BIAFRA
NIET
MEER
BEDREIGD
NIEUWE
IMAGE
VAN
EL FATAH
DE ENE
DE ENE HELFT VAN ONS LAND VERLOREN IN 1948, DE ANDERE IN 1967
NIGERIA WACHT OP IBO'S
De Haussa's in Noord-Nigerift hebben met de beest achtige moord op de Ibo's, enkele jaren geleden, het
sein gegeven voor de volkerenstrijd die sindsdien in Nigeria uoèdt. De invloed van de islam is in dit gebied
sterker dan elders in Nigeria.
veidelmg van hel noorden van hel land
hvzes,stalen geëffectueerd. Honderden
ambtenaren kwamen uil Kaduna en
bouwden de administratieve diehst op
in diverse geïmproviseerde bureaus
Het gebied van Benua had jaren
geleden een leidende rol gespeeld, toen
het ex-om ging om het middengebied af
te scheiden van het noorden, waar de
Haussa's wonen. Het plan om zes
nieuwe staten te vormen, werd overal
gunstig ontvangen.
De reorganisatie van heel het land is
door dit plan bespoedigd. Een van de
moeilijke punten vormt de afschaffing
.van het oude stelsel van streekmarkten,
dal in de dagen van de Sardauna van
Soknlo goede diensten heeft bewezen,
klaar thans moet het vervangen worden
door een systeem dat dichler bij het
volk en de producenten staat, zoals de
heer Gomwalk het zegt.
Maar hij heeft ook de oude.
plaatselijke autoriteiten afgezet en
minder traditioneel denkende adviseurs
benoemd, vaak mensen uit het
onderwijs.
De militaire gouverneur demonstreert
dat alles weer pais en vree ademt: hij
tennist vrijwel elke namiddag onder de
jacarandabomen en verzekert bezoekers
dat zijn plannen na de pacificatie
berusten op de terugkeer van de Ibo's.
zo spoedig mogelijk. Want de oude
handelsverbindingen moeten hersteld
worden. Maar als de Ibo's hardnekkig
willen vasthouden aan hun eigen
stamverband, zo meent de heer
Gomwalk, blijft het wantrouwen en de
vijandelijkheid bestaan.
Het is een feil, dat de bekwame Ibo's
hier broodnodig zijn. De tinmijnen, die
meestal in Britse handen zijn, lijden
aan personeelstekort door het vertrek
van de Ibo's. Bovendien zijn de prijzen
momenteel sterk schommelend. Een
planning, die op expansie gericht is.
kan dan ook thans niet gemaakt
worden. Meer dan een kwart van het
graafwerk wordt door handwerk
verricht: de mannen bewerken de harde
klei met houwelen en de vrouwen
slepen water aan langs de steil'
veilingen.
3enua is een van de armste staten vai
Nigeria. Maar de ontwikkeling is ei
lank /.ij het feit dat het gekerstend i:
ogei dan in de moslemstreken in he
morden. Daardoor gaat niel minder dai
ijfendertig procent van de begrotin-
ui a r de sector onderwijs en dus i>
naai weinig beschikbaar voor direct
mt wikkelingsprojecten. Benua kijk
Iet zou. evenals meer staten, blij zij
ils de centrale regering grotci
evoegdheid zou krijgen, als de tweed
rondwet van de republiek van krach
al zijn. Deze stap naar centralisati
x>tekent tevens een stap in de right in
an de complete afbraak van d
ïeevschappij van het noorden.
Dit laatste is begonnen in januari lSltit
oen Sardauna. de grote man in he
looiden, vermoord werd. Deze vreemd'
iguur wist heel dit gebied aaneen h
louden. Maar de dingen hebben eei
:eer genomen: in zoveel streken vai
N'igeria. in Benua,-in Kano en eldet
'jjn hervormingen ingevoerd, en d
•ieuwe staten zijn overgevoelig voo
hun nationaal prestige. Dat zij
illemaal factoren, die de Biafranen
'och eindelijk van moeten overtuigei
dat Nigeria, het land in het noordei
de positie van Biafra niet lang<
ernstig kan bedreigen.
(Copyright Gnardlan-Btiuieakef-LeMae Ort.)
„Daar ginds in het noorden merk je haast niks van de
oorlog", zeggerrze in Lagos. En dat is zo. De militairen
op de controleposten zijn af en toe vriendelijk en doen
hun werk op een nonchalante manier. Reizigers uit,
het noorden klagen over schaarste aan bepaalde ar
tikelen, zoals whisky en tomatensaus, door import
beperkingen. En een nieuwe autoband heb je ook zo
maar niet. Maar al met al hebben de dertig miljoen
mensen in het noorden niet al te veel van de oorlog
gemerkt.
De twaalf stammen, die tot de
minderheidsgroep van ruim vier
miljoen zielen behoren. op de
hoogvlakte van Benua hebben ei meer
last van gehad. Nigeria rekruteerde
hier een zeer groot deel van zijn
troepen. Ook generaal-majoor Gowon
komt uit Benua. Bovendien ligt deze
streek aan de grens van Biafra en
tijdens de eerste gevechten vluchtten
heel wat leden van de Biafraanse
Tivstam naar het noorden, Benua in
tot zelfs aan gene zijde van dc
Benuarivier.
Heel het economische leven in Benua
stagneerde. Het plaatsje Jos kwam
destijds* op als tussenstation voor de
vracht wagens met tinerts, op hun lange
reis van twee weken, van de mijnen in
het noorden naar de rivierhavens. Jos
kreeg nog meer betekenis toen de
spoorlijn kwam, die in een grote
boog van het westen haar het
oosten liep. De handelslui van de
Ibostam gebruikten deze lijn voo'
voedseltransporten naar hun eigen
streek Maai in 19G6 kwam er een
ommekeer. Na de moorden op de Ibo's
in dat jaar vluchtten de overgeblcvc
Zé lieten ruim duizend lege huizen in
Jós achter. En de tinmijnen verloren
hun beste vaklui. Treinen, die
vluchtelingen naar het oosten hadden
vervoerd, kwamen nooit terug. En
naarmate de oorlog voortduurde,
hielden de voedselleveranties aan het
gebied rond Enoegoe (in Biafra) op.
Geleidelijk kwam er verbetering. In de
lege woningen óan de Ibo's kwamen
eerst soldaten. Aanvankelijk had de
bevolking veel te lijden van soldaten
die met verlof waren en van misdadige
deserteurs. Maar allengs verdwenen
deze kwelgeesten, want de militaire
gouverneur. J. D Gomwalk. nam
strenge maatregelen. Hij stelde de
huizen van de Ibo's onder toezicht
van een commissie voor verlaten
eigendommen. Voor elke woning werd
'n man verantwoordelijk gesteld. Ibo's
'die terugkeerden, kwamen eerst onder
politiebescherming, maar momenjeel
worden zij overal geaccepteerd. En de
staat begon zijn voedselsurpius over te
doen aan bet Rode Kruis, -voor
hulpacties.
Maai- de grootsteommekeer ten goede
kwam in april vorig jaar. Toen weid de
Een 'markttafereel in het zuiden. Onder een boom hurken de mensen
bijeen om hun produkten aan te bieden.
■■■■■■■■■■■Mi
dezelfde status als de FLN in Algerije, de Vietkong,
de Rhodesiërs en de Zuidafrikanen.
Al dit streven strekt zich veel verder uit dan alleen
maar tot de Arabische wereld. On de internationale
conferentie tot steun aan de Arabische volkeren, die
afgelopen maand in Cairo werd gehouden, maakte
deze boodschap van El Fatah duidelijk indruk op de
400 gedelegeerden met allerlei politieke richtingen
(maar met indrukwekkend veel communisten of links-
georiënteerden). De toespraak van de afgevaardigde
van El Fatah een jong docent in de economie in
Cairo was in zoverre extremistisch dat daarin de
resolutie van de V.N. verworpen werd, die president
Nasser zelf wel kan aanvaarden. Toch stale deze rede
door de logica erin gunstig af bij de weinig verfijnde
retoriek van de communisten en de langdradige re
toriek van de Arabieren: we zijn een volk; dit volk
telt 2,5 miljoen mensen; we hebben de ene helft van
".xs land in 1948 verloren en de andere helft in 1967
We hebben geen andere keus, we moeten vechten
niet tegen de joden, maai; tegen een staat die de
aarde afschuimt om aan immigranten te komen ter
wijl ze ons er systematisch uithouden.
Dat Israël economisch afhankelijk is van Amerika
ni West-Europa, is uitermate geschikt om als bewijs
dienen voor de stelregel dat het een „bolwerk van
imperialisme" is. Maar verreweg de grootste steun
oor hel nieuwe vertrouwen in El Fatah komt voort
uit de bezetting van de westelijke oever.
We biddcu en smeken dat ze zich niet zullen terug-
i rekken", bicven de mensen daar herhalen. De be
lting heelt een ommekeer teweeggebracht in de
itus van de Fedayen onder de Palestijnen.
walter schwar/.
nog steeds doen. Het officiële „leger" was het Pa
lestijnse bevrijdingsleger, een groep die tot de ge
vestigde orde behoorde, goed werd betaald en groten
deels niets deed.
In dit beeld van de dagen voor juni passen de Fe
dayen. de verheerlijkte vogelvrij verklaarden. Een
Jordaans ambtenaar vertrouwde ons toe dat in Jor
danië alleen al 408 van hen in de gevangenis zaten.
De auto van de daders van de aanslag,
>p een toestel van El Al werd gepleegd. De
is moorddadig.
die dinsdagavond op het vliegveld Kloten van Zürich
theorie van El Fatah mag mild klinken, de uitwerking
DE WERELD IS VERGETEN DAT WE ALS NATIE BESTAAN
„Je vecht nu voor Palestina.
Maar voor wat Palestina? En
wat zou je willen doen met de
joden?" Dit leek nogal veel om
aan een 16-jarige jongen te
vragen, die nog niet op adem
gekomen was na in zijn eerste
week bij El Fatah flink gevochten
te hebben.
Maar ik moest het wel vragen. De leiders in Amman
hadden me ervan verzekerd dat El Fatah veranderd
was sinds de bloedige dagen van Shoekheiry. Toen
ze mijn soeptisChe blik opvingen, startten ze een
Landrover en zetten er twee van de met machine
pistolen gewapende mannen in die in een rustige
straal in Amman wat bij hun huis rondhangen. (In
Amman kun je rustig in een taxi springen en zeg
gen: „El Fatah"). We reden naar de heuvels waar
het kamp verborgen lag in een klein bos
De antwooiden van de jongen kwamen vlug en waren
correct gesteld. „Een Palestina voor ons allen: Ara"-
bieren en joden. We vechten niet tegen de joden,
maar tegen de zionistische staat''
„Hoe denk je over president Nasser?" „Hij laat
zich door de Israëlieten bij de neus nemen, maar hii
is eerlijk".
„En hoe over koning Hoessein.' „Hij is een werk
tuig in de handen van dc imperialisten net zoals
Israël".
Nadat ik 12 dagen gastvrijheid genoten en propa
ganda in Egypte en Jordanië meegemaakt heb, heb
m de nieuwe image van El Fatah ontdekt.
Deze image is zorgvuldig opgebouwd door een
effioiënt werkende voorlichtingsdienst, die op zich
zelf al iets nieuws is in de Arabische wereld. Deze
image wordt aan de andere kant ook weer afbreuk
gedaan door zwakke plekken en tegenstrijdigheden
daarin, maar is toch nog wel zo opvallend dat er aan
dacht aan geschonken moet worden, in het bijzonder
door de Israëlieten.
Ondanks de terreur verkondigt men gematigdheid
-doordat er verklaard wordt dat de joden niet de
zee in gegooid zullen worden.
Toen ik in Cairo was, kwam El Fatah formeel naar
-óren als dë leidende groep onder de Palestijnen.
Yasser Arafat, dy leider, werd tot voorzitter van de
nieuwe Palestijnse bevrijdingsorganisatie gekozen. De
dag daarop stónden in alle kranten in Cairo foto's
waarop hij in bespreking met Nasser te zien was.
Arafat is een wat vaag, romantisch figuur, die de
reputatie heeft Israël in -en uit te glippen met de
vermetele ongrijpbaarheid van Pimpernel. Voor velen
heeft hij duidelijk de plaats van Nasser als held in
genomen. Van Algiers tot Bagdad is, naar het schijnt,
de toetssteen om de progressiviteit van een persoon
te bepalen, niet hoe hij tegenover Nasser, maar tegen
over El Fatah staat.
Bluffer
„Shoekheiry was een bluffer de ergste vijand van
onze zaak", zei een Jordaans ambtenaar van de ont
slagen leider van de Palestijnse bevrijdingsorganisa-
ie. „Gedurende de hele zesdaagse oorlog zag ik hem
in de lounge van het Jordaans hotel in Amman thee
zitten drinken. De bevelhebber van het leger zat bij
hein. Shoekheiry was in uniform, de bevelhebber in
burger". Arafat vormt hiermee een groot contrast
Men zegit wel dat hij streng is, op het maniakale af
(hij liet eens iemand opsluiten omdat deze hem thee
De nieuwe man van El Fatah, Yasser Arafat,
gekozen tot voorzitter van het uitvoerend comité
van het Palestijnse Bevrijdingsfront, waarin ook
andere organisaties zijn vertegenwoordigd.
Nog veel meer zaten opgesloten in Libanon, Syrxe
en Irak. Op het ogenblik, zo verzekerde men my.
hoewel ik het niet heb kunnen controleren, zitten
van El Fatah alleen nog maar in Israël mensen ge
vangen.
De nieuwe Palestijnse bevrijdingsorganisatie onder
Arafat opereert met' bijna aggressleve onafhanke
lijkheid. Dit komt op het ogenblik zowel Nasser als
Hoessein goed uit. Het steil hen in staat via de grote
mogendheden cn de V.N. Ic onderhandelen om het
eens te worden met Israël cn hun verloren land
terug te krijgen, terwijl ze tegelijkertijd hun zegen
aan dc Palestijnen geven om hun strUd op hun eigen
manier te strijden.
Arafat is misschien meer een romantisch verhaal dan
werkelijkheid. Palestijnse leidex-s en woordvoerders,
die men in Cairo en Amman ontmoet docenten
ian de universiteit, rechtsgeleerden, zakenlieden, ex-
politici zijn realistischer. Ze hebben veel werk rn
nun eigen land verricht. Via twee researchinstituten
in Beiroet en een nieuwe uitgeverij in Cairo hebben
ze boeken en pamfletten gepubliceerd, die „hierin af
wijken van de traditionele propaganda dat ze gedo
cumenteerd zijn met gege Jens'zowel ifit'ïsraüi-
sche ais Arabische bron.
Expansie
Deze publikaties leggen de nadruk op het expansie-
element in Israël, zoals men dat tegenkomt in de
ledevoeringen van politici en soldaten en in de min
der bekende akten van onteigening cn gerechtelijke
herneming, uitgevaardigd tegen Arabieren, zowel in
het „oude" ais het „nieuwe" Israël. Daarbij wordt
ook onderzocht tot op welke hoogte vluchtelingen,
in 1948, in 1967 en in de jaren daartussen, niet ge
vlucht zijn, maar gedwongen werden het land te
verlaten.
„De wereld is vergeten dal we als natie bestaan",
/.eggen ze steeds weer. De belangrijkste boodschap
van de nieuwe Palestijnen is dat de kwestie een
nieuw perspectief nodig heeft. De kwestie is gezien
ils een conflict tussen Arabische regeringen aan de
ene kant en Israël aan de andere, met de vluchtelin
genkampen als een bijkomstig „probleem". Nu willen
de Palestijnen erkend worden als een nationale be
vrijdingsbeweging, met dezelfde doelstellingen «n
Koning Hoessein, temidden van zijn militairen; werktuig in handen van de „imperialisten"
Een van onze verslaggevers heeft een
bezoek gebracht aan Jordanië om zich
ecu beeld te vormen van de „bevrij
dingsbeweging" van Palestina, El Fatah-
De organisatie, die zich vooral laat ken
nen door terreuracties is in zijn theorie
heel wat milder: Israël behoeft niet te
verdwijnen, de joden evenmin. Samen
met de verdreven Arabieren zullen zij
ren nieuwe staat Israël moeten vormen.
Hierbij het eerste verslag-
