Nederland heeft
circa vijfduizend
stomapatiënten
AANPASSING
SOMS
MOEILIJK
,De mens, een
gedicht in
bloemen
.VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1068
DB LEIDSE COURANT
PAGINA 13
Ben partijtje biljarten. Een stoot van Lome Greene roept een (teleurstellende) reactie Pa Cartwright op de Bonanzafarm celibatair hier met zijn onlangs verworven
op van zijn vrouw. echtgenote Nancy.
Als hij alleen radio-omroeper
ras gebleven, had Lorne
Ireene in Sherman Oaks niet
Eo'n riant huis kunnen laten
:etten. De aanschaf heeft een
bres geslagen in Greenes
maar die is
flank zij zijn optreden aJls
,Poh" (Ben Oartwright) in
le hier ook geliefde teevee-
terie „Bonanza" nog hoog
jenoegArchitect William
Vorst er ontwierp het verblijf,
■ekening houdende met het
'eaccidenteerde terrein, zodat
luize Greene woon-, werk-,
en andere ruimten
>p verschillend vloerniveau
Devat. Het interieur is door pa
Cartwright zelve ontworpen
n in de ruime bibliotheek heeft
lij zijn kunstverzameling en
najestueuze stereo-installatie
Als Lorne
ïreene niet door zijn teevee-
arm moet dwalen, onrecht moet
lerstellen of zijn zonen tot
caimte manen, is hij thuis te
rólden, bij zijn (sinds kort)
Kshtgenote Nancy en hun
>uitse herder Koala. Daar
rnmen zij de tijd doorbrengen
net een partijtje biljart, dood-
ewoon wat zitten of het be-
►ailen van ..wat komt er van-
ivond op tafel". Voor die
latste bezigheid heeft Greene
en keuken laten ontwerpen
vaar op elke huisvrouw ter
lekke dodelijk jaloers zou
^orden.: En dan kan er altijd
een rondje gezwommen
rorden in de eigen zwemvijver.
Het huis van de Greenes is tegen een berg aangebouwd, waarbij de architect op fraaie wijze rekening heeft gehouden met de omgeving
Heeft u wel eens gehoord van de
.Harry Baeonclub"? Prof. Ilarry Ba
con woont In Philadelphia (V.S.) en
is verbonden aan de „Temple Univer
sity" als hoofd van de afdeling chi
rurgische behandeling van ziekten
van colon (dikke darm) en rectum
(endeldarm). Tussen haakjes: in ons
land kennen we een dergelijk super-
specialisme niet; wij zijn (voorlopig?)
al tevreden met een specialisme voor
„het gehele spijsverteringsapparaat".
Prof. Bacon komt door zijn bijzon
der specialisme vaak in contact met
stoma-patiënten.
Het Griekse woord „stoma" betekent
huidmondje. Zo'n huidmondje wordt
door de chirurg gemaakt in gevallen,
waarin de normale afvoer van bepaal
de produkten uit het menselijk
lichaam is geblokkeerd. Wanneer b.v
wegens een kankergezwel de endel
darm geheel of gedeeltelijk is wegge
nomen, kan de ontlasting niet meer
langs de normale weg het lichaam
verlaten. Er wordt dan een „stoma"
in de buikhuid gemaakt, waarlangs
de dikke darm (dus bulten de endel
darm en de anus om) zijn inhoud (de
ontlasting) kan afvoeren. We spreken
dan van een anus praeternaturalis
(kortweg „anus praeter", nog korter
a.p.). Wanneer wegens blaasafwijkin-
gen de normale weg van de urine is
versperd, kan ook dan een stoma in
de buikhuid worden aangelegd, waar
langs de urine kan worden afgeschci-
Het zal duidelijk zijn, dat een groot
bezwaar van dergelijke kunstmatige
uitmondingsopeningen gelegen is in
het feit dat deze stomata géén kring
spier hebben, zodat de uitscheiding
van ontlasting en urine aan de wille
keur van de betreffende patiënt is
onttrokken. Beperken we ons bij de
verdere beschouwingen tot de ..anus
praeter", dan constateren we (als een
consequentie van het voorgaande),
dat de ontlasting (die dus onwillekeu
rig wordt uitgescheiden) moet worden
opgevangen in een ontvangapparaat
(recepti(culym). Dit apparaat zal op
een of andere manier aan de buik
huid moeten worden bevestigd en op
gezette tijden worden ontledigd en ge
reinigd. Iedereen zal begrijpen, dat
een dergelijke situatie waarbij de
betreffende patiënt niet alleen zljr^
ontlasting-afscheiding niet meer naai
eigen willekeur kan regelen, maar
ook de „macht" over de ontsnappen
de darmgassen heeft verloren tal
rijke problemen schept, die zowel op
het hygiënische als op het zuiver-
menselijke vlak liggen.
Hygiëne
Wat de hygiëne betreft zal er een zo
goed mogelijke verzorging van het rè-
ceptaculum moeten zijn: deskundige
en nauwkeurige bevestiging aan de
buikwand (geen lekkage, geen ver
schuiving van het apparaat bij veran
dering van lichaamshouding), tijdige
ontlediging en reiniging van het re-
ceptaculum, behandeling van huid-ir
ritaties rondom het stoma enz Wat
het menselijke aspect betreft: de a.p
staat nu eenmaal bij het grote publiek
in een (letterlijk en figuurlijk) kwa
de reuk, en er dreigt voor de betrok
ken patiënt het gevaar dat hij zich
steeds minder gaat thuis voelen ii
normale samenleving en zich steeds
terugtrekken. Hierover
,Voor de open haard, met huisgenoot Koala voc
AMSTERDAM (ANP) „De mens...
een gedicht in bloemen" in het motto
van het 21ste Aalsmeerse bloemencor
so dat zaterdagmiddag 7 september
vanuit Aalsmeer via Amstelveen, naar
Amsterdam komt waar het op De Dam
zal defileren voor de autoriteiten en ge
nodigden.
Het jaarlijkse corso, ditmaal ontwor
pen door Frits Vogel uit Vlaardingen
kreeg als ondertitel „1968 twintig jaar
rechten van de mens". De opstelling
van de verklaring hierover door de V.N.
hi 1948 wordt dit jaar herdacht.
De ontwerper vertelde een thema te
hebben gekozen dat de mogelijkheid bood
contrast en spanning in de stoet te krij
gen, die zal bestaan uit 24 personenau
to's en 21 praalwagens.
Op de wagen die de gemeente Aals
meer aanbiedt en die het motto natuur
heeft zal een Zweedse schoonheidskonin-
ging meerijden die op miss Holland lijkt.
De praalwagenstoet opent met een wa
gen waarop het stenentijdpei k wordt
uitgebeeld Andere wagentitels zijn:
landbouw, ontdekkingsreizen. handel,
honger, rijkdom, armoede, angst, heb
zucht, discriminatie en strijd om 't be
staan. Drumbands, tamboer- en muziek
korpsen begeleiden 't corso waarin circ
200.000 bloemen zullen worden verwerkt.
Het koninklijk paar heeft een ereprijs
ter beschikking gesteld.
Ondergrondse
kernproef in VS
WASHINGTON (Rtr) De Amerikaan
se commissie voor kernenergie heeft
bekendgemaakt dat zij gisteren in de
woestijn van Nevada een ondergrondse
kernproef heeft genomen, waarvan de
kracht lag tussen de 20 en 200 klloton.
Het was de 18e proef van dit jaar «n da
tweede in twee dagen tijd.
proeter", de tijdelijke
de blijvende De tijdelijke a.p. dient
als voor-operatie (hulp-operatie)
heeft het doel een ziek darmstuk dat
later weggenomen moet worden, tij
delijk uil te schakelen. Dat zieke
darmgedeelte kan dan tot rust komen,
de eventuele ontstekingsverschijnse
len kunnen worden bestreden en e
kunnen maatregelen genomen wor
den, die de afloop van de definitieve
(meestal grote) operatie gunstig kun
nen beïnvloeden. Na deze definitieve
operatie wordt dan de a.p. volledig
uitgeschakeld en hel stoma gesloten.
Natuurlijk moeten bij deze tijdelijke
a.p. de bovengenoemde hygiënische
maatregelen volledig in'acht genomen
worden, doch wat 't /.uiver-menselij-
ke, het psychische aspect betreft Is
er toch wel een groot verschil, dat
duidelijk tot uitdrukking komt in het
volgende psychologische rijm
zwaarste leed is licht te dragen, als
men het eind ervan ziet dagen".
Geheel anders ligt de zaak bij
blijvende a.p. In de meeste gevallen
betreft het een kankergezwel, dat de
endeldarm afsluit. Als blijkt (voor of
na de operatie) dat deze tumor in-
operabel is, zal de a.p. dienen tot
lenging van het leven. Het hygiënisch
en het psychisch aspect van deze i
zal slechts een onderdeel zijn v
meerdere grote zorgen van allerlei
aard, die bij een dergelijk ernstige
ziekte niet zullen uitblijven. Is de tu
mor echter wél operabel en blijken
er bij de operatie geen metastasen
.*1
(uitzaaiing van het gezwel In andere
organen) te ^ijn, dan kan de betref
fende patiënt volledig genezen en
plaats in de samenleving weer gaan
innemen, maar....mèt zijn recepta-
culum en mèt de bezwaren (hygië
nische en psychische) die daarmee
samenhangen. Mij dunkt dat alleen
hij, die zelf een ontvangapparaat
moet dragen, voldoende besef heeft
van de grote handicap die daarmee
in iemands leven gebracht wordt.
Geen wonder dat men lange tijd ge
zocht heeft naar 'n methode om deze
p'atlënten (waarvan er velen nog
groot stuk leven voor zich hebben) be
ter te helpen. Men vond de spoel
lhode. Zonder af te dalen in allerlei
technische bijzonderheden, kan
deze spoelmethode het beste karakte
riseren als volgt: er wordt een r
voir in de dikke darm gevormd,
waarin de ontlasting (waaraan
veel mogelijk het vocht onttrokken is)
zich kan verzamelen; dat darm-r
voir wordt op een door de patiënt-
zelf vastgestelde tijd (b.v. 's morgens)
door het inbrengen van een lavement
zodanig geprikkeld dat de ontlasting
te voorschijn komt: daarna blijft de
patiënt gedurende geruime tijd schoon
(soms zal 24 uur) en hij heeft dan
geen receptaculum nodig (hoogstens
gaasje over het stoma).
De spoelmethode kan alleen worden
toegepast, als het stoma in een b«
paald (het laatste) gedeelte van c
dikke darm is aangelegd. Zou het 3
verwonderlijk Zijn. als men bij de
plaatsbepaling van een te maken sto
ma zo veel mogelijk rekening
gaan houden met een eventueel later
toe te passen spoel-methode? Zo zijn
er talrijke stoma-problemen. Ik kan
me voorstellen, dat de ongeveer 5.000
stoma-patiënten in ons land grote be
langstelling voor deze problemen heb
ben en graag op de hoogte willen
blijven van alle „nieuwigheden" op
dit gebied. Na al het voorgaande
zal iedereen wel begrepen hebben,
dat de „Harry Bacon-club" (adres:
Wil helm in a-gasthuis, Chirurgische kli
niek A, Amsterdam) een vereniging
van stoma-patiënten Is en op aller
lei wijzen probeert de belangen
deze patiënten te behartigen. U kunt
daar inlichtingen vragen over a
schaffen apparaten en over moeilijk
heden bij het gebruik daarvan;
een bezoek-dienst waarvan de leden
iw moeilijkheden'komen bespreken; er
zijn bijeenkomsten, waar u kennis
kunt maken met andere stoma-patiën
ten en waarmee u van gedachten
leunt wisselen over allerlei praktische
wenken (een fijngemaakt aspirientje
in 't „zakje is vaak een afdoend
anti-reukmiddel), over samenstelling
van het meest geschikte dieet
er is af en toe een tentoonstelling
van alle mogelijke apparaten,
van u het „wel en wee" wordt uitge
legd; er is een tijdschrift, waarin al
les over het stoma-vraagstuk wordt
beschreven, enz enz.
Tijdschrift
Over dit tijdschrift is er nog eei
dlge bijzonderheid. Men wilde ee
glnelo naam voor dit contactorgaan
en men vroeg suggesties aan de le
den. Spoedig bleek dat de min of n
trieste stoma-sfeer heel goed te c
bineren was met gezonde humor.
Wanneer u bovenstaande beschouwin
gen met aandacht gelezen heeft, zult
u t' ,:ein kunnen proeven van de in
gezonden namen „achterstevoor",
„buikspreker", „buitengaats", „weg*
omlegging". Gekozen werd: „vooruit
gang" (vóór-uitgang). Mijn compli
ment voor deze toepasselijke vondst.
Huisarts.