JOEN IK WEGGING ZEI MEN:
GA JE VOLK MAAR EENS
VERTELLEN WAT JULLIE
REGERING HEEFT GEDAAN"
1
OORLOG TUSSEN TWEE BROEDERVOLKEREN
In afwachting: van een eventuele terugkeer naar haar woon
plaats in Biafra, verblijft op de volkshogeschool te Diepcndaal
mevrouw A. C. Middelkoop-Koning. Zö is de vrouw van een
zendingsarts, die met een paar andere Nederlanders in Biafra
gebleven is om hulp te verlenen aan zieken en gewonden.
Mevrouw Middelkoop stelt inmiddels in ons land alles in het
werk om het oog van ons volk wat meer te richten op de
verschrikkelijke toestanden in haar tweede vaderland. Een van
onze verslaggevers had het volgende gesprek met haar. Daar
naast staat een overzicht van enkele belangrijke feiten als
achtergrond bij de thans woedende strijd tussen enkele
broedervolkeren.
MEVROUW MIDDELKOOP-KONING UIT BIAFRA
n\
1/ E nieuwslezer van het
NTS-journaal stelt Neder
land ervan op de hoogte
dat UVS door een over
winning op DCG een
beslissingswedstrijd voor
het nationale voetbalkam
pioenschap heeft afge
dwongen. Mevrouw A. C.
Middelkoop-Koning aan
hoort dit in de woning van
de directeur van de Marke-
lose volkshogeschool Die
pcndaal. „Dat vindt men
hier belangrijk. Dat is het
meest schokkende voor de
mensen. En dan te beden
ken dat op een paar uur
vliegen van hier Biafranen
en Nigerianen in een af
schuwelijke oorlog gewik
keld zijn".
De doktersvrouw uit Biafra, heeft al-
zeer nabij meegemaakt: de
luchtaanvallen en de bombardementen
op woonwijken, markten en ziekenhui-
de verschrikkelijke, nauwelijks te
beschrijven pogroms, waarbij meer
dan dertigduizend Ibo's om het leven
werden gebracht. Zij kreeg onlangs de
kans om in een t.v.-uitzending haar
hart te luchten over de meer dan
mensonterende strijd tussen de twee
Afrikaanse staten. In de korte perio
de, die zij inmiddels in haar vaderland
verblijft, stelde zij alles in het werk
i volk met de neus op de feiten te
drukken. Maar dat was een moeilijk
Tussen de overstelpende hoeveelheid
wereldnieuws waarmee de Nederland
se publiciteitsmedia proberen een
beeld te schetsen van de toestand op
onze wereld gaan de berichten over
het bloedvergieten in Biafra verloren.
Toen de gevechten begonnen, braken
ook juist de onlusten in het Midden-
Oosten uit. Pers, radio en tv., concen
treerden zich volledig op dat conflict
en het geschil tussen Nigeria en Bia
fra kreeg slechts een minimaal plaatsje
in de kranten en radio- en t.v.-uitzen
dingen.
„En dat terwijl de toestand erbarme-
stelt mevrouw Middelkoop
vast. ,Nu, na een jaar van diepe el
lende en hoge nood begint het besef
door te dringen, dat er iets dient te
worden gedaan". De regering gaf 't
Rode Kruis f 15.000,om Biafra van
medicamenten te kunnen voorzien. Bo
vendien zal dit kleine bedrag nog eens
met f285.000 worden aangevuld. Dit
kortgeleden bekend gemaakt.
Nederland was indirect bij de oorlog
betrokken. Ons land stuurde namelijk
wapens naar Nigeria waarmee men de
Ibo's te lijf ging. Deze zendingen zijn
inmiddels gestopt.
„Dat was een moedige daad", zei sir
Louis Mbanefo, opperrechter van Bia
fra, toen deze een paar weken geleden
in ons land aankwam om gesprekken
te voeren met vertegenwoordigers
van het departement van Buitenlandse
Zaken. „Hieruit blijkt dat uw regering
bezorgd is om het lijden van het Bia-
fraanse volk te verminderen".
Deze leveranties stelden de Neder
landers i'n een kwaad daglicht. Me
vrouw Middelkoop: „De Biafranen
waren er uiteraard helemaal niet
over te spreken. En zij hebben het de
hele wereld rondgebazuind. Toen ik
vertrok zeiden ze nog tegen mij: Ga je
volk maar eens vertellen wat zijn re
gering heeft gedaan. Ik kan het goed
begrijpen, dat zij ons land zo fel aan
vielen".
Begin juni 1967 gingen Biafranen en
Nigerianen elkaar bloedig te lijf. Deze
uitbarsting kwam onverwacht. „In ja
nuari was er nog overleg geweest in
In de noordelijke staten van Nigeria wonen een aantal volken en
stammen die niet tot het negroide ras behoren. Deze vertonen veel over
eenstemming met Berbers, zoals deze kameelrijder.
Behalve grondstoffen voor kle
ding nemen ook geweven stoffen
een belangrijke plaats in op de vele
markten. Hier de markt van
katoenstoffen te Kano.
Ghana. Daar leek het erop, dat men
elkaar had gevonden. Maar Nigeria
hield zich niet aan de afspraken en eis
te een te groot deel van de oliereve-
nuen op. Het meningsverschil leidde
uiteindelijk tot de eerste aanval van
Nigeria. De legers, met Westerse wa
pens uitgerust, bezetten een groot
deel van Biafra. Het land is thans vrij
wel afgesneden van de buitenwereld.
Alleen vliegtuigen, en dan nog hele
kleine, onderhouden een gebrekkige
verbinding met Biafra vanaf een ei
landje in de Golf van Guinea. Met zo'n
toestel hoopt mevrouw Middelkoop
binnenkort terug te keren als er in Bia
fra weer werk voor haar is in de kam
pen, barstensvol met vluchtelingen. In
totaal zijn er zo>n zes miljoen refu
gees. „Maar als er geen taak voor mij
is, dan ben ik alleen maar een opeter.
Dan blijf ik hier. Wellicht dat ik hier
iets beters kand doen".
Inmiddels bewerkstelligde zij bijvoor
beeld dat de katholieke instelling
„Mensen in nood" kleren stuurt, die
in Biafra zo broodnodig zijn, omdat
de temperatuur tijdens de regentijd
laag is en de Biafranen zich niet vol
doende warm kunnen kleden. Maar er
moet meer. veel meer komen om
de nood enigszins te kunnen lehigen.
„Er is een gebrek aan melk- en ei
witpoeder. Dit tekort veroorzaakt ziek
tes. Goede voeding is heel belangrijk.
De bevolking leeft nu al een jaar op
een minimum, omdat geen eten kan
worden ingevoerd door een economi
sche blokkade. Er zijn er, die één
maaltijd per week krijgen". Mevrouw
Middelkoop zou graag zien dat de Ne
derlandse regering legernoodrantsoe-
nen naar Biafra verscheepte in plaats
van vechtmiddelen naar Nigeria, waar
mee men nu dan pas is gestopt.
Mevrouw Middelkoop verliet Biafra
en haar man vrijwillig, omdat zij het
advies kreeg haar 2 kinderen in vei
ligheid te stellen. Het opvolgen van de
ze raad kostte haar veel moeite. „Waar
om moet ik 'n uitzonderingspositie be
kleden", zo vroeg ik mij af. „Je voelt
je deserteur als je weg gaat, vond ik.
Hun kinderen kunnen ook 'niet weg".
Niettemin ging zij. Haar man dacht,
dat zij in Nederland veel nuttiger din
gen zou kunnen doen. Hij kreeg gelijk.
Show-piece
In 1960 verlieten de Engelsen Nigeria,
na een lange periode van koloniale
overheersing .Zij waren ingenomen met
de bereikte resultaten. Zij vonden Ni
geria een „show-piece"de pronkka
mer van de zogenaamde Common
wealth.
Maar sindsdien ging het in de zelfstan
dige staat niet zo best. Wat mooi had
kunnen zijn, werd een chaos, die ein
digde in de afscheiding van Biafra en
het offensief van Nigeria. Biafra lijkt
de ondergang tegemoet te gaan. Nige
ria houdt de schroeven klemvast. Nu
nog weren de Biafranen zich, maar 't
verzet eist 'n taaiheid, 'n veerkracht
en 'n doorzettingsvermogen die boven
't menselijke kunnen uitgaan. Zij wor
den gesteund door 'n kleine 250 Europe
anen, die niet vertrokken toen de Ni-
geriaanse troepen 't land binnenvielen.
Bij deze Europeanen bevinden zich
nog zes Nederlanders, vier artsen en
twee zusters. Zij ondernemen alles om
behulpzaam te zijn in het ontredderde
land, dat kampt met een dagelijks
stijgende ontbering van de inwoners.
De angst en het wantrouwen jegens het
Nigeriaanse broedervolk is groot. „Ni
geria wil ons vermoorden, denkt men",
zegt mevrouw Middelkoop. „Dat is hen
niet uit het hoofd te praten".
Nigeria drong Biafra terug op een der
de van het voormalige grondgebied. En
de kampen in het nog vrije deel rijzen
als paddestoelen uit de grand. Honger
is normaal. Mevrouw Middelkoop:
„Een Nederlandse zuster, die heel
haar leven erg mager was, zei: „Ik
ben voor het eerst van mijn leven
dankbaar, dat ik zo mager ben".
Bier en Cola
In 1962 arriveerde mevrouw Middel
koop met haar man. die daarvoor zen
dingsarts was op Timor, Indonesië, in
Nigeria. Zij stond meteen oog in oog
met een schijnbaar welvarend land.
waar Westerse maatschappijen alles
op alles zetten de bevolking voor hun
produkten te winnen. En een heleboel
dingen waren compleet overbodig.
„Wat doet een Nederlandse brouwerij
in een land waar de palmwijn goed
Een groepje negervrouwen
hurkt bijeen in de schaduw van een
boom. Wat zij op de markt hebben
aan te bieden zijn slechts eenvou
dige produkten van hun stukje land.
smaakt en waar de mensen nauwelijks
geld hebben 't pilsner te kopen? Niet
temin zagen wij overal schreeuwende
slogans in de geest van: Je bent pas
een vent als je bier drinkt. Ik zag er
meubilair uit Holland. Sigaretten en
cola uit andere landen. Allemaal din
gen waarvoor men de behoefte kunst
matig kweekte. Een Nlgcriaan rookte
van nature niet. En cola kende hij
evenmin. Maar als je de mensen zo
benadert, op zo'n verleidelijke wijze, is
bet dan verwonderlijk, dat zij toch
gaan kopen? Een fotoapparaat was
„in". Zo „in" zelfs dat een heleboel
mensen met een afgesloten tasje op
hun buik liepen zonder toestel. Alle
maal het gevolg van de reclame. Wij
zagen vreemd aangeklede mannetjes
in keurige overhemden met een strop
das. En zij liepen daarmee heel par
mantig, ofschoon het smoorheet was.
De Engelsen deden het immers ook!
En dan moesten zij het toch ook wel
doen? Het land barstte van de kitsch-
rommcl: van al die onnodige tierelan
tijnen. En die zakfnmensen bier maar
verdienen."
Al die mooie dingen zijn nu voor do
Biafranen althans verleden tijd. Er is
een nationaal kostuum: tropenpak en
mensen leven al een jaar op minimum
open shirt. Maar de woelingen gaan
door. Hoe kan er een einde aan komen*
Mevrouw Middelkoop: „Engeland trekt
achter de schermen aan de touwtjes.
Het gaat om de olie. Maar ook in En
geland ziet men in, dat een oplossing
dient te worden gezocht. Pas nog ver
klaarde Lord Shephard, de Britse mi
nister voor Gemenebestzaken, dat En
geland wellicht genoodzaakt zal zijn
'n andere houding ten opzichte van Ni
geria in te nemen onder de grote poli
tieke druk van het Lagerhuis, zoals hij
zei. Een kleine waarschuwing zit daar
al in. Maar de steun gaat voorlopig nog
door".
En als die hulp abrupt wordt gestopt,
rijzen er dan problemen?
„Nee", zegt mevrouw Middelkoop
„Dat betekent volgens mij een staakt
het vuren". En dat is haar vurigste
In de hal van haar tijdelijk verblijf
trad zij ons voor het gesprek al tege
moet met: „Er komt schot in. Biafra
en Nigeria zijn het eens over de open
stelling van een haven, van waaruit
internationale hulporganisaties kunnen
opereren".
Geen schoten
Maar het wachten is op de totale be
vrijding. En zolang die er niet is. blijft
de schrijnende situatie voortbestaan.
Welvarend Nederland vangt er af en
toe via de t.v. een glimp van op. maar
een schok levert zo n tafreel niet eens
meer op. Mevrouw Middelkoop: „Is
het geen wonderlijke wereld? Men ksn
zich hier opwinden omdat VVS de
Amsterdammers een keer de baas is
Katoenmarkt in Malumfashi, in de provincie Katsina.
v)
:htin
Nigeria. 27 keer zo groot als Nederland, telde bij
olkstelling in 63 bijna 56 miljoen inwoners. Het
land grenst aan de golf van Guinee en heeft Daho
mey, Niger. Tsjaad en Kameroen als buurlanden.
Het ontleent zijn naam aan de grootste rivier, de Ni
ger. De hoofdstad is Lagos. Formeel is Nigeria een
federale republiek, bestaande uit het federale ge
bied Lagos en de deelstaten Noord-. West-, midwest
Oost-Nigeria. Oost-Nigeria riep op 30 mei 1967
de republiek Biafra uit. hoofdstad Enoegoe. Engels
ar" U de officiële en t vens de handelstaal.
De buitenlandse handel (gebasseerd op gegevens van
1986) richt zich voornamelijk op Groot-Brittanië, Ne
derland en West-Duitsland. Op 16 juli 1966 werd in
Dagos de overeenkomst getekent waarbij Nigeria ge
associeerd lid van de EEG werd. Te Lagos is een
Nederlands luchtcharterbedrijf (Aero Contractors of
Nigeria (Ltd) gevestigd, dat veel werk verricht voor
aardolie-exploratie en -winning. Er zijn belangrijke
bierbrouwerijen, waaronder Nigerian Breweries Ltd
•United African Company en Heineken). De aard
oliewinning is in handen van twee maatschappijen-
Shell-BP en Gulf-BP.
D* Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging be
staat uit een ambassade in Lagos en vice-consula-
ten in Kano en Port Harcourt. Er is een Nigeriaansc
ambassade in Den Haag
De voornaamste bevolkingsgroepen zijn:
Haoesa: de grootste bevolkingsgroep, die voorna
melijk in 't noorden woont. Landbouwers, ambachts
lieden en handelaars.
lbo: voornamelijk in Oost-Nigeria. Landbouwers en
handelaars. Bezitten door hun grotere intelligentie
veel sleutelposten.
Ibibo: wonen ten zuiden van het lbogebied. Veel
overeenkomst met Ibo's.
Foelani: wonen in net noorden. Zijn geen negroïden,
maar stammen waarschijnlijk af van de berbers uit
Noord-Afrika.
Tiv: wonen in het grensgebied van noord en zuid
Voornamelijk landbouwers.
Yoeroeba: belangrijkste groep ten westen van de
Niger. Landbouwers en ambachtslieden.
Edo: deze in Midden west-Nigeria wonende bevol
kingsgroep vertoont veel overeenkomst met de Yoe
roeba. Beoefenen vooral de landbouw.
Bij de staatsgreep van januari 1966 werd generaal
Ironsi, een lbo, de nieuwe leider. Hij schortte de
grondwet op en stalde een militair bewind in. Ironsi
maakte plannen bekend voor een eenheidsstaat met
een sterk centraal gezag, hetgeen aanvankelijk ieder
een met instemming begroette
De naijver tussen Ibo's en Haoesa's stak echter weei
tic kop op toen Innsi aarzelde zijn plannen tot uit
voering te brengen. Van deze besluiteloosheid maak
ten emirs, hORere ambtenaren en vroegere politici
gebruik om ontevredenheid bij de Haoesa's tegen d(
sleutelposities van de intelligente Ibo's aan te wak
keren. hetgeen in mei 1966 leidde tot onlusten. De
Haoesa's richtten ware slachtpartijen onder de Ibo'<-
aan, die voor het merendeel naar hun geboorteland
Oost-Nigeria, vluchtten. Dat Ironsi en zijn medewer
kers moesten wijken werd al spoedig duidelijk. Dil
waarvan Ironsi en de militaire gouverneur van
West-Nigeria de belangrijkste slachtoffers waren.
Opvolger werd overste Yakoeboe Go won, die de
cenheidsstaatgedachte verwierp en de toestand van
voor januari 1966 een federale republiek herstelde
Het leger dat voor twee muiterijen binnen een jaar
aan verlies van interne discipline leed, was aanstich
ter van nieuwe leshandelingen van de Ibo's, die in
september en oktober 1966 een ernstige omvang na-
gebeurde dan ook bij een, staatsgreep in juli 1966,
De verhouding tussen Oost-Nigeria en de federale
regering in Lagos werd steeds slechter. De autori
teiten in Enoegoe, de hoofdstad van Oost-Nigeria,
stelden een verscherpte bewaking van de grens in en
droegen geen belastingen meer af. Toen Gowon de
noodtoestand aankondigde en het land in twaalf sta
ten verdeelde, waarbij het oosten in drie delen ge-
splits en dus verwakt werd, riep Oost-Nigeria op 30
mei 1967 de republiek Biafra uit. Overste Gowon. di
leider van Nigeria, mobiliseerde zijn leger en liet
de havens van Biafra blokkeren. Federale troepen
trokken dc nieuwe lepubliek binnen voor een veld
tocht. die volgens Gowon niet meer dan vier
Hagfn in jtelag wam Hst verzet ven de ibo's
viel hen echter oitter tegen. Na maandenlange ge
vechten waren de centrale troepen niet verder ge
vorderd dan enkele kilometers. Inmiddels manoeu
vreerden beide regeringen om de miljoenen guldens
aan royalties van de op Biafraans gebied gevestig
de oliemaatschappijen te verkrijgen.
De militaire situatie werd voor de centrale regering
nog ongunstiger, toen op 9 augustus 1967 in de deel
staat middenwesten militairen onder leiding van Ibo-
offioieren een greep naar de macht deden Uit Biafra
binnengerükte troepen kwamen de opstandelingen
te hulp en bezetten de hoofdstad Benin. Na een
bombardement door Biaira op de centrale hoofdstad
Lagos gaf het bewind order voor een „totale oorlog"
tegen Biafra. Later deden zich ook in westprovincie
bloedige onlusten voor, toen een deel van de Yoe-
roebabevolking tegen hel bewiind van Lagos in op
stand kwam. Daarna is de positie van Biafra gelei-
defljjk aan steeds slechter geworden.