CULTURELE REVOLUTIE OP
ALLE FRONTEN NOODZAKELIJK
n
KONINGIN JULIANA
EREBURGERES
VAN ADDIS ABEBA
Beurs nieuwsgierig
naar Mulder-Vogem
ALAIN
DELON
VRIJ
EN
SE
Mens worden in een stedelijke samenleving
Protest
tegen
belasting
op vakantie-
f toeslag
Kerk heeft een
rol te vervullen
de ij van
ijzersterke
gewoonte
Fotografen
verdwenen
op wenk
Voorlopige
surséance
Jaarsma
Frans Dohmen
behangen
met goud
Grafschenner
rond juli
voor rechter
ONRUST IN
PAKISTAN
Arts werkte
door na
schorsing
Akkoord over
landbouw-CAO
Drama voor
ambassade
in Moskou
Machinist bij
treinbotsing
Breda gedood
1969
ATERDAG 25 JANUARI 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA S
Lit
E kon
lat de
door
geerd.
;n te
-2. H.
Kla-
■C. de
;nb te
rdDat
et een
n. De
ragen.
ILBURG De moderne samenleving wordt diep-
jand getekenden bepaald door het feit, dat de
kiis geen houvast meer heeft aan wat hem vroeger
«zielde, wat dat leven zin en inhoud gaf. De een
instatecrt dat opgelucht. De ander verliest er zUn
rkerheid en doel geheel door. De culturen uit het
trieden zijn, als we ze nu beschouwen, colleotieve
jitwerpen van menselijk bestaan. Het „mensbeeld''
cr duidelijk. De mythen onthulden de afkomst
de bestemming van de mens. Hij leefde als het
rare in „de stad van God", aldus de theoloog dr. A.
Nijk, op de tweede dag van het congres van de
«tholieke studentendagen in Tilburg,
u echter leven wij in „de stad van de mens". Op
vraag naar de bestemming van de mens kan men
in antwoorden meer geven, die als onaantastbaar
orden aanvaard. De moderne mens moet, indivi-
leel, voortdurend zUn eigen weg vinden. Een unie-
situatie, historisch gezien. Maar ook een situatie
jl perspectief. Een ongekende denkvrijheid kan im-
ers tot een geheel nieuwe, gedurfde conceptie over
i mens leiden.
r is een zeer groot gevaar. Een collectief besef
an zin, richting en bestemming van de mens ont-
reekt in de huidige „stad van de mens". Daarom
eigt de wetmatigheid van de apparatuur de enige
Idige, effectieve norm van de samenleving te wor-
le norm kan men samenvatten in het woord:
jktiviteit. Daardoor dreigt voor die mens
n nieuwe horigheid. Voor hen die de boot van de
oduktiviteit hebben gemist, of eruit zijn gevallen,
(tekent dat toenemende verpaupering en slavernij,
ldus dr. Nijk. die het congres inleidde.
Vervreemding
n de kenmerken van de huidige samenlevings-
itwikkeling is de vervreemding. Die heeft een heel
idere inhoud gekregen dan in vroegere cultuur
zen het geval was, Vervreemding van iets is gewor-
tot vervreemding tot iets. Het protest, de rebellie,
een positieve vorm van vervreemding, waarmee
op het ogenblik worstelen,
rofessor dr. H. A. Brasz wees er in zijn beschou-
ing over het exploderend stadsbestuur op, dat „zui-
rationeel gezien de bestaande stedelijke gemeen-
n voor opheffing in aanmerking komen om plaats
maken voor stadsgewesten". In dit opzicht toonde
zich uiterst kritisch ten aanzien van het creatieve
Dlitieke denken. Rationaliteit in de hervorming van
et stadsbestuur wordt door de bestaande machts-
IUTRECHT (ANP) Het NVV heeft in
fi wekelijks officieel orgaan „De Vak-
teweging" geprotesteerd tegen de ver-
elde inning van de belastingen en dan
eciaal dat deel dat betrekking heeft op
vakantietoeslag.
Deze jongste maatregel van minister
tteveen kan voor velen dit jaar een
rdige streep door de rekening halen,
meent het NW. De vakantietoeslag is
i vast gegeven .waarmee men bij het
iken van vakantieplannen rekening
udt. Het NVV gaat ermee akkoord,
degenen die meer verdienen ook
belasting betalen. Maar dat de re-
lmaat, waarmee men de fiscus het
ne doet toekomen eensklaps wordt on-
rbroken op een wijze als minister
itteveen dat nu doet, acht het NW op
n minst weinig sportief.
Het NVV voorspelt, dat vele midden-
oepers tot hun verbijstering deze zo-
zullen bemerken, dat hun extraatje
op vakantie te gaan aanzienlijk min
is dan waar men een paar weken
leden nog op rekende. In vele geval-
zal nu reeds meer dan de helft van
vakantietoeslag weg gaan aan loon-
lasting en AOW-premie.
Nog even, en deze mensen spreken
it meer van vakantietoeslag, maar van
lastingtoeslag of van vakantieaansla-
aldus het NW.
posities, de beperkte inzichten en het gebrek aan
creativiteit, ondermijnd.
Het veelzijdige vraagstuk van de stedebouw, in hel
kader van de planologie, en nauw verbonden met de
architectonische opvattingen en vormgeving, kreeg
op het congres een beheerst veelzijdige behandeling.
De meest elementaire behoefte van de mens is het
vinden van een „eigen plek" van waaruit hij zijn
zicht op de wereld heeft. Vanuit die situatie legt hij
zijn contacten met de wereld en beleeft hij het samen
zijn van een veel meer intieme, wat persoonlijke,
aard. Woning en buitenwereld beïnvloeden elkaar
voortdurend. Vaak zijn oorzaken van wat we „maat
schappelijke ontsporingen" belleven te noemen terug
te voeren op het ontbreken van die „eigen plek".
De architect J. J. Vriend verdiepte zich in het ver
vreemdingsproces dat in de grote stad vaak een ge
volg is van verkeerde stedebouwkundige vormgeving.
„Als variant op de kreet „God is dood" kan men ook
stellen, als men zich verdiept in de huidige architec
tuur, „het gebouw is dood". Scherp nam hij stelling
tegenover de huidige situatie in de Nederlandse ar
chitectuur.
„Het architectenberoep is in Nederland nog steeds
„vrij". Een van de oorzaken hiervan is, dat men het
commercieel, persoonlijk initiatief niet voor de voe
ten wil lopen. De zogenaamde „beste" architecten
heten verenigd te zijn in de B.N.A., met ongeveer
1200 leden. Van ten hoogste dertig tot veertig daar
van mag men verwachten dat zij. behalve een dege
lijk bouwwerk bovendien een duidelijke herkenbare
culturele inbreng zouden kunnen geven. De oplei
ding van de architecten in ons land houdt zich nau
welijks bezig met sociaal-wijsgerige studies. De aca
demische „establishment" vormt alleen reeds door
haar dagelijkse aanwezigheid een rem op de vrije
architectonische ontwikkeling. Het „gebouw" is er
nog alles. Daarnaast staat een machtige overheids-
bureaucratie, doordrenkt van commercieel-technische
opvattingen. „Slechts een ingrijpende structuurver
andering van de maatschappij zal ook in dit opzicht
misschien de ingrijpende veranderingen kunnen be
werkstelligen die zoveel jongere wensen", aldus de
heer Vriend.
Het ontbreken van een visie op onze eigen toekomst
werd door dr. A. J. M. van Tienen benaderd vanuit
de uitdaging, waarvoor wetenschap en techniek de
mens plaatsen. Aan de technische revolutie zal geen
einde meer komen. Zij heeft onontkoombaar haar
weerslag op ons samenlevingspatroon, op onze gees
telijke benadering van vraagstukken als de bevol
kingsgroei, de democratie, de gezinsstructuur en de
vorm die wij aan die technische vooruitgang willen
„Gaan wij de geschiedenis in met open ogen, met een
visie, met een kritisch bewustzijn, of lopen wij blind
en doof, onmachtig, de weg af naar de verveling, de
vervreemding, waarop wij van het ene surrogaat naar
het andere worden gemanipuleerd?"
De Kerk
Ieder die de maatschappij wil revolutioneren, moet
zijn positie ten opzichte van het bestaande en het
verleden verantwoorden. Dat stelde op het congres
drs. F. van den Oudenrijn, die het vraagstuk van de
kerk in „de stad van de mens" onder de loep nam.
In „de" stad van „de" mens kan de kerk een goed
onderkomen vinden, als psycho-therapeutische inrich
ting voor nog niet aangepasten. De kerken zijn al
een goed eind op weg zich tot deze functie te laten
degraderen".
Van den Oudenrijn stelt dat er talrijke voorbeelden
zijn aan te wijzen om te betogen dat de kerk nooit
iets beters is geweest. „Maar in de geschiedenis van
het christendom zijn ook elementen en momenten
aan te wijzen, die ons op het ogenblik in staat stel
len, dit christendom te revolutioneren en toch chris
ten te blijven".
De kritiek op gevestigde instellingen kan niet vooraf
in een program of een Credo worden neergelegd.
Provocatieve acties en kritische Aufklarung moeten
een massaal bewustwordingsproces in gang zetten.
De vormen van de heerschappij moeten worden bloot
gelegd, om vandaar uit de verdere richting van de
maatschappelijke structuurverandering te bepalen.
Ook bij Van den Oudenrijn dus, uiteindelijk, een
„theologie van de revolutie" geboren uit een chris
tendom dat zich bezint op zijn verleden en dat be
reid is op grond van dat verleden radicaal te zijn.
Prei
em C
uien
58—
2—56;
30—
stoof-
AS
ïr kg)
3.23,
1.50;
2.10;
1.30:
et experimentele Shakespeareprogram-
dat in april 1968 met succes
de Haagse Kunstkring werd ge
bracht, zal binnenkort ook in ande
plaatsen te beluisteren zijn en wel
de Rotterdamse volksuniversiteit
(12-3), kasteel Duivenvoorde te Voor
schoten (13-3) en het Concertgebouw
te Haarlem (17-4). Het programma is
samengesteld door Meta Bourgonjen
wordt uitgevoerd door de samen
stelster (alt-mezzo), bassen Henk v.
d. Brink en Chris Verhoog, pianist
Chris Veelo en voordrachtskunste-
lars Nora Boerman en Gerard de Geus.
(ADVERTENTIE)
kaas
uit het
vuistje
ADDIS ABEBA (ANP-AP) Op het
stadhuis van Addis Abeba is koningin
Juliana het ereburgerschap van de
Ethiopische hoofdstad verleend. Uit
handen van de burgemeester ontving
ze de sleutels van dc stad. Daarnaast
kreeg ze een sjema een grote witte
omslagdoek met fraai borduurwerk
waarmee dc vorstin zeer ingenomen
Vrijdagochtend legden de koningin en
prins Bernhard een krans bij het na
tionale monument in het centrum van
Addis Abeba. Prinses Beatrix en prins
Claus wai-en daarbij aanwezig. Deze
gebeurtenis, waarvoor grote publieke
belangstelling bestond, werd muzikaal
opgeluisterd door de keizerlijke kapel.
Geen hoog bod
te verwachten
AMSTERDAM (ANP) Het lang ver
beide communiqué van het bestuur van
Mulder Vogem N.V. vormde gistermid
dag in kringen van beurs en financiën
het gesprek van de dag. Het gaat hier
immers om een nog jonge vennootschap
waarvan de aandelen nog maar kort ter
beurze van Amsterdam zUn genoteerd.
In juli 1966 vond de introductie plaats
van de gewone aandelen en van de
5% pot. in aandelen converteerbare obli
gaties. Na de mededeling van gisteren
dat kapitaal en reserves als verloren
moeten worden beschouwd, tenzij het be
drijf alsnog kan worden voortgezet, is
men bevreesd, dat de aandelen Mulder
Vogem van de beurs zullen verdwijnen.
De laatstgedane koers was circa 73 pet.
Donderdag en gisteren mocht geen no
tering worden opgemaakt. De hoogste
koers van de aandelen is geweest 320
pet. in 1967 en 240 pet. in 1968. In 1969
werd een laagste stand van 51 pet. be
reikt.
Vogem
nK^elijk eerder, oedeee mededelen »- i-
geen aanklacht tegen hem ingediend.
zal doen over de aan de gang zijnde on
derhandelingen omtrent een voortzetting
van het bedrijf bereidt de beurs zich
thans reeds op het ergste voor. Aange
zien het aandelenkapitaal plus de reser
ves zijn opgesoupeerd, kan er nooit een
hoog bod op de aandelen worden uitge
bracht, zo is de heersende mening. Al
leen de „know-how" van het bedrijf,
dat in zijn dertiende levensjaar verkeert,
kan worden verkocht, en misschien dat
daar een buitenlandse onderneming be
langstelling voor heeft, meent men in
beurskringen.
Het Algemeen Nederlands Jeugd
Verbond heeft gisteren een demon
stratie gehouden tegen de politiek
van het kabinet-De Jong. die de
belangen van de jeugd zou schaden.
De demonstratie werd gehouden in
Amsterdam waar men in Krasna-
polsky na afloop bijeenkwam.
De groepstentoonstelling van de Haag
se Kunstkring, waarin architecten en
beoefenaars van decoratieve kunst hun
werk tonen, is nog tot en met 30 janu
ari te zien aan de Dennenweg 64. Na
8 februari wordt de tentoonstelling ge
houden door het Genootschap Samen
werkende Kunstenaars aan de Kerk
brink 25-27 te Hilversum.
Galerie Nova Spectra, Anna Paulowna-
straat 107 Den Haag, exposeert gedu
rende de maand februari recente
schilderijen van de Franse kunstenaar
F. F. Gillet.
AMSTERDAM (ANP) De Amster
damse rechtbank heeft vanmiddag voor
lopige surseance van betaling verleend
aan de N.V. Koninklijke Haardenfabriek
E. M. Jaarsma le Hilversum. Tot bewlnd-
voerdere is benoemd de Amsterdamse
advocaat mr. F. H. A. Arisz.
Het bedrijf had per 31 december 1968
schulden tot een totaalbedrag van ruim
ƒ11 min., zo blijkt uit het rekest dat mr.
C. C. Th. van Andel namens de haarden-
fabriek bij de rechtbank heeft ingediend.
Volgens een verkorte balans werden
de debiteuren per genoemde datum opge
voerd voor een bedrag van ca. 4,3 min.
De aanwezige voorraden en het onder
handen werk worden gewaardeerd op
ruim 7 min. (waarin een voorraad ge-
reedprodukt van 4.6 min.). De vaste
activa (gebouwen, machines) bedroegen
per dezelfde datum ruim 3,9 min. Het
saldo verlies kwam per 31 december uit
op ca. 303.0U0,bij een totaal aan
passiva van 15,7 min. De crediteuren-
vergadering zal worden gehouden op
dinsdag 8 april.
Op een gegeven moment merkte de I
koningin, die bij elke stap omringd werd
door een horde persfotografen en
journalisten, tegen prins Bernhard op,
dat zij nog eens iets anders wilde
zien dan fotografen. Prompt verdwe
nen dezen. „Nu zijn wij de slaven",
merkte Bernhard op, toen het gezel
schap tussen een haag van agenten van
de veiligheidspolitie zich naar een an
dere gelegenheid begaf.
Toen het gezelschap het stadhuis ver
liet begeleid door 24 motoragenten, wer
den keizer en koningin hartelijk toege
juicht door honderden Ethiopiërs.
Mgr. Franz Jansen van de lazaris
ten, welke orde zich 120 jaar geleden
in Ethiopië heeft gevestigd, stond langs
de route van de koninklijke stoet, Hij
nam met een diepe buiging zijn hoed
af. „Het is geweldig, dat de koningin
hier is", zei de pater.
Minister De Block speldt Frans
Dohmen het ridderkruis in de Orde
van de Nederlandse Leeuw op.
(Van onze correspondent)
HEERLEN De zilveren voorzitter
Frans Dohmen van de Nederlandse Kath.
Mijnwerkersbond mag dan tegen de hul
diging, gisteren in de Stadsschouwburg
van Heerlen, hebben opgezien, vijf onder
scheidingen en tien feestredenaars zorg
den ervoor, dot hij op zijn minst onge
schonden uit de strijd is gekomen. De
heer Dohmen werd overladen met de
versierselen behorende bij de onderschei
dingen: Ridder in de Orde van de Neder
landse Leeuw. Ridder in de Orde van
H. Gregorius de Grote en met de gouden
bondspeld van het NKV. Daarnaast
waren er nog twee erepenningen: een
gouden van de gemeente Heerlen, die
tevens het ereburgerschap betekent, en
nog een gouden erepenning van de pro
vincie Limburg. Gouverneur mr. dr. Ch.
van Rooy verzuchtte dun ook hardop:
„Het hangt al aardig vol, wat moet dat
niet worden als ge weg gaat".
(Van onze correspondent
SITTARD Naar wordt verwacht zal
de Maastrichtenaar J. S., die ervan wordt
verdacht dc veel gezochte grafschenner
te z(Jn en die momenteel in Hasselt in
voorarrest zit, over circa een half jaar
voor de Belgische rechtbank verschij-
Zo werd ons gisteren door de Hasseltse
politie meegedeeld. Na zijn veroordeling
in België, zal hij worden uitgeleverd aan
Nederland, waar hij dan terecht zal staan
voor de in ons lang gepleegde schendin
gen. Nog niet bekend is, wat de Duitse
justitie tegen de Maastrichtenaar zal on
dernemen.
Toneelvereniging ODIA geeft zaterdag
avond 1 februari in Op Gouden Wieken
aan de Scheveningseweg een voorstel
ling van Dertien aan tafel, blijspel
van Marc Gilbert Sauvajon in de ver
taling van Alfred Pleiter en onder re
gie van Hans van Langerak.
DACCA (Reuter) Voor de Oostpa-
kistaanse hoofdstad Dacca is een uit-
gaans verbod van vierentwintig uur in
gesteld nadat de politie gisteren het vuur
opende op ongeveer tienduizend studen
ten en arbeiders die het regernigskantoor
bestormde waardoor drie mensen wer
den gedood en dertig gewond.
De betogers wilden de ambtenaren
verdrijven die geen gehoor hadden ge
geven aan een oproep voor een algemene
staking als blijk van rouw voor een man
die bij anti-regerlngsdemonstraties maan
dag was doodgeschoten. In berichten die
Dacca bereikten wordt gemeld dat ook
elders bij betogingen doden en gewonden
zijn gevallen. Zowel in Oost- als in West-
Pakistan zijn de gehèle week betogingen
tegen de overheid gehouden.
ROTTERDAM (ANP) Dc 52-jarige
arts dr. L. E. C. uit Poortugaal Is door
de politerechter te Rotterdam veroor
deeld tot een maand gevangenis, omdat
hij na een rechterlijk vonnis uitgespro
ken schorsing voor drie maanden, zijn
huisartsenpraktijk normaal heeft voort-
De schorsing volgde op een fatale
vergissing van dr. C. Een kind stierf na
een fout in zijn therapie, namelijk een
overdosering van een geneesmiddel.
De officier van justitie mr. I H. v.
d. Roemer noemde de overtreding van
de in Suriname geboren arts een ern
stig feit. Hij heeft, deel uitmakend van
de Nederlandse rechtsgemeenschap,
een vonnis van het gerechtshof in Den
haag zonder meer naast zich neerge
legd. Broodnijd van andere rtscn heeft
in deze zaak wel een rol gespeeld, zo
liet de officier merken.
UTRECHT (ANP) Bij het landbouw
schap is overeenstemming bereikt over
de inhoud van een loonadvies, dat als
basis zal dienen voor de collectieve ar
beidsovereenkomsten in de akker- en
weidebouw en de veehouderij. De afge
lopen afspraken gelden voor de periode
van 1 maart a.s. tot 28 februari 1970. De
hoofdafdeling adviseert een loonsverho
ging van zes procent en een verkorting
van de arbeidstijd met 65 uur per jaar.
Doordat de arbeidstijdverkorting- in het
loon zal worden gecompenseerd, zal de
verhoging van het basis-uurloon 28 a 29
oent bedragen. Per 1 januari 1970 wor
den de lonen van de losse arbeiders
met twee cent extra verhoogd in ver
band met de stijging van de wachtgeld-
premie.
Delon kwam om twee uur vannacht
vrij. De politie had hem volgens de wet
48 uur voor ondervraging in hechtenis
kunnen houden. Delon is 35 uur in het
bureau geweest. Hij zag er vermoeid en
bleek uit. Gisteren zijn ongeveer vijftien
personen in het bureau, waar
Delon zat, verhoord. Delon werd on
dervraagd in verband met de moord
op zijn voormalige lijfwacht Markovic,
die op 1 oktober doodgeschoten op een
vuilstortplaats gevonden werd.
In het Kon. Conservatorium voor Muziek
te Den Haag wordt op dinsdag 11 fe
bruari een uitwisselingsconcert gege
ven door leeringen van het Arrtster-
dams Conservatorium.
Piet Kee, de stadsorganist van Haarlem,
is gisteren voor een tournee van zes
weken van Schiphol naar Amerika
vertrokken. Het is zijn vierde Ameri
kaanse tournee in acht jaar tijd.
MOSKOU (AP) Een bejaarde Rus
sische vrouw heeft gisteren geprobeerd
de Britse ambassade in Moskou binnen
te rennen, maar zij werd door de
Sovjelpolitie bij de hoofdingang gegre
pen en weggesleurd.
De vrouw, wier identiteit niet bekend
is, werd naar een gebouw bij de am
bassade overgebracht. Voorbijgangers
hadden haar daar later horen schreeu
wen. De westelijke ambassades in Mos
kou worden door de Sovjelpolitie be
waakt. Gewoonlijk houdt deze Russen
tegen die zonder vergunning proberen
binnen te gaan.
Hel incident dat kort na hot middag
uur gebeurde trok de aar.dacht van
verscheidene leden van het ambassa
depersoneel. Zij konden de vrouw ech
ter niet te hulp komen omdat het te
snel in zijn werk ging. De vrouw holde
voorbij de Sovjetschildwachten en werd
vijf meter voorbij de inghng ten val
gebracht. Schreeuwend viel ze neer en
werd weggesleurd.
De „mooncat", een radiografisch bestuurd voertuig, bestemd voor het voortslepen van bewegende doelen, is thans in
gebruik bij het cavalerieschietkamp de Vliehors. De actierad lus van het toestel, dat door het Nederlandse leger werd
ontwikkeld, is twaalf kilometer, terwijl de snelheid kan worden opgevoerd tot vijftig kilometer per uur
BAAN GESTREMD
UTRECHT (ANP) Bij Breda zijn van
nacht twee goederentreinen tegen elkaar
gebotst. De machinist van een van de trei
nen is daarbij om het leven gekomen, de
andere machinist kreeg een shock. Beide
sporen zijn versperd. De ravage is groot.
De opruimings- en herstelwerkzaamheden
zuUen volgens de NTS zeker de hele dag
in beslag nemen.
Het ongeluk gebeurde omstreeks half
drie bij het westelijk van Breda gelegen
knooppunt „Breda-aanslulting", waar de-
spoorlijn zich splitst in de richtingen Roo
sendaal en Dordrecht. Treinreizigers wor
den aangeraden zoveel mogelijk via
Utrecht te reizen.
