GOEIE OUWE RADIO Luns ziet geen heil in neutrale zone voor Tsj.-Slowakije Toen V.en D. geboren werd had de tram ook al vertraging Dames en heeren, de snaar van de violist is - gesprongen... Bonden achter minimumprijs voor brood Voor ons is sparen opeens een stuk aantrekkelijker... dank zij het Premie Spaarpian! PREMIE SPAARPLAN Amerikanen vrezen opnieuw: Russen eerder op de maan Stilzwijgende voorbereiding DINSDAG 24 SEPTEMBER 1968 DE LEIDSE COURANT pagina t Vichlhui» slsorajrti». 'i Kostelijke heruitgave van bejaarde kronieken „De zwartgalligste aller Neder landers zal het nog altijd als een geluk beschouwen, Den Haag tot woonplaats te hebben. Alle wereldsche genietingen worden hem daar aangeboden, en van al hetgeen een landje, zoo klein, •riendelijk en gastvrij als Nederland vermag te schenken, heeft de residentie gemeenlijk het eerste snufje". Deze vleiende woorden werden 75 jaar geleden neergeschreven door Johan Gram, die men een „Flaneur" uit die dagen zou kun nen noemen. Zijn ..Residentiële bespiegelingen" werden onder de titel ,,'s-Gravenhage in onzen in 1893 uitgegeven bij J. L. Beyers in Amsterdam Vroom en Dreesmann heeft het initiatief genomen tot een heruitgave in facsimile bij gelegenheid van het 75-jarig bestaan. Het boek is verlucht met „80 illustratiën en il photo-chromo-drukken naar LVpol, Bosboom, Henricus, Israëls, Kerling, Klinkenberg, Koster, Rochussen, Sadée, Verveer, Weis- senbruch en Wenckebach (Hé. hé....). Het is bijzonder vermakelijk hoe Gram soms enthousiast, maar meestal badinerend en ironiserend over het Den Haag op het einde van de negentiende eeuw schrijft. Dr. Meinsma had nidien hij 75 jaar eerder geleefd had ook al üanden vol werk gehad. Nauwelijks is er eene nieuwe straat verrezen, of men ziet een sigarenmagazijn zich onmiddellijk Ijx v, Tot veler ergernis en groot onge rief voor de arme paarden laten de passagiers de tram op alle punten en voor elk huis stilstaan. (Wachthuis aan de Reinkenstraat.) in een der nieuwe winkelhuizen vestigen. Nu zou men vermoeden dat deze winkel voldoende was, om de nicotinevergiftiging behoor lijk te doen plaatshebben. Doch nauwelijks is de verf van het eerste sigarenmagazijn droog, of drie huizen verder wordt een tweede geopend. Moet dat nu een strijd om het bestaan op leven en dood worden, of zijn die mede dingers overtuigd, dat hun maga zijnen ternauwernood voldoende zijn om al die bewoners der straat van het langzaam werkend vergif De geheele Groote Markt en het ganschc gedempte gedeelte der Princegracht is 's Maandags overdekt met kraampjes, uitstallingen en kruiwagens, die slechts eene reeks smalle doorgangen laten, waar de koop- en kijklustige burgerU zich in bonte verscheidenheid ver dringt en dooreen krioelt. Flatneurose was zo'n driekwart eeuw geleden ook al bekend. Schrijvend over de zogenaamde „revoltie-bouw" zegt Gram: ,JIuizen in overvloed dus voor hen, die in de Hofstad komen wonen, maar zóó dun en gehoorig, dat als 's morgens de melkboer in de buurt schelt, niemand weet aan welk huis de man zijne komst heeft gemeld, omdat allen het even duidelijk hooren. Verschuift men een stoel, dan geeft dit in tien andere woningen dezelfde ge waarwording". De metselspecie van het Kurhaus was in die dagen nauwelijks droog. Het gebouw bleek een geduchte concurrent voor andere ontspan ningsgelegenheden. Gram geeft er een beschrijving van èn toont tege lijk een scherp oog te hebben voor des Hagenaars zwakheden. enig .Hagenaar laat van liever lede zijn Dierentuin, of liever het „Zoologisch Botanisch genoot schapin den steek, om naar Scheveningen te vliegen en zich daar in het Kurhaus „breit zu mac he n". Men vergeve mij deze Duitsche uitdrukking, doch ivaar men ons het slechte voorbeeld (Kurhaus) geeft, volgen wij als vanzelf. De Hagenaar immers is van nature een aanbidder van de aristocratische wereld. Elke ge legenheid, die zich voordoet om met die wereld in eenige aan raking te komen, grijpt hij met hartstocht aan, en daar de eigen lijke aristocratie zeer weinig in den Dierentuin, maar wél in het Kurhaus zich vertoont, is hij lang zamerhand den eerste min of meer ontrouw geworden en heeft hij zich de weelde van een abonne ment te Scheveningen veroorloofd. Menschelijke zwakheid!" De band Den Haag-Oranje was en is nog steeds zeer innig. Toen ook al was de derde dinsdag in september een residentiële feest dag. „Die dag is iedere Hagenaar dier baar, vooral wanneer de nimmer falende Oranje-zon hare hoog geschatte medewerking schenkt. Het is een feestdag voor iederen vaderlander, die zijne koningin lief heeft, daar die Dinsdag een van de zeldzame gelegenheden biedt om een groet met H.M. te wisselen en zich van haar wel varen te overtuigen. Hel is een nationale feestdag, men ontvangt zijne vrienden en kennissen van buiten, gaat met hen naar de „Opening" en is meer Oranje gezind dan ooit". Toen Sociale Zaken en Algemene Bijstandswet begrippen waren die nog moesten worden uitgevonden tierde het bedelaarsdom ook in Den Haag zeer welig. Vooral het Haagse Bos bleek voor deze op- andermans-zak-levenden een dora do. „De mode van het diep en eer biedig groeten zonder daarom on middellijk de hand uit te steken, is hier bij de bedelaars op den openbaren weg zeer in zwang. Sommigen hunner hebben vaste standplaatsen. Zo heeft een lang, Twee jaar lang heeft Wim lbo spit- en graafwerk verricht in de archieven van platenmaatschap pijen en omroepverenigingen, waar het radio-amusement uit de jaren dertig zo overvloedig lag te wach ten op geïnteresseerde jeugd- sentimentalisten. Twee jaar lang heeft lbo naast zijn omvang rijke andere werkzaamheden als cabarettofiel en amusemeutoloog banden en platen beluisterd, fragmenten geselecteerd, gekapt, gehakt, gesneden en geplakt. En gecorrespondeerd. Want niet ieder een stelt het zonder meer op prijs dat zijn eigen stem of die van een voorvader of voormoeder op 33' a of andere toer aan de stereo- fonische openbaarheid wordt prijs gegeven; daarvoor moet eerst toe stemming worden gevraagd. En die correspondentie „We moesten zelfs naar Texas schrijven, naar de zoon van Albert Klein jr." heeft een fors deel van die twee jaar opgeëist. Zelfs voor een en kele zin van koningin Wilhelmina ..Herewith I declare the Jam boree opened" moest een brief naar SoestdUk. Het resultaat van Ibo's noeste graafwerkzaamheden is „Goeie ouwe radio", een verrukkelijke langspeelschijf, waarin Phonogram maar liefst 61 stukjes en beetjes uit het amusante etherleven van vóór W.O. II geperst heeft. .Aangrijpend" is de aankomst van de eerste Bonte Dinsdagavoncjtrein. bij welke gelegenheid verslaggever Wim lbo presenteert Vooroorlogs amusement In N* Guus Weltzel op het Hil\ station .,500 trouwe luistervinken" verwelkomt, in een reportagestijl waar hij nu vermoedelijk hard om zal lachen. En dan 't heerlijke ..gedicht" bij het einde van elke AVRO-uitzcn- ding: „Duizend oren horen 's avonds 't sympathieke goedenacht in den ether door de AVRO na de zending uitgebracht. Goedenacht en welterusten Welterusten, goedenacht d'AVRO gaat nu sluiten, haar dagtaak is volbracht". En dan dat laatste lokker hoog gezongen door Bob Scholte. met zoete violen op de achtergrond. (Weet u 't nog?) Op het eerste gehoor zou men zeg gen dat een toespraak van pastoor Perquin, de reportage van de aankomst van De Pelikaan (door Amsterdams oppervoorllchter Piet Mjjksenaar) en een woordje van Willem Vogt nu wel tol l amuse ment behoren. Je kunt er In elk geval wèl om lachen. Pastoor Perquin: „Wie denkt dal de radio slechts een middel is om zich te amuseren en af te leiden, verlaagt dit heerlijk middel ter ontwikkeling en beschaving op religieus en maatschappelijk ge bied tot niet meer dan een gewoone aliedaagschheid Naast de pastoor ligt ook de dominee (Spelberg) in de groeven, samen met Johannes de Heer. Han Hollander is er met Nederland België en de Olympische Spelen in Berlijn: Cor Ruys en Louis de Bree als Potasch cn Perlemoer en minister ColUn die op zeer om standige wijze uiteenzet dat zijn verschijnen voor de microfoon dit maal 't gevolg is van de „verheu gende afloop van de gebeurtenis sen op palcis Soestdjjk". De naderende oorlog tekent zich ar onder het hoofdstuk ..Kun je zingen, zing dan mee", waarin o.m. „Hiep. hiep hoera voor 't garnizoen" door Bob Scholte, „Het regiment gaat voorbU" door Kobus Kuch en „Blonde Mlentje" door Willy Walden cn Piet Muvselaar. Louis Davids voelt het allemaal al aankomen, als hU bi) zijn op treden in het Kurhauscabarct ap plaus oogst op zijn aankondiging van een refrein dat moet worden meegezongen „In voller Elnheit und strammer Disziplin, was?" Gejuich In de zaal. Davids: „Geen demonstraties, of ik laat de zaal Een van de leukste fragmenten van „Goeie ouwe radio" is als dr muziek van „La Paloma" stopt cn het door de luidspreker klinkt: „Dames en heeren, de snaar van de violist is gesprongen". Dat kón rijzig' oud man met een mooien '/rijzen baard op de brug van het Bosch aan den Bezuidenkoutschen Weg post gevat, houdt daar flink van 's middags tot 's avonds stand, voor iedereen deftig en onderdanig het hoofd ontblotende, zonder meer. Die man vaart daar stellig Zo kleinsteedsch en laag gehuisd doet zich hier het „dorp der dor pen", gelijk Huygens Den Haag betitelde, voor. (Amsterdamsche Veerkade.) knappen, flinken kerel, die een gebrekkig been had, gestoffeerd. Deze burger heeft daar zulke goede zaken gedaan, dat hij nu met een groot orgel rondtrekt". Ook het openbaar vervoer scheen het in 1893 bij de heer Gram al te hebben verbruid. Vertragingen waren toen óók aan de orde van „Onze tram is voor alles geschikt - behalve voor een snel vervoer; men kan er gezellig praten, om dat men om de 4 of 5 minuten bij een iriasef ophoudt en de ontmoe ting der wederzijdsche trams zóó ongeregeld is dat men en-en breed voerig en op zijn gemak kan rede neeren als in eene onzer beroemde vergaderingen". Gram eindigt zijn kostelijke bock met een uitvoerig hoofdstuk ovpr Scheveningen en over de ervarin gen bij een zeebad. Dat hij een vrouwenhater is althans een hekel heeft aan opgedirkte en stijf in het corset geregen Haagschc dames komt er ook uit „Men heeft ilrn vorigen avi het teras van het Kurhu en de dames Z. „Tot het genoegen van u morgen in zee te zien!" Den volgenden ochtend wenkt u mevrouw X. reeds in zee. Nu gr haar in badkostuum ontmoet denkt ge onwillekeurig aan scho tels die men au naturel en anderen die men opgemaakt voordtent. Het verschil t us SC hen gisteravond en dezen morgen is groot. In zoo verre heeft het gemengde bad zijne goede zijde. Hier toont de mensch zich in zijne ware ge daante, en met, als In het aan geklede leven, waar hij eene uit- gave gelijkt die vermeerderdver beterd en aangevuld is". (ADVERTENTIE) Rusland zou er propaganda uit kunnen puren (Vu 0112e parlementaire redactie) DEN HAAG Omdat dc Russische argumenten voor de inval in Tsjecho- Slowakije vrijwel nergens in de wereld ïeloof hebben gevonden ook niet bij overgrote meerderheid der communis tische partijen meent de Nederlandse regering, dat er geen behoefte beslaat aan de instelling van een neutrale zone ter weerszijden van de Ts.ieohisch-West- duitse eren* De regeling vreest, dat een westelijk voorstel daartoe dooi de Russen zou kunnen worden aangegrepen vooi j westelijke interventie. Bovendien zou een dergelijke neutrale zone als een sanctio nering van de bezetting van Tsjecho- Slowakije kunnen worden opgevat Dit heeft minister Luns (Buitcnl Za ken) mede namens zijn collega van De- fensie geantwoord op vragen van hel j Tweede-Kamerlid Bos (CHU). die zich voorstander vaii een neutrale zone heeft betoond. Dit Nederlandse standpunt is mede gebaseerd op de resultaten van het overleg, dat tussen de NAVO-partners over deze materie heeft plaatsgehad Volgens minister Luns zou door een neutrale zone een militaire situatie kun nen worden geschapen, die veeleer een achteruitgang zou blijken ten opzichte van de huidige toestand, „waaraan al thans de voordelen van ondubbelzinnige afbakening van het NAVO-verdragsge- •bied en uitsluiting van misverstand niet kunnen worden ontzegd". Ook als middel ter vergroting van de waar schuwingstijd zou de instelling van eep neutrale zone geen wezenlijk voordeel opleveren, meent minister Luns. De regering zal er daarom de landen van het Warschaupact niet over bena- (ADVERTENTIE) DEN HAAG (ANP) Het bestuur van j dc federatie van het katholiek en het christelijk onderncmersverbond in het midden- en kleinbedrijf heelt in een brief aan de staatssecretaris van Economische Zaken aangedrongen op hel instellen van een minimumprijsregeling voor brood. De ondernemersfederatie heeft dit ge- daan nu de onderhandelingen tussen hei ministerie van Economische Zaken en de Nederlandse Bakkerijstichting over deze zaak in een impasse zijn geraakt l In de brief aan staatssecretaris Van Son i wordt het uitblijven van een overeen- komst een onaanvaardbare z;.ak ge noemd, die het bestuur met ongerust heid vervult. Enkele dagen geleden heeft de voor zitter van de Katholieke Vereniging van ondernemers in het bakkersbedrijf, de heer J. B. A. Hurkmans, tijdens Je jaar vergadering van zijn bond in Arnhem het uitblijven van een prijsregeling een gevaar voor de werkgelegenheid, een uitholling van de broodbezorging en een aantasting van de serviceverlening aan de consument genoemd. Hij heeft toen de steun van de middenstandecentrales ingeroepen. We sparen. En hoe! Mijn man en ik doen mee aan het Premie Spaar pian en kopen nu jaarlijks samen voor 500 gulden spaarbewijzen. Straks krijgen we dat bedrag terug mèt de rente endaar boven op dan elk jaar nog eens 100 gulden premie van dit nationale plan. Belastingvrij! Reken maar dat we met dat geld direct weer verder sparen Misschien is"het Premie Spaarpian ook iels voor u. Even een brielkaartje aan Premie Spaarpian. Postbus 51Oen Haag en u ontvangt vrijblijvend een brochure over alle mogelijkheden (spaar-en effectenbewijzen, levensverzekeringen, hypo theekaflossingen.spaarkasinschrijvingen, garantiekredietaflossingen). Wilt u persoonlijk advies? Spaarbanken. Boerenleenbanken. Raiffeisenbanken, Postkantoren, Banken, Borgatellingsfondsen. Hypotheekbanken. Bouwfondsen, Spaarkassen. Levensverzekeringmaatschappijen, assurantie-tussenpersonen en de Sociale Verzekeringsbank zullen u graag alles over het Premie Spaarpian vertellen. Basis voor persoonlijk bezit Volgens velen, waaronder prof. Ka- minski van het Westduitse ruimte- observatorium te Bochum was de naar de aarde teruggekeerde Sonde 5 een ruimteschip van het type waarmee kosmonauten naar de maan zullen vlie gen. Indien dat waar is cn er bestaat daarover nog heel weinig twijfel, j dan is het een satelliet geweest van rond de 10 ton, met een lengte van ongeveer 10 meter en een doorsnee van 3,75 me ter. Hiervan is uiteindelijk maar een onderdeel in de vorm van een 4 meter in doorsnee melende bol op aarde te ruggekeerd. Voor een spoedig te verwachten Ru - sische bemande inaanvlucht zullen {hoogstwaarschijnlijk twee Soyoezvaai- tuigen gebruikt worden, die, na afzon- derlijk gelanceerd te zijn, in een balm i om de aarde aan elkaar gekoppeld zul- j len worden. Elk toestel biedt plaats aan drie of vier kosmonauten, zodat maxi maal een zes- lot achlkoppige beman ning de expeditie kan ondernemen. Ove rigens zijn daarover in de afgelopen week berichten verschenen, die het vermoe-1 den uitspraken dat slechts één Soyoez gebruikt zou worden, die precies dezelN de weg gaat afleggen als nu de Sonde 5 heeft gedaan, met dit verschil, dat de j dan uitgezonden stemgeluiden afkom stig zullen zijn van echte inzittenden «11 I niet van een bandopname-apparaat De j Russen zelf zwijgen in alle talen over 1 het aspect van een menselijke maan- ylucht. Zoals bekend willen de Amerikanen 1 in december drie van hun ruimtevaar ders in een Apollo om de maan laten cirkelen. In hel verleden is het al vaker j voorgekomen, dat de Russen in derge lijke gevallen net de primeur wegpik ten. Daarvoor is men in de Verenigde Staten nu weer bang, hetgeen vorige i week nog weer eens blpek uit een uit- spraak van de op 2 oktober met pensioen gaande NASA-directeur James Webb. De eerste lanceringen van de Soyoez date- j ren van eind 1966, begin 1967, toen vier- I maal een dergelijk onbemand ruimte vaartuig in banen om de aarde werden uitgeprobeerd. Een bemande testvlucht 1 vond plaats in april van het vorige jaar, Schematische voorstelling van dr landing ran de Sonde 5, die na een succesvolle tocht rond de muun, inidag uit de Indische Oceaan kon I worden opgepikt. maar deze proef liep uit op een grondige 1 mislukking. De enige inzittende. Vladi- mir Komarov, kwam bij een haastige 1 terugkeer naar de aarde om het leven. Een nieuwe onbemande lancering vond plaats in juli 1967 cn eind oktober wer den twee Soyoezsatellleten via afstand- besturing aan elkaar gekoppeld. Reeds I toen noemde men dat in het Westen een „generale repetitie". De Russen deden j er het stilzwijgen toe en lanceerden In maart van dit jaar de Sonde 4 in de richting van de maan. Onderweg ging echter het radiocontact verloren en Amerikaanse insiders houden het erop. dat de satelliet uiteindelijk is vergaan in de aardse dampkring In ieder geval keerde een Russische bergingsvloot en kele dagen na de verwachte terugkeer onverrichterxfeke uit het Poolgebied in de Stille Oceaan naar huis terug. Op 15 april brachten de Sovjets opnieuw twee onbemande Soyoezsatellieten in de ruimte bij elkaar, maar weer bleven onbemande lanceringen uit. Op 28 augustus j.l. ging de elfde Soyoez de ruimte in en keerde, na eerst vier dagen om de aarde gecirkeld te hebben, be houden terug. De lancering van de Son de 5, vorige week zondag, betekent de inleiding tot een nieuw succes in dc ruimtevaart, waarvan de ontwikkelin gen zo'n adembenemende omvang heb ben gekregen. Eind dit jaar bemande Apollo rond dc maan? WASHINGTON (Reuter) Amerika zal misschien, ais volgende maand de proef met de Apollo 7 goed verloopt, In december of Januari al proberen een ruimtevaartuig met drie astronauten een dag lang een baan om de maan te laten besehrljven om het vervolgent terug te halen naar de aarde, zo it maandag onthuld. De leider van het Apollo 7-project van het bureau vooi lucht- en ruimte vaart (NASA), William Schneider, ver klaarde dat ei „een grote mogelijk heid" was dat dit kon worden gepro beerd met de Apollo 8. waarbij dc Sa- turnus 5-maanraket zal worden ge bruikt. Dan moet echter dc vlucht met de Apollo 7 wel perfect verlopen. Vrouw met nieuw hart overleden HOUSTON (AFP) De 49-Jarige mevrouw Beth White Brunk, op wit 29 juli in het St.-Lukeziekenhui* te Houston een hart was overgeplant, Is maandag overleden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 7