Belangrijk nieuws
Russen
verlangengeleid' toerisme
Eenzame Svoboda
liet zich niet
intimideren
NORTON FILTER KING SIZE
Polen en Hongaren
niet betrouwbaar
KLACHT
VAN TSJECHISCHE DESKUNDIGE
ALEXANDER DUBCEK
GEBOEID WEGGEVOERD
Sjelepin,
Sjelest
en Gretsjko
voorstanders
van invasie
Diefstal van
lonen in
Yatikaanstad
Sympathie voor Tsjechen
Frans leger
helpt Tsaad
ACHTHONDERD
KILOMETER
DODE STREEK
FINANCIËLE
HULP VOOR
GESTRANDE
TSJECHEN
Vader zag zijn
zoontje niet in
water vallen
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1968
PAGINA 5
PRAAG (Reuter) Naar Tsjecho-Slowaakse partijfunctionaris
sen onthuld hebben werd partijleider Alexander Dubcek vorige
week woensdag geboeid uit het partijhoofdkwartier naar een Rus
sisch militair vliegtuig overgebracht, vanwaar hij naar onbekende
bestemming in Slowakije werd overgebracht alvorens hij in Mos
kou aan de onderhandelingen deelnam.
ADVERTENTIE
...dat ook U aangaat.
Steeds meer mensen roken filter king size sigaretten.
Wat gisteren een verschuiving leek in de rookgewoonten,
is vandaag een duidelijke revolutiel In 1968 roken de
mensen anders, ze roken filter king size. Norton heeft
daaruit de ehïg mogelijke konsekwentie getrokken:
Volgens de zegslieden trachtte Dub
cek vorige week woensdagmorgen ir
zijn privékantoor in het hoofdbureau var
de communistische partij telefonisch in
lichtingen te krijgen over de invasie
toen het gebouw omsingeld werd door
Russische parachutisten. Een Russische
veiligheidsfunctionaris en twee solda
ten, gewapend met machinepistolen,
drongen het vertrek binnen, pakten Dub
cek de telefoon af en rukten het appa
ll de n
De functionaris die dit heeft meege
deeld was ooggetuige van de gebeurtenis-
het partijgebouw. Dubcek en
de andere aanwezige leiders, onder wie
parlementsvoorzitter Josef Smrkovsky
premier Oldrich Cernik, werden in
n kame in het gebouw opgesloten en
kregen daar een koude maaltijd.
Smrkovsky pakte een aantal suiker
klontjes van een theeservies en stak de
ze in zijn zak, onder gemompel van:
„Ik zal ze nodig hebben".
Daarna werden volgens de getuige
Dubcek, Cernik, Smrkovsky en een klein
aantal andere vooraanstaande functio
narissen met een transportvliegtuig naar
een geheime plaats in Slowakije gebracht,
waar zij vierentwintig uur werden vast-
Inhouden. «-
Inmiddels h&lden de Russén de pre
sident Svoboda naar Moskou gebracht,
de Russische leiders hem onmid
dellijk een ultimatum stelden: als hij
niet zou instemmen met veranderingen
i de partij en regering zou van Slowa-
je een Sovjetrepubliek worden ge
maakt, terwijl Bohemen en Moravië
autonome gebieden onder Russisch toe
zicht zouden worden. Svoboda, die zich
stalen zenuwen toonde,
stelde van zijn kant echter een tegen-
ultimatum: als Dubcek en de andere lei
ders niet zouden worden vrijgelaten zou
hij weigeren met de Russen te praten.
Diezelfde avond nog werden de leiders
uit Slowakije naar Moskou gevlogen.
President Svoboda werd bijna vijf da
gen lang geïsoleerd gehouden in de Rus
sische hoofdstad en nam in die tijd al
leen deel aan „dreigende bijeenkom
sten" met de Russische leiders.
VATICAANSTAD (AP) Een dief
heeft de lonen van de timmerlieden
van het Vaticaan gestolen, zo is gister
avond meegedeeld door de gendarmerie
van Vaticaanstad.
In het totaal verdwenen 960.000 lire uit
een gesloten geldkist in de timmerwerk
plaats. Het geld was bedoeld als loon
voor de werklieden en was gedurende
hun vakantie in de kist opgeborgen. Er
werden veel vingerafdrukken gevonden
en een schroevendraaier, die de dief had
gebruikt om de kist open te breken.
De vingerafdrukken zullen geen spoor
opleveren, want de politie van het Va
ticaan heeft geen archief van vingeraf
drukken.
Partijsecretaris Brezjnev, premier Ko-
sygin en partij theoreticus Michael Soes-
lov zouden op de bijeenkomst van he.
partijpresidium waarop werd besloten
tot invasie in Tsjecho-Slowakije ernstige
bedenkingen tegen 't invasieplan te heb
ben geuit. De grootste voorstanders
van de interventie, P. E. Sjelest en A. N.
Sjelepin, behaalden echter de overwin
ning aangezien minister voor Defensie
maarschalk Gretsjko zich aan hun zij
de schaarde met de verklaring dat het
leger de bezetting van Tsjecho-Slowa
kije van vitaal belang voor de veilig
heid van de landen van het Warschau
pact beschouwde.
Lenart weigerde
Tijdens het „overleg" met Svoboda
eisten de Russische onderhandelaars
van Svoboda dat hij behalve het presi
dentschap ook de leiding op zich zou ne
men van een nieuwe regering van „ar
beiders en boeren". Hij weigerde dit. De
Russen stelden vervolgens voor, dat de
voormalige premier Josef Lenart tot eer
ste partijsecretaris zou worden benoemd.
Zowel Svoboda als Lenart wezen dit van
de hand. Ook zou Svoboda niet zijn inge
gaan op voorstellen voor ontvangst van
Russische economische hulp en uitbrei
ding van de culturele betrekkingen.
Naar van uiterst betrouwbare zeslie-
den verder is vernomen, begonnen de
Russen na drie dagen onderhandelingen
te beseffen dat zij een politieke blunder
van grote afmetingen hadden begaan en
dat hun hoop, dat tenminste de helft
van de Tsjecho-Slowaakse bevolking
hen zou steunen en partijleider Dubcek
zou afzweren, finaal de bodem was in
geslagen. De Russen stelden de presi
dent later op de hoogte van meldingen
hun correspondenten in Praag, dat
de bevolking zich massaal verzette te
gen de interventie.
25 voor fl. 1,50
Misschien rookte u nog geen filter sigaretten.
Probeer dan Norton Filter King Size!
De volle echte tabak van de meest selecte
amerikaanse plantages, het direct® filter en
het interessante king size formaat maken
van Norton Filter King Size die regelrechte,
vitale sigaret die U onmiddellijk herkent
Steek er een op - juist dat direct® filter
geeft die zachte en toch verrassend-echte smaak!
Norton Filter King Size - rijp, vitaal, echt...
wWorld Registration Pending
Vijftien meter onder zee en 82
kilometer uit de kust moest de
Australische kikvorsman en ci
neast Bon Grounds het opnemen
tegen een zeebaars van 150 kilo.
Het dier werd aggressief en
rukte hef. masker van de duiker
af. Deze dacht toen> dat zijn
laatste minuut was aangebroken
maar hij kon ontsnappen en naar
de oppervlakte zwemmen. Daar
rustte hij tmntig minuten in de
volgboot, dook weer onder en
toen was de laatste minuut van
de baars aangebroken
Divisie moest
teruggetrokken
ivorden
(Van onze correspondent
W. Oberleitner)
WENEN Een van de interessant
ste verschijnselen tijdens de bezetting
van Tsjecho-Slowakije was de toenemen
de demoralisering van de bezettings
troepen, vooral de Poolse en Hongaarse.
Terwijl de Sovjetsoldaten de hun gege
ven bevelen uitvoerden, tekende zich bij
de Poolse eenheden spoedig onverholen
sympathie voor het bezette land af.
Een van de beide Poolse divisies die
op 21 augustus Tsjecho-Slowakije binnen
trokken, gaf tenslotte zulke duidelijke
tekenen van verzet, dat zij in het week
einde door de commandant, generaal
Zivicky, naar Polen terug gezonden
moest worden. De soldaten van deze di
visie hadden rood-wit-blauwe vaantjes,
de kleuren van het bezette land, op hun
pantserwagens en voertuigen bevestigd
en de geschutslopen met rouwbanden be
hangen. Als Russisiche vliegtuigen kran
ten voor de bezettingstroepen afwierpen,
werden deze door de Polen verzameld
en vernietigd.
Soortgelijke berichten kwamen ook uit
het zuiden, dat door Hongaarse eenhe
den bezet is. Hoewel de regering van
Boedapest uit voorzorg slechts partijle
den had gemobiliseerd, werden deze
over de werkelijke reden van de inval
in het ongewisse gelaten. De in Tsjecho-
Slowakije levende Hongaarse bevolking
verzette zich echter ondubbelzinnig te
gen die bezetting en het gevolg hiervan
was, dat vele Hongaarse soldaten, door
hun landgenoten ingelicht, slechts met
tegenzin de hun gegeven bevelen opvolg
den. Aangezien zowel Hongarije als ook
Polen duidelijk emotioneel reageerden,
werden maandag bepaalde Hongaarse
eenheden bij Comorn naar Hongarije
teruggehaald, omdat men op hen niet
meer kon vertrouwen.
Een niet geringe rol speelde bij de be
zettingstroepen de volledig ontoereiken
de verzorging. Reed» kort voor het bin-
r^ntrekken in Tsjecho-Slowakije was uit
Polen bericht ontvangen, dat bij Bilitz
liggende Sovjetmilitairen zelfs bij kin
deren om brood gebedeld hadden. Ook
in de afgelopen week functioneerde de
aanvoer niet en de soldaten waren ge
dwongen zichzelf te redden. Zij rooiden
aardappelen en stalen komkommer» en
fruit van het land. De Tsjecho-Slowaak
se geheime zender maakte hierover
grapjes en adviseerde de bevolking „hon
den en katten niet op straat te laten lo-
(Van onze correspondent L. Kleijn)
PARIJS. Franse soldaten z(jn op
verzoek van de regering van Tsaad in
Centraal-Afrika het land binnen ge
trokken om de strijd aan tc binden tegen
rebellen in het noorden, in het berg-
massicf van Tihesti. De president van de
onafhankelijke republiek Tsaad, Tombal-
baye, kan de opstandelingen in genoemde
streek geen baas en heeft derhalve een
beroep gedaan op Franse militaire b(j-
Verdrag-en van bijstand beataan tuosen
Frankrijk en twaalf Afrikaanse staten:
Senegal, Kameroen, Gabon, Niger,
Dahomey, Ivoorkust, Togo, de Centraal
Afrikaanse Republiek, Mauretanië,
Kongo-Brazzaville; Tsaad en Madagas
kar. De regering van Tsaad achtervolgt
de rebellen al vier jaar lang, maar de
laatste weken dreigen de opstandelingen
met afscheiding, waartegen de regering
zonder hulp van bulten weinig kan doen.
Tsaad beschikt maar over zeventien
honderd soldaten en vijfendertighonderd
gendarmes en politieagenten, die alles
behalve modern gewapend zijn. Volgens
Parijs zal de Franse militaire inter
ventie slechts korte tijd duren en van
meer symbolische betekenis zijn.
FREISTADT. Russische tanks
aan alle grensdoorgangen tussen
Tsjecho-Slowakije en het Westen
van Schirnding af, in het uiter
ste noorden, tot en met het Oosten
rijkse Hainburg, de poort naar
Bratislava De hele streek erlangs,
800 kilometer lang, is een dode
strook geworden. Vorige maand
passeerden er naar schatting een
120.000 auto's en bussen vol toe
risten, die op weg waren naar
Dubceks vakantievleespotten.
landelijke rust teruggekeerd, die hier
geheerst moet hebben, toen de koude
oorlog nog woede en toen het IJzeren
Gordijn nog werkelijk van ijzer was. Wat
zeggen de bewoners van de grensstreek
ervan? Ze geloven het eeFlijk gezegd
wel een beetje. „De Russen zitten er en
ze zullen er blijven zitten", menen ze.
„Het vrije verkeer, zoals dat er de laat
ste jaren was, komt voorlopig niet meer
op gang".
Een deskundige op toeristisch gebied
uil i'sjecho-Slowakije zegt mij in Frei-
stadt hetzelfde, Hij is ijlings van een
studiereis door het Westen teruggekeerd
om zich bij zijn gezin in Praag te voe
gen. Zijn naam wil hij liever verzwijgen.
„De Russen wijten de liberale opvattin
gen in Tsjecho-Slowakije onder meer aan
de invloed, die de toeristenstroom op de
bevolking heeft gehad", zegt hij. „Er is
hun veel aan gelegen, die stroom in te
dammen. Toerisme: best, want het
brengt de deviezen binnen, die de socia
listische republieken zo hard nodig heb
ben, maar dan wel een strak geregle
menteerd toerisme. Zoals in Bulgarije
bijvoorbeeld. Dat land maakt enorme
reclame voor de mogelijkhedén, die er
zijn voor het doorbrengen van de vakan
tie, maar in de praktijk komt het erop
neer, dat de toeristen er samengepakt
worden in twee kunstmatige centra
het goudstrand bij Varna en het zonne
brand bij Sozopol. Zij krijgen zelfs doen met de socialistische landen, die r
talons, een soort monopoly-geld om hun
maaltijden en verteringen te betalen
zogenaamd omdat zij dan niet aan hun
hotel gebonden zijn (zij kunnen er in
alle officiële restaurants en bars mee
terecht) maar in werkelijkheid, om hen
te beletten het binnenland in te trekken.
Excursies worden geleid door reis
leiders, die lid zijn van de geheime
politie, en gaan bij voorkeur naar het
nabije buitenland, naar Istanboel of naar
Odessa. De obers en het hotelpersoneel
krijgen eens per week tijdens indoctri
natiecursussen door de geheime politie
ingehamerd dat zij vooral niet mogen
aanpappen met toeristen. De Russen
willen dat wij in Tsjecho-Slowakije
dezelfde toestand krijgen. Ik heb ge
hoord dat de Nederlandse toeristen het
Griekenland van de kolonels boycotten.
Laten zij in hemelsnaam hetzelfde
N.A.V.O.
Frelstadl ligt ongeveer op de helft van
de 800 kilometer lange gren» van Tsje
cho-Slowakije mei het Westen, vlak
boven het Oostenrijkse Linz. Er is geen
spoor van enige militaire activiteit. In
dien de Russische aanwezigheid langs
de hele grens al bedoeld is als provocatie
en intimidatie, dan trekt de N.A.V.O.
zich er zo te zien en politiek heel
begrijpelijk weinig van aan. Maar
r.'emand hier gelooft dat de Russen
zullen provoceren of intimideren. Hun
aanwezigheid ls een zaak van praktisch
belang cn zal dat blijven zolang
Europa twee machtsblokken zijn, die
elkaar in precair evenwicht houden.
Uitgewuifd door vrienden en bekenden is gisteren met een bus een groep
Tsjechen naar hun land vertrokken. Het voorlopige einddoel is de grens.
Daar zuilen zij wel verder zien.
DEN HAAG (ANP) In verband
met de aanwezigheid in ons land van
een groot aantal Tsjccho-Slowaken, die
tengevolge van de gebeurtenissen in
hun land niet naar hun land kunnen of
willen terugkeren, heeft het mlnlsteire
Cultuur, Recreatie en Maatschap
pelijk Werk contact gezocht met de
Nederlandse federatie voor vluchtelin
genhulp, teneinde met hen de verdere
opvang en begeleiding van deze groep
gestrande personen nader te bespreken.
In het bestuur van de Nederlandse
federatie is daarop besloten de volgen
de regeling te trefen: het universitair
asielfonds (UAF), werkend ondcraus-
piciën van de Nederlandse federatie
voor vluchtelingenhulp, zal de activi
teiten van het comité „hulp aan Tsje
chen", onder voorzitterschap van de
heer J. J. Wittenberg, in overleg met
dit comité nader bundelen en kanali-
i. In de uitvoering hiervan zal het
UAF worden bijgestaan door andere
organisaties, die deel uitmaken van d«
Nederlandse federatie voor vluchtelin
genhulp.
Het centraal bureau voor hulp aar
Tsjechen en Slowaken ls op grond var
praktische overweging gevestigd te Am
sterdam, Kloveniersburgwa, 95, tel.
(020) 220207.
Over de besteding van de bij het co
mité Wittenberg binnengekomen gelden
zal dit comité verantwoording afleggen
aan de Nederlandse federatie voor
vluchtelingenhulp, dat gevestigd is
de Huygensstraat 21 te Den Haag, tfn.
(070) 117610.
Ten aanzien van Tsjecho-Slowaken, die
in financiële moeilijkheden komen te
verkeren, wordt meegedeeld dat zo no
dig op grond van de algemen bijstands
wet (ABW) hulp kan worden geboden.
Het central* bureau hulp aan Tsjecho-
Slowaken te Amsterdam zal op alle ter
reinen bemiddeling verlenen, inclusief
met betrekking tot zaken van financiële
bijstand. De Remeente, die een verzoek
krijgt voor bijstandverlening, kan zich
terzake voor advies wenden tot het cen
traal bureau te Amsterdam. Het aan
tal ln ons land met vakantie zijnde
Tsjecho-Slowaken bedraagt ongeveer 500.
Op het gironummer van het comité
„Hulp voor Tsjechen ln Nederland" (het
comlté-Wlttenberg) is tot dusver 6.400
gulden binnen gekomen. Dit bedrag is
niet voldoende om de kosten voor de
eerste hulp te financieren. Er zijn ook
Tsjechen, die naar Amerika of Canada
Willen emigreren. Ook hen wil men hel
pen. Het comité hoopt dan ook, dat op
giro 170.000 nog geld zal komen voor
deze mensen.
MAASTRICHT (ANP) Gisteravond
verdronk ln de Maas nabij Maastricht
de achtjarige Giorgio Ohlntu, afkomstig
uit Waubach. Het kind was met zijn
vader op het terrein van de watersport-
club Rrandwyck. De vader, die langs do
waterkant ln het gras lag, werd plotse
ling gewaarschuwd door een vriendje
van Giorgio, die meedeelde, dat do
jongen in het water was verdwenen, Do
Maastrichtse brandweer heeft no£ P°-
gtngen gixlaan te dreggen, doch dit
bleef Bonder resultaat.
