MAAR DE BISSCHOP ZWIJGT...
DRUKKE DAGEN IN PARIJSE MODEWERELD
Beatrix
filmde
gieren
tijdens
lunch
Uitgetreden Belgische priesters smeken om gehoord te worden
Bij Molyneux prachtige pakken
Spaanse minister:
Franco wil in april
nog niet aftreden
1 X*1I
ISSmSSt&M-
PRAAGSE POLITIE
OPNIEUW IN ACTIE
DINSDAG 28 JANUARI 1969 DB LEIDSE COURANT
Koninklijke reis
ADDIS ABEBA De kon. familie
heeft gisteren met gastheer, keizer
Haile Selassie de provincie Kaffa
bezocht. Het koninklijk gezelschap
maakte de tocht van Addis Abeba
naar Kaffa in drie vliegtuigen.
Een van de machines een Fokker
Friendship, werd door prins Bern-
hard gevlogen. De afstand van
Addis Abeba tot de plaats waar
men landde bedroeg 400 kilometer.
Het bezoek aan Kaffa, vermaard
om zjjn koffie, heeft zes uur ge-
Eerst ging het gezelschap per auto
een bezoek brengen aan 'n Ethio-
pisoh ziekenhuis in de hoofdstad
Jimma, dat gedeeltelijk door Ne
derland wordt bekostigd. Een grote
menigte stond langs de weg om de
vorstelijke gasten toe te juichen.
De kinderen wuifden met vlaggen
(Van een onzer redacteuren)
ANTWERPEN „Tja, wat noem je democratie",
zegt de moderator van de Antwerpse priesterraad
geprikkeld, „achter het ijzeren gordijn spreken ze
ook over democratie". De eerwaarde heer Ghoos
weet zijn vergelijkingen goed te kiezen. De pries
terraad ('n 30 man) Is in de Pius X-scliool aan de
Olympiade VI-weg in Antwerpen bij elkaar en
voor wie aan de deur van de vergaderzaal klopt,
wordt uiterst voorzichtig open gedaan. Eerst
tweemaal het roestige geluid van zware sloten,
dan de forse deur op een bange kier. Daarachter
een fluisterstem: „We komen zo bij u". Kier dicht,
tweemaal krakend het dubbele slot.
De mannen over wier lot wordt beslist, staan
buiten. En ook zij die zich met dit lot (broodroof)
begaan voelen, staan er buiten. „Wij ontvangen
principieel niemand die niet tot de raad behoort",
zegt een half uurtje later in de bibliotheek van
de Pius X-school de heer Ghoos tegen de afge
vaardigden van de Vlaamse groep Exodus, die
zich inzet voor de honderden Vlaamse priesters
(1800 zeggen zij) die de laatste jaren het ambt
hebben verlaten.
In elkaar gedrukt
Dit bedrijf vond vorige week in Antwerpen
plaats. „Het had overal elders in België kunnen
gebeuren" zeggen de mannen van Exodus (pries
ters zijn het en ex-priesters en leken, mannen
zowel als vrouwen), „maar je moet ergens be
ginnen." Waarmeer? „Met nu eens duidelijk in
het openbaar te zeggen, dat het fout zit in de
Vlaamse kerkprovincie. Dat er al jaren geleurd
wordt met priesters die het ambt verlaten en met
hun vrouwen. Ze worden zonder vorm van pro
ces uit hun leraarsambt gezet en in België is een
overgroot deel van de priesters leraar, in allerlei
vakken; hun vrouwen eveneens.
„Ja, gij in Nederland, gij hebt die tijd gehad. Bij
u bestaan er menselijke regelingen. Bij ons wordt
op grond van een wetsartikel broodroof ge
pleegd".
Op het bisdom trilde diezelfde morgen de onrust-
vanwege-al-dat-vreemde over de statige trappen
van de hal heen tot in de ontvangstkamer, waar
bisschop J. Daem (een innemende, vaderlijke
figuur) eerst een Exodusdelegatie van vier man
en later de internationale pers te woord stond.
Politie
Een vreemde wereld in het marmeren bisschops
huis. Mannen en vrouwen, die niet om mooie
woorden vroegen, maar recht eisten. En dan ook
nog de pers, met veel hartelijke kluitjes in vrien
delijk buigend Belgisch riet gestuurd. Intussen
had het bisdom wel aan de hoge politieautoritei
ten gevraagd enige assistentie van de BOB. de
bijzondere opsporingsbrigade.
Vier van de altijd herkenbare onopvallenden
volgden de Exodusgroep de godganse dag.
's Morgens stonden ze aan de overkant van het
bisdommelijk paleis, waar 25 Exodusmannen en
-vrouwen hun „sit-in" hielden. De groep deelde
groene pamfletten uit aan de voorbijgangers.
Hun eisen stonden erop.
Principiële veroordeling van de broodroof van
uitgetredenen en hun vrouw of verloofde.
de mogelijkheid dat uitgetredenen en hun
vrouw of verloofde blijven lesgeven in het
katholiek onderwijs,
een financiële vergoeding voor uittredenden
naar rato van het aantal dienstjaren,
gelijkberechtiging van allen i.v.m. secula-
sisaties en dispensatie.
De drie mannen en een vrouw van de Exodus
groep, die het paleis binnen mogen, krijgen niet
de kans de eisen toe te lichten. Mgr. Daem be
gint dadelijk van een stencil zijn antwoord op de
nog niet gestelde vragen voor te lezen: „Ik ver
kies ieder geval afzonderlijk met de betrokken
persoon te behandelen". En: „Beter dan wie ook,
ken ik als bisschop de situatie. Ik zet er mij
eerlijk voor in, maar buiten het publieke forum.
Ik dank u vooi uw bezoek" En de delegatie
staat buiten
Dan de pers. Weer een stencil. Nu mogen er
vragen gesteld worden. Die ontweken worden
met een verwijzing naar de „grote, intense aan
dacht", die de priesterraad 's middags aan het
probleem zal geven. Ontkend wordt dat er in
Vlaanderen de laatste jaren 1800 priesters zouden
zijn uitgetreden. „Hooguit 250", schat men.
Exacte gegevens zijn niet bekend. De bisschop
spreekt van 25 in zijn bisdom sedert de oprich
ting ervan in 1962. „En dat op 1250", zegt hij.
Maar in het kaartsysteem van de Exodusgroep
telt men zo al vluchtig 40 namen van priesters
in het bisdom van mgr. Daem, die de laatste
twee jaar het ambt vaarwel zegden.
Deur dicht
Het is middag geworden. Om twee uur zal het
priesterraad zijn in het woonhuis van de bis
schop aan de brede De La Faillelaan. De huis
knecht die de deur opent, zegt dat hij van niets
weet. Naast het huis staat de zwarte Mercedes
van de bisschop. De huisknecht wil na aandrin
gen wel telefoneren om te vragen waar de pries
terraad dan wel wordt gehouden. Hij noemt een
straatnaam. Olympiadeweg. De Exodusgroep kent
daar een grote, nieuwe school. De Pius X-school.
Daar zal het zijn, veronderstelt men. Ze schieten
in de roos.
De politie js al gearriveerd. Hun grijze wagen
wacht in de regen. De Exodusmensen worden
binnen gelaten, in de bibliotheek. De politie blijft
in de hal, De priesterraad (een groep door pries
ters gekozen priesters onder voorzitterschap van
de bisschop) is zijn vergadering elders in het
gebouw begonnen met de vraag of men de
Exodusgroep gelegenheid zal geven zijn eisen
mondeling toe te lichten. Het antwoord is nee.
Men krijgt ook geen inzage in het (priester
Ghoos: „Het is anderhalf vel groot") werkdocu
ment, dat twee leden van de raad over het pro
bleem van de uitgetredenen hebben samengesteld.
Feodaal
Maar intussen is al sedert eind vorig jaar be
paald, dat Belgische priesters een overeenkomst
moeten tekenen voordat zij aan een school moaen
les geven. In de overeenkomst staat letterlijk,
dat de benoeming „op generlei wijze het bestaan
van een arbeidsovereenkomst of van enige ande
re gelijkaardige overeenkomst van burgerlijk
recht" insluit. Men is dus uitsluitend aan de ge
nadigheid van de werkgever overgeleverd De
slotbepaling. „Elk geschil dat tussen de partgen
betreffende de toepassing van onderhavige over
eenkomst, zou ontstaan, zal zonder beroep wor
den beslecht door een scheidsgerecht, volgens de
wetten van de Rooms-Katholieke Kerk".
Een echt stuk om het vertrouwen in het beleid
van het Belgische episcopaat te doen toenemen.
Want zonder enige vorm van proces worden ze bij
tientallen ontslagen, de priesters die het ambt
verlaten en de vrouwen die het wagen met
hen het leven te willen delen. Want er bestaat
in België een schoolpad gesloten tussen Kerk en
staat. En daarin is een paragraaf opgenomen, die
spreekt over het schenden van de katholieke
moraal als grond van ontslag voor een leraar of
lerares. Deze wordt toegepast op priesters, die
volkomen volgens de kerkelijke wet ontheffing
vragen uit hun priesterambt en van Rome toe
stemming ontvangen om'in de lekenstaat te wor
den teruggeplaatst. Maar in België vindt men
het onzedelijk om het priesterambt neer te leg
gen of te willen trouwen met een ex-priester.
De Romeinse dispensatie speelt blijkbaar geen
rol.
Men wil in België ook nogal eens weigeren voor
een priester die dispensatie aan te vragen. Voor
beelden te over: Een priester (hij studeert in
Leuven) die z'n ambt wenst neer te leggen, wordt
verplicht een jaar in een gemeenschapshuis voor
priesters te blijven als voorwaarde om die dis
pensatie (secularisatie) te mogen aanvragen. Een
andere studerende priester vraagt ontslagen te
mogen worden van zijn uiterlijke priesterlijke
en sacramentele functies, krijgt toestemming om
aan de universiteit te blijven studeren op voor
waarde dat hij „zich niet laat opmerken en met
met niemand over zijn persoonlijke problematiek
spreekt".
Er is sommigen blijkbaar niets te dol. Er is in
Vlaanderen ook nog een huis. waar de vrouw
van een uitgetreden priester door haar moeder
telkens voor het binnenkomen met wijwater
wordt besprenkeld.
Al deze feiten kunnen met naam en toenaam
worden gestaafd. De ergste hebben we niet eens
genoemd. Ze zijn gewoon te pijnlijk, te persoon
lijk en te herkenbaar in Vlaanderen. Maar de
bisschop zwijgt. Hij is begaan met hun lot, zegt
hij.
en palmtakken. De stoet werd
voorafgegaan door muzikanten en
vrolijk uitgedoste mensen op .de
fiets. Vrouwen kusten de grond als
de auto's voorbij kwamen.
Keizer Haile Selassie sprak Engels
met. de leden van de Nederlandse
medische staf en him kinderen,
maar ging in het Frans over als
hij zich richtte tot de koninklijke
familie. De keizer sprak ook met
een paar kleine Nederlandse meis
jes en eindigde toen het gesprek
met de woorden: „Nu wordt het
tijd dat jullie je koningin begroet".
Koningin Juliana was toen juist
naderbij gekomen. Prins Claus stal
de show toen hij in de weeskamer
een groot aantal weesjes op de
grond ging zitten en een paar klei
nen op zijn schoot nam. Een twee
ling die jarig was, bood de hoge
bezoekers bloemen aan. De twee
ling kreeg van de koningin een
In de tuin van de provinciale
verneur werd later de lunch
bruikt, temidden van rondvlieg
Het keizerlijke paleis in Addis Abeba
moest glimmen als een spiegel voor
de ontvangst van de koninklijke
familie. Onder toezicht waren arbei
ders urenlang in de weer met het
wijrven van de vloer.
de aasgieren, die in Ethiopië be
schermde vogels zijn. Prinses Bea
trix filmde dit tafereel, 's Middags
bezocht de koninklijke fiimilie een
meisjesschool in Addis Abeba.
Maandagavond woont ze een folk
loristisch festival bij in het Haile
Selassietheater. Vandaag is het
gezelschap naar Lallbela gevlogen
waar koptisohe kerken in de rotsen
zijn uitgehouwen.
Het aangekondigde bezoek aan
Gondar gaat niet door, omdat dit
te onveilig wordt geacht. In dit ge
bied wordt thans de pacht opge
haald, en naar in Addis Abeba
verluidt, is er veel verzet gerezen
tegen de opgelegde heffingen die
hoger zouden zijn dan het vorig
jaar. Het verzet zou op bloedige
wijze zijn onderdrukt.
(Van onze moderedactie)
PARIJS De Parüse haute
couture begint dit jaar met
goede voornemens: ons in vijf
dagen de hele zomermode te
laten zien en beoordelen (liefst
niet veroordelen). Alles is zo in
elkaar gepast dat het moeilijk
wordt iets te missen.
De grote dagbladen en tijd
schriften, met vier, vijf redac
trices en toegang tot de premiè
res behoeven zich geen zorgen te
maken. Het zijn de anderen die
een staartje zullen moeten ma
ken aan hun verblijf, die overal
te laat zullen komen, en te vroeg
weglopen om toch een collectie
meer te kunnen
Esterel en Arlette Nastat Real
hebben reeds zondag hun collec
ties getoond, Feraud, Venet,
Lesage, Torrente deden het
maandagochtend. Daarmee zijn
de minder-groten reeds voorbij.
De traditionele „rode lantaarn",
Yves St-Laurent heeft zich naar
de eerste plaats opgewerkt: zijn
show opende de „grote reeks"
deze middag.
St.-Laurent heeft geen afstand
gedaan van zijn pantalonmodel
len, de broeken bedekken de
schoenen, en zijn juist breed
genoeg om elegant te blijven-
Hij maakt zijn kostuums in
shantung, ruwe zijde, in stro-
kleur of in natuurkleur, en her
haalt het safarithema dat enkele
seizoenen reeds zeer geliefd is
bij Dior. Geen van zijn 120 mo
dellen is gevoerd of voorzien van
een of ander verstevingsmate-
Kleurrijk Brazilië
Louis Feraud, een van Brigitte
Bardots favoriete ontwerpers,
toonde een jonge, kleurrijke en
fantasierijke collectie.
Zijn inspiratie heeft Feraud dit
jaar gevonden in Brazilië. Hij
heeft daar een grote confectie
fabriek voor zijn modellen ge
sticht waarin binnenkort de
produktie begint.
In de voorjaarscollectie van
Feraud vindt men de exotische
pracht van de Braziliaanse
jungle en de tropische vogel
wereld terug. Hij heeft zich toe
gelegd op ingewikkelde, exclusie
ve imprimé's die doen denken
aan tijgers, giraffen, luipaarden
en panters.
Als materiaal voor zijn impri
mé's gebruikt hij veel zijde, zo
wel voor de formele als voor de
informele avondkleding.
Hij gebruikt in zijn modellen een
grote variëteit van materialen:
leer, vinyl, staal, paarlemoer en
goudkleurige lovertjes.
De lijn van de collectie is uitge
sproken vrouwelijk. De heup
wordt geaccentueerd, maar nooit
ingesnoerd, door opvallende cein
tuurs, van metaal, bont en venyl.
De rokken zijn ultra-kort en een
beetje bolvormig. Zij dansen op
en neer bij elke beweging,
's Avonds laat Feraud zijden
blouses dragen op lange broeken.
Ook hier weer de barbaarse mo
tieven, in sommige gevallen ont
leend aan tegels uit pré-Colom-
biaanse en mayaculturen.
Molyneux, de keizer van het
understatement op het gebied
van verfijnde elegance, heeft
maandagmorgen zijn collectie
getoond-
Zijn neef John Tullis is de
eigenlijke ontwerper van de col
lectie. Al werd de kapitein om
ringd door een schare bewon
deraars, hij verklaarde dat alle
eer John toekwam.
Zoals te verwachten viel, bood
de nieuwe collectie enkele rond
uit prachtige pakken.
Een was gemaakt van stof in
een grote grijze ruit, een tweede
in effen grijs. Een lichtgroen
pakje viel op door het klassieke
kleermakerswerk dat er aan be-
Bij een wit flanellen pak laat
Molyneux een bruin-wit bedruk
te blouse dragen met een grote
ascotstrik-
De imprimé's zijn meestal in
bruin en wit gehouden.
Proces van
normalisatie
gaat door
MADRID (AFP) Generaal Franco
voelt zich beter dan ooit en denkt er
geenszins over in april af te treden.
Dit heeft de Spaanse minister van voor
lichting. Fraga Iribarne, gisteren naar
aanleiding van persberichten hierover
meegedeeld in een interview met een
AFP-verslaggever.
Minister Iribarne ontkende dat de af
kondiging, vrijdag, van de noodtoestand
gelijk stond met een militaire staats
greep. Er is volgens hem geen sprake
geweest van militaire druk. Ook beston
den er in het kabinet geen „harde" of
„zachte" groepen. Alle ministers hadden
de afkondiging van de noodtoestand goed
gekeurd als middel om een einde te
maken aan een onduldbare situatie aan
de universiteit. De minister verklaarde
o aH mfowgtm 99
torn d* WMoptecfcv hoo/ti*
dat de maatregel de politieke koers van
de Spaanse regering niet veranderde
en niet het eind betekende van de libe
ralisatie van het bewind, (iribarne gaf
de voorkeur aan het woord „normalisa
tie"). „Alle ministers", zei hij, „zijn van
mening dat er geen weg terug kan zijn
en dat de normalisatiepolitiek de enig
mogelijke is. De uitzonderingstoestand
zal dit proces niet tegenhouden, maar
vormt slechts een waarschuwing en een
kleine pauze. Het proces zal daarna
voorgaan".
„Het aantal sinds vrijdag verrichte ar
restaties is de 200 nimmer te boven ge
gaan", zei minister Iribarne. De rege
ring was niet van plan tot een algemene
politieke repressie over te gaan. Talrijke
personen die bekend stonden om hun vij
andigheid jegens de regering waren niet
lastig gevallen, omdat zij niets te ma
ken had met de wanordelijkheden aan
de universiteit, aldus de minister. De re
gering wilde voorzichtig en gematigd op
treden. Maar het gaat om de opsoring
van degenen die verantwoordelijk zijn
voor de communistisch-anarchistische
chaos aan de universiteit en alle nood
zakelijke maatregelen zullen worden
genomen. De minister zei dat de univer
siteit binnen enkele dagen weer open
zou gaan „als het eerste zuiveringswerk
is verricht". Volgende week zal de mi
nister van Onderwijs een wetboek uit
geven overd e hervorming van het ho
ger onderwijs. Daarin staan maatrege
len van historisch belang, zoals minister
Iribarne zei.
Schillebeeckx es
„gevaar voor de
Kerk in India"
BOMBAY (KNP) Kardinaal Gra
ins van Bombay heeft de theologie van
buitenlanders als prof. dr. E. Schille
beeckx en de Franse patetr Ives Congar
'n gevaar voor de kaholieke Kerk in In
dia genoemd. Hun wilde denken onder
mijnt 't leergezag van de Kerk, juist nu
't hele gezag van de Kerk al zo indiscre-
diet raakt, zo zei de kardinaal. Oorzaak
van de beroering is het Vaticaans con
cilie en vooral de pauselijke encycliek
over de geboortenregeling, aldus de kar
dinaal.
Hij betreurde ook de toenemende ge-
loofsvervlakking en waarschuwde te
gen liturgische vernieuwingen op eigen
houtje. Zoals bekend willen vele pries
ters in India de kerkelijke riten zoveel
mogelijk aanpassen aan de hindoegods-
dienst. Velen lopen in de kleding van de
Indiase priesters. Onder de voorstanders
ran daze Indiase ring van de Kerk ie mgr.
Sdmone trtt Nederland, die in een boek
„Pittige" brief
van Brezjnev
PRAAG (Reuter). In Praag heeft
de politie gisteravond op het Wenceslas-
plein weer grote groepen jongeren uit
eengedreven. die daar, in stryd met een
zondag afgekondigd verbod, bij het monu
ment van koning Wenceslas wilden
demonstreren. De jongeren hadden bran
dende kaarsen en de nationale vlag bij
het standbeeld geplaatst, toen ongeveer
veertig politiemannen met wapenstokken
in actie kwamen.
Volgens een communiqué van het j
Tsjecho-Slowaakse persbureau C.T.K.
zijn bij soortgelijke botsingen op zondag- I
avond drie politiemannen gewond ge- j
raakt en ongeveer tweehonderd personen j
aangehouden. Onder de aangehoudenen
bevonden zich eenenveertig studenten.
De anderen waren, aldus C.T.K., hoofd
zakelijk straatschenders en werklozen,
van wie velen van buiten Praag kwamen.
Volgens welingelichte kringen in Praag
volgt de officiële waarschuwing van de
overheid, dat verdere ongeregeldheden
niet meer zullen worden geduld, op een
brief van de Russische partijleider
Brezjnev. Deze zou duidelijk te kennen
hebben gegeven, dat hét Kremlin nu wel
«te ttyd gekomen aoht dat er strenger
,«ökH opgetreden tegen de betogen De
toon van de brief wordt „pittig, maar
niet onaangenaam" genoemd.
Professor Ota Sik, de vroegere Tsje
cho-Slowaakse vice-premier, is in Bazel
teruggekeerd en heeft bekendgemaakt
dat hij met toestemming van zijn rege
ring nog enige jaren in Zwitserland zal
blijven. Professor Sik zei in een ge
schreven verklaring, dat zijn reis naar
Praag niet in verband stond met de
huidige politieke situatie in zijn vader
land, maar uitsluitend bedoeld was om
zijn activiteiten aan de universiteit van
Bazel te .„legaliseren".
Adhesie van LTB
voor Zwartkruis
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM Het hoofdbestuur van
de Katholieke Land- en Tuinbonwbond
heeft adhesie betuigd met het standpunt
van de bisschop van Haarlem, mgr.
Zwartkruis, omtrent de zaak rond de
Amsterdamse studentennastores.
Het hoofdbestuur van ds LTB stuur
de gisteren een telegram, waarvan de
tekst op de bestuursvergadering werd
vastgesteld, aan de bissofaoft
De gemiddelde Amerikaan mag dan
weinig van onze vaderlandse ge
schiedenis afweten, hij kent in ieder
geval het verhaal van „De zilveren
schaatsen van Hans Brinkera". Van
daar dat een Amerikaanse maat
schappij besloten heeft dit zo typisch
„Hollandse" verhaal te verfilmen en
wel in het Friese Sloten. Hier een
foto van de opnamen die onder lei
ding van Robert Scheerer, die o.m.
vele Danny Kayeshows regisseerde
geschieden.
Premier Couve:
De Gaulle zal
nog lang blijven
PARIJS (AFP) Premier Couve de
Murviüe van Frankrijk heeft gister
avond in een radio- en televialerede
tot het Franse volk gezinspeeld op „de
affaire Pompidou". De Franse premier
zei o.a.: „Frankrijk is opnieuw in een
stabiele toestand geraakt, een even
wichtigheid waarvan generaal De
Gaulle het symbool en de waarborg is
en nog lang zal blijven."
Premier Couve de Murville gaf aldus
indirect antwoord op de onlangs in
Rome afgelegde verklaring van oud
premier Pompidou van Frankrijk!,
waarin deze zei, dat hij „te gelegener
tijd" waarschijnlijk kandidaat voor hat
presidentschap van Frankrijk zou zijn.
Het Franse staatshoofd heeft vorig*
week laten weten, dat hij „de plicht
en het voornemen" had gijn mandaat
tot het oinde te vervullen.
