astronauten vol vertrouwen '-kto1 naar de bekende maan t 1% Tf- Thomas P. Stafford James A. McDivitt Walter Cunningham Neill A. Armstrong „Indien we met ons landingsvaartuig op de maan zouden stranden, dan hoop ik dat we onmiddellijk het radiocontact met de aarde verliezen. De enige troost, die dan nog voor ons overblijft, is het feit, dat wij, gedurende de tien resterende uren, waarvoor de extra-zuurstof aan boord toereikend is, de enige twee bewo ners van de maan zullen zijn". Dit zijn de wat ironische, maar alleszins goed bedoelde woorden, die konden worden opgetekend tijdens een onlangs gehouden vraaggesprek met de Amerikaanse astro naut Russll Schweickart. Overigens zijn dit twee enigs zins uit hun verband gerukte zinnen waarin de man. die dooi de mensen die hem wat beter kennen vanwege zijn rode haar meestal ..Rusty- wordt genoemd. dingen zijn vertrouwen in het Amerikaanse maanlandingspro-' grsunma Apollo uitsprak. Want vertrouwen heerst er zeker onder alle ruimtevaarders die de laatste tijd dagelijks vele uren be steden aan hun zware training en die ieder voor zich de vu rige hoop koesteren deel te mogen uitmaken van de aller eerste bemanning die het maan oppervlak gaat betreden. Wie het uiteindelijk zullen worden is op dit moment nog niet bekend, hoewel er wel al veel wordt ge speculeerd over dit onderwerp. Zo zal in elk geval de op 20 februari 1969 te lanceren Apollo 9. met aan boord de astronauten McDivitt. Scott en Schweickart. voorlopig de laatste Amerikaanse bemande raimtevlucht zijn die zioh moet afspelen in een baan om de aarde. Dan volgt in mei de Apollo 10 en hierin zullen Stafford. Young en Cernan in een maanbaan gebracht worden. Weliswaar staat dat ook op het orogramma van de Apollo 8, maai bij de vlucht in mei zal. in tegen stelling tot wat nu het geval is. ook een maanlandingsvaartuig worden meegevoerd waarin Staf ford en Ceman volgens de huidige plannen tot op minimaal 15 kilo meter boven het maanoppervlak zullen afdalen. Maanvlncht De Amerikaanse progranunalei ders een beetje kennende is het echter in het geheel niet uitge sloten dat na succesvolle resul taten van de Apollo 8 nu en de. Apollo 9 in februari, besloten zal worden Stafford en Cernan toch maar een maanlanding te laten uitvoeren. Daarbij moet eerlijk heidshalve wel vermeld wor den dat de astronauten Scott en Schweickart. toen ik hun daar omtrent vragen stelde ten stellig ste ontkenden dat deze mogelijk heid er in zit. In dat geval komen dan ook andere ruimtevaarders voor de eerste historische maan landing in aanmerking. Onder dc namen die genoemd worden bevinden zioh die van Neill Armstrong, de man die in 1966 op magnifieke wijze een ern stig noodgeval in de Gemini 8 wist op te lossen, van Walter Cunningham, de derde vlieger van de elfdaagse oktoberviucht van de Apollo 7. van James McDivitt cn v an Russell Schweickart. Definitief uitsluitsel daarover wordt verwaoht na de terugkeer van de Apollo 8. Taak voor deze natie Maai- zoveel er gespeculeerd wordt omtrent de indeling van de be manningen. zo staat het ook reeds jarenlang zo vast als een huis op welke manier de Apollo-maan- landing zal gaan plaatsvinden. Reeds in 1961 begon men eraan te werken nadat president Ken nedy in een vurige rede tot het Amerikaanse Congres onder meer de volgende woorden gesproken had: „Ik geloof dat deze natie de taak op zich moet nemen er voor te zorgen nog vóór dit de cennium ten einde is een mens een landing op de maan te laten maken en hem veilig naar de aarde te doen terugkeren. Geen enkel ruimteproject in deze periode zal meer indruk op de wereld malven of belangrijker zijn voor de toekomstige verkenning van de ruimte en geen enkel programma ook zal zo moeilijk uit te voeren zijn of zoveel geld gaan kosten" En indruk heeft het Apollo programma reeds gemaakt, zij het niet altijd in de goede zin. Maar ook de inspanningen zün gigantisch. Volgens huidige ra mingen zal het maanlandings programma in het totaal meer dan 80 miljard gulden gaan kosten, die grotendeels besteed worden aan de salarissen van de vele duizenden hoogwaardig ge schoolde specialisten, werkend in honderden fabrieken en laborato ria, verspreid over heel Amerika. Onmiddellijk bij de aanvang van liet programma maakte men een begin met de ontginning van 72.000 hectare moerasgrond als uitbreiding van het toen nog maar 12.000 hectare metende Cape Canaveral, het huidige Cape Kennedy. Compleet met startplatforms, lan- ceertorens. een uitgebreid wegen net. tankinstallaties, een zee haven en controlebunkers werd dit het centrum waai- de moei zame reis per schip, per vliegtuig of over de weg vanuit de fabriek van tientallen onderdelen van Apollo's en Saturnusraketten eindigde en waar de snelle vlucht tot buiten de dampkring zou moe ten beginnen Alles op Cape Kennedy is .groot, ook de raket die uiteindelijk de Apollo naar de maan moet stuwen zoals ook enkele dagen geleden het geval was: de Satumus 5. Dit toestel, een geesteskind van de ex-Duitser dr. Wernher van Braun. weegt bij de start maar liefst 2700 ton. waarvan ruim negentig procent uit brandstof bestaat. Het gemiddelde verbruik in de 17 minuten durende brandtijd be draagt 2.5 ton brandstol per se conde en indien dit benzine zou zijn zou men met die in een fractie verbrandende hoeveelheid met een auto van normale klasse alleen al 40.000 kilometer (een maal rond de aarde) kunnen af leggen. De assemblage van een Satumus 5 neemt zoveel tijd in beslag dat de metalen onderdelen aan ern stige corrosie onderhevig zijn van de zilte oceaanlucht indien dit bouwproces onder de blote hemel plaatsvindt. Men kon daarom niets anders doen dan een montagehal bouwen, die op dit moment nog het grootste gebouw ter wereld heet te zijn: 150 meter hoog. 230 meter lang en 160 meter breed. De fundering van deze hal rust op 4225 stalen balken die 50 tot 60 meter lang zijn en een dikte hebben van 40 centimeter. Achter elkaar gelegd zouden de heipalen een lengte van ongeveer 200 kilo meter beslaan. In dit gebouw is 60.000 ton staal verwerkt en dc airconditioning binnen is zo sterk dat er met gemak 3.000 woonhui zen door van frisse lucht zouden kunnen worden voorzien. EEj^V- WMmdièp' ^(i;.0ceoön. v c-yceaoq-;: 3 K -- - - -/y> y 'Y- Ji^ee der:p 3 U S/armen r V-F O»1 laas in te gaan. Om nu bij de start het lanceerplatform niet al te veel te laten beschadigen dooi de hete uitlaatstralen van de brullende motoren, worden de gassen onder het betonnen voet stuk gekoeld door ze door een waterbassin te leiden. De vele rook die men bij een raket lancering waarneemt is dan ook meestal niets anders dan de stoom' waarin ongeveer 150.000 liter water tijdens de eerste mi nuut van de lancering wordt om- Zo bouwt Amerika aan de „grootste expeditie van de twin tigste eeuw" met een programma dat een beetje de reputatie heeft gekregen hoofdzakelijk in het leven te zijn geroepen als een prestigezaak tegen de Sovjet- Unie. Maar door hiervan uit te gaan zou men de vele harde werkers schromelijk te kort doen, want het zijn deze geleerden die nu de idealen trachten te verwezen lijken van onze voorouders die daartoe in hun tijd zelf niet in staat waren. Roekeloosheid De laatste tyd en vooral in de afgelopen weken is er nog een ander facet naar voren gekomen wordt geargumenteerd De maanreis in een schematische voorstelling: 1. start; 2. baan om de aarde, waar dc Apollo nog eens wordt gecontroleerd; 3. ontsteking van de laatste trap; 4. onderweg met eventuele koerscorrecties; 5. boordraket remt Apollo af: 6. in een baan om de maan; de landingsexpeditie bestaat uit: a. maantaxi verlaat Apollo en daalt; b. een etmaal onderzoekingen; c. vertrek; d. moederschip opgezocht en vastgekoppeld; 7. de Apollo verlaat maanbaan; 8. terugweg met noodzakelijke koerscorrecties; 9. met 38.000 km u de dampkring in; 10. landing in Stille Oceaan. De daar klaargemaakte raketten worden vervolgens door een truck, waarvan de afmetingen buiten alle proporties zijn, naar de startplaats vervoerd, zeven kilometer verderop, over een wegdek dat 40 meter breed en 2.5 meter dik is en dat na het vervoer van de raketten onmid dellijk rijp is voor uitgebreide herstelwerkzaamheden. Alleen de truck al wordt aange dreven door twee grote scheeps- dieselmotoren, elk met een ver mogen van 2750 pk en de rups banden Van het voertuig bestaan uit schakels van staal die per stuk een ton zwaar zijn. Het bovendek, waarop de raket plus starttoren worden vervoerd, heeft een oppervlak van 900 vierkante meter en het wordt door een vernuftig mechanisme, aangedreven door twee andere dieselmotoren, te allen tijde ho rizontaal gehouden, zelfs wan neer de enige helling op weg naar het lanceerplatform moet worden genomen. Dan volgen iog enkele weken van proeven aan het einde waarvan de Sa tumus gereed is om de ruimte tegen de uitvoering van het Apolloprogramma. Terwijl een tiental jaren geleden vele men sen, onder wie geleerden met klinkende, namen het onmogelijk noemden dat er ooit een ruimte vaarder in een baan om de aarde gebracht zou kunnen worden, of voorspelden dat de man bij het toch slagen daarvan het bij het toch slagen daarvan het niet'zou overleven, zo spitsen de meningen van deze groep zich thans toe op de volgens hun zeg gen onoverwinbare gevaren van een bemande reis naar de maan. Zelfs een vooraanstaand deskun dige als de Engelse astronoom Sir Bernard Lovell heeft onom wonden verklaard dat het van een onverantwoorde roekeloos heid getuigt de Apollo 8 in een baan om de maan te brengen. Goed voorbereid Natuurlijk is het waar dat de bemande ruimtevaart zekere risico's met zich meebi-engt, dat hebben we nog niet zo heel lang geleden bij een tweetal gelegen heden duidelijk gemerkt toen in het totaal vier astronauten de dood vonden, drie Amerikanen tijdens een proef op de grond en een Rus gedurende een echte ruimtereis. En onherroepelijk zal de dag ko men waarop opnieuw slachtoffers te betreuren zullen zijn. daar kan men nu eenmaal moeilijk om heen. Zelfs in het wegverkeer en in de'luchtvaart waarmee men toch al jarenlange ervaring heeft opgedaan en waarvoor alles in het werk wordt gesteld om de veiligheid van de betrok kenen te waarborgen, vallen nog dagelijks doden. En zoals men evenmin kan stel len dat een vliegreis van Am sterdam naar New York een roekeloze of zelfs maar gevaar lijke onderneming is. zo moet ook ten stelligste ontkend worden dat dit bij een vlucht naar de maan wel het geval is. Het is echt niet te vergelijken, zoals hierboven reeds duidelijk is geworden, met bijvoorbeeld de ontdekkingsreis van Colum bus. de man die eeuwen geleden op goed geluk af in westelijke richting de Atlantische Oceaan overstak met de ijdele hoop een kortere vaarroute naar Indië te vinden In het gev-al van de maanreis is alles met grote degelijkheid voorbereid, zodat eigenlijk niet meer van een ontdekkingsreis kan worden gesproken, maar meer van een expeditie naar reeds lang bekende gronden. Noodzaak? Afgezien van dc al dan niet be staande gevaren blijft natuurlijk nog altyd de vraag bestaan of het überhaupt wel enige zin heeft mensen de ruimte in te sturen cn zelfs zou men zich kunnen afvragen of het niet allemaal wat nutteloos is aan ruimtevaart te doen. Daartegen bestaan vele argu menten Het ontstaan van de ruimte vaart kan worden verdedigd door te stellen dat hel een na tuurlijk verschijnsel is van men selijke nieuwsgierigheid of dat het mogelijkheden biedt voor commercieel gebruik (televisie- en weersatellieten), of dat het meehelpt de economie gezond te houden enz. Maar al deze ant woorden zijn in wezen bijzonder onbevredigend en indien men het op de keper beschouwt is er nooit een enkele reden van bestaan geweest voor de ruim tevaart behalve dan misschien lijdens de periode 1956'57, toen het voor de wetenschap zo belangrijke Internationale Geo fysische Jaar werd gehouden. Toen werden de eerste kunst maantjes gelanceerd en toen ook begon men de mogelijkheden le ontdekken die er zijn bij het verkennen van de ruimte. Dit geringe begin heeft ervoor gezorgd dat de ruimtevaart letterlijk en figuurlijk de gewel dige vlucht nam waardoor we thans een punt hebben bereikt dat een terugkeer op de weg van deze ontwikkeling onmogelijk maakt. Een op dit moment stilzetten van alle activiteiten zou een golf van werkeloosheid in zowel Rusland als de Verenigde Staten tot ge volg hebben en zelfs nu. terwijl het Apolloprogramma nog maar net aan zijn laatste faze is be gonnen, moet men de ontwik keling van toekomstige projec ten onder ogen zien, projecten die in grootte de huidige in spanningen verre moeten over treffen, wil men tenminste voor komen dat er vele waardevolle medewerkers moeten worden ontslagen en fabrieken hun deu ren sluiten. Volgend jaar zal de mens voet zetten op de maanbodem en eens zal ook de dag aanbreken waarop dc eerste verkenners tullen landen op dc planeet Mars, vele miljoenen kilometers van de aarde verwijderd. Daar mee is de cirkel dan gesloten. Terwijl op dit moment voor het zelfde geld voorbereidingen had den kunnen worden getroffen voor een expeditie naar het diepste gedeelte van de zee bodem. is het de ruimtevaart geweest, waaraan enkelen de voorkeur hebben gegeven en waarvan men hoopt dat eens de dag zal aanbreken dat velen er van kunnen profiteren. GERARD J. PLUKKEL Het grootste gebouw, de grootste raket en de grootste „vrachtwagen" ter wereld samen op één foto tijdens het transport van de Satumus 5 vanuit de montagehal naar het lanceerplatform. In de loop van het volgende jaar zal deze tekening verv angen kunnen worden door een echte foto van een astronaut die zijn landingsvaartuig verlaat voor een onderzoek van de maanbodem. Urenlang trainen de Amerikaanse astronauten in dit vreemdsoortige toestel om op die manier ervaring op te doen in het verticaal starten en landen onder omstandigheden die zioh ook op de maan zullen voordoen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 12