JOEN IK WEGGING ZEI MEN: GA JE VOLK MAAR EENS VERTELLEN WAT JULLIE REGERING HEEFT GEDAAN" 1 OORLOG TUSSEN TWEE BROEDERVOLKEREN In afwachting: van een eventuele terugkeer naar haar woon plaats in Biafra, verblijft op de volkshogeschool te Diepcndaal mevrouw A. C. Middelkoop-Koning. Zö is de vrouw van een zendingsarts, die met een paar andere Nederlanders in Biafra gebleven is om hulp te verlenen aan zieken en gewonden. Mevrouw Middelkoop stelt inmiddels in ons land alles in het werk om het oog van ons volk wat meer te richten op de verschrikkelijke toestanden in haar tweede vaderland. Een van onze verslaggevers had het volgende gesprek met haar. Daar naast staat een overzicht van enkele belangrijke feiten als achtergrond bij de thans woedende strijd tussen enkele broedervolkeren. MEVROUW MIDDELKOOP-KONING UIT BIAFRA n\ 1/ E nieuwslezer van het NTS-journaal stelt Neder land ervan op de hoogte dat UVS door een over winning op DCG een beslissingswedstrijd voor het nationale voetbalkam pioenschap heeft afge dwongen. Mevrouw A. C. Middelkoop-Koning aan hoort dit in de woning van de directeur van de Marke- lose volkshogeschool Die pcndaal. „Dat vindt men hier belangrijk. Dat is het meest schokkende voor de mensen. En dan te beden ken dat op een paar uur vliegen van hier Biafranen en Nigerianen in een af schuwelijke oorlog gewik keld zijn". De doktersvrouw uit Biafra, heeft al- zeer nabij meegemaakt: de luchtaanvallen en de bombardementen op woonwijken, markten en ziekenhui- de verschrikkelijke, nauwelijks te beschrijven pogroms, waarbij meer dan dertigduizend Ibo's om het leven werden gebracht. Zij kreeg onlangs de kans om in een t.v.-uitzending haar hart te luchten over de meer dan mensonterende strijd tussen de twee Afrikaanse staten. In de korte perio de, die zij inmiddels in haar vaderland verblijft, stelde zij alles in het werk i volk met de neus op de feiten te drukken. Maar dat was een moeilijk Tussen de overstelpende hoeveelheid wereldnieuws waarmee de Nederland se publiciteitsmedia proberen een beeld te schetsen van de toestand op onze wereld gaan de berichten over het bloedvergieten in Biafra verloren. Toen de gevechten begonnen, braken ook juist de onlusten in het Midden- Oosten uit. Pers, radio en tv., concen treerden zich volledig op dat conflict en het geschil tussen Nigeria en Bia fra kreeg slechts een minimaal plaatsje in de kranten en radio- en t.v.-uitzen dingen. „En dat terwijl de toestand erbarme- stelt mevrouw Middelkoop vast. ,Nu, na een jaar van diepe el lende en hoge nood begint het besef door te dringen, dat er iets dient te worden gedaan". De regering gaf 't Rode Kruis f 15.000,om Biafra van medicamenten te kunnen voorzien. Bo vendien zal dit kleine bedrag nog eens met f285.000 worden aangevuld. Dit kortgeleden bekend gemaakt. Nederland was indirect bij de oorlog betrokken. Ons land stuurde namelijk wapens naar Nigeria waarmee men de Ibo's te lijf ging. Deze zendingen zijn inmiddels gestopt. „Dat was een moedige daad", zei sir Louis Mbanefo, opperrechter van Bia fra, toen deze een paar weken geleden in ons land aankwam om gesprekken te voeren met vertegenwoordigers van het departement van Buitenlandse Zaken. „Hieruit blijkt dat uw regering bezorgd is om het lijden van het Bia- fraanse volk te verminderen". Deze leveranties stelden de Neder landers i'n een kwaad daglicht. Me vrouw Middelkoop: „De Biafranen waren er uiteraard helemaal niet over te spreken. En zij hebben het de hele wereld rondgebazuind. Toen ik vertrok zeiden ze nog tegen mij: Ga je volk maar eens vertellen wat zijn re gering heeft gedaan. Ik kan het goed begrijpen, dat zij ons land zo fel aan vielen". Begin juni 1967 gingen Biafranen en Nigerianen elkaar bloedig te lijf. Deze uitbarsting kwam onverwacht. „In ja nuari was er nog overleg geweest in In de noordelijke staten van Nigeria wonen een aantal volken en stammen die niet tot het negroide ras behoren. Deze vertonen veel over eenstemming met Berbers, zoals deze kameelrijder. Behalve grondstoffen voor kle ding nemen ook geweven stoffen een belangrijke plaats in op de vele markten. Hier de markt van katoenstoffen te Kano. Ghana. Daar leek het erop, dat men elkaar had gevonden. Maar Nigeria hield zich niet aan de afspraken en eis te een te groot deel van de oliereve- nuen op. Het meningsverschil leidde uiteindelijk tot de eerste aanval van Nigeria. De legers, met Westerse wa pens uitgerust, bezetten een groot deel van Biafra. Het land is thans vrij wel afgesneden van de buitenwereld. Alleen vliegtuigen, en dan nog hele kleine, onderhouden een gebrekkige verbinding met Biafra vanaf een ei landje in de Golf van Guinea. Met zo'n toestel hoopt mevrouw Middelkoop binnenkort terug te keren als er in Bia fra weer werk voor haar is in de kam pen, barstensvol met vluchtelingen. In totaal zijn er zo>n zes miljoen refu gees. „Maar als er geen taak voor mij is, dan ben ik alleen maar een opeter. Dan blijf ik hier. Wellicht dat ik hier iets beters kand doen". Inmiddels bewerkstelligde zij bijvoor beeld dat de katholieke instelling „Mensen in nood" kleren stuurt, die in Biafra zo broodnodig zijn, omdat de temperatuur tijdens de regentijd laag is en de Biafranen zich niet vol doende warm kunnen kleden. Maar er moet meer. veel meer komen om de nood enigszins te kunnen lehigen. „Er is een gebrek aan melk- en ei witpoeder. Dit tekort veroorzaakt ziek tes. Goede voeding is heel belangrijk. De bevolking leeft nu al een jaar op een minimum, omdat geen eten kan worden ingevoerd door een economi sche blokkade. Er zijn er, die één maaltijd per week krijgen". Mevrouw Middelkoop zou graag zien dat de Ne derlandse regering legernoodrantsoe- nen naar Biafra verscheepte in plaats van vechtmiddelen naar Nigeria, waar mee men nu dan pas is gestopt. Mevrouw Middelkoop verliet Biafra en haar man vrijwillig, omdat zij het advies kreeg haar 2 kinderen in vei ligheid te stellen. Het opvolgen van de ze raad kostte haar veel moeite. „Waar om moet ik 'n uitzonderingspositie be kleden", zo vroeg ik mij af. „Je voelt je deserteur als je weg gaat, vond ik. Hun kinderen kunnen ook 'niet weg". Niettemin ging zij. Haar man dacht, dat zij in Nederland veel nuttiger din gen zou kunnen doen. Hij kreeg gelijk. Show-piece In 1960 verlieten de Engelsen Nigeria, na een lange periode van koloniale overheersing .Zij waren ingenomen met de bereikte resultaten. Zij vonden Ni geria een „show-piece"de pronkka mer van de zogenaamde Common wealth. Maar sindsdien ging het in de zelfstan dige staat niet zo best. Wat mooi had kunnen zijn, werd een chaos, die ein digde in de afscheiding van Biafra en het offensief van Nigeria. Biafra lijkt de ondergang tegemoet te gaan. Nige ria houdt de schroeven klemvast. Nu nog weren de Biafranen zich, maar 't verzet eist 'n taaiheid, 'n veerkracht en 'n doorzettingsvermogen die boven 't menselijke kunnen uitgaan. Zij wor den gesteund door 'n kleine 250 Europe anen, die niet vertrokken toen de Ni- geriaanse troepen 't land binnenvielen. Bij deze Europeanen bevinden zich nog zes Nederlanders, vier artsen en twee zusters. Zij ondernemen alles om behulpzaam te zijn in het ontredderde land, dat kampt met een dagelijks stijgende ontbering van de inwoners. De angst en het wantrouwen jegens het Nigeriaanse broedervolk is groot. „Ni geria wil ons vermoorden, denkt men", zegt mevrouw Middelkoop. „Dat is hen niet uit het hoofd te praten". Nigeria drong Biafra terug op een der de van het voormalige grondgebied. En de kampen in het nog vrije deel rijzen als paddestoelen uit de grand. Honger is normaal. Mevrouw Middelkoop: „Een Nederlandse zuster, die heel haar leven erg mager was, zei: „Ik ben voor het eerst van mijn leven dankbaar, dat ik zo mager ben". Bier en Cola In 1962 arriveerde mevrouw Middel koop met haar man. die daarvoor zen dingsarts was op Timor, Indonesië, in Nigeria. Zij stond meteen oog in oog met een schijnbaar welvarend land. waar Westerse maatschappijen alles op alles zetten de bevolking voor hun produkten te winnen. En een heleboel dingen waren compleet overbodig. „Wat doet een Nederlandse brouwerij in een land waar de palmwijn goed Een groepje negervrouwen hurkt bijeen in de schaduw van een boom. Wat zij op de markt hebben aan te bieden zijn slechts eenvou dige produkten van hun stukje land. smaakt en waar de mensen nauwelijks geld hebben 't pilsner te kopen? Niet temin zagen wij overal schreeuwende slogans in de geest van: Je bent pas een vent als je bier drinkt. Ik zag er meubilair uit Holland. Sigaretten en cola uit andere landen. Allemaal din gen waarvoor men de behoefte kunst matig kweekte. Een Nlgcriaan rookte van nature niet. En cola kende hij evenmin. Maar als je de mensen zo benadert, op zo'n verleidelijke wijze, is bet dan verwonderlijk, dat zij toch gaan kopen? Een fotoapparaat was „in". Zo „in" zelfs dat een heleboel mensen met een afgesloten tasje op hun buik liepen zonder toestel. Alle maal het gevolg van de reclame. Wij zagen vreemd aangeklede mannetjes in keurige overhemden met een strop das. En zij liepen daarmee heel par mantig, ofschoon het smoorheet was. De Engelsen deden het immers ook! En dan moesten zij het toch ook wel doen? Het land barstte van de kitsch- rommcl: van al die onnodige tierelan tijnen. En die zakfnmensen bier maar verdienen." Al die mooie dingen zijn nu voor do Biafranen althans verleden tijd. Er is een nationaal kostuum: tropenpak en mensen leven al een jaar op minimum open shirt. Maar de woelingen gaan door. Hoe kan er een einde aan komen* Mevrouw Middelkoop: „Engeland trekt achter de schermen aan de touwtjes. Het gaat om de olie. Maar ook in En geland ziet men in, dat een oplossing dient te worden gezocht. Pas nog ver klaarde Lord Shephard, de Britse mi nister voor Gemenebestzaken, dat En geland wellicht genoodzaakt zal zijn 'n andere houding ten opzichte van Ni geria in te nemen onder de grote poli tieke druk van het Lagerhuis, zoals hij zei. Een kleine waarschuwing zit daar al in. Maar de steun gaat voorlopig nog door". En als die hulp abrupt wordt gestopt, rijzen er dan problemen? „Nee", zegt mevrouw Middelkoop „Dat betekent volgens mij een staakt het vuren". En dat is haar vurigste In de hal van haar tijdelijk verblijf trad zij ons voor het gesprek al tege moet met: „Er komt schot in. Biafra en Nigeria zijn het eens over de open stelling van een haven, van waaruit internationale hulporganisaties kunnen opereren". Geen schoten Maar het wachten is op de totale be vrijding. En zolang die er niet is. blijft de schrijnende situatie voortbestaan. Welvarend Nederland vangt er af en toe via de t.v. een glimp van op. maar een schok levert zo n tafreel niet eens meer op. Mevrouw Middelkoop: „Is het geen wonderlijke wereld? Men ksn zich hier opwinden omdat VVS de Amsterdammers een keer de baas is Katoenmarkt in Malumfashi, in de provincie Katsina. v) :htin Nigeria. 27 keer zo groot als Nederland, telde bij olkstelling in 63 bijna 56 miljoen inwoners. Het land grenst aan de golf van Guinee en heeft Daho mey, Niger. Tsjaad en Kameroen als buurlanden. Het ontleent zijn naam aan de grootste rivier, de Ni ger. De hoofdstad is Lagos. Formeel is Nigeria een federale republiek, bestaande uit het federale ge bied Lagos en de deelstaten Noord-. West-, midwest Oost-Nigeria. Oost-Nigeria riep op 30 mei 1967 de republiek Biafra uit. hoofdstad Enoegoe. Engels ar" U de officiële en t vens de handelstaal. De buitenlandse handel (gebasseerd op gegevens van 1986) richt zich voornamelijk op Groot-Brittanië, Ne derland en West-Duitsland. Op 16 juli 1966 werd in Dagos de overeenkomst getekent waarbij Nigeria ge associeerd lid van de EEG werd. Te Lagos is een Nederlands luchtcharterbedrijf (Aero Contractors of Nigeria (Ltd) gevestigd, dat veel werk verricht voor aardolie-exploratie en -winning. Er zijn belangrijke bierbrouwerijen, waaronder Nigerian Breweries Ltd •United African Company en Heineken). De aard oliewinning is in handen van twee maatschappijen- Shell-BP en Gulf-BP. D* Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging be staat uit een ambassade in Lagos en vice-consula- ten in Kano en Port Harcourt. Er is een Nigeriaansc ambassade in Den Haag De voornaamste bevolkingsgroepen zijn: Haoesa: de grootste bevolkingsgroep, die voorna melijk in 't noorden woont. Landbouwers, ambachts lieden en handelaars. lbo: voornamelijk in Oost-Nigeria. Landbouwers en handelaars. Bezitten door hun grotere intelligentie veel sleutelposten. Ibibo: wonen ten zuiden van het lbogebied. Veel overeenkomst met Ibo's. Foelani: wonen in net noorden. Zijn geen negroïden, maar stammen waarschijnlijk af van de berbers uit Noord-Afrika. Tiv: wonen in het grensgebied van noord en zuid Voornamelijk landbouwers. Yoeroeba: belangrijkste groep ten westen van de Niger. Landbouwers en ambachtslieden. Edo: deze in Midden west-Nigeria wonende bevol kingsgroep vertoont veel overeenkomst met de Yoe roeba. Beoefenen vooral de landbouw. Bij de staatsgreep van januari 1966 werd generaal Ironsi, een lbo, de nieuwe leider. Hij schortte de grondwet op en stalde een militair bewind in. Ironsi maakte plannen bekend voor een eenheidsstaat met een sterk centraal gezag, hetgeen aanvankelijk ieder een met instemming begroette De naijver tussen Ibo's en Haoesa's stak echter weei tic kop op toen Innsi aarzelde zijn plannen tot uit voering te brengen. Van deze besluiteloosheid maak ten emirs, hORere ambtenaren en vroegere politici gebruik om ontevredenheid bij de Haoesa's tegen d( sleutelposities van de intelligente Ibo's aan te wak keren. hetgeen in mei 1966 leidde tot onlusten. De Haoesa's richtten ware slachtpartijen onder de Ibo'<- aan, die voor het merendeel naar hun geboorteland Oost-Nigeria, vluchtten. Dat Ironsi en zijn medewer kers moesten wijken werd al spoedig duidelijk. Dil waarvan Ironsi en de militaire gouverneur van West-Nigeria de belangrijkste slachtoffers waren. Opvolger werd overste Yakoeboe Go won, die de cenheidsstaatgedachte verwierp en de toestand van voor januari 1966 een federale republiek herstelde Het leger dat voor twee muiterijen binnen een jaar aan verlies van interne discipline leed, was aanstich ter van nieuwe leshandelingen van de Ibo's, die in september en oktober 1966 een ernstige omvang na- gebeurde dan ook bij een, staatsgreep in juli 1966, De verhouding tussen Oost-Nigeria en de federale regering in Lagos werd steeds slechter. De autori teiten in Enoegoe, de hoofdstad van Oost-Nigeria, stelden een verscherpte bewaking van de grens in en droegen geen belastingen meer af. Toen Gowon de noodtoestand aankondigde en het land in twaalf sta ten verdeelde, waarbij het oosten in drie delen ge- splits en dus verwakt werd, riep Oost-Nigeria op 30 mei 1967 de republiek Biafra uit. Overste Gowon. di leider van Nigeria, mobiliseerde zijn leger en liet de havens van Biafra blokkeren. Federale troepen trokken dc nieuwe lepubliek binnen voor een veld tocht. die volgens Gowon niet meer dan vier Hagfn in jtelag wam Hst verzet ven de ibo's viel hen echter oitter tegen. Na maandenlange ge vechten waren de centrale troepen niet verder ge vorderd dan enkele kilometers. Inmiddels manoeu vreerden beide regeringen om de miljoenen guldens aan royalties van de op Biafraans gebied gevestig de oliemaatschappijen te verkrijgen. De militaire situatie werd voor de centrale regering nog ongunstiger, toen op 9 augustus 1967 in de deel staat middenwesten militairen onder leiding van Ibo- offioieren een greep naar de macht deden Uit Biafra binnengerükte troepen kwamen de opstandelingen te hulp en bezetten de hoofdstad Benin. Na een bombardement door Biaira op de centrale hoofdstad Lagos gaf het bewind order voor een „totale oorlog" tegen Biafra. Later deden zich ook in westprovincie bloedige onlusten voor, toen een deel van de Yoe- roebabevolking tegen hel bewiind van Lagos in op stand kwam. Daarna is de positie van Biafra gelei- defljjk aan steeds slechter geworden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 9