HOOGOVENS DE LEIDSE COURANT ZATERDAG 17 AUGUSTUS LUCKY LUKE: BILLY THE KID SLSKE EN WISKE: TE DERE TRONIC A Hor.: 1. lengtemaat (afk.) 3. overeenkomst 9. voorzetsel 11. oude vochtmaat 13. briefje van 100 gulden (barg.) 14. spoedig 15. wig 17. gravure 18. soort gebakje 19. stad in België 21. afstammeling 23. bijwoord 25. geluid van een ezel 27. voorzetsel 36. denkbeeldige inhoudsmaat 37. bloeiwijze 39. gravure 41. jongensnaam 42. familielid 44. spil v. e. wiel 46. oude lengtemaat 47. palmmeel 49. teug 51. azijn 53. opstootje 55. inwendig lichaamsdeel 57. water in Utrecht 58. wezenlijk 60.water in Z.-H. 61. maanstand 62. telwoord 63. gewicht (afk.) 29. vis 31. tevens 33. afgelegen 34. kan men uit drinken 35. de gezamenlijke hoeveelheid Oplossingen dienen uiterlijk woensdag 21 augustus 12 uur per briefkaart, met vermelding puzzel PCB, te zijn ingezon den aan het bureau van ons blad. Hor.: 1. meteen, 6. elkaar, 11. kerel, 12. eng, 14. Agnes, 16. adië, 17. Peter, 19. Etna, 20. makreel, 22. Reinier, 24. en, 25. in, 27. Ie, 28. tr, 29. pak, 31. pok, 33. por, 36. loon, 38. Aaron, 40. neen, 42. modest, 43. polder, 44. mare, 45. tabel, 47. eden, 49. tra, 51. tor, 52. Ars, 53. e.k., 55. An, 57. da, 58. mr. 59. drem pel, 63. harpoen, 66. Eede, 67. toren, 69. Vert.: 1. mannelijk beroep 2. dwaas 4. emeritus (afk.) 5. nauwe opening 6. aanvullend voornaamwoord 7. overschot 9. vreemde munt 10. tekengereed schap 12. insekt 14. soort v. hond 16. lopend touw tot 't inkorten der zeilen 18. groente 20. voorzetsel 22. voegwoord 24. kunstmens 26. muzieknoot 31. bid (Lat.) 32. voertuig 33. huisdieren 36. schouwspel 38. bijwoord 40. mannelijk beroep 42. bundel 43. scheik. element (afk.) 44. telwoord 45. muzieknoot 47. snoer van een hengel 48. lichaamsdelen 49. glij voertuig 50. heks 52. scheepsvloer 54. plechtige gelofte 56. zelfkant 58. radio omroep (afk.) 59. ledger (afk.) Erie, 70. reden, 72. eer, 73. reden, 74. talent, 75. tolker. Vert.: 1. Medan, 2. Erik, 3. teer, 4. el, 5. Neel, 6. Eger, 7. ka, 8. Agen, 9. anti, 10. renet, 11. kameel, 13. N.T., 15. sarren, 17. pen, 18. rel, 21. eik, 23. iep, 26. por, 29. poort, 30. ander, 31. patat, 32. koper, 34. onder, 35. reeds, 37. oma, 38. ast, 39. nol, 41. ere, 44. moeder, 46. bok, 48. nornen, 50. aap, 52. aar, 54. kreet, 56. net, 57. Dan, 58. meier, 60. edda, 61. meel, 62. loet, 63. hert, 64. peek, 65. orde, 68. re, 71. ne, 73. R.L. DE WILDER COUP Een ieder, die niet geheel vreemd is in het bridgewalhalla heeft ongetwijfeld wel eens gehoord van de Vienna Coup en deze misschien wel eens zelf toege past. In het kort komt deze speelwijze hierop neer, dat de leider door het uit spelen van een hoge kaart, een slag bij de tegenstanders vrij maakt. Later komt de tegenpartij aan het incasseren van deze slag echter niet toe, omdat door middel van. een dwangpositie deze kaart weer moet worden opgegeven. In het laatste geval komt dan de kleur waarin de vrije slag aanwezig is, in het geheel niet meer aan de beurt. Een speciale vorm van deze Vienna Coup wordt de Wilder Coup genoemd, naar de „uitvin der", David Wilder. Zij bestaat uit een dubbele uitvoering van de Vienna Coup, waarna de tegen stander met de twee vrije kaarten in een herhaalde dwangpositie wordt gebracht. Stamvader van deze speelwijze is het onderstaande spel. V 3 CHVB9753 O 7 B 5 3 2 SA pas 4 SA pas 5 SA doublet 6 SA pas pas doublet redoublet pas 7 SA doublet allen passen Een geanimeerd biedverloop waarbij west twee blunders maakte. Hij liet zich tijdens de bieding horen, waardoor hij de show weggaf en hij kwam met 10 uit. Zuid (Wilder) nam met de vrouw, In casseerde zijn twee zwarte azen (dubbele Vienna Coup) waardoor wests heren hoog werden, sloeg V aas en speelde harten na, waarna noords hartens wer den afgespeeld. Na zes hartenslagen was de situatie: V C? O A V B 9 Toen nu de laatste harten uit noord werd gespeeld, zat west voor de eerste maal in dwang. Daar het afgooien van een ruiten gelijk stond met directe over gave, verkoos hij heer weg te doen, maar toen hierna vrouw werd nage speeld, zat hij voor de tweede maal in de knoei. GooiJ hij heer weg, dan maken NZ boer en O aas en gooit hij een ruiten af, dan zijn zuids ruitens goed. (Van onze schaakmedewerker W. Muhring Verbluffend waren de overwinningen van de Deen Larsen in een serie toer nooien met als uitschieter zijn succes in het interzonale toernooi te Sousse. Het baarde de schaakwereld geen verwonde ring, dat hij in de tweekamp van het kandidatentoernooi een internationale grootmeester van wereldklasse, die Portisch toch is, in het stof deed bijten He t is echter even verbluffend, dat Spasski Petrosjans vorige uitdager de Deen in de halve finale met niet min der dan 5%2 Va versloeg. Larsen kreeg eenvoudig geen schijn van kans tegen het weergaloos vindingrijke spel van de jonge Rus. Spasski en Kortsnoj zullen nu in de finale van het kandidatentoer- moeten uitvechten, wie Petrosjan in 1969 als uitdager in de strijd om het wereld kampioenschap de handschoen zal toe werpen. Spasski geldt als favoriet zowel tegen Kortsnoj als tegen Petrosjan. De schaakwereld wachten spannende par tijen. Wit: Boris Spasski Zwart: Bent Larsen Gespeeld te Malmtt In de tweekamp van het kandidatentoernooi 1968 nm ië *14 4 wtw H» BP m 1 ffl O H M m U&B& P 6 mourn an' 't W< Slavisch 1. d2d4, Pg8—f6; 2. Pgl—f3„ d7—d5; 3. c2c4, c7c6; 4. c4xd5 c6xd5; 5. Lel—f4, Pb8—c6; 6. Pbl—c3, Lc8—f5; 7. e2e3, e7—e6; 8. Lfl—b5, Pf6—d7 (Goed gepareerd, na ruil op c6 volgt 9. bc6: alsmede 10. c5 en zwart staat volkomen bevredigend) 9. 00, Lf8e7; 10. Tal—cl, 0—0; 11. b2—b3, Ta8—c8; 12. Lb5d3, Lf5xd3; 13. Ddlxd3, Pd7—b6; 14. Dd3—e2, a7—a6; 15. Pf3—el, Pb6c4; 16. Pel—d3, Pc6—b4: 17. b2b3, Pb4xd3; 18. De2xd3, Pc4—b6 (Een wellicht beter alternatief was 18. Pa5 gevolgd door 19. Pc6) 19. f2f3, Le7d6 (Nu kwam in aanmerking 19. Pd7 bijvoorbeeld 20. e4, Pf6 en zwart heeft niets te vrezen) 20. Pc3—e2. Dd8e721. Lf4xd6, De7xd6; 22. Dd3d2! (Strategisch zeer goed. Wit heeft nu de volgende manoeuvre op het oog, Pe2f4d3c5 alsmede Da5); 22. Dd6a3 (Na 22. h6 gevolgd door 23. Telen 24. Tfc8 had zwart zon der meer een gelijkspel kunnen afdwin gen); 23. Pe2f4, Tc8xcl (Er dreigde Pf4d3c5 en op 23. Pd7 was 24. Tc3! gevolgd); 24. Tflxcl, Tf8—c8 (On juist); 25. Tclxc8, Pb6xc8; 26. Dd2c2!, Pc8e7; 27. Dc2c7! 27. Dc2—c7! MRU U mm Hl m i B H m m 8 i m m m t m "IV M 27. g7g6; 28. Pf4d3 (Vooral niet 28. Db7: wegens 28. Dclt; 29. Kf2,Pf5) 28. Pe7—f5 (Op 28. Dc2: beslist 29. Pe5!, Da3; 30. Dd8t, Kg7; 31. De8); 29. g2g4! (Geweldig gespeeld. Men 29. Pe3: 30. Kf2, Pdlt; 31. Ke2 en het zwarte paard gaat verloren of 29. Da2; 30. gf5, Dblt; 31. Pel) 20. Pf5—h6; 30. Pd3—e5, Da3—b4; 31. Pe5d7!, Db4elt (Larsen kan de leiding niet weerstaan en dat wordt zijn ondergang. Geboden was 31. Kg7) 32. Kglg2, Del—e2t; 33. Kg2—g3, Ph6f5t (Er dreigde 34. Dd8t, Kg7; 35. Df8 mat); 34. g4xf5, De2—elt; 35. Kg3—f4, Del—h4t; 36. Kf4—e5. Dh4g3t; 37. f3—f4, Dg3xe3t; 38. Ke5—f6, De3xd4t; 39. Pd7—e5 en zwart gaf zich gewonnen. Een formidabele partij (Correspondentie te richten A. Jacobs sr, Populierlaan 9, Rijswijl Vóór de aanvang van de strijd wereldtitel dammen in Bolzano heeft d P. Roozenburg, in samenwerking met KNDB en de Friese „Damclub Huizun| een oefenwedstrijd georganiseerd, voornaamste deelnemers waren, behal oud-wereldkampioen Roozenburg, nier Jan Bom, Ton Sijbrands en jarige Harm Wiersma. Uiteraard heil deze trainingswedstrijd levendige i spectaculaire partijen opgeleverd. wai| men kon vrijwel creatief te werk ga; om de bestaande spelsystemen te beteren en aan de praktijk te toetsen, Van deze officieuze krachtmeting ven wij hieronder enkele aardige fr menten. P. Roozenburg: 24, 29, 33, 34, 35, 37, 38, 39, 40, 43, 46, 48 en 49. J. Bom: 2, 4, 8, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 23, 25, 27 en 28. Zwart bezit ogenschijnlijk de betJ stelling, maar wit laat met de volgen zet de combinatie een woordje spreken: 38—32, 27x38, 43x32! zi gram. m 5' - - - - - a m a O O O O ïs n a S3 e o. o Indien zwart 1218 is 3430 dam, 1319, 8x19, wit 3227 met schijfwin De nu volgende voortzetting beteke echter een snelle overgave: 253 34x25, 23x43, 49x38, 28x39, 38—33, 39x! 32x23, 18x20 en 25x5! m 5 6 m m mmm m m u m 15 t* m m ra m - IS K S3 25 26 SS K B Q S SS 35 36 S 3 V O S 45 46 h a m a De Amsterdamse kampioen Wim der Sluis bleek kennelijk niet in i in deze, voor hem reeds minder gunstii stand speelde hij tegen Roozenbui 3933, waarna de venijnige slagzt 39—33, 17—21!, 26x28, 23x32, 31x2 20—24!!, 38x27, 12—18, 22x13, 14—: 25x23, 8x46, fraai! iiiiq IR? *5 m S; P S5 'm m a £3 C r B S S3 a 3 assei "pp# i M o p 46 Met wit tegen Fred Ivens was 3429, 23x34, 39x30 eveneens ee le misrekening van de Amsterdammi 20—24!, 33—29, om op 24x35 met 29—; te vervolgen, maar zwart slaat 24x' 38x29, 14—20!, 25x23, 12—17, 23x21, 3- en 16x49 is gewonnen. (ADVERTENTIE) kr-kr- krakendvers! Weetu waar dat bij hoort?' Stuur dan deze advertentie een lege verpakking van mijn produkt naar,Postbus 120, Deventer en u ontvangt een leuke verrassing. (Vergeet niet uw naam en Wij zijn niet zo bang meer voor grote brandwonden. Hoeveel gevallen van verbranding? Ik dacht, dat we er vorig jaar alles bij elkaar 80 hebben gehad hoewel slechts 6 percent van ons per soneel in de omgeving van vuur werkt". De ambulances van de bedrijfsgenees kundige dienst kunnen binnen zeven mi nuten de verste uithoek van het 800 ha grote Hoogovens-terrein bereikt heb ben en de slachtoffers van een ongeluk hebben afgevoerd. Dat is snel. Vroeger, toen men met ziekenwagens uit de buurt werkte, was het weJ eens drie kwartier De eigen Hoogovensbrand weer doet er iets langer over: zeven minuten. Dat komt. omdat het een vrij willige brandweer is; de mensen moe ten eerst van hun werk naar de twee opkomstpunten snellen en zich daar omkleden, 's Nachts duurt het zeker tien minuten, want dan moeten zij van huis komen, nadat de brandwekkers zijn afgelopen. Acceptabel? „We hebben iedere brand nog zelf aangekund", zegt J. Groen, die als brandveiligheidsfunc tionaris in dienst is bij Hoogovens, waar jaarlijks 3,5 miljoen heetgloeiende ton nen ruwijzer doorheen stromen. Dat antwoord lijkt afdoende. Tegenover de 50 tot 60 branden, die jaarlijks uitbreken, en de 15 tot 20 reddingen, die moesten worden verricht stelt het bedrijf 40 brandweerlieden, 3 lagedrukspuiten, een hogedruk nevel- spuit, 210 brandputten op het terrein, 4000 brandblusapparaten en evenveel telefoontoestellen voor brandmelding. VIJFTIG JAAR VECHTEN VOOR VEILIGHEID Er wordt elke week door de helft van de ploeg geoefend. Daarbij worden niet zozeer driftig slangen uitgerold (J. Groen: „Dat kunnen we onderhand wel") als wel oriëntatiebezoeken afge legd binnen het onontwarbare laby rint. dat Hoogovens lijkt en oefeningen gehouden met hel transport van ge wonden. De brandweerlieden maken 'I zich niet gemakkelijk tijdens deze oefe ningen. Ze gebruiken altijd de trappen in pluats van de lift. en altijd hun eigen takel In plaats van de frequent aan wezige kranen „Bij een echte brand kan de stroom uitvallen", zegt Groen, „en dan kom je in een lift lelijk vast te zitten". Over aanmeldingen heeft de vrijwillige brandweer van Hoogovens ondanks haar riskante opdracht geen klagen. De liefhebbers staan te trappe len, maar dat is een ander verhaal. Elke brandweerman krijgt een huis dichtbij het werk luchtverontreiniging Waar vuur is, is rook. Wat Hoogovens betreft als die rook al niet veroor zaakt wordt door allerlei branden, om dat de brandpreventie er tot een hoge graad van perfectie ontwikkeld is, dan zorgen de 50 hoge en 100 lage schoor stenen er wel voor, die op het terrein staan te walmen. Waarmee men-is aan geland bij een gevoelig punt, dat voor al de veiligheid van de omwonenden tot in de verre omtrek heet aan te gaan: de luchtverontreiniging. Daar over spreekt ir. W. Visser, chef afdeling chemisch bedrijfsonderzoek, arbeids- en milieuhygiëne, en hij schuwt de cijfers niet. „De overheid wil zwaveldioxyde gebruiken als indicatie voor de lucht verontreiniging", zegt hij, „omdat dit S02 bij de verbranding van alle mine rale olieën vrijkomt. Welnu: in het Waterweggebied gaan dagelijks 360 ton zwaveldioxyde de lucht in, zonder dat er enige aanwijzing is gevonden dat deze emissie de gezondheid van de omwonenden in welk opzicht dan ook nadelig zou beïnvloeden. Wij, Hoog ovens, sturen per dag niet meer dan 50 ton SO 2 de lucht in dat is dus weer heel wat minder Een ander ge geven. De gemiddelde concentratie zwaveldioxyde per etmaal op leef niveau, waaraan Hoogovens debet is, bedraagt. 15 tot 20 microgram per kubieke meter. De hoogste concentratie die we ooit hebben gevonden, was 120 microgram. Nu stelt de meest voor zichtige norm, die er voor luchtver ontreiniging is de Russische een schadelijke concentratie nog altijd op minimaal 150 microgram. Wat wij pro duceren, is daar slechts een fractie Volgt een betoog over het feit. dat Hoogovens na de verlenging van zijn schoorstenen, sommige wel tot 150 me ter hoogte, zijn vuil spuit bóven het gebied, waar wervelwinden voor een plotseling neerslaan van de rook kun nen zorgen. Als uitroepteken tenslotte het cijfer van de 55 tot 65 miljoen gul den. die Hoogovens sinds 1954 (een rampjaar, dat de zaak wakker schud de) heeft geïnvesteerd in effectieve maatregelen om de luchtvervuiling te bestrijden. Ir. Visser dan: „De schade van de luchtverontreiniging in deze streek manifesteert zich alleen bij de indrukwekkende bollencultuur, die langzaam de beroemde Beverwijkse aardbeien heeft verdrongen. Die ge wassen bleken gevoelig te zijn voor industriegassen. De bloemen bleven keurig, maar de toppen van de blade ren werden dor. Dat ontdekten we in de vijftiger jaren en we zijn meteen de oorzaak gaan onderzoeken. We kwamen tot de conclusie, dat we die oorzaak nooit helemaal weg zouden kunnen nemen en hebben toen een re geling met de kwekers getroffen. Vorig jaar hebben we 40.000 gulden schade vergoeding uitbetaald tegen 300.000 gulden in het rampjaar 1954 Boven dien geven we jaarlijks een anderhalve ton uit voor research in onze proeftui nen, waar we meer dan 100 varianten van bolgewassen kweken en waar de schadelijke invloed van de industrie- gassen gemeten wordt". rookpluimen Het groeiende gevoel van onbehagen, met name in de Zaanstreek, komt vol gens ir. Visser, omdat Hoogovens, door zijn schoorstenen te verhogen zijn rook pluimen is gaan etaleren. Hij zegt: „De mensen realiseren zich natuurlijk niet, dat wat je ziet, namelijk de rook, volkomen onschadelijk is. Er zit roet in. damp en ijzeroxyde. Nu, dat is dan uitstekend voor de bloedarmoede. Waar het bij de luchtverontreiniging om gaat, de gassen, dat is niet zicht baar. Desondanks hebben wij als Hoog ovens begrip voor dit onbehagen. We vinden, dat we het niet moeten nege ren. Het probleem is alleen, dat men tale hinder moeilijk concreet te bepa len is. Op het ogenblik zijn we in het stadium, dat we er in de wijde om geving een beeld van proberen te krijgen. Die rookpluimen kunnen weg. Technisch is dat heel wel mogelijk. Maar om nu voor 30 miljoen aan elektrofilters of Venturiwassers aan te schaffen om iets te elimineren, dat onschadelijk is, louter op grond van de mentale hinder, die het veroor zaakt zo ver zijn we nog niet". Hoe ver is men wel? Er bestaat bij Hoogovens een commissie arbeids- en milieuhygiëne op directieniveau. Daar in breekt het besef door, dat je iets moet doen aan het visuele beeld, om dat daarvan toch een bepaalde druk uitgaat op de bewoners van een indus triegebied. Ir. Visser: „We willen stre ven naar een schone omgeving. Als dal streven er in de landen, waarmee wij concurreren, ook was, zou het hele probleem niet bestaan, want dan zouden de investeringen, die nodig zijn, de concurrentiepositie niet beïnvloeden. Laat ik het zo zeggen: wij zullen geen koplop.-rs zijn, maar als anderen be ginnen, zullen wè niet achteraan ko- Hij spreekt vervolgens over de pret tige relatie tussen Hoogovens en de overheid, de omliggende gemeenten in clusief. Interessant vindt hij het ini tiatief, om de industrie (dus ook Hoog ovens) zitting te doen nemen in een burgercomité, zoals Velsen heeft voor gesteld. Het zal ook wel doorgaan, als de gemeentelijke her-structurering in de IJmond een feit is. Hij zegt: „Er ontstaat dan een gespreksmogelijkheid over klachten. Hoogovens is dan niet langer de moloch, die daar zo maar staat te stinken. We worden aanspreek bare mensen. We sullen met de billen bloot moeten komen zeggen, wat de oorzaak van de klachten is en wat we eraan denken te doen". Sinds 1963 zijn er bij Hoogovens zes werkgroepen actief, die zich bezig houden met een nieuw deelgebied van de veiligheid: de arbeidshygiëne, en dat is volgens ir. Visser, die het behoort te weten, een wereldprimeur. Ze hebben geen hiërarchische opbouw. Het zijn gewoon een aantal specialisten op alle terreinen, die van belang kunnen zijn. problemen inventariseren Ze bestuderen respectievelijk het kli maat in de fabriek (hitte, tocht, stra ling, kou), de luchtverontreiniging, het lawaai, de verlichting (ook hinderlijke reflexen; contrasten, die vermoeidheid van het oog veroorzaken), ergonomie en arbeidsbelasting, fysiek zowel als mentaal, maar meer en meer met na druk op het laatste. Ze doen dat niet academisch, maar gaan op de 300 werkplekken, die Hoogovens telt, zelf bij het personeel de problemen inven tariseren. Zonder normen. De resulta ten van de metingen gaan in rapporten vrijblijvend naar de bedrijfschefs, die de eindverantwoordelijkheid hebben voor de veiligheid en de hygiëne op hun afdelingen. „De adviezen", aldus ir. Visser voldaan, „worden graag opge volgd. De werkgroepen kunnen be paald terugzien op zeer tastbare resul taten. Vroeger zaten de chefs met vage klachten van hun mensen, waar ze geen raad mee wisten. Nü krijgen ze con crete feiten onder hun neus en kunnen ze geld vragen om bepaalde toestanden te verbeteren. Hoogovens Investeert momenteel jaarlijks 2 tot 3 miljoen gulden ln het verbeteren van de ar beidsomstandigheden". In 1923 werd bij Hoogovens voorge steld, vangnetten aan te brengen I het schilderen van constructiewerk. P; in 1966 zijn deze netten voor het ei gebruikt. Veiligheid is een zaak lange adem. Dat hoeft niet alleen as de bedrijfsleiding te liggen. Toen ir. Ingen Housz van Hoogovens in 19! terugkeerde van een studiereis Amerika n.jt de overtuiging, dat hi dragen van helmen in zijn bedrijf i veiligheidsoogpunt een noodzaak moest hij zelf met zo'n ding op zij hoofd „voor schut" gaan lopen, dat de arbeiders hun valse schaam' kwijtraakten. En veiligheidsschoene die voerde Hoogovens in 1935 maar ze kostten vijf gulden per pai en dat moet je maar te missen hebbe in een crisistijd. Zulke dingen kuc nen meespelen. Nü, terugblikkend op vijftig jaar vooruitblikkend in de vijftig bloeiend jaren die Hoogovens als grootste indu; trie op dit gebied in Europa ongt twijfeld nog beschoren zullen zijn, mert veiligheidsdeskundige Wijnsch hardop: „We gaan voort op de weg i een dorp, dat veiligheid heet, n dat we nooit zullen bereiken. Zo) ar. je veiligheid niet kunt meten, blijf ronddobberen op een zee van probit men. Wij meten in wezen ónveilighe! Dat is verkeerd. Er is nog geen leü stoel in veiligheid. Er bestaat geen of leiding voor. Maar Hoogovens strijc op alle fronten. Daardoor hebben 1 toch wel resultaat. Er zit vooruitgac in en dat geeft moed". Misschien, hfc Wijnschenk en alle anderen, die heb ben meegewerkt aan deze reportage, het nóg beter gaan, als de bijzienc pastoor van het begin niet alleen co: stateert, dat het mooi weer is, mat er ook een schietgebedje bij doet. PIET SNOEW

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 10