Sovjetinval voor NAVO een les
Generaal Johan Adolf von Kielmansegg:
Vlak voor de invasie geheim gesprek
van Dubcek met Hongaar Kadar
Goeie morsen, ik leef nog vci"ath|mgen
Gewapende
overval op
tankstation
Systeem van
alarmering
vraagt om
verbetering
TELEFONISCHE POLITIECONTROLE
OP BEJAARDEN MIAMI BEACH
Resultaten
van VNU
overtroffen
„Toeristen
uit Polen
mishandeld
VOLOP HULP AAN
TSJECHO-SLOWAKEN
IN OOSTENRIJK
Twijfel bij
naderen
van grens
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1968
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
Pompbediende
neergeschoten
(Van i
correspondent)
MAASTRICHT Afgelopen nacht om
streeks half drie vond in het tankstation
van het garagebedrijf Jos Janssen in
Maastricht een gewapende roofoverval
ilaats, waarbij de pompbediende, A.
Loffcld door schoten in zijn benen werd
gewond en naar het ziekenhuis St.-An-
nadal moest worden overgebracht.
Even voor de overval meldde zich een
nan bij de pompbediende met het ver-
oek in de garage iels aan zijn wagen
e mogen herstellen. De pompbediende
;af de man toestemming in zijn werk-
ilaats het euvel te herstellen. Op ver-
:oek van de tot nog toe onbekende man
>racht de pompbediende een oliespuit
iaar de werkplaats en werd toen van-
ilt de werkplaats beschoten. Twee ko-
;els troffen de mai.. De vier andere
choten echter misten. Kermend, viel de
ieer Loffeld tegen de grond en begon
m hulp te roepen. Op dit hulpgeroep
nelde een buurtbewoner toe, die de
lompbediende hielp. Volgens de heer
,offeld was hij aangeschoten door een
net een zwarte nylonkous over het
loofd. Bij het eerste vluchtige onder
dek dat de Maastrichtse politie en
de zoon van de garagehouder bleek dat
(een geld of materiaal werd vermist.
Vermoed wordt dat de dader of daders
volgens de politie vermoedelijk twee
laders) in paniek zijn gevlucht na hun
choten. Er zijn volgens de politie ten-
ninste zes schoten gelost.
Vermist knaapje
was verdronken
UTRECHT (ANP) Leden van de
Jtrechtse vaar- en duikerschool hebben
linsdagmiddag om kwart voor drie in
de Vecht, het stoffelijk overschot ge
vonden van een driejarige jongen F., die
nds maandagmiddag werd vermist. Het
cnaapje is vermoedelijk tijdens het spe-
het water geraakt.
(Van een onzer verslaggevers)
BRUNSSUM. Generaal Johan
Adolf graaf von Kielmansegg, oud-
opperbevelhebber van AFCENT,
heeft naar aanleiding van de inval
in Tsjecho-Slowakije van landen
van het Warschaupact gezegd, dat
de NAVO hieruit heel wat wijzer
kan worden over de Russische
strategie van oorlogvoering. Von
Kielmansegg meent dat het uit
moet zijn met het inkrimpen van
de geallieerde troepenmacht in
West-Duitsland, dat de na 1967
teruggetrokken troepen moeten
worden teruggebracht en dat de
NAVO het waarschuwingssysteem
tegen een eventuele aanval vanuit
het oosten aanzienlijk moet ver-
Al tien maanden geleden waren er en
kele factoren die wezen op een diepgaan
de verandering in Tsjecho-Slowakije.
Acht maanden geleden begon datgene
wat met de Praagse lente werd aange
duid en vier maanden geleden begonnen
in het Oostblok grootscheepse manoeu
vres die uitmonden in de inval in
Tsjecho-Slowakije. Deze manoeuvres
werden gehouden op een tijdstip waar
op men in het Oostblok doorgaans geen
PARIJS (AFP) In de dagen die aan de Oosteuro-
pese inval in Tsjecho-Slowakije voorafgingen, heeft
partijleider Dnbcek nog in het geheim overleg ge
pleegd met z(jn Hongaarse collega, Janos Kadar. De
Hongaarse partijchef zou b(j die gelegenheid zijn
opgetreden als bemiddelaar tussen enerzijds de
Sovjet-Unie, Polen, Oost-Duitsland en Bulgarije en
aan de andere kant de liberale leiders in Praag. Dit
staat in een artikel in het Parijse blad Le Monde van
de hand van Stanislav Budin, hoofdredacteur van
het Praagse weekblad Reporter.
Volgens hem duidde een lang gesprek, dat de Roe
meense president Ceausescu aan het einde van zijn
bezoek aan Praag op vrijdag 16 augustus op een re
ceptie met de Sovjetambassadeur had, al op de na
derende crisis. Deze gedachtenwisseling werd bij
gewoond door president Svoboda en partijleider
Dubcek. De volgende dag was Dubcek tegen de ver
wachting in niet aanwezig bij een gesprek tussen
leden van het partij presidium en een veertigtal
Tsjecho-Slowaakse journalisten. Cisar, een der partij
secretarissen, deelde met een ernstig gezicht toen mee,
dat de partijleider onverwacht Praag per vliegtuig
had moeten verlaten voor een gesprek op een onbe
kende plaats met een niet nader genoemd persoon
Dit bleek later Kadar te zijn geweest.
In het gesprek met de journalisten had het presidium
erop aangedrongen, niet in te gaan op de polemiek
die de Russische pers toen in strijd met de afspraken
van Cierna en Bratislava tegen Tsjecho-Slowakije
was begonnen. Toen journalisten hun vrees uitspra
ken voor een gewapende actie van de Russen, ver
zekerde het presidium, dat er geen sprake zou zijn
van een militaire interventie. Wel zeiden de partij
leiders bevreesd te zijn voor een provocatie, die hen
zou verplichten de politie in te schakelen, waardoor
weer de partij zou worden afgeleid van het gevaar
van de zijde van „contra-revolutionairen".
Op dinsdagmiddag 20 augustus kwam het presidium
bijeen om te spreken over het komende partijcongres.
In deze bijeenkomst verweten „neo-conservatieven",
zoals Kolder en Indra, partijleider Dubcek dat hij
erop uit zou zijn, zich populair te maken bij de in
telligentsia en de „contra-revolutionairen". Kort
voor middernacht ontving premier Cernlk het bericht
van de invasie. Iedereen was verrast en verbijsterd,
behalve Indra, Kolder en Svestka, de toenmalige
hoofdredacteur van het partijblad Rude Pravo. Op
dat ogenblik ontving Dubcek een brief van de Rus
sische partijchef Brezjnev, waarin deze de leiders in
Praag ervan beschuldigde dat zij zich niet hielden aan
de afspraken van Cierna en Bratislava. Over de aan
de gang zijnde inval werd echter niet gerept.
Het presidium stelde een verklaring op, waarin tegen
de bezetting werd geprotesteerd. Radio-Praag bleek
evenwel intussen te zijn uitgeschakeld, zodat de bood
schap niet kon worden omgeroepen. Door toedoen van
de „stalinistische" minister van Voorlichting, Hofman,
waren voorts de telefoonverbindingen met het buiten
land verbroken. Tenslotte saboteerden ook de inmid
dels afgezette leiders van het partijblad Rude Pravo
en het persbureau CTK de verspreiding van berich
ten van de partijleiding.
Enkele uren later arriveerden Russische tanks bij het
gebouw van het centrale partijcomité. Dubcek, Svo
boda en parlementsvoorzitter Smrkovsky werden
gedwongen urenlang met hun gezicht tegen de muur
te staan, terwijl zij met mitrailleurs werden bedreigd-
Zij mochten geen gebaar maken en geen woord spre
ken. Tenslotte werd het drietal met onbekende be
stemming weggevoerd. De andere partijfunctionaris
sen werden vrijgelaten, aldus de lezing van Stanislav
De twee minuten stilte werd gisteren niet overal in acht genomen. Wel op
de Dam in Amsterdam, waar velen verstarden na de klokslag van één «ur,
alhoewel niet iedereen dezelfde reden voor ogen stond
manoeuvres houdt. Het waren in de
ste plaats de stafoefeningen van 't War
schaupact zonder deelname van Roe
menië op het gebied van Tsjecho-Slowa
kije. De Russische troepen hadden toen
drie dagen nodig om hun stellingen
Tsjecho-Slowakije in te nemen, maar
toen de manoeuvres waren beëindigd
hadden zij er ruim 5 weken voor nodig
het land weer te verlaten. Tegelij
kertijd met deze Russische traagheid
hadden overal aan de Tsjecho-Slowaak-
grens oefeningen plaats van Poolse,
Oostduitse en Russische luchtafweertroe-
en onmiddellijk daarop oefeningen
van verzorgingstroepen en herhalings
oefeningen van reservisten.
Door het Russische legerblad Rode
Ster werden gezamenlijke manoeuvres
als de grootste sedert 1945 beschreven
en was de kwaliteit van de troepen en
hun prestaties zeer goed. Op 10 augustus
werden deze grootscheepse oefeningen
beëindigd. Op 11 sugustus evenwel von
den opnieuw aan de Tsjechische noord
grens oefeningen plaats waarover door
Moskou met geen woord meer werd ge-
Nauwelijks tien dagen later begonnen
deze troepen met hun invasie in Tsjechp-
Slowakije.
Heel de opzet van deze gezamenlijke,
al begin juli begonnen manoeuvre, be
antwoordt aan 't klassieke beeld dat de
opmars van grote legers voorafgaat.
Waarschuwing
Voor de NAVO is het zaak uit de Rus
sische tactiek de nodige consequenties
te trekken. De strategie van het lexibe-
le antwoord, een antwoord, dat gericht
moet zijn op tegen het Westen gerichte
militaire voorbereidingen in het Oost
blok, is afhankelijk van een waterdicht
waarschuwingssysteem. De nu met de
Russische inval in Tsjecho-Slowakije op
gedane ervaringen nopen de NAVO aan
dit waarschuwingssysteem het een en
ander bij te schaven.
De manoeuvres van de landen van het
Warschaupact hebben voor het Westen
minstens vier ernstige waarschuwingen
opgeleverd: ten eerste hebben de Russen
bewezen in staat te zijn als het ware
grote manoeuvres uit hun mouw te schud
den en ongemerkt een opmars van hun
land- en luchtstrijdkrachten en die van
hun satellieten op gang te brengen
en dat bovendien in zeer korte tijd. Wan
neer men bedenkt dat deze manoeuvres
nog zijn aangekondigd, is het duidelijk
dat het verrassingselement aanzienlijk
groter zal zijn als een aankondiging
achterwege blijft.
Ten tweede: de Russen hebben hun
werkelijke bedoelingen tot het laatste
moment verborgen kunnen houden. In
Cierna en Bratislava onderhandelden zij
minzaam, sloten een akkoord om dit met
voeten te treden toen hun troepen voor
de inval gereed waren. Vermoedelijk is
tot de inval in Tsjecho-Slowakije al be
sloten op 8 mei, toen de leiders van de
landen der bezettingstroepen in Moskou
bijeen waren.
Ten derde: voor de militaire strategen
in de NAVO bestond er sedert midden-
li een voorwaarschuwingsperiode door
de akkoorden van Cierna en Bratislava
was deze voorwaarschuwingsperiode ei
genlijk niet meer van toepassing. De
Russische manoeuvres die tot de voor
bereiding van de inval dienden, duurden
ongeveer dertig dagen. Tussen 't tijdstip
het akkoord in Bratislava en de in-
val waren nog geen twintig dagen ver
streken. Was er sprake geweest van een
inval in het Westen dan zou de NAVO
nooit tijdig nieuwe troepen hebben kun
nen aanvoeren, met andere woorden:
de theorie van het flexibele antwoord
valt en staat met een juist en feilloos
functioneren van het waarschuwingssys-
Ten vierde: hiermee is het duidelijk
dat de NAVO nimmer mag afgaan op
mogelijke politieke afspraken bij het in
acht nemen van de waarschuwingstijd.
De militaire strategie moet onafhanke
lijk van de politieke ontwikkelingen wor
den bepaald.
De landen van de NAVO zijn na de
Russische inval wel verplicht de strate
gie van het flexibele antwoord perna-
ment op zijn betrouwbaarheid te beproe
ven. Daartoe is een nuchtere politieke
kijk nodig, wishfull thinking is daarbij
niet op zijn plaats, aldus graaf Von Kiel
mansegg.
Tsjechische grens
gesloten voor
journalisten
en toeristen
WENEN (AFP-DPA) Sedert dins-
ig is de grens tussen Oostenrijk en
Tsjecho-Slowakije alleen nog open voor
diplomaten, Tsjecho-Slowaakse ingezete
nen en inwoners van de andere commu
nistische landen. Buitenlanders kunnen
het land vrij verlaten, evenals Tsjecho-
Slowaken die geldige papieren hebben.
De grens is gesloten voor westerse toe
risten en journalisten. Het schijnt dat
enige kilometers van de grens Russische
troepen controle uitoefenen.
Op een hoogte van zeshonderd
meter boven de Faiigataufa lagune
van Frans Polj/nesië voert een
ballon van hef Franse leger de
eerste Franse waterstofbom aan
(achter de ballon zichtbaar). Even
later was de ontploffing een feit.
Reohts de paddestoel na de explosie.
De foto's van de explosie, die op
Sli augustus plaatsvond en die de
afgelopen dagen door veel landen
iverd afgekeurd, zijn gisteren door
het Franse leger vrijgegeven.
Franse H-bom
had kracht van
twee megaton
PARIJS (AP) De eerste waterstof
bom die Frankrijk zaterdag op haar
proefterrein in de Stille Oceaan tot ont
ploffing heeft gebracht, had de kracht
van twee megaton, zo hebben Franse
functionarissen meegedeeld.
Zij wezen er verder op dat de veilig
heidsmaatregelen die bij de proef in
acht waren genomen, het resultaat
hadden gehad dat de radioactieve fall
out tot een minimum beperkt was.
De Franse minister van Technisch On
derzoek, Robert Galley, zei dat toen de
ballon waaraan de bom was bevestigd
een hoogte van 600 meter had bereikt,
het apparaat tot ontploffing was ge
bracht. Op deze hoogte was volgens hem
het gevaar voor radioactieve besmetting
van de grond uiterst gering.
Flitsen rond
Tsjecho-Slowakije
WARSCHAU Poolse toeristen in
Tsjecho-SlowakUe. Roemenië en
Joego-Slavië worden mishandeld
en opgejaagd, zo meldt het Poolse
regcringsblad Zycie Warszawy. Ze
krijgen geen voedsel en geen ben
zine of worden met stenen beko
geld. De Duitssprekende toeristen
daarentegen worden met de
grootste voorkomendheid behan
deld.
UTRECHT De solidariteils-
demonstratie van de internationale
federatie van transportarbeiders is
voorlopig opgeschort.
PRAAG Volgens radio VrU
Praag zijn enkele functionarissen
van de Tsjecho-Slowaakse com
munistische partij, die als pro-
Russisch bekend staan, naar Rus
land gevlucht.
WENEN De VN-conferentie
over het vreedzaam gebruik van
de ruimte in Wenen is geëindigd
met een fel protest van de
Tsjechische delegatie tegen „ge
welddadige bezetting van de
Tsjecho-Slowaakse academie van
wetenschappen in Praag, waarbij
schoten zijn gelost".
BERLIJN De Oostbcrlijnse
volkspolitic heeft drie personen
aangehouden van een groep van
dertig man, die voor de Tsjecho-
Slowaakse ambassade in Oost-
Berlijn hun sympathie voor
Tsjecho-Slowakije betuigden.
BONN Amerika, Engeland en
Frankrijk hebben de Poolse lucht
vaartmaatschappij LOT geen toe
stemming gegeven extra-vluchten
te maken door de luchtcorrldors
boven Duitsland.
NEW YORK De Amerikaanse
t.v.-maatschappij NBC heeft mede
gedeeld dat een van de correspon
denten en een filmploeg enkele
uren door de Russen zijn vastge
houden. Hetzelfde overkwam ook
twee Nederlandse journalisten.
WENEN Toeristen en journa
listen mogen tot nader order
Tsjecho-Slowakije niet meer bin
nenkomen. Dit is bekendgemaakt
door het Tsjecho-Slowaakse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken.
Buitenlanders, die voor zaken of
officiële reizen naar Tsjecho-Slo
wakije willen, hebben, behalve een
visum, een speciaal certificaat
nodig waarin het doel van hun
reis uiteen wordt gezet.
WENEN (AP) Een vrouwelijke arts
uit Tsjecho-Slowakije stond met tranen
in de ogen voor het hoofdkwartier voor
dc „hulp aan Tsjecho-Slowakije" in de
Wcense Auerspergstrasse. Een Oosten
rijker had haar juist een biljet ven vijf
tig schilling in de hand gedrukt, zodat
ze een taxi naar haar plaats van bestem
ming kon nemen.
Eerst wilde zij het geld niet
maar omdat zij vijf dagen had moeten
wachten voor dat zij naar haar land kon
terugkeren, bezat zij geen geld meer.
Uiteindelijk, nog steeds huilend, nam zij
het geld aan, en vertrok naar het huis
Qy AEKDENHOUT (ANP) Blijkens «en
IIAMI BEACH (AP)
norgen, ik leef nog.
steek even de vlag uit en
ga ik weer naar bed",
c een vrolijke vrouwen-
m door de telefoon van het
Utiebureau in dc voorstad
rth Miami Beach. „Pret-
antwoordde de
i hettoestel.
vrouw is een van de
rtien ingezetenen van
orth Miami Beach, die elke
beginnen met de politie
te bellen. „En als ze ons
et bellen, bellen wij hen",
rtelt hoofdcommissaris Ai-
t E. Dubois.
systeem, dat door de po
litie het „North Miami
Reasurance Programma"
wordt genoemd en in het
Nederlands heel goed ,,be-
jaardenwacht" zou kunnen
heten, wordt door de aan
gesloten bejaarden „een ze
gen" genoemd. Al deze men
sen wonen alleen en ze zijn
allen ouder dan vijfenzestig
jaar. Van allen woont de fa
milie kilometers ver weg en,
vaak in andere staten.
De bedoeling is bejaarde,
alleenwonende burgers gerust
te stellen door de wetenschap
dat hun, als hun thuis iets
zou overkomen en zij hulp
nodig zouden hebben, die
door de politie kan worden
verleend, daarop kunnen re
kenen. Als een van deze men
sen omstreeks negen uur niet
heeft getelefoneerd, belt de
politie zijn of haar woning op
en als zij geen gehoor krijgt,
gaat onmiddellijk een wagen
van de gemeentelijke hulp
dienst naar die woning.
„Het is een prachtig iets voor
iemand, die alleen woont en
hier geen familie heeft", zei
een vrouw, die tien maanden
weduwe is en wier naaste
verwanten in New Jersey
wonen. „Ik woon alleen in
een huls en het geeft mfj een
heerlfyk, rustig gevoel t«
weten dat ik, in geval me iets
overkomt, iemand kan op
bellen en dat ik hier niet
ziek of gewond zal liggen
zonder dat iemand naar me
komt kflken". De politie
houdt dossiers bjj met ge
gevens over de lichamelijke
en gezondheidstoestand van
elke aangeslotene om zonodig
passende eerste hulp te
kunnen verlenen.
Slechts een bejaarde man
heeft het lidmaatschap van
de bejaardenwacht van North
Miami Beach opgezegd. Hij
vergat telkens op te bellen
en vond tenslotte, dat hjj de
politie te veel last veroor
zaakte.
BRjki
tussentijdse mededeling van de raad
van bestuur over dc gang van zaken in
1968 hebben de bedrijfsresultaten van
de Verenigde Uitgeversbedrijven N.V. in
de eerste helft van het Jaar de eerder
uitgesproken verwachtingen niet on
belangrijk overtroHen.
Er is alle reden om aan te nemen dat
deze gang van zaken ook voor hel
gehele jaar 1968 zal gelden. Een en an
der resulteert in een duidelijke stijging
van de nettowinst per aandeel, niet
alleen ten opzichte van 1967 doch ook
ten opzichte van 1966. Een combinatie
van factoren, zoals de opbrengstverho
gingen van tijdschriften en dagbladen,
het gedeeltelijke herstel van de adver
tentiemarkt voor deze media, en een
stringente kostenbeheersing, heeft hier
toe bijgedragen, aldus de raad van
bestuur.
Na de vouwfiets is er
vouwbrommer. Het voertuigje, door
een Duitse machinebankwerker in
z'n vrije tijd gebouwd, is €5 cm
hoog en 1 meter 20 long. Het past
dus in vrijwel elke kofferruimte.
vouwbrommer in serie
gemaakt gaat worden, komt de
prijs op ongeveer jSO gulden. Altijd
nog tweemaal zoveel als een goede
vouwfiets. Maar jat don moet je
trappen
dat de commissie haar had toegewezen
Zij had ook kaarten gekregen voor gra
tis maaltijden, gratis vervoer met de
trams in Wenen, gratis medische behan
deling en een busreis naar haar vader
land.
Twaalf jaar geleden hebben de Oos
tenrijkers in hun kleine land ongeveer
200.000 Hongaren opgenomen, die ge
vlucht waren voor de Russische tanks.
Weinigen van de duizenden Tsjeeho-Slo-
waken die nu naar Wenen komen, zijn
echte vluchtelingen, maar zij krijgen
dezelfde vriendelijke behandeling.
De gehele dag verzamelen Tsjecho-SIo-
waken zich in de Auerspergstrasse met
hun problemen en hun twijfels aan de
toekomst. Tot nu toe hebben echter
slechts ongeveer honderd van hen poli
tiek asiel aangevraagd.
Joego-Slavlsche functionarissen hebben
de Oostenrijkse autoriteiten meegedeeld
dat er alleen al uit Joego-Slavië 10.000
Tsjecho-Slowaken op weg naar Wenen
zijn. Duizenden anderen zijn in andere
Europese landen met vukantie. Hun twij
fel en angst nemen duidelijk toe naar
mate zij dichter bij de grenzen van hun
vaderland en de buitenlandse tanks ko
men.
De artsenorganisatie heeft vrije me
dische behandeling en medicijnen beloofd
De stad Wenen heeft haar gaarkeukens
beschikbaar gesteld. Oliemaatschappijen
hebben bonnen beschikbaar gesteld voor
gratis benzine en tot nu toe hebben
sjechoslowaakse auto's gratis 13.500 li
ter getankt. Ook spoorwegbiljetten zijn
beschikbaar gesteld
Gewone burgers komen naar het hoofd-
kwaï tier en bieden kleine hoeveelheden
chocolade, worst en sigaretten aan. „De
isjecho-Slowaken nemen dut liever niet
aan." zo zei een functionaris, het lijkt
te veel op liefdadigheid.
Rode Kruis gaat
met eigen toestel
op Biafra vliegen
DEN HAAG (ANP) Het Nederland
se Rode-Kruis heeft een vliegtuig van
Martin Aircharter in eigendom verwor
ven om pen maand lang voedsel naar
Biafra le brengen. Verwacht wordt, dat
op 4 september de eerste vlucht wordt
gemaakt. In totaal zullen zestig vluchten
naar Biafra worden ondernomen, alle
onder aupiclën van het internationale
Rode-Kruiscomité in Genève.
Het toestel is een vrachtvliegtuig van
het type DC 7-c, waarmee per vlucht
13.000 kilo voedsel kan worden ver
voerd. Het toestel wordt door Martin
Aircharter geleverd met bemanning en
het nodige grondpersoneel, alsmede met
brandstof voor alle vluchten. Deze actie
gaat het Rode-Kruia in ons land één
miljoen gulden kosten, waarbij nog een
lief bedrag komt voor de verzekering* -
garanties.
