FEEST NIET GEMANGELD DOOR AJAX
EN PLUVIUS
LEIDENAAR DEED HET WEER
TRADITIONEEL BEST OP
DIT FEEST VAN TRADITIES
vA
Van Snwc'kscbrift tot Handvest'
Vier eeuwen dronken
'n glaasje bij Minerva
toe slechts
acht
minuten
korter dan
vorige jaren
„Dan moet je
m n zuster
zien
Veel publiek
p j bij concours
van orgels en
eiskes, pierementen
VRIJDAG 4 OKTOBER 1968
VRIJDAG 4 OKTOBER 1968
De 394ste herdenkingsdag van Leidens Ontzet
is niet, zoals pessimisten het gewaagd hadden
te voorspellen, getackeld en gemangeld door Ajax
en Pluvius. Het bleef, ondanks dreigende wolken,
droog en de kermisexploitanten, die uit ervaring
weten dat het goed huilen kan zijn op het Schut
tersveld, hebben vannacht tevreden hun handel
ingepakt en de winst geteld. Want de Leidenaar
deed het weer traditioneel best op dit feest van
tradities. Zelfs Cruyffie legde het loodje tegen
de diepgewortelde traditie. Het was tijdens de
Taptoe nauwelijks merkbaar, dat er op „de buis"
iets bijzonders aan de hand was. In drommen
stonden ze woensdagavond langs de route, de
duizenden Leidenaars, in drommen stonden ze
ook gistermorgen vroeg op hun haring en witte
brood te wachten in het Waaggebouw en in me
nigten verdrongen zij zich voor het wagenspel
van Up-Klkt Tante Ela, op het kermisterrein en
overal waar Iets aan de hand was. Met enthouiasme
aten zij zich door tonnen hutspot, maakten karre-
vrachten paling en oliebollen soldaat. (De naweeën
zijn vandaag begonnen bij de artsen, die zich
per traditie door een piek van galklachten wer
ken.) Wat dit jaar ontbrak was het militair ver
toon. Een flinke parade - geen mini-dingetjes,
anders hoeft het niet, hadden de Leidse autori
teiten gezegd. Een tegenvaller dus voor degenen,
die ieder jaar trouw met hun „Feestwijzer" in de
hand naar de parade stapten. De Doelenkarzerne
bleef dicht, geen receptie bij de kolonel en daarom
konden velen wel bitter huilen. Maar de minister,
die zuinig wilde zijn, had een beste dag. Hij kon
zelfs de kleintjes in zijn zak houden. De algemene
Leidse pret die we hieronder nog eens in volgorde
nagaan, kon dat evenwel niet drukken.
GOUDEN
UTTDEELS1 EK
1700 hele broden (800 gram) lagen
(er uitdeling in hel Waaggebouw aan
de Aalmarkt; dat was voldoende voor
8400 personen. Hel vroege uur kon de
mensen en verkopers(sters) niet weer
houden reeds een eerste hap broods
en harings te halen. resp. geven.
Voor mevrouw L. Wijling was hel de
50ste keer, dal zij haar haring om niet
aan de man braeht op 3 oktober. In
1914 stond zij als meisje reeds met
hetzelfde doel: een feestgave verstrek
ken op een historische dag. Helaas kon
burgemeester G. C. van der Willigen
I haar niet als eerste feliciteren met
haar jubileum. Hij werd gekweld door
griep. Maar in diens plaats sprak de
commissaris van Toezicht en C'ontrole
(omgeving Waag), de heer M. Weima,
haar lovende woorden toe.
Waarna hy de eerste haring in het
keelgat liet glijden. Dat was de start
voor de nu tot een menigte aange
groeide belangstellenden en „hongeri-
gen", en voor de verkopers(sters) hun
waren aan de man of vrouw te bren
gen. Ook de leden van diverse com
missies (gekleed in zwart pak, hoge
hoed) aten vrolijk mee.
„Mot je nog haring? Nee, kinderen
beneden zes jaar krijgen geen vis;
de arreme zieltjes mogen toch geen
buikpijn overhouden? Ja, jy krijgt er
twee. Wittebrood mot je daar halen".
m
BROMTOEREN
By een historische optocht Is het tegen
woordig niet gemakkeiyk meer het be
gin van een stoet te herkennen. De
haargroei van vele jongeren vertoont
namelijk grote overeenkomst niet die
van de edelen uit het heroïsche verleden
en van landvoogden die niet hun weel
derige haargroei ook gistermiddag weer
tot leven kwamen. In feite ls er dus
maar weinig veranderd in die vier eeu
wen geschiedenis, die de 3-oktoberver-
eenlging met de hulp van vele organisa
ties en manschappen doorworstelde.
I wy zagen de optocht „Van Smeek
schrift tot Handvest" op de Breestraat,
ken als een rode lap werkte ap een stier.
Philips stuurde Al va, die een waar
slachtveld aanrichtte. In hun sombere,
hooggesloten kleding herleefden de Span
jaarden gistermiddag weer om gedu
rende drie uur door Leidens straten te
marcheren. Daarna ging het eeuw in
eeuw uit, waarbij de muziekkorpsen
voor de bijpassende muziek zorgden.
(„Oranje Boven").
De ontwikkelingen in vier eeuwen, de
dichters, schilders en Hugo de Groot, die
staande in zyn boekenkist zyn ontsnap
ping vierde .Het Rode Kruis en de Twee-
idoorlog met de daarop vol-
Je zal maar met je huis-, tuin- en keu
kenbromfletsje waarmee je normaal naar
werk en school gaat en dan alleen maar
recht-toe-recht-aan rydt, voor een lnge-
wikkeld parcours komen te staan.
Maar ja, wanneer je als 'n echte, in
I de hele buurt als fameuze bromnozem
bekend staat, dan laat je Je niet op Je
kop zitten en schrijf Je in.
Zeventig „dapperen" gingen gistermor
gen over het parcours, dal op het Le
vendaal was uitgelegd.
Zo snel mogelijk optrekken, meteen
weer afremmen, bochten draaien, „ach
ten" en „zessen" nemen, over wippen
heen gaan, voorzichtig of roekeloos
al naar gelang je aard om de paaltjes ir
manouvreren en daarbij zorgen dat Je bi
niet bulten de witte lijnen komt. Dat is O'
hele opgaaf.
f Aan tijd waren «ie deelnemers niet
gebonden. Men mocht er zo lang en zo
j kort over doen als men zelf wilde Wtide
men voor een prijs In aanmerking komen,
dan moest men er alleen voor zorgen
geen of althans zo weinig mogeiyk straf-
punten op te lopen.
De „iacera" waren dus eigenlijk al b(J
voorbaat kansloos.
Het aantal deelnemers was enigszins
onder de verwachtingen van de organi
satoren gebleven. De behendigheids-
wedstiyden waren dan ook een half uur
voor a«- geplande tyd afgelopen.
De eerste drie plaatsen leverden ecu
beker op en daar gingen de heren Zwet
sloot, Koolmees en Van Haasteren mep-
naar huls, terwijl do heren Gubler, Van
der Krogt, Van Zeggelen, Delmeer, Huis
man er Van Leeuwen met een zilveren
ntdalile op hun borst de verdere 3-okto-
g in konden gaan. V oor de
was een vaantje de (troost
prijs.
Ajax heeft de Taptoe 1968, die
woensdagavond de traditionele route
volgde, maar weinig kleiner kunnen
krijgen. Er waren nogal wat poten
tiële deelnemers, die aan het tv-toe-
stel gekluisterd bleve
acht minuten vergeleken bij het vorig
jaar - maar de kilometerslange stoet
die overbleef heeft de vele duizenden
niet teleurgesteld. Vooral aan het be
gin van de route waren het vele dui
zenden, die de Taptoe gadesloegen. Na
achten werd de animo kennelijk iets
kleiner, maar de echte volhouders
hebben toch niet veel van het cup
duel behoeven te missen.
Het vrouwelijk element in de optocht
was groot en de mannen bleven tot
het algemeen beperkt tot de junioren
van de verschillende verenigingen.
Docos kwam er eerlijk voor uit. De
dames gingen hier fier met de eer
strijken, blijkens het spandoek: „Docos
dames lopen mee - mannen kijken
(leren van) tee vee". Ook Victorie was
in de Taptoe een indrukwekkende ver
zameling van vrouwelijke gymnasten.
Wie verstek lieten gaan waren - wel
begrijpelijk, maar jammer - de voetbal
trawanten.
De costumering was vaak kostelijk
en goed verzorgd. De Vereniging Leer
lingen Instrumentmakers School had
weer veel werk van de entourage ge
maakt; een vaarwel aan de "Karei Door
man, die als „occasion" werd meege
voerd. NSG oogste succes met een
hangbrug (naar de toekomst). Een
typisch tijdsbeeld vonden wij de jonge
lui met parapluies. Vroeger liet de
jeugd zich gewoon nat regenen. Er viel
overigens geen druppel.
I een piccologezelschap kwamen tot
i groter aantal dan vroeger: twaalf
stuks. Hieronder bevonden zich de
Paulus- en Franciscus-bands en de
St. Jansdrumband uit Zoeterwoude.
Pièce de resistance was het 40-jarige
K. G., dat als trotse kampioenen
de show stal en^ overal veel applaus
ontmoette.
REVEILLE EN
'„VLAGGEN UIT"
Gistermorgen 07.00 uur was het zo
ver (beter gezegd: zo vroeg); vanaf
het bordes van het stadhuis klonken
de eerste tonen van het Wilhelmus,
an net iv-toe- g.ebracht ^oor Het Leidsch Politie-
- het scheelde fIilthnysen Ondanks hel niel zo erE
stralende weer (het was droog en
daar is alles mee gezegd) waren er
nog behoorlijk veel mensen op de
been, om te luisteren en na deze muzi
kale ontnuchtering enige half-wakkere
schreden te zetten in de richting van
het Waaggebouw op de Aalmarkt.
Het muzikale ochtejidprogramma van
de politie vermeldde voorts „Psalm 89",
„All in the April evening", „Andante
in G" van Batiste, „Judex" en „Castell
Coch".
De oproep uit het programma „Stad
genoten! Vergeet niet te vlaggen, er
hangen reeds tientallen; dit moeten
honderdtallen worden" had gehoor
gekregen - en voldoende om omringd
door vaderlangds driekleur een vader-
Muziekgezelschap, o.l.v. de heer A.
lands feest te vieren.
55
werd grote knaller
in Stadsgehoorzaal
LACHSALVO'S TOE
der traditiegetrouw voor "t nodige j gende bevrydlng. Een groep Canadese
leven gezorgd werd door de studenten uitbevrijders ontving een warm applaus als
.Minerva". waardering voor hetgeen zjj en hun
De vlaggendragers te paard negeer- i landgenoten destyds hebben bewerk-
den de opmerkingen. Minzaam glimlach- stelligd. Een rookbom sloot, wat de
end hobbelden zij voorbij de toeschou-1 Breestraat-kykers betreft, dit feest-
Misschien was het de onzekerheid onderdeel, dat als een der weinige eve-
om wat hen nog te wachten stond. Even nementen geen concurrentie ondervond,
voor hen was nameiyk de eerste rook- Noch van Ajax, noch van ADO, noch van
bom ontbrand en het gevaar dat Lei- j Plnvlus.
nieuwe bezetting boven het
hoofd hing leek even niet ondenkbeeldig. I
Vanzelfsprekend stroomde de sherry
praalwagens hele flessen belandden.!
weer overvloedig t in Minerva. Sherry I
ook voor ruiters, terwijl in sommige
De ruiters moesten er nogal wat voor
hebben om hun glaasje te ledigen. De
paarden, die kenneiyk nuchter aan de
finish wilden komen of nu eenmaal uil
principe een afschuw van drank hebben, I
sprongen ontsteld richting toeschouwers.
Voor de ruiter zelf bleven er nog juist -
enige druppeltjes over. De humor was er i
dus ook nu weer volop, alhoewel, met
alle waardering voor de vele uren en
kostbare attributen, een optocht in de
trant van de „Leidse lachpiegel", zoals
vorig jaar, lijkt toch meer in de smaak
0 te vallen. Met zyn balletje, zijn toeter
De komleche schet, De Boekhouder i (ee,mu„le" de ,tem.
(die w(j liever niet hebben ala vertrou-l te Uchen
wAnaman ovpr onze een en) was een Epn teleurstelling was het even.wel
j knaller. Het was opmerkelijk hoevpel
bier de hoofdrolspeler in dat stuk achter
elkaar en k la één teug opkon.
Niet erg :het behoorde tot de script
Bewezen werd in elk geval dat bier be
halve niet met snelverkeer ook niet met
rekenen kan samengaan.
Jossy en Company hielden daarna een
muzikale reis om de wereld In tien
minuten). Aangedaan werden Mexico,
Griekenland en nog een paar landen
waar het vanwege de warmte goed toe
ven is.
Don Williams liet de volle Stadsge
hoorzaal huiveren van zijn kunnen, ge
tuige de uitlatingen in de trant van „Als
'ie direkt nou maar niet van die tafel
Het grote sukscs van het cabaret gis
teravond, tn de Stadsgehoorzaal, was
ongetwijfeld de knappe zuster van Rla
Valk, voorgeschoteld door het schone
lied „Dan moet je myn zuster zien".
Maar ook de rest van liet programma be
vatte de noodzakelijke lach vitaminen
die we zo eens per jaar nodig hebben.
Na de opening door Eddy Valk kwa
men de riintstones in prehistorische
muziekkorpsen uit stad I kledij opmarcheren. Tëttèèè en sjlng-
en omgeving en de drumbands plus boem en liet programma was begonnen.
valt".
Goochelliefhebbers werden ook niet te
leurgesteld; Peter Oran zorgde voor
magie van de bovenste plank!
Maar het grote klapstuk was wel Ria
Valk. de troubadoure van de geëvolu-1
eerde smartlap. Springend en schreeu-
wend „verbleef" ze in de buurt van de
mikrofoon, door haar spontane dwang
op de zaal tot meezingen weer op haar
beurt gedwongen tot twee „open-doek-1
je»".
„Ja, ik ben wel knap. maar DAN
MOET JE M'N ZUSTER ZIEN" werd
de knaller van de avond die ook de
pauze met gemummel-nft vulde: het
neuriën van een levenslied.
niet. Geenszins. K AG, dat in de voor
ste gelederen opereerde, deed schitterend
werk en evenals Werkmans Wilskracht
aan het slot zorgde z(j voor afwisseling,
improvisatie en dat anders-dan anders
slaat altijd best bij de mensen in.
„Van Smeekschrift tot Handvest" liet
de mens zien in zijn strijd voor vrijheid en
rechten gedurende vier eeuwen.
Nadat K G over een breed front
was opgerukt verschenen de edelen met
het smeekschrift, dat in 1566 aangeboden
werd aan Margaretha van Parma, ten
einde de Spaanse leiding er toe te be
wegen de straffe handelingen jegens het
Nederlandse volk achterwege te laten.
Een verzoek dat naar later zou biy-
Burgemeester mr. G. C. van der
Willigen, die vandaag overigens
weer aan het werk gegaan is,
heeft volgens 3 Oktober-kenners
éen „historische" griep gehad.
Nog nimmer, zo beweert men, ls
het in de geschiedenis van de fees
ten voorgekomen, dat een burge
meester verstek moest laten gaan.
De Leidse eerste burger vond het
zelf heel erg, maar zijn dokter had
hem verboden het huis uit te gaan.
„Uit myn kamer had ik nog naar
de Optocht willen kyken, maar
toen lk de routebeschryving eens
goed ging bekijken merkte ik tot
mijn teleurstelling, dat de stoet
niet over.de Witte Singel ging".
Voor loco-burgemeester S. Men
ken liep dit feest heel Aders dan
hij verwacht had. „We hadden al
een rustig programmaatje ge
maakt, 's morgens gezellig thuis
koffie drinken enzo, maar daar is
nu natuuriyk niets van terecht
gekomen. Woensdagmorgen werd
ik van de griep van de burge
meester op de hoogte gesteld en
dat hield in, dat ik gisteren om
zes uur op moest en dat ik er
vannacht om 1 uur doodmoe weer
inwaggelde. Overigens is het een
byzondere ervaring voor my ge
weest het feest als „burgemeester"
mee te maken, 'n Byzondere bele
venis. Verheugend was het ook om
te zien, dat het in deze tyd nog
mogeiyk is feest te vieren zonder
wanklanken met onoverzienbare
aantallen mensen".
KORAALMUZIEK
Mensen die vroeg uit de veren waren
i zich (als ze geen auto als vervoer
middel gebruikten) snel in de stad
begaven, konden vanaf 8.00 uur koraal-
muziek beluisteren in het Van der
De
ndlenden als eascadeur» (gooi- en
innen). Zij gooiden elkaar „speels
rond". „De Vrijgezel" werd nog
KINDER
GESCHATER
Up-Kiki en Tante Els (de heer
Weber en echtgenote, afkomstig uit
Haarlem) waren inmiddels begonnen
op het Bevrijdingsplein met het amu
seren van een eerste schare kinderen.
„Goedemorgen jongens
allemaal goed geslapen'
kwart voor half zeven - oh nee. mun
klok doet hel niet goed meer; even
opwinden."
Het geschater van de kinderen ver
telde de volwassenen die erbij waren
(een official en de respektievelijke
ouders) genoeg: ze amuseerden zich
ten volle.
Niet alleen het Bevrijdingsplein was
uitverkoren door de heer Up-Kiki;
tevens werd een programma gebracht
op de Lage Morsweg, op de rolséhaats-
baan van de Pieter Bothstraat en op
de Zeemanlaan. Voor de kleine Leide
naars was de dag tevens gestaagd be
gonnen!
uuzlek
narkl v
orgels gereserveerde terrein. Alleen de
afstand van toehoorders tot orgels liet
te wensen over. „Ik had graag wat wil
len horen, maar hoorde nu en dan slechts
flarden muziek", was een klacht die
wy enkele malen opvingen. Niettemin
was de ten gehore gebrachte folklore van
een hoog gehalte.
De jury had het zoals het elgeniyk
ook moet verrs van gemakkeiyk. De
kwaliteit van de deelnemende orgels laggaven, de orgels Cementmolen uit Rot-
op eeu hoog niveau. Er waren vanzelf-terdam en De Waterlander i Broek In
spiekend uitspringers. Volgens de jury- Waterlandals de winnaars bij de pie-
beoordeling waren dit bij de afdeling i reinenten aan. Twee tweede prijzen gin-
draalorgels vooral de Cementmolen, een gen naar De Klok (een Internationaal
plezierig Instrument met byzonderej bereisd orgel uit Amsterdam) met 171
klankachakeringen. en De Waterbinder, punten Het Hummeltje uit Busaum
die twee eerste prijzen kreeg, reap, met dat 173 punten vergaarde. De twee dcr-
181 en 176 punten. Bij de Waterlander de prijzen waren voor de Kleine Wellers-
waa het een Jongetje, dat zijn moeder haus idle ook in Leiden een bekende fl-
kwijt was en die hei concours met tal- guur Is) met 159 punten en de Blauwe
rijke waterlanders luister bijzette. Mr Trom uit Amsterdam met 141 punten.
Romke de Waard, die namens de Kring Van «Ie grote, op auto-onderstellen go
rs. dat om half van Draaiorgelvrienden de orgels in- monteerde concertoigels. mng de Inipu-
publieke beh.ng- leidde bij het feestvierend publiek, trach- santé, In het vak vergrijsde Umonalre
gehad. Ettelijke te de moeder te bewegen, haar zoon uj. uit Luik met de eerste prijs naar België
te komen halen. De afloop is ons niet terug :190 punten. De tweede pry.s was
bekend; de affaire verdween In de mist,
In casu de marsen en serenades die lver
de Kaasmarkt in flarden uitwaaiden.
Werf park. De muziek, onder de ba-
zielende leiding van Herman Sten/.,
werd verzorgd door de Chr. Muziek
vereniging „Concordia", (dir. de heer
A. Hilkhuyscn).
De krans, die door de heer J. Siera
namens de zangers aan wethouder
S. Menken In funktic als loco-burge
meester, werd overhandigd, werd ln
het Van der Werfraonument gehesen
onder de tonen van „Op een bededag".
Wethouder Menken was even eerder
gearriveerd in gezelschap van mevr.
Van der Willigen, mr. Ph. de Ruijter
de Wildt en prof. D. C. den Haan, in
een open landauer met bloemen ver
sierd.
Uitgevoerd werden verder: „God zij
met ons". „Bede voor het Vaderland".
Nationaal loflied". „De Xederlandsche
Vlag". „Oranjeboom", „Hymne" en het
uan Marnix van St. Aldegonde toege
schreven „Wilhelmus".
BUIKLANDINGEN
li.- '.l ii'enaar kykt altyd liever even di
kat uu ui boom alvorens zich op lets
v te wagen. Dat „vivnnds" was
glstir.iotgen de trampoline, die voor
i.et ,,'bnuw van het Gewestelijk Arbeids
bureau was opgesteld. De keurploeg (3
«Ennes tirle heren) -an het luO-jurig
Kon Ned. Gymnastiek Verbond gaf en
kele demonstraties ten beste, die btj het
g m i oj akomsa publiek nog niet direct
„oho's" en „ahu's" ontlokten. Maar toen
7c gemakkeiyk leken van de
lardse kampioenen na te doen,
r bijna niernund toe bere'd.
n eenmaal een paar voor „g«'k"
r. gestaan, durfden cr al gauw
de K nas-
iule piere-
Het concours werd opgeluisterd met
de aanwezigheid van loco-burgemeester
wethouder S. Menken in het gezelschap
van mevrouw van der Wllllgen-Reddln-
gius, de wethouders mevrouw N. A. den
Haan-Groen en de heer C. J. Plena met
echtgenote en leden van het Drie Octo-
berbestuur.
Ds jurering wees. soele wij reeds aan-
Do Waterpoorter uit 8chle«lam
182 punten) en de derde plaats was toe
bedeeld aan de Grote Wellershaus, die
goed was voor 168 punten.
Het concours werd afgesloten met een
orgeldraalwedstrljd voor amateurs onder
de toeschouwers. Een zwaar karwei, dat
geklaard werd door mej. R. Griffioen,
die by de dames eerste werd, gevolgd
door mevroum A. A. Pieters-v. d. Staak
(2e). Eerste b|J de voor deze gelegenheid
moeizaam draaiende heren werd O. M.
Geerllngs sn tweede M. Plet.
Wat gnf het ook. Het is tenslotte man
i I ial por Jaar 3 oktober. Hou liikl
gelach steeg telkens op als weer een of
andere leek een sprong op zyn bulk be
ëindigde l.p.v. op zyn voeten.
Het springen eist een grote llcheams-
beheersing. De grote moeliykheid Is nn-
meiyk dal men gauw hoger springt dan
men zelf wil.
De kunst is niet hoog te springen,
maar laag te springen. Daar hadden heei
wat overmoedigen last mee en vele
sprongen eindigden dan ook anders, dan
de bedoeling was. Een enkeling deed hel
heel aardig, maar daar was dun ook wei
aan te zien, dat hy of zy het hI meer
hadden gedaan.
In leder gevsl haalde niemand het (be-
grypeiyk) by de fantastische sprongen
die Nederlands kampioen Rlen de Rui
ter uitvoerde.
