Mozarts Le Nozze di Figaro
LEVEND EN VOL BETOVERING
ONDER DIRECTIE VAN KARL BÖHM
OP ALLE TOEREN
KLINKT MUZIEK
Vlaams
muziekbezit
op platen
Employées
Brocades
voor rechter
Beslissing
Shell-Moerdijk
binnen n week
Staatslening
aangekondigd
BATERDAG 30 NOVEMBER 1968
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Na Mozarts ,,Don Giovanni"
(1967) heeft de Deutsche Gram-
mophon Gesellschaft, eveneens
onder leiding van Karl Böhm,
chans „Le Nozze di Figaro"
uitgegeven. Deze nieuwe com
plete uitgave, die, zo men al
thans inschrijft vóór 31 janu
ari 1969, als cassette tegen de
gereduceerde prijs van 96,-
te krijgen is, ontstond tijdens
het voorjaar 1968 in de Jezus
Christuskerk te Berlijn/Dahl-
hem.
Initiatief, dat men niet honq genoeg
kan waarderen. Niet alleen om
artistieke redenen, maar ook om de
wijze waarop dit werk door
musicologen en cultuurhistorici wordt
ingeleid, waardoor men zaken
verneemt, waarmee de gemiddelde
operaliefhebber nauwelijks of in het
geheel niet vertrouwd is.
Om te beginnen: wie is Figaro, waar
Werd hij geboren? Een geesteskind
van de Franse literator °ierre A.
Caron de Beaumarchais <17321799),
die in 1784 zijn „Mariage de Figaro"
publiceerde. Toneelstuk, waarmee
de met vuur spelende «dallieden,
levend vlak vóór de revolutie v^n
1789 zich danig amuseerden: in de
hoofdpersoon „Figaro" zagen ze met
zorgeloos, om niet te zeggen licht
zinnig, genoegen, hoe hun eigen
levenspatroon werd vernietigd
masochisme op wel heel hoog niveau!
Van deze Figaro Gustav Rudolf
Sellner bewijst dit in de inleiding
is bij Mozarl en diens intelligente
librettist Lorenzo da Ponte weinig
overgebleven: Figaro is niet meer een
aan 'n bepaalde tijd, aan 'n bepaald
milieu gebonden type. doch een mens,
die krachtens zijn persoonlijke ge
aardheid en uitgesproken individuali
teit de levensomstandigheden, hoe
deze ook mogen zijn, waarin hij zich
geplaatst ziet, volledig de oaas is:
bij
Dit feit moest in de D.G G.-opname
door Hermann Prey, die hier voor het
eerst van zijn leven deze rol speelt,
waar gemaakt wordenmet de rol van
de graaf van Almaviva was hij reeds
vé'rtrouwd,doch.' AVö't hij hier be
hoorde te doen, was volledig nieuw,
al fis het f wel zo,M dat hij zich in
Rossini's .'BarUier de Sevilla" had
kunnen trainen.
In feite is zijn creatie op deze plaat
vpor hem een volledige triomf on voor
ons als hoorder een volledige ver
rassing geworden Hij kan slechts
hopen, dat hij hem binnen afzienbare
tijd ook ziet
Naast hem de vermaarde Dietrich
Fischer Dieskau als de graaf. Heel
moeilijk is het deze figuur te schep
pen, zoals het duo Mozart/Da Ponte
ze bedoeld heeftis hij een uil,
een domme rokkenjager, die eigenlijk
niel of nauwelijks merkt, dat zijn
hele omgeving tegen hem met succes
intrigeert?
Fischer-Dieskau maakt een heer van
hem, verwant aan Don Giovanni; een
heer, wie het echt niet aan intelli
gentie ontbreekt, die een spel speelt
vol raffinement want is er iets
geraffineerder dan de schijn non te
nemen, dat men zich in het botje laat
Fischer-Dieskau neemt die schijn aan,
waarmee hij de rol een profilering
geeft, die we heel dikwijls hebben
moeten missen.
Iemand, die in dit „dramma giocosa"
een rol van grote importantie speelt,
is het kamermeisje en de verloofde
van Figaro, Susanna, hier eerbeeld
door Edith Mathis.
Treffend door een waarlijk fascine
rende vocalistiek is ze de incorporatie
van het praktische, nuchtere, gezonde
verstand, zoals een vrouw slechts kan
hebben: slim, heel slim en met een
zin vpor (fetalis, die ze onder alle
omstandigheden weet uit te buiten:
aan deze plaat geeft, ze daardoor een
ongekende. qharm.e.
Gundula Janowitz, hier de gravin, is
in tal van internationale operacentra
Berlijn, Salzburg een goede be
kende. Benieuwd waren we, hoe ze
de gravin zou benaderen, daarmee
een moeilijke en niet direct dankbare
taak op zich nemend. Want de gravin
is voor ons gevoel in de opera steeds
de minst gemarkeerde rol geweest.,
van een echte karakteruitbeelding is
eigenlijk nauwelijks sprake. Doch
Gundula Janowitz greep de kans,
hem grijpen kon: met een
De „Cultuurraad van Vlaan
deren" heeft het initiatief ge
nomen om het Vlaamse oude
eh hedendaagse muziekbezit
meer bekendheid te geven bij
een zo groot mogelijk publiek.
In samenwerking met de Bel
gische radio en televisie zullen
per jaar vier lanqsveelplaten
worden uitgegeven, tezamen
met verklarende tekst en
genre uiteenlopende werken
van Vlaamse componisten. De
titel van de collectie luidt
„Luister van de muziek in
Vlaanderen". De platen zullen
ook door de BRT in haar pro
gramma's worden opgenomen.
De Vlaamse oude muziek is bij
zonder rijk en de polyfonisten
van de vijftiende en zestiende
eeuw uit deze streken be
heersten het muziekleven van
de toenmalige westerse wereld.
Weinig muziekliefhebbers ken
nen echter deze rijkdom. Ver
wonderlijk is dit nip' aan
gezien een goede twintig jaar
geleden in Italië, Duitsland en
Frankrijk een Vivaldi, Tele-
mann en Charpentier o.>k nog
herontdekt moesten worden en
in feite even onbekend waren
als nu in Vlaanderen een Pieter
van Maldere en Willem de
Fesch.
In de platenseries van de
Cultuurraad zullen zowel oude
muziek uit de Nederlanden,
polyfonie uit de v yftiende en
zestiende eeuw, barokmuziek
uit de achttiende eeuw en
Vlaamse romantische muziek,
als hedendaagse en experimen
tele muziek aan bod komen.
de travestirol van Cherubino, Paggio
del Conté: Tatiana Troyanas, die in
dit spel van liefdeslisten en -lagen
een beweeglijkheid, een soepelheid
manifesteert, zo suggestief, dat, zo
verging het ons althans we haar
zelfs meenden le zien.is dit eigen
lijk niet een ideale wijze om een
opera mee te maken? Want de ver
beelding blijft onbegrensd, met ge
hinderd als ze wordt door een bepaald
toneel en regieopvatting.
Ziehier wat weu. te. vertellen hebben
over de artiesten, die deze „Figaro"
mét hun artistiek kunnen dragen. Op
hun beurt weer geleid door Karl
Böhm met koor en orkest van de
Deutsche Oper te Berlijn.
Karl Böhm. de thans 13 jarige
Mozartkenner bij uitnemendheid, die
deze opera een gestalte geeft, der
mate geraffineerd, doch
levend tevens, dat het bezit van deze
D.G.G.-cassette (104 962/05) een per
manente weldaad
INFUSIESTOF
NIET STERIEL
LEEUWARDEN (ANP) Het gercchts-
hof te Leeuwarden heeft in hoger be
roep de zaak Legen drie employées, na
melijk K. G. P.. E. A. H. J. van P.
I en A, S. van de farmaceutische fa
briek Broeades Stheeman te Meppcl,
naar de rechtszitting verwezen.
Het zou aan hun grove schuld le wij
len zijn, dat in juni 1966 vier vrouwe
lijke patiënten van het Diakonessenhuis
te Eindhoven zijn overleden.
Ze werden het slachtoffer van een niet
g'-heel steriele infusiestof, die hun
werd toegediend uit een door Broeades
geleverde fles. De drie employées had
den in juni van dit jaar beroep aange
tekend tegen een beslissing van de recht
bank in Assen, die de zaak reeds
naar de rechtszitting
ROTTERDAM Binnen een week zal
bekend worden gemaakt of Shell chemie
zich metterdaad zal vestigen bij Moer
dijk, waar reeds 500 ha. industrieter
rein in optie is genomen. De voormali
ge directeur van Shell-Pernis, ir. J. W.
Erstc, heeft onlangs beweerd, dat Shell
zeiter naar Moerdijk gaat
Oplossingen dienen uiterlijk woensdag
4 december a s. 12 uur por briefkaart,
met vermelding puzzel P.C.S. te zijn
ingezonden aan het bureau van ons blad.
De oplossing van de puzzel van de
vorige week luidt:
Horizontaal: 1. storm, 5. stand, 9. mant,
lok. 12. ba. 14. prelaat, 16. ha, 17.
19 klank, 20. U-a. 21. en. 22. da, 23.
4. preek, 27. km, 29. de, 30. ha, 31.
2 of. 33. pa. 35. trein, 38. os, 40. L.K.,
l, 43. ram, 45. lende. 48. met. 50. es,
nosterd. 53 ne, 54. kant, 55. roet, 57.
58. slang.
Verticaal: 1 sabel, 2. om, 3. rap. 4.
mark, 5. slak, 6. lot. 7. a.k. 8. draak, 10.
teler. 11. santé. 13. ar, 15. la. 16. hé, IR
gek, 20 lak, 23. iep, 24. pat, 25 ore, 26.
kin, 28, mos, 34. alm, 36. roest. 37. leder,
38. olm, 39. prent, 42. steng. 44. as, 45,
lont, 46 NT.. 47. Eros, 49. en 51. man,
52. del, 54. ka. 56. Ta.
Eén
de
•aarden zou echter
zijn, dat Shell ter plaatste voor vele ja
ren over uitbreidingsmogelijkheden zal
kunnen beschikken Maar het kan vol
gens ir. Ernste nog wel een jaar duren
voor beslist is welke produkten in Moer
dijk vervaardigd zullen worden In ieder
geval zullen door de te verwachten ves
tiging van fabrieken bij Moerdijk de ac
tiviteiten van de koninklijke Shell-groep
op chemisch gebied, waarmee 40 jaar
geleden werd begonnen, krachtig wor-
I den voortgezet.
Vandaag ontvangen:
Uitgeverij „Het Wereldvenster": Rend-
torff'Tödt - Theologie der revolutie
f 12,50; Ziswiler - Bedreigde wereld
14,50.
Uitgeverij „H. J. Paris N.V.: Pope- Hen-
nesy: De zonden der vaderen geb.
16,50.
Uitgeverij „Elman N.V.' s-Gravenhage
9,90.
Uitgeverij „Elsevier" Elseviers antiek
bibliotheek: Stijlen, 2 delen, 4,25 per
deel; Antiek meubels, 2 delen. 4.50
per deel
Uitgeverij „Arbeiderpers": J. Kuipers:
De torens van Triborger 5,90; Abc
Brouwer- Koperen boeien, 7,50.
Fed. Uitgeverij: Wet op de BTW, 10,75.
Uitgeverij „Nederlands Boekhuis":
L. Barcata: China in Mao's houdgreep.
11,90; J. Hughes: Omwenteling in
Indonesië. ƒ16,50. i 1
Uitg. Nijgh en v. Dit'mar: dr. .T, Meijer:
Waar wij ballingen zijn, 7.90: Fr. Lie-
del: Karekiet, ƒ7,90; W. Roggemans:
Catch as catch can, 7,90.
HORIZONTAAL:
1. mengsel
6. draad van
radiotoestel
12. ridderteken
14. rivier in Italië
15. soort van kraai
17. zichtbare
voorstelling
20. vuile
22. hok
25. houten vat
26. titel (afk.)
27. zware zoete
28. vlug
30, bekende-
afkorting
31, nobele
33. schraal
35. treurspel
37.
i in
41. metaalsoort
43 afgesloten
hokje
45. gelijk
47 vervoermiddel
50. rivier in
Rusland
52. sociëteit (afk.)
54. in het midden
(Lat.)
56. emeritus (afk.)
57. opstootje
59. opschik
60. sint (afk.)
61. niet vast
63. geneesmiddel
66. koor van
zangers
67. myth, figuur
69. Nederl.
schilder
70. wijnsoort
71. myth, figuur
73. karakter
75. lijdzaam
76. behoefte
VERTICAAL:
1. zonnescherm
2. ovenkrabber
irtuig
da ti
afk,)
5. taart
gestelde van
zenith
8. trustee (afk.)
9. nauw
10. aantekening
11. evennachtslijn
13. als
14. hor
16, plaats, plek
18. voegwoord
19. ledger (afk.)
21. vet der melk
23. bakt men
24. bergplaats
27. deel van een
klok
29. nauwkeurig
32. titel van
Turkse
landvoogden
33. ten dele
.53. meisjesnaam
55, zijtak Elbe
58. water In
België
vreemde munt
82 bij elkaar be
horende voor-
59.
64.
afk.)
65 lidwoord
66. ontgonnen
land
68 bid (Lat.)
72. jongensnu
74. in het jas
wereld (a
DEN HAAG. (A.N.P.) De minister
van Financiën is voornemens over te
gaan tot de uitgifte van een 6'2 pet
staatslening. Bij deze uitgifte zal het
tendersysteem worden toegepast. De
koers van uitgifte wordt hierbij niet
reeds van tevoren vastgesteld. De in
schrijvers op de lening moeten zelf de
koers aangeven, waarvoor zij bereid zijn
in de lening deel te nemen. Deze koers
mag niet beneden de 99 pet, liggen en
mag in geen kleinere fracties dan in
achtsten van procenten worden afge
rond. Er kan dus naar keuze worden
Ingeschreven legen eep kners van 99,
99'*. 98li, 98%, 99& enz. Aan de hand
van déV.f inschrijving zal de minister zo
spoedig mogelijk na de sluiting van de
inschrijving de koers van uitgifte van de
lening vaststellen.
Om een zo juist mogelijke koers van
uitgifte te verkrijgen, hee
zich enige vrijheid voorbi
vststelling van het bedrag
Dit bedrag zal
en niet boven
liggen.
Koersen bankpapier
SCHAKEN
I t Van onze schaakmedewerker
IV J. Muhrtng
Tijdens mijn schank tournee door Rus
land en Siberië bleek mij uit tal van
vragen de grote belangstelling en be
wondering voor het Amerikaanse schaak-
I lenomeen Robert. Fischer. In hoge male
I betreurde men de gang von zaken In
soufise, die voor Fischer aanleiding was
I /.Ich terug te trekken van de verdere
1 strijd om de hoogste tdtel. Ook topschn-
j kers als Petrosjan. Smyslov, Botwinnlk,
Spusski en Keres waren van oordeel, dat
Fischer goede kansen gehad zou hebben
j urn uitdager te worden en zelfs Petro-
sjnn te versluun. Botwinnlk ging zelfs zo
ver. dat hij in Fischer de grootste scha-
ker aller tijden ziet. Zijn enige bezwaar
rloht zich op het feit. dut Fischer altijd
1 moeilijkheden veroorzaakt en zich dan op
I het kritieke moment terugtrekt. Het ls
daarom te hopen én voor de schankwe-
j reld én voor Fischer zelf. dat de jonge
I Amerikaan tn de komende jaren die aan-
'1 pa ling vindt, die hem In staat zal
I stellen de hoogste titel te bemachtigen,
j Ken typisch voorbeeld van zijn kunnen
is te aanschouwen In de door hem reren-
telljk gespeelde onderstaande partij.
275 min. komen te w"
Betaalbaarstellingen
DEN HAAG. De Holland-
Sportspeler Joop van Ma u rik, die
iu de wedstrijd tegen Telstar een
officiële waarschuwing kreeg, is
door de strafeommissie van de
K.N.V.B. voor drie wedstrijden
uitgesloten.
Gespeeld te Skopje 1968
Slclllaans
1 e2 04. C7 - c5 2. Pgl—f3. d7—d6 3.
d2 d4 c5xd4 4, Pf3xd4. Pg8-f6 5. Pbl
03. Pb8 co. 6. Lflc4.
Fischers specialiteit! Deze voortzet
ting was reeds lang bekend, maai- de wlt-
sp «lor heeft deze variant Intensief be
studeerd en oogst hier al Jarenlang grote
succeseen mee) 6e7— eö 7 LH b3.
LfB «7 8 Lol «8. 11 0 9 Ddl e2 DdB
u5 (Met deze voorbarige uitval haalt
zwart zich zorgen op de hals) 10 0- 0—0,
Pc6xd4 11, Lo3xd4. LcBd7 12 Kcl—bl,
Ta8d8 (Meer ln aanmerking kwam 12.
L061 13 D®2e3b7—b6 14. Ld4xt6,
g7xf6 (Een verzwakking, die de -zwart,-
speler direct aan den lijve zal onder*
vindén)
Stelling na 14.
g7xf6
w
g
l
9 t t
t l
t t
3
ft
S)
5 6;
0
r f 21
15!! (De clou van dit offer is,
dat 11a 15 ed5: 16. Td5:. Daö 17.
Tli5. Lc6 18 13 alsmede 19. DhO zwart
hot dreigende tnat niet meer kan ver
hinderen 1 15Tf8—c8 (Ook deze ver
dediging biedt geen uitkomst meer) 16.
Pd5xe7i. TeBxe7 17. Tdlxdfl. Td8—c8 18,
De3- <14, Ld7e8 19. Dd4xf5 en zwart
gaf zloh gewonnen De toren staat aan
gevallen en er dreigt, bovendien in enkele
zetten een mat op de zwarte konings
vleugel.
SCHAAKRAADSEL
De liefhebbers van problemen heeft
de Uitgeversmij. Van Goor Zonen een
ware verrassing bereid. Verschenen ls
mui tel Ijk een prachtig schaukboekje
Probleemschaak, een bloemlezing van 100
problemen van Amerikaanse componisten
tussen 1854 en 1960 Onderstaand volgt
n grandioos probleempje uit dit belang
wekkende schaakboek
tn-
- T
g
OPLOSSING SCHAAKRAADSEL
De mooie probleemzet luidt: 1. DcB--
0211 met de dreiging 2. Dh7 mat. Na 1.
Tg7. beslist 2 Dh2: mut (Hassberg).
Ook dit jaar organiseert de Nederlands*
Bond van Probleemvrienden een oplos-
wedstrijd ter herdenking van zijn eav'-
nentc voorganger H. G M. Weenlnk.
Aan deze wedstrijd, Waarvoor zes twee-
zetten ter oplossing worden aangeboden,
kan iedere schaakllefhobber deelnemen.
Men behoeft slechts een met 12 cent ge
frankeerde en aan zichzelf geadresseerd*
enveloppe vora in dMMBbtr as. te zen
den aan B S Witte, Van Nldeckstr. 27b.
Rotterdam-4. en men ontvangt de clrcu-
met de problemen en alle nadere
gegeven*.
