Amerikaanse
paplepel:
HOLLAND
ANTIEKE
OASE IN
RAZENDE
WERELD,
EEN KLEINE
DAPPERE
NATIE OP
KLOMPEN
Holland promotion of hoe verkoop ik een land
Holland
is self-centred.
HANS BRINKER
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1W8
DEN HAAG Het is een beetje sneu voor alle
ferme jongens en stoere knapen, die jaar in
jaar uit met onze ijzersterke, folkloristische
image in het buitenland hebben geleurd. Sneu
voor de ANW-boys, die omwille van de goede
zaak met molentjes door New York liepen en
het walmend Ruhrgebied dicht plakten met
kleurige affiches, waarop een blozende agrariër
onder zijn zuiver zijden petje naar de verplet
terende verre einde staarde. Eerlijk, we waren
er met zijn allen nou net zo aardig in geslaagd
om de uitheemse rakkers te laten geloven, dat
er achter de blanke top der duinen een god
vrezend volkje leefde, dat kneuterig zijn pijpje
smoorde tussen de geraniums en in onwijze
bombazijnen broeken ter visvangst ging. Alle
andere zaken: de torenflats van de Randstad, de
gemeenschappelijke tuinen, die op straffe van
een geldboete of 14 dagen hechtenis niet betreden
mogen worden, de prikkeldraadversperringen om
onze steeds kleinere, doch nog stille heidevelden,
de propvolle steden, de opgebroken wegen, we
hadden het allemaal zo listig gecamoufleerd met
tulpenvelden en molenwieken. Geen buiten
lander had er dan ook erg in, dat ons land barst
te van de fabrieken, hoogovens, olieraffinaderijen
en militaire oefenterreinen. Daar zorgden onze
gidsen wel voor: die stonden met hun stalen
gezichten op Schiphol gereed en als er weer
een lijntoestel uit Amerika was geland, dan
deporteerden ze de passagiers langs de kortste
weg naar Volendam en Marken. Broodje paling
bij Spaander en dan rap in de rondvaartboot
naar de overkant, waar de bedompte bedsteden
al klaar stonden. Dat kon je rustig aan Sijtje
overlaten. Die wist heus wel, wat ze moest doen
om de toeristen te laten geloven, dat alle Neder
landers in de Boes Boes leefden.
Hansje
Brinker
met zijn
duimpje
breekt
ons land
langzaam
op
or The Silver Skates
JMary•.Mopes 'Dodge
Het boek van Mary Mapes Dodge is de grote boos
doener ln de Holland Promotion. Sinds xfj de avonturen
van Hansje Brinker in 1885 notuleerde, beeft het boek tot
op de dag van vandaag een zegetocht door Amerika ge-
voor wereldomvattende financiële en
handelsoperaties, als wetenschappelijk,
cultureel en artistiek land, als baker
mat der waterbouwkunde, als hoog
ontwikkeld industrieel land, dat goede
en goedkope produkten levert. Eerder
is men door het beeld van de kleder
drachten en de molens geneigd Neder
land te beschouwen als een in ont
wikkeling enigszins achtergebleven, in
hoofdzaak agrarisch ingesteld land. Dit
kan schadelijk werken".
In de strafhoek
Zes jaar na zijn profetische woorden
wordt de rekening opgemaakt door de
Nederlander Peter Palmen, die in een
scriptie over de Holland Promotion de
ongezouten kritiek van 112 oud-leer
lingen van Nijenrode feestelijk heeft
opgebaard. De 112 getekenden zijn na
hun studie uitgevlogen naar belang
rijke, buitenlandse bestemmingen en
rapporteren van daaruit, dat Nederland
op een uiterst gebrekkige wijze ver
kocht wordt. Met name de overheid
krijgt in de schaduw van Palmen een
geweldige optater en wordt als een
stout kind in de strafhoek gezet. De
overheid, aldus de meningen der 112,
heeft alsmaar zeurderig vastgehouden
aan die paar folkloristische zaken,
maar is nauwelijks diligent geweest op
alle andere punten. Nederland is een
modern land, de industriële ontwikke
ling is in de naoorlogse jaren specta-
We kunnen het natuurlijk proberen: Nederland verkopen via z(jn krachtige,
industriële expansie, Amerika volpompen met de mist van Botlek, Europoort en
Hoogovens. Het zit er dan wel dik ln, dat we toeristisch een zware pijp aullen
culair geweest, wetenschap, techniek en
cultuur marcheren in de voorste ge
leden mee. Waarom, vraagt Palmen
zich af, worden deze zaken niet vol
doende in de Holland Promotion naar
voren gebracht en uitgebuit?
Palmen geeft in zijn scriptie ook de
voorrangswegen aan, die naar een
betere toekomst leiden. Hij pleit met
name voor een Centraal Instituut,
waarin overheid en bedrijfsleven
samenwerken en waarin alle krachten
worden samengebundeld. Hij gaat daar
mee stukken verder dan de ANVV,
die zich aan het einde van dit jaar
eigenhandig ten grave zal dragen en
wordt vervangen door een nieuw insti
tuut, die met een spaarpot van 7 mil
joen de wervingstaak voor Nederland
op zich zal nemen. Wat het precies gaat
worden is weliswaar niemand duidelijk,
maar dat er een efficiënte, harde aan
pak uit de bus komt, is zonneklaar.
ANW-perschef Roorda spreekt in dit
verband al over ..een staats-reisbureau,
dat ons land als een onontkoombaar
aantrekkelijk pakket aan de man gaat
brengen".
Palmen juicht deze wijziging uiteraard
toe, maar is daarnaast van oordeel, dat
ook in de nieuwe opzet de coördinatie
blijft rammelen. „De krachten", klaagt
hij, „worden teveel versnipperd en van
een harmonisch samenspel is nauwe
lijks sprake. De Economische Voorlich
tingsdienst doet wat, de Centrale
Kamer voor Handelsbevordering doet
a echte
maakt".
Klompen en groen
„Hoe had meneer Palmen zich deze
samenwerking dan voorgesteld?", vra
gen de deskundigen zich op hun beurt
af, „het toerisme is gebaat bij molens,
klompen en groen. Dat doet het al jaren
geweldig en dat gooi Je zomaar niet in
de vuilnisbak. Grote Amerikaanse toer-
operators zijn jaloers op de image van
Nederland en zouden er een lief ding
voor over hebben, als hun eigen land
zijn typische toeristische kwaliteiten
ook zo centraal kon afficheren. Laten
we eerlijk wezen: die molens en die
klompen vormen gewoon een zalig
handelsmerk, waar je niet straffeloos
aan kunt tornen. De ellende is alleen,
dat het land daardoor een etiket krijgt,
dat de Inhoud maar ten dele dekt Je
zult dus moeten zoeken naar een syn
these. naar een harmonie tussen oud
De A.N.W.B. gokt nog steeds op de ijzersterke werkkracht van klompen en
klederdrachten. Een van de verse affiches toont dan ook een fotogenieke boeren
dochter, die uit het wijde Zeeuwse land is weggeplukt.
Voor honderdduizenden Nederlanders
en miljoenen buitenlanders had die
toestand nog eeuwen mogen voortdu
ren, want ze hadden er immers volledig
vrede mee. Een zoute haring uit het
vuistje, stukje kaas uit het knuistje,
en passant vanuit de rondvaartboot
wijzen op het smalste huis van Am
sterdam en dan konden we weer rustig
aan de tafel de deviezen tellen. Ak
koord, het was wat pijnlijk, dat die
vermaledijde Amerikanen hardnekkig
bleven beweren, dat Kopenhagen de
hoofdstad van Nederland was en dat
ze bij het ANVV-kantoor in New York
achterdochtig vroegen, of er wel een
verharde weg van Amsterdam naar
Den Haag liep, maar dat taaie onge
rief namen we dan maar op de koop
toe. Het belangrijkste was immers, dat
ze kwamen en dat deden ze ook: in
drommen spoelden ze door onze fol
kloristische sluizen en als ze na 24 uur
weer opkrasten namen ze het oude
beeld van het knullige, maar oh zo
pittoreske land aan de Noordzee onge
rept mee naar hun haardsteden. De
Duitsers bleven geloven, dat we 'n sma
kelijke kruising waren tussen een Tiro-
ler Holzackerbube en een stugge turf
steker met hinderlijk oorlogstrauma en
de Amerikaan speet het alleen, dat
hij het kogelronde gat niet had gevon
den. waarin de jongeheer Brinker in
dertijd zijn duimpje heeft gestoken om
de natie te redden.
Diezelfde Hansje Brinker is trouwens
op dit moment uitgerekend het grootste
struikelblok voor alle image-vernieu
wers. Zegt ANW-perschef Kees Boor-
da: „Mary Mapes Dodge heeft ln 1885
een kinderboek over hem geschreven
en dat wordt nog steeds op alle Ame
rikaanse scholen stukgelezen. Er gaat
geen jaar voorbij, of er komt een nieu
we druk uit. Het wordt de Amerikaan
se kinderen met de paplepel Ingegeven,
dat ons land een antieke oase In die
razende wereld is."
Missen als kiespijn
Het smartelijk gevolg is, dat slechts
weinige buitenlanders wensen te ge
loven, dat die brave Hollander met zijn
draaiorgel ook nog in techniek en cul
tuur zijn mannetje staat. Dat hij in
dustrieën uit de drassige poldergrond
heeft gestampt, die hoogwaardige pro
dukten op de internationale markt
brengen. Dat er onder zijn boerenpet
toevallig een stuk hersenschors zit, die
de vondsten aan de lopende band af
scheidt. Dat zal de eigenaar van de
souvenierwinkel weliswaar een grote
zorg zijn, maar zijn collega, die het
juist moet hebben van zijn goodwill
over de grens, kan die klompen en
volksdansen langzamerhand missen als
kiespijn. Hij wordt op zijn zakenreizen
telkens geconfronteerd met de goedge
lovigheid van zijn relaties, wier kennis
der Lage Landen uit de dertiger jaren
dateert. De Centrale Kamer van Han
delsbevordering heeft onlangs een
boekje opengedaan over een markt
onderzoek in het buitenland en daaruit
blijkt, dat het gros van de Amerikanen
ons land nog steeds beschouwt als een
kleine, dappere natie, die op industrieel
gebied nauwelijks meetelt en in d<
handel een plezierige betrouwbaarheid
paart aan een hopeloos achterhaald"
schraapzucht.
Immitsje bouwen
Tel uit je winst. Wat Nederland du
aan de ene kant met miljoenen sub
sidieguldens aan folklore uit de toeris-
tenhoed te voorschijn tovert, wordt aan
de andere kant weer als wanbegrip ove»
boord gesmeten. Immitsje bouwen, het
zal je berouwen.
Zes jaar geleden hief ANW-directeui
Risseeuw al de waarschuwende vingci
op tijdens een bijeenkomst van he'
Genootschap voor Reclame. „Het beeld
van Nederland", zei hij toen. „toont een
aantal goedige mensen in klederdracht
gegroepeerd rond een molen. Dezr
image nu van ons land en volk heeft
tot logisch gevolg, dat men zich Neder
land niet zo gemakkelijk kan voorstel
len als het moderne land dat het is
met zijn goede kwaliteiten als toe
gangspoort voor Europa, als centrum
van ondernemingen voor dienstver
lening in de gehele wereld, als basis
And te is KLM - HoJLukT* International treightmite.
I 'Hand can't hén it. 150 Million consumers live on its doorstep. And it
lv - a Kvojtruphy thai unghi have been architect designed for transportation.
A North Seu coastline with the biggest harbour in the world. Flat country-
dc that's ideal for toad and rail systems. The mouths of three great
rivers leading dear across Europe. All Holland has done is put these
uatuial advantages to use. Advantages that can save you time and money.
And that's where KLM conies in. e're an integral part of Holland's
!am moving trade set-up. With nearly half a century of freight handling
experience. And the must modern equipment in the business to back it
up Our huge route network makes Holland the air freight hub of 95
cities in countries. zth home base at Amsteniani International
Airport VV here a complete KLM cargo jet can be unloaded in 30 minutes.
Where height handled and forwarded by computer Where
trans.t times arc shor, onward connections frequent and bonded
•vaivbousc laalitick arc available on the s|\>i loo ach-centred? Perhaps
Hut how tonunatc fcr you. Fortunate
•..v> arc our teams freight experts,
tine near you. Spelding our rcpu
tattoo. Of bang th. most reliable aii-
hoc tn the world.
Reclameroffel
En ondertussen wordt er druk en verhit
gesproken over de Holland Promotion.
Iedere belanghebbende verstaut er wel
iswaar wat anders onder, maar ze zijn
het er allemaal over eens, dat er Iets
dient te gebeuren. Vandaar, dat die
ANVV met zijn log bestuur van vijftig
man en zijn chaotische inspraak van
1500 leden, een grote punt zet achter
haar activiteiten. Vandaar ook, dat dc
grote Nederlandse bedrijven steeds for
ser op de reclametrom beuken. De TI
MES van 6 sept. waarin het drama
Tsjecho-Slowakije naar pagina 34 Is
verbannen en het gepijnigde hoofd van
vice-president Humphrey de voorpagina
siert, opent met een paginagrote adver
tentie van de KLM, onmiddellijk ge
volgd door een ferme reclameroffel over
de Deltawerken. „Holland kan het ook
niet helpen", zegt de KLM-advertentie,
„150 miljoen consumenten leven op zijn
drempel. Het land is geschapen voor
het transport: met een kustlijn, waar
aan de grootste haven ter wereld ligt,
met een volkomen plat achterland, dat
ideaal is voor weg- en trelntransport.
Stuk voor stuk voordelen, die u geld
en tijd kunnen sparen".
Op de deurmat
Kijk, dat is gelijk andere koek dan die
Sijtje Boes serveert. Maar vraag Je nu
aan die man in Denver of> Chicago, of
hij door die advertentie zin heeft ge
kregen om met die 150 miljoen anderen
op de Hollandse deurmat te komsn lig
gen, dan zal hij zijn portie waarschijn
lijk liefdevol aan fikkie geven. Hij heeft
er toch ook nooit over gepeinsd om
14 dagen geheel verzorgd door te bren
gen in het Ruhrgebied? Daarom houdt
ANW-perschef Roorda het voorlopig
nog maar op de IJzersterke verkoop
argumenten, die al Jaren hun deugde
lijkheid hebben bewezen. „Ze willen
best een tocht rondom het IJaselmeer
maken", zegt hij, „maar ze zijn geko
men voor Amsterdam en Volendam.
Dat is onuitroeibaar. Wat we wel pro
beren Is de typische eigenschappen van
Nederland te etaleren. Het Is een gek.
vlak land met gras, dat er anders uit
ziet dan waar ook in de wereld, met
licht, dat uniek Is, met water en wol
ken. waarvan wij het patent hebben.
Ik geloof niet, dat er Iemand In New-
York in het vliegtuig stapt om de Zee-
landbrug te zien. Ik geloof wel, dat we
hem na Amsterdam, Volendam en Mar
ken zover moeten zien te krijgen, dat
hij ook nog even doorfletst naar de
Deltawerken en het IJaselmeer. En daa
ben Ik er ook nog van overtuigd, dat
hij geen spijt zal hebben, dat hU één
dag langer is gebleven".
LEO TKUIUNO
