzendebatten
een repeterende zaak zullen worden.
„Aan een algemene prijsstop is geen
Bestuurlijke
organisatie
moet nodig
wórden herzien
(Van.onze parlementaire redactie)
)EN HAAG De Raad van advies
de. ruimtelijk ordening acht het
het allergrootste belang, dat de re-
'ing óp niet al te lange termijn een
ts yoor een regionale indeling van
land ontwerpt. Zo'n schets, op te
Hen in overleg met provincies en ge-
enteri. zou een indicatie moeten zijn
de bestuurlijke indeling en tot
>ndslag moeten dienen voor de vor-
ng van gemeenten op gewestelijke
'aal, eventueel voor de instelling van
n, waar dit nodig blijkt.
Iet advies van de raad, enkele maan-
n geleden aan de regering uitgebracht,
door 'de ministers van Binnenlandse
^cn en van Volkshuisvesting en Ruim-
ijke Ordening gisteren aan de Staten-
neraal overgelegd. De raad zegt, dat
schels in gedeelten tot stand kan
komen en dat zij niet bindend zou moe
ten zijn voor de grenzen die de grote
gemeenten en de gewesten uiteindelijk
bij hun instelling zullen krijgen. Wel
moet zon schets richting geven aan de
bestuurlijke ontwikkeling. Verwacht
wordt, dat dan de gemeenten binnen de
aangegeven indeling versneld Int samen
werking komen.
De raad beveelt (nog) geen herzie
ning van de provinciale indeling aan.
Hij meent, dat pok bij de vorming van
gewesten en van gemeenten op geweste
lijke schaal behoefte blijft bestaan aan
regionale bestuurslichamen met een be
langrijke taak op 't gebied van de ruim
telijke ordening. Het is echter zeer wel
denkbaar, aldus de raad, dat er op den
duur grotere provincies zullen moeten
komen.
In het advies schrijft de raad, dat
er met het oog op de ruimtelijke orde
ning duidelijke behoefte bestaat aan een
herziening van de bestuurlijke organisa
tie in ons land, met name.van het loka
le bestuur. Het is van belang, dat de lo
kale bestuursstructuur mede worden aan
gepast aan de schaal, waarop zich de
ruimtelijke ontwikkeling voltrekt. Zij
dient voorts berekend te zijn op de zwa
re eisen, die de noodzaak van een goe
de ruimtelijke ordening aan de lokale
overheid stelt op bestuurlijk, technisch
en administratief gebied.
behoefte. Die moeten we alleen achter
de hand houden". Zo verdedigde minis
ter De Block zijn prijsbeleid. Hij deelde
mee, dat het Centraal Planbureau geen
nieuwe raming kan ge\en voor het jaar
gemiddelde van de prijsstijgingen in
1969. Pas op langere termijn zal het
mogelijk zijn een gefundeerde kijk op
de prijsstijgingen te hebben. Tegen prijs-
opdrijvers zijn al tachtig proeessen-ver
baal opgemaakl.
WEER
of geen
WEER
DE BILT Tussen gisteren en
vandaag vertoont de iveerkaart
weinig veranderingen. Boven
Noord-Rusland ligt nog steeds
een hogedrukgebied met een
uitloper naar Scandinavië, waarin
het nog volop winter is
met minimumtemperaturen van
omstreeks min 25 graden in Finland
en Noord-Zweden. Van Midden-
Rusland via Noord-Duitsland tot
K.N.M:I. If/pinig ver.
DEELT F
mede: onderinnen
in Engeland voert een oostelijke
luchtstroming minder koude lucht
aan, waarin in het algemeen
slechts lichte vorst voorkomt. Deze
lucht is tamelijk vochtig, wat
aanleiding geeft tot veel bewolking.
Hieruit valt af en toe lichte
sneeuw. In de afgelopen nacht
bevond zich boven ons land een
zwakke storing, die langzaam naar
het westen wegtrekt. Daardoor zal
de sneeuw geleidelijk minder
worden, maar verder wordt er
weinig verandering verwacht.
Vooruitzichten voor zaterdag:
overwegend droog, enkele op
klaringen en aanhoudend lichte
vorst in de nacht.
Weersvooruitzichten voor zater
dag in cijfers gemiddeld over ons
land: aantal uren zon: één tot vijf
uur; min. temp.: nul tot vijf graden
onder normaal; max, temp.: nul
tot zes graden onder normaal:
kans op een periode van minstens
twaalf uur: negentig procent; kans
op een geheel droog etmaal:
tachtig procent.
Weer in Nederland
Elndhovei
Kelde sneeuv
Eindhoven g. bew
OEMOEAHIA (AFP-Reuter) Een
Ierse priester heeft meegedeeld dat er
zestig mensen zijn omgekomen en hon
derd gewond zijn geraakt bij een bom
bardement op een Biafraans dorp, door
een Nigeriaanse Iljoesjin uitgevoerd en
kele uren na het begin van het bestand
van 48 uur dat is afgekondigd door de
federale Nigeriaanse regering. Het toe
stel had vier bommen gegooid op het
marktplein van het dorp. Ook radio-
Biafra heeft melding gemaakt van het
bombardement, maar geen nadere bij
zonderheden gegeven.
Een woordvoerder van de Nigeriaan
se regering zei geen berichten le heb
ben ontvangen over een schending van
het bestand.
Na een paar dagen genoten te hebben van een langzaam doorbrekend zonnetje, is Nederland weer in de greep van de
winter gekomen. De wegen werden weer glad, waardoor vele automobilisten met schade aan hun voertuig kwamen te
zitten. Op de foto: twee pechvogels, die vlak bU Amsterdam in een droge sloot terecht kwamen.
Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De persraad meent, dat
er vanwege het concentratieverschijnsel
in het perswezen wettelijke voorschriften
moeten komen. Deze moeten o.m. in
houden:
Een aanmeldingsplicht voor alle over
eenkomsten tot overdracht, samen
smelting o( langdurige samenwerking
van persondernemingen bU een „fusie
kamer" als afdeling van "de" pers-
raad.
Onderzoek door de fusiekamer uf -die
overeenkomsten de verscheidenheid
van hel perswezen zodanig (kunnen)
schaden, dat de publieke voorlichting
ernstig geschaad zou worden. Zo ja. dan
moet dit binnen een maand aan de
an C.R.M. en de betrokkenen gemeld
heel of gedeeltelijk onverbindend kan
De minister van C.R.M. moet overeen
komsten kunnen voorleggoh aan een
bijzondere rechterlijke instantie de
kamers voor persconcentraties van bel
gerechtshof te Amsterdam die ze ge-
De persraad moet periodiek inzicht
gegeven worden inJc financiële situatie
van het perswezen.
Dit alles blijkt uit een door de persraad opgesteld
voorontwerp voor een „wet voorziening perswezen
1968", dat in november j.l. aan minister Klompé
(C.R.M.) werd overhandigd en thans gepubliceerd
Minister Klompé had de peraraad gevraagd na <to
gaan of de bertaanda wat vwa Wftl nog wal In over
eenstemming is piet sindsdien opgetreden oniwikke-
De persraad is tot de conclusie gekomen, dat twee
van de drie elementen in de wet van 1951 zijn ach
terhaald en behoren te verdwijnen. Dit betreft ten
eerste de beperkende bepalingen voor funcbie-uitoefe-
nmg in het perswezen als gevolg van perszuivering
(reeds in 1965 was de uiterste termijn van uitsluiting
van 20 jaar verstreken) en ten tweede de mogelijk
heid van distributie van zet- en drukcapaciteit door
de persraad, die vanwege de na-oorlogse schaarste
aan capaciteit ingesteld was. Alleen de adviserende
laak van de persraad is als element in de wet van
1051 overgebleven.
RECHTSBESCHERMING
De persraad zegt er lick van bewust te zyn. dat de
thans bepleite wettelijke regeling van ingrijpende
aard is. De raad meent echter, dat de voorgestelde
verplichtingen zodanig geformuleerd zijn, dat voor
de betrokken persondernemingen voldoende rechts
bescherming aanwezig is en dat door de snelle pro
cedure een minimum aan overlast wordt bezorgd. De
raad noemt liet voorts een belangrijk element, dat by,
de beoordeling van coLccnlratie-overeenkomsten dooi
de fusiekamer de economische noodzaak hiervan
mede in aanmerking wordt genomen. De voorgestelde
fusiekamer zou moeten bestaan uil de voorzitter en
onder-voorzitter van de persraad en drie door de
kroon benoemde leden.
PERSVRIJHEID
De persraad zegt er voor tie hebben gewaakt, dat de
voorgestelde regeling niet in strijd zou komen met
artikel 7 van de grondwet, waarin de perevrijheid is
verankerd; Wel geeft de raad toe. dat de voorgestelde
regeling een zekere beperking van de onderncmings-
vrijheid van periodiekenuitgevers beoogt, voorzover
door het concentratieversohijnsel ernstige schade zou
worden toegebracht aan de vrijheid van menings
vorming van de burgers. Bewust is gekozen voor een
regeling met een repressief karakter, waarbij de be
slissingsbevoegdheid aan de rechter en niet aan de
administratie zal toekomen. De persraad wijst in dit
verband op rapporten vah officiële commissies in
West-Duótsland en Engeland van resp. 1968 en 1962,
waarin men eveneens stelt), dat overheidscontrole op
persfusies niet in strijd hoeft te zijn met het beginsel
van de persvrijheid.
FINANCIEN
De persraad stelt voorts, dat het voor een goede taak
vervulling in de toekomst nodig is voldoende gege
vens te bezitten over de financiële situatie van het
perswezen. Daarom is in artikel 9 aan de uitgevers
van dagbladen, nieuwsbladen en opinievormende tijd
schriften de verplichting opgelegd om d.m.v. perio
dieke opgaven een zo volledig -mogelijk overzicht te
geven van de financiële toestand en de strpetuur van
de personderneming. Aan de hand van deze gegevens
wordt door het bureau van de persraad een globaal
overzicht opgesteld, dat gepubliceerd wordt.
De persraad acht het verder van belang, dat het
publiek weet welke personen voor de bedrijfsvoering
en de redactie van een periodiek verantwoordelijk
zijn, „waardoor tevens do resultaten van concentra
ties beter te volgen zijn". Daarom is in het voor
ontwerp voorgeschreven, dat in elke aflevering de
namen van de leden der hoofdredactie en de directie
vermeld moeten worden. Indien de uitgever een
rechtspersoon is zullen bovendien, eenmaal per jaar
de namen van de leden van de organen van bestuur
i-n toezicht dienen te wórden vermeld.
ENQUETE
De persraad heelt zich in het voorontwerp ook en
quêtebevoegdheid toegemeten. Er kunnen omstandig
heden zyn waarin die bevoegdheid niet kan worden
gemist. By de voorbereiding van een vorig advies
over dagbladconcentraties gaven alle personen, die
de persraad wilde horen, spontaan aan de uitnodiging
gevolg. Zodanige medewerking hoeft echter niet altyd
vanzelfsprekend te zyn, zodat volgens de persraad
een wettelijke verschoningsplicht „een effectieve
stok achter de deur" zon kunnen blükcn.
Minister Klompé heeft verkjaard, dat de regering
haar standpunt over de door de persraad voorgestelde
regeling nog niet heeft bepaald. Zij verwacht echter,
dat door de publikatie ervan een waardevolle discus-
sic zal ontstaan en opvattingen gehoord zullen wor
den, die van belang zijn voor het toekomstige beleid
van de regering.
