MISSCHIEN HOOPT EEN STEL
COLLEGA'S WEL DAT IK
ER VOOR GOED MEE STOP
OOK ZONDER
DAT BEEN
HAD IK
TROMMELS
EN
TROMPETTEN
ERAAN
GEGEVEN
er zijn hier
te veel
dames en heren
die aan
toneel doen
ZATERDAG 12 OKTOBr-ri
t Doe me een lol en praat niet over dat been
DEN HAAG. Zijn vrouw zegt door de tele
foon: ,,Doe me een Jol, praat niet over dat been
van hem. Hij heeft het veel t:e druk en dat
gezeur over z'n been kan hij helemaal niet
hebben". Directeur Paul Steenbergen van de
Haagse Comedie zegt: „Tja, dat been, dat is
een tragische affaire. Daar moet niemand maar
over praten, daar heeft hij het zelf al kwaad
genoeg mee. Wij kunnen niets anders doen dan
toekijken welk werk hij wel kan blijven doen".
Het „slachtoffer" zelf, een van Nederlands top
acteurs Ko van Dijk: „Ik heb een beetje last
van mijn been, van mijn rechterbeen. Dat heb
ik twee maanden geleden gekregen, toen heb
rk last van mijn rechterbeen gekregen, uit, af.
Dat is een zaak van mij. Zolang niemand van
het publiek daarvan iets hoeft te merken, dat ik
niet mank loop of zo, zolang heeft daar ten
eerste niemand iets mee te maken en ten
tweede betekent het helemaal niet dat ik mij in
mijn werk moet beperken, dat is helemaal niet
waar.
Gerard de Groot
vervangt
Ko van Dijk
Rolwijzipngen in
..Trommels en
j Trompetten''
>u Ku van I>Ök lx» op medweh advie*
i vixirlopi* w»( kalaxr aan moei doen. j
heeft hjj tijn *terk# r«l in „TarmroeU en.
Trompetten" moeten afstaan oen van
j zijn rulle**'*. MJJ «peelde *er*e*nt Wan».
ilie met zijn fcjpiteJn in he» landeliike
Voxelsr derpje Shrewsbury suldaten komt j
rekruteren vuur de sirUd team de op-
siaudifr kolonie in \merik*. !>e Haagse j
CtMnedle tif de première van het Brecht-
stuk tdst is irebasuerd up con komedie
Fsrtjuhatt op 7 sept, j.t Btj die *e-
Icjenheld sehreof ik roeit* uitvoert? ever
deae veraersde voorstelling. die seregi*-
seerd werd door Juris Diet* en Betoier
Dus ik moet er wel uit. Het was een
overdaad van werkzaamheden. En het
is beter om niet van 's morgens half
elf tot 's nachts half een bezig te zijn,
ook voor mijn been".
En zonder die last van uw been?
Ko van Dijk: „Was ik óók gestopt met
„Trommels en trompettenIk was
overladen, ik moest eruit. Er zat nu
toevallig dan ook een medisch advies
bij. goed. Dat is door sommigen aan
gegrepen omhet slaat nergens
op".
Gewoon flauwekul
Het was allang een gerucht in Am
sterdam.
Van Dijk; „Jaaa, och God. ik ben op
gebeld door collega's, zelfs uit Rotter
dam, lang geleden al. Die zeiden; Ko
je mag 'nooit meer komedie spelen, je
mag niet meer in de bus zitten, je mag
nooit meer autorijden. Het slaat alle
maal nergens op".
Zelfs het gerucht dat Ko van Dijk
helemaal stopt
dat dan maar doen
250 Is genoeg
Kijk, als jr ren troep van honderd
mensen hebt, Ja. dan kun Je drie stuk
ken tegenover elkaar spelen. Wal in
leen de grotere slede* bestrijken en het
land. waar dc mensen uit de kleinere
plaatsen maar naartoe mix-ten komen.
Dat zou op de eerste plaats de rust van
de toneelspelers enorm goed doen en
ten tweede zou je die stukken allemaal
goed kunnen bezetten De overheids
subsidie zou veel meer vrucht kunnen
Kr zijn in Nederland geloof ik. zes- of
zevenhonderd acteurs en actrices, ten
minste. dames en heren die zich daar
voor uitgeven Ik geloof dat er in Ne
derland zo'n tweehonderd vijf tig mensen
zijn die misschien wezenlijk het vak
mogen uitoefenen"
En u wilt het kaf vgn het horen schei
den?
Ko van Dijk: „Dat zou toch zeker wel
het beste zijn voor het toneel hé? Maai
goed, ik heb or verder helemaal geen
verstand van hoe dat allemaal mogelijk
zou moeten en of dat werkelijk de op-
lossink zou zijrdat ware. zomaar
mijn gedachten erover...."
foto's: simon e. smit
Wanneer zal het publiek wel iets gaan
merken van dat zere been?
Ko van Dijk: „Nooit, daar zal geen
sprake van zijn. Er wordt gesugge
reerd dat ik nu minder hard zou gaan
f werken dan vroeger, maar het tegen
deel is waar. Ik heb negen jaar bij
de Nederlandse Comedie gewerkt,
daarna ruim drie jaar free-lance. Ik
speelde twee rollen per jaar en regis
seerde er nog een per jaar. Dat '8 niet
gering, maar het is een krachtsinspan
ning die men hier in Holland van een
acteur van mijn kaliber mag eisen.
Ik doe nu veel méér. Ik speel nu drie
of vier keer per week „Veertig ka
raat". dat blijspel dat ik zelf regis
seer en waarin ik zelf meespeel. Dan
speel ik „Het wijde land" van
Schnitzler. Dan regisseer ik „La puce
a l'oreille" van Feydeau. En dan ga ik
spelen in een stuk van Ibsen. Dat zijn
drie rollen èn een regie. Dat 's "'éér
dan ik de laatste vijf jaren ooit heb
gedaan. Dus: wat er over me gezegd
cn geschreven wordt, het slaat nergens
5 op"-
In de kop stampen
U hebt uw rol in „Trommels en trom
petten" eind vorige week toch over
gedragen aan Gerard de Groot. Waar-
„Met het oog op dat been. zei de
dokter me: kijk. als je de hele dag
staat te repeteren en iedere avond of
„Trommels en trompetten" speelt, of
„Veertig karaat" speelt tot de pre
mière had ik geen enkele vrije
avond dan is dat iets te vermoeiend
voor je been. Dus als er iets aan ge
daan kan worden, dan is dat beter,
zei hij.
Daarbij kwam: ik moet dat boek van
„Het wijde land" dat is een boek,
een dik boek ik moet dat in mijn
kop stampen. Als ik 's morgens om
elf uur begin te repeteren, tot half
vier. ik ga naar huis. ik eet en ik zit
om vijf uur in de bus om de hele
avond te spelen en ik kom 's nachts
om twaalf uur, half een thuis, wan
neer moet ik dan léren? Dal was ten
eerste de reden ervan dat ik die rol
overgaf. Ik moet gelegenheid krijgen
om die rol te leren. En ten tweede: ik
heb vijf dagen na de première van
„Het wijde land" lezing van „La puce
a l'oreille" van Feydau. Ik moet mijn
regie voorbereiden, ik moet mijn mise-
en-scène uittrekken, ik moet mijn ge-
„Jajajaaamisschien hopen dat
wel een hoop collega's
O ja?
„Misschien wel, wie weetwie
weet. Ik weet het niet hoor. ik be
moei me er ook niet mee. Ktyk, als je
altijd afgaat op wat er achter je rug
om gekletst wordt, nou ja zeg. kóm.
Laten we daar nou maar niet op in
gaan, dat vind ik gewoon flauwekul".
U gaat veel met collega's om, ook
„Ja. bijna uitsluitend. Dat is nou een
maal in Nederland iets, tja. wat is
je leven als toneelspeler? Wat ls dat?
Je staat 's morgens op. negen uur. en
dan ben je om half elf klaar, dan heb
je gegeten, gedouched, je aangekleed,
dan ben je klaar en dan ga je naar
de repetitie. Nou, wie ontmoet je
daar, je collega's. Dan repeteer je tot
half vier, vier uur. Klaar. Dan ga je
naar huis en wat komt er bij mij
's avonds op bezoek als ik vrij ben?
M'n collega's. Als je niet vrij bent, eet
Je thuis en dan ga je naar de bus. Met
Ik móet dat Wijde Land in m'n kop stampan
Twee gezelschappen
En wut zou dut betekenen
„Een nog grotere verbrokkeling. Er i»
nu al haast niet één gezelschap er
zijn nu al acht tien gezelschappen in
ons lund, nietwaar dat een groot
bezet stuk naar behoefte kan bezetten.
Men mist niet de ménsen ervoor, maar
wel de getnleentéérde mensen. Er zijn te
weinig getalenteerde acteurs en actri
ces bij één toneelgroep om een groot
stuk of een doublure goed te bezetten".
Is er een oplossing voor dat probleem
Ko van Dijk: „Natuurlijk. Er mogen in
Nederland maar twéé gezelschappen
bestaan, vind ik, meer niet. Ala je twee
geeelaohappeo, elk van honderd acteur*
ben voordat ik aan die lezing begin,
want dan moet ik de hele dag werken
met de mensen en 's avonds spelen.
Als je afgaat op wat er achter ie rug om gekletst wordt.
wie zit je >n die bus? Met je collega's.
Met wie zit je in de kleedkamers? Met
je collega's. Daar is niks aan te doen.
Onze wereld is ook een wereld die
moeilijk toegankelijk is voor iemand
die daarbuiten staat. Ten eerste is er
hier in Nederland onbeschrijflijk' wei
nig weaenlijke interesse voor toneel.
Dit is helemaal geen toneel-minded
land. Nee. Voetballen is belangrijker,
de teevee is langzaam veel belangrij
ker geworden, dat is nou eenmaal zo.
Ik ben nu 36 jaar aan het toneel, ik
heb het nooit anders meegemaakt".
Gaat u zelf weer iets voor de televisie
Ko van Dijk: „Luister, ik heb niets
tegen die slechte televisie om de In
druk te wekken dat Ik alleen mezelf
zo mooi vind. Helemaal niet. Maar ik
hoop inderdaad nog teevee te gaan
doen. Aan het eind van het seizoen. De
teevee heeft me een paar voorstellen
gedaan, die lk gewoon nog moet over
wegen, ten eerste met mijn tijd en ten
tweede of ik het leuk vind. Verder kan
ik over die plannen nog niks zeggen.
Ja, hel l« bij een andere omroep dan
de AVRO".
Gek eigenlijk, u bent aan het begin
van uw carrière geweigerd door de
toneelschool
Ko van Dijk: „Ja. ik ben drie keer
geweigerd. Maar toen was ik ook heel
erg jong. Ik was vijftien toen Ik de
eerste keer toelatingsexamen deed.
zestien jaar de tweede keer en twin
tig jaar de derde keerMaar ja. die
eerste twee keren, ik was ten eerste
eigenlijk nog te jong, ten tweede: lk
was onmogelijk, zeg. Ik sprak ver
schrikkelijk plat Amsterdams. Ik had
nergens geen enkele „ahnung" van. En
toen ik twintig was. toen heb lk dat
nog eens gedaan, dat was bij de dood
van mijn vader, tja. toen wilde 4k
direct in de tw-eede of de derde klus.
dat weet ik niet eens meer. En dal
kon niet. Toen had ik al zo'n vier, vijf
jaar praktijk achter de rug. dus daar
had lk niet zo'n zin In. weet j»\ Toen
ben lk maar gewoon met de praktijk
doorgegaan".
U vindt de toneelschool niel zo be
langrijk
Ko van Dijk: „O. nou en of. het is de
aangewezen weg oni het tone. 1 te le
ren. Ik vind alleen dat er momenteel
veel te veel toneelscholen zijn en er
veel te veel dames en heren ik zet:
spelers - ieder jaar aan het toneel
komen, veel te veel. Als dat zo door
gaat, als er ieder jaar zo'n aobt of tien
hoe moet over tien jaar het tóneel In
dit land dan zijn? Zoals het nu gaat.
daar geloof lk niet positief In. het kan
zo niet doorgaan. Dan zuil. n er zeker
wel vijftig gezelschappen moeten zijn
om alles aan het werk te houden en te
eten te geven".
sprekken hebben met mijn decorateur,
ik moet de muziek voor mekaar bren
gen. Dat móet ik allemaal klaarheb-