Zaanse raadsfractie bedankt en bloc
voor lidmaatschap van KVP
RIJK FINANCIERT
NED. BEDRIJVEN
IN ARME LANDEN
Laat de regering eerst eens
hand in eigen boezem steken
Witte jenever'' oorzaak geringe
stijging van handel in dranken
Wereld staat voor
culturele revolutie
HEVIGE BEROERING IN LEIDING PARTIJBESTUUR
9?
Eyskens en
Harmei naar
Nederland
OMZETONTWIKKELING IN 1968
VRIJDAG 24 JANUARI 1969
DE LE1DSE COURANT
PAGINA 1
Midem trofee voor Johnny
Accordeonist Johnny Holshuysen was gisteren terug op Schiphol. Hij kwam uit
Cannes, waar hij daags tevoren tijdens een gala-avond de Midem Trofee ont
ving, die hem was toegekend als de best verkochte Nederlandse (platen-)
artiest 1968. Johnny (voor internationaal gebruik: John Woodhouse), kreeg vorig
jaar een platina en twee gouden platen voor o.a. John Woodhouse and his
Magic Accordeon, zijn Verzoékprogramma, 24 Karaats en zijn Wereldsuccessen.
Wetsontwerp in Tweede Kamer
Subsidies
en zachte
leningen
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Bij de Tweede Kamer
is een wetsontwerp ingediend, waarin
wordt voorgesteld de staat te machtigen
tezamen met het bedrijfsleven 'n naam
loze vennootschap op te richten, die zich
voornamelijk zal toeleggen op het ver
lenen van financieringshulp bij investe
ringen van Nederlandse ondernemingen
in ontwikkelingslanden. Op deze wijze
zal de staat een bijdrage leveren aan de
ontplooiing van het bedrijfsleven ln ont
wikkelingslanden N.V. (FMO).
De financieringshulp kan worden ge
geven in de vorm van kapitaaldeelne
mingen, leningen (hetzij met normale,
hetzij met bijzondere voorwaarden wat
betreft rente en aflossing) en subsidies.
Voor het verlenen van deze hulp door
de FMO zal als voorwaarde worden ge
steld, dat de projecten waarin wordt ge
ïnvesteerd, commercieel verantwoord
zijn en tot de ontwikkeling van het be
trokken land zullen bijdragen. Voor het
opvangen van aanloopverliezen van een
project of voor het dekken van kosten
van een niet-rendabele investering, die
deel uitmaakt van een overigens ren
dabel geacht project, zullen subsidies en
„zachte" leningen kunnen worden ver
strekt.
Het maatschappelijk kapitaal van de
FMO zal 20 miljoen gulden bedragen,
waarin de staat tot een bedrag van ten
hoogte 10 miljoen gulden zal deelnemen.
Het is de bedoeling, dat bij de oprich
ting 5 miljoen gulden van het kapitaal
zal worden geplaatst, en wel 2,5 miljoen
gulden bij de staat en 2,5 miljoen gul
den bij ondernemingen en werknemers
organisaties.
De staat zal bovendien met de FMO
een overeenkomst sluiten, waarin wordt
bepaald, dat de staat, behalve zijn deel
neming in het aandelenkapitaal", nog'ver
dere middelen aan de maatschappij zal
verschaffen. De minister van Financiën
en de minister voor Ontwikkelingshulp
zullen voor dit doel ten hoogste 150 mil
joen gulden respectievelijk 75 miljoen
gulden ter beschikking stellen. Deze mid
delen zal de staat verschaffen in de vorm
borgstelling tegenover geldgevers voor
de voldoening van rente op en aflossing
van door de FMO op de kapitaalmarkt
op te nemen leningen;
leningen aan de FMO tegen voor de
staat op de kapitaalmarkt geldende voor
waarden;
renteloze leningen ten behoeve van
de verstrekking van „zachte" leningen
en kapitaaldeelnemingen
subsidies aan de FMO ten behoeve
van subsidies, die door deze maatschap
pij worden verstrekt.
Beschaamd in
politieke
besluiten
van leiding
DEN HAAG. Bij monde van voor
zitter D. Reumer heeft de uit vijf leden
bestaande gemeenteraadsfractie van de
Kath. VolkspartU (K.V.P.) in Zaandam
gisteravond meegedeeld, dat zij en bloc
heeft bedankt voor het lidmaatschap
van de K.V.P. Van die fractie maakte
ook deel uit wethouder H. J. H. Esser.
Deze deelde mee, dat hij zijn zetel ge
durende de pas begonnen begrotings
behandeling in de gemeenteraad ter be
schikking zou stellen. De gemeenteraad
besloot dat de heer Esser zijn wethou
derszetel kon blijven bezetten. De frac
ties van de P.v.d.A., C.P.N. en P.S.P.
juichten het bedanken van de K.V.P.-
fractieleden toe. De P.C.G. keurde het
besluit echter af.
De partijleiding van de K.V.P. deelde
heden mee zeer onaangenaam verrast te
zijn door de onverwachte stap van de
Zaanse K.VP.-fractie. De leiding neemt
de kwestie zeer hoog op. Partijvoorzitter
mr. A. van der Stee had de gebeurtenis
sen in Zaandam vanmorgen in de krant
moeten lezen „De stap en de wijze van
uitvoering ervan getuigen van bijzonder
weinig begrip voor de politiek". Aldus
luidde zijn eerste commentaar.
Voorzitter Reumer van de Zaanse frac
tie liet hierop direct weten dat dit de
eigen verantwoordelijkheid van zijn
fractie is. Dit laatste wijst de partij
leiding echter van de hand. „De kritiek
van Zaandam richt zich vooral tegen
de politiek van de K.V.P.-Tweede-
Kamerfractie, die eveneens haar eigen
verantwoordelijkheid heeft", aldus mr.
Van der Stee. „Het mniste wat Zaan
dam had kunnen en moeten doen was
over deze kritiek in overleg treden met
het partijbestuur Het is voor mij vol
strekt onbegrijpelijk dat dit niet gebeurd
is", zei de partijvoorzitter.
Mr. Van der Stee betreurt het ook dat
de Zaanse fractieleden hun zetels niet
ter beschikking gesteld hebben. Hij
wilde er, gezien de omstandigheden in
Zaandam, toch wel enig begrip voor
opbrengen. Maar hij blijft erbij dat het
'hele optreden vkh de K.V.P.-gemeente-
raadsfractie in Zaandam wat hij noemde
getuigt van een wereldvreemde kijk op
de politiek.
Klankbord
In zijn motivering voor het bedanken
merkte de heer Reumer o.m. op, dat
Blinden willen
Kilimandjaro
beklimmen
AROESJA (DPA) Negen blinde
Oost-Afrikanen willen bewijzen, dat
mensen zonder licht in hun ogen tot
buitengewone lichamelijke topprestaties
in staat zijn. In februari zullen zij
hoogste berg van Afrika, de 5.895 meter
hoge Kilima Najaro, beklimmen. Ervaren
gidsen zullen de blinde bergbeklimmers,
leraren aan blindenscholen, vergezellen.
Winkeliers én publiek verontrust over BTW
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG. „Natuurlijk zijn vlees
en vleeswaren duurder geworden.
Drie maanden geleden betaalden we
voor een varken van „kwaliteit A-l"
2,40 tot 2,50 gulden per kilo. Nu is
het 3,40 tot 3,50 gulden, o.a. een ge
volg van de verhoogde export naar
Frankrijk. De vleesprüzen worden nu
eenmaal bepaald door vraag en aan
bod", aldus het commentaar van een
slager, die we vroegen om zijn reactie
op het debat in de Tweede Kamer
over de prijzen en de gevolgen van
de BTW.
Er is een duidelijk gevoel van onbe
hagen onder het kopend publiek
waarneembaar, sinds de BTW werd
ingevoerd. Wel wordt dit nog enigs
zins gecamoufleerd door de uitver
koop, maar het is duidelijk, dat het
publiek wantrouwig staat tegenover
de winkelprijzen. Enkele groeperin
gen in de Tweede Kamer drongen
bij de minister aan op een prij zen
stop, maar deze oordeelde de situatie
nog niet zo alarmerend, dat hij al
tot een maatregel wilde overgaan.
Wel wilde hij enkele bedrijfstakken
die in het klachtenregister van de
economische controledienst het meest
voorkomen, enige uitleg vragen in
de verwachting, dat dit dan wel zal
leiden tot het afzwakken van on
redelijke prijsverhogingen. De con
currentie zal alles wel rechttrekken,
is een vrij algemene verwachting.
Het werd wel duidelijk, dat er hier
en daar inderdaad gevallen voor
komen van ongerechtvaardigde prijs
verhogingen. Maar ze zijn moeilijk
per branche te rangschikken. Winke-
Over enkele
maanden is
wanorde
van de baan
liers met een zeer gevarieerd assor
timent van veel kleine artikelen,
hebben, aldus enkele zegslieden, soms
niet de moeite genomen een gedetail
leerde inventarisatie van oude voor
raden te maken. De één heeft al zijn
artikelen met 10 procent verhoogd,
de ander heeft er zonder meer 12
procent BTW opgezet. Soms zonder
eerst de oude omzetbelasting af te
trekken. In die gevallen liggen de
nieuwe prijzen natuurlijk aanzienlijk
te hoog. Weer anderen namen de
gulden middenweg en verhoogden
met 5 prooent En dan zijn er ook, die
redeneerden: „Ik verkoop alles wat
van vóór 31 december is voor de
oude prijs en voor wat daarna komt
kan ik de nieuwe, veelal door de
fabriek of door de groothandel ge
adviseerde prijs vragen". Dit alles
wordt nog eens doorkruist door prijs
verhogingen die door andere factoren
zijn veroorzaakt en niets met de
BTW te maken hebben. Maar het is
verklaarbaar, dat de consument door
alles wat er op dit ogenblik met de
prijzen gebeurt, in de war is gebracht
en liever even afwacht hoe de prijzen
zich zullen stabiliseren.
In farmaceutische kringen is men van
oordeel, dat de detaillisten zich in
grote lijnen aan de door fabrikant en
groothandel geadviseerde prijzen
houden. „Wanneer er hier en daar
boven die prijzen wordt verkocht,
dan is dat een kwestie van tijdelijke
aard", oordeelt men hier. „De con
currentie nivelleert dat wel". In de
levensmiddelenbranche heerst de in
druk, dat er geen reden is voor ge
fundeerde klachten. Al werd niet
buitengesloten, dat hier en daar een
kleine winkelier voor enkele artike
len een te hoge prijs berekent. „Dat
behoeft", aldus onze zegsman, „nog
niet eens voort te komen uit kwade
trouw, want het kan ook een gevolg
zijn van verkeerde toepassing van
de BTW. Die richtlijnen waren niet
voor iedereen even duidelijk. De
BTW heeft de normale gang van
zaken even verstoord. Maar als we
enkele maanden verder zijn, komt
alles weer in het oude spoor terug.
In Duitsland heeft de invoering van
de BTW in de eerste maanden van
het vorig jaar ook tot wanorde en
klachten geleid. Maar nu is de rust
teruggekeerd. Zo zal het ook in ons
land gaan. En is er een winkelier
of een ambaohtsman of een café
houder, die te duur blijft, wel, dan
moet het publiek hen mijden".
Een geheel ander geluid hoorden we
van een winkelier. „Laat de regering
eerst eens de handen in eigen boezem
steken". Zij loopt altijd voorop met
verhoging van tarieven. Posttarieven
omhoog, telefoon duurder, luister- en
kijkgeld, huishuren, spoortarieven,
benzineprijs, sociale lasten omhoog.
Wat wil men nu eigenlijk? De rege
ring verhoogt de tarieven en de lonen
stijgen. Zouden dan de fabrikanten
steeds maar voor de oude prijs
kunnen blijven leveren? Wanneer nu
de werknemers een duurtetoeslag
vragen, zou men dan ook eens aan
de detaillist willen denken, voor wie
het leven in precies dezelfde mate
duurder wordt? „Mag ik", aldus deze
winkelier, „eens de aandacht vestigen
op de volgende verschijnselen: de
Nederlander koopt, als hij kan, zijn
sigaretten in België en behaalt voor
deel als hij daar zijn brieven post.
En hij tankt voordeliger zijn benzine
in Duitsland. Het gaat hier om arti
kelen, waar de Nederlandse regering
de prijzen voor bepaalt. Een paar
jaar geleden werd Oost-Nederland
overstroomd door kopers uit Duits
land. Nu gaan de Nederlanders naar
Duitsland omdat het daar veel goed
koper is. Het zou beter zijn als de
Kamerleden zich eens over die gang
van zaken bezorgd maken".
Een hotelhouder: „Ik heb voor dit
jaar voor mijn bedrijf met tien man
personeel een rekening van het
G.AK. gekregen van 22.000 gulden.
En onderwijl moet telkens als de
regering geld nodig heeft de accijns
op gedistilleerd omhoog, zodat steeds
meer buitenlandse toeristen worden
afgeschrikt. Er zullen binnen niet al
te lange tijd grote klappen vallen.
Ik vind de toestand levensgevaarlijk".
Onrust dus allerwege. De regering
is bezorgd over de loonontwikkeling.
De consument over de stijgende
kosten van levensonderhoud. De
detaillist over zijn bestaansmogelijk
heid en desondanks boeken de reis
bureaus meer vakantiereizen dan ooit.
vooral na de
Zaanse fractie
kritisch heeft opgesteld tegenover haar
eigen partij .en het beleid daarvan Daar
mee, aldus de heer Reumer, hebben wij
als klankbord gefungeerd voor het stand
punt van een groot deel van de K.V.P.-
kiezers. De Zaanse fractie heeft al enige
jaren geleden verklaard, dat wat haar
betrof de „K" van de K.V.P. er wel
afkon en dat een katholieke of christe-
r de fractie geen kwestie
louter ©i
tuniteit. Verwonderlijk was dan ook niet,
dat destijds juist op initiatief van ae
Zaanse fractie de afdeling Zaandam van
de K.V.P. een motie aannam om het
partijbestuur te vragen de K.V.P. om
te vormen tot een algemene volkspartij.
Oerstenmaier tezamen met Kiesinger (r.) na de bijeenkomst van de C.D.TJ., waarop ztfn aftreden bekend werd gemaakt.
DEN HAAG (ANP) Op uitnodiging
ian de Nederlandse regering zullen de
minister-president van België, Gaston
Eyskens, en zijn minister van Buiten
landse Zaken, Pierre Harmei, op dins
dag 4 februari een officieel bezoek bren
gen aan Nederland.
Het is gebruikelijk dat na het optre
den van een nieuwe regering in een der
Beneluxlanden, de minister-president en
de minister van Buitenlandse Zaken van
dat land een kennismakingsbezoek bren
gen aan de andere Beneluxpartners. De
Belgische regering Eyskens is sedert
juni van het vorig jaar aan het bewind.
Modegevoeligheid
dames speelde
rol in verkoop
van textiel
I DEN HAAG (ANP) In de onderscheiden branches
in voedingsmiddelen week de in 1968 ten opzichte
van 1967 behaalde omzetstijging over het geheel ge-
I nomen niet belangrijk af. van die in 1967 t.o.v. 1966.
De grote verschillen bij de detailhandel in aardappe-
i len. groenten en fruit houden verband met het nogal
j onstabiele prijsniveau aan de inkoopzijde in deze
I branche.
Ten aanzien van branches in genotmiddelen kan
worden opgemerkt, dat in de detailhandel in tabaks
fabrikaten in de laatste maanden van 1968 enige
extra-omzet werd geboekt. Dit hield verband met de,
tengevolge van accijnsverhogingen, per 1 januari
1969 aangekondigde prijsstijgingen, die voor een aan
tal consumenten aanleiding vormden tot het aan
leggen van een overigens veelal bescheiden
voorraad. Dit verklaaart de stijging van 10 pet in
het vierde kwartaal, die aanzienlijk groter was dan
die in de eerste drie kwartalen (ca 2 pet). Worden
de omzetwijzigingen. in het gehele jaar 1968 t.o.v.
1967 bezien, dan valt de geringe stijging bij de
detailhandel in alcoholhoudende en alcoholvrije
dranken op. De belangrijke uitbreiding van het aan
tal verkooppunten in deze branche en de toegeno
men verkoop van de zgn. witte jenever zijn als voor
naamste oorzaken hiervan aan te wijzen. Hier en
ook bij de banketbakkers kan het verschil in het
aantal zaterdagen eveneens een rol hebben gespeeld.
Bij een aantal branche» in de «eotor van de duur
zame consumptiegoederen was in december 1968 een
duidelijke invloed merkbaar van de per 1 januari
1969 in te voeren B.T.W. en de te verwachten daar
uit voortvloeiende prijsstijgingen. De detailhandel in
woningtextiel en meubelen spande hier de kroon met
een toeneming van de geldomzet in de onderzochte
bedrijven van gemiddeld 79 pet. Aanzienlijk was
deze fftijging ook in de detailhandel in textiel en we)
met name in de zaken in heren- en jongensconfectie.
Meer smaak dan heren
In de dames- en meisjeaeonfeotieaaken was de stij
ging relatief gering, hetgeen ongetwijfeld verband
houdt met de omstandigheid, dal de dames veel i
modcgevoclig zijn dan de heren en daarom weinig
geneigd zijn tot „vooruit" kopen. Dit verschijnsel
deed zich eveneens voor in de schoendetailhandel,
waar weliswaar geen spectaculaire omzetstijging
werd geboekt, maar waar de verkoop van heren-
schoeisel in sterkere mate was toegenomen dan die
van dameaschoeiael.
Wat het gehele jaar 1968 t.o.v. 1967 betreft kan een
teleurstellende omzetontwikkeling worden waarge
nomen bij de groep kledingstoffenzaken. De betrek
kelijk hoge stijging in december 1968, hoe begrijpe
lijk overigens, kon deze indruk niet wegnemen. Ook
in de detailhandel in schoeisel bereikte de procen
tuele omzetvergroting niet de omvang van die in
1967 t.o.v. 1966. Voor de overige onderscheiden
(sub)-branchea werd voor 1968 een soms niet on-
belankrijk grotere omzetstijging becijferd dan voor
1967, waartoe het omzetresultaat in december veelal
in aanzienlijke mate heeft bijgedragen. Een constant
en betrekkelijk hoog niveau vertonen in 1968 de om
zetstijgingen in de boekhandel en de kantoorboek
handel. Zowel in hat drogiatenbedrijf als in de detail
handel in parfumerieën enz. was een duidelijke af
zwakking van de omzettoeneming waar te nemen.
Wel vertoonde de omzet in het schoenherstellersbe-
drijf ook in 1968 «en verdere daling, maar deze was
van garingara oen vang dan dia in 1987.
h^r geppier, w«jrd de mening
fractie nóg beïnvloed door de gedachte
dat een fusie van de drie christelijke
partijen een eerste stap in de goede
richting zou kunnen zijn.
Beschaamd
Telkens weer werd de Zaanse fractie
echter in deze benadering van een toe
komstig standpunt in haar vertrouwen
beschaamd door politieke beslissingen,
waarvoor de K.V.P. medeverantwoorde
lijk moest worden gesteld. Voorbeelden:
de kwestie kleutergelden, het beleid ten
aanzien van de aantallen kinderen in
een klas, vooral ook het woningbeleid en
daarmee samenhangend subsidiebeleid,
de votering van 225 miljoen voor de
stukbeallaaiiag«D waarmee de Zaande
fractie zich niet kon verenigen. Er moest
tenslotte word engekozen. Die keuze
heeft aldus de heer Reumer ertoe geleid
dat de gehele fractie in grote eensgezind
heid besloot te bedanken als lid van
de K.V.P.
Intussen heeft gisteravond het provin
ciaal comité van de Anti-Revolutionaire
Partij in de provincie Utrecht de leden
vergadering machtiging gevraagd een
officiële delegatie samen te stellen voor
overleg met de Katholieke Volkspartij
en de Christelijk-Historische Unie over
de mogelijkheden van een meer gezamen
lijke presentatie van de politiek van de
drie partijen in de provincie.
Katholieke studentendagen
(Van een onzer verslaggevers)
TILBURG. „De hooggelndustriali-
seerde wereld van het Westen staat voor
een grote culturele revolutie, een over
gang naar een andere andere structuur
van de samenleving. Die omwenteling
zou de voorwaarde moeten scheppen
voor een radicale en kritische aanpak
van een hele reeks educatieve, sociale
en economische problemen, waarvoor de
huidige samenleving geen oplossing kan
Primair zal zij de mens in staat moe
ten stellen zich voor te bereiden op het
benutten van zijn creatieve en inven
tieve fantasie. Daarvoor is een nieuwe
opvoedingsfilosofie nodig. De mens moet
zich nieuwe gedachten eigen maken over
wat creatief werken is en wat produkti-
viteit behoort te zijn".
Dat stelde de psycholoog prof. dr. N.
Beets gisteren in zijn beschouwing over
het werken, spelen en fantaseren in „de
stad van de mens". Hij deed dat voor
het congres van de katholieke studenten
dagen, dat zich in Tilburg drie dagen
intensief met de vele aspecten van dit
onderwerp bezig houdt. Het studiethema
trok meer dan 400 deelnemers uit heel
Nederland.
De theoloog dr. A. J. Nijk behandelde
hetzelfde thema. „De generatie moe
grote stap over een cultuurdrempel
maken. De veranderingen, waarin
zijn betrokken dragen een fundamenteel
karakter. Ze raken ons in de ziel, in ons
denken en in ons bewustzijn. Ze bepalen
Dr. L. W. Nauta, die zich verdiepte
in de vervreemdingsverschijnselen in
onze samenleving meende, dat het een
ernstige historische vervreemding zou
zijn, Indien de mens de kolossale moge
lijkheden, die de wetenschap en tech
niek hem bieden, ongebruikt laat. We
lijden aan een grote fantasieloosheid en
we weten daardoor niet hoe we allerlei
essentiële processen moeten leiden in de
richting die Juist is".
Prof. dr. H. A. Brasz verdiepte zich
in de vraagstukken van het exploiterend
stadsbestuur. De verstedelijking in ons
land ls totaal, meent hij. Bestuurlijk
hebben we daarop geen afdoende ant
woord, omdat allerlei gevestigd* mach
ten in het geding zijn. Hij stelde, dat
men eigenlijk de grote steden als ge
meenten zou moeten opheffen en stads
gewesten zou moet creëren als nieuwe
bestuurlijke eenheden.
Ontslag van
Gerstenmaier
wekt nieuwe
complicaties
BONN (AP) Als gevolg van het ont
slag dat de voorzitter van de Westdultae
Bondsdag, Eugen Gerstenmaier, genomen
heeft zijn er nieuwe complicaties ln het
Duitse politieke leven ontstaan, na het
voorgenomen voortijdig vertrek van
bondspresident Lübke.
Gerstenmaier treedt af als gevolg van
de rel, ontstaan over de 281.000 Mark,
die hem is toegekend, omdat hij als anti-
nazi een leerstoel tijdens het Derde Rijk
gemist had. Lübke zou betrokken zijn
geweest bij de bouw van concentratie
kampen.
De snelheid waarmee Gerstenmaier de
schadeloosstelling werd toegekend, of
schoon daarvoor een kleine wetswijziging
nodig was, heeft duizenden andere anti
nazi's verbitterd die jarenlang op resti
tutie hebben gewacht en tenslotte dik
wijls slechts een symbolisch bedrag kre-
Een klassie voorbeeld is dat van ds.
Martin Niemöller, een van de presiden
ten van de Wereldraad van Kerken die
slechts 20.000 Mark heeft ontvangen of
schoon hij jaren in een concentratiekamp
heeft gezeten. Gerstenmaier kreeg de
compensatie op de veronderstelling dat
als hij niet door de nazi's was afgezet
en verwijderd van de theologische facul-
teit van Rostock, hij in dat Jaar pro
fessor geworden zou zijn. Gerstenmaler
heeft tegenover de beruchte nazirechUt
Freisler gestaan, beschuldigd van deelne
ming aan de samenzwering tegen Hitler.
