BITTERE
SLIKKEN
DROGIST
KRIJGT
georganiseerd
intellect
„hinken
lop twee
5 gedachten'
LUSTRUM VOOR
te klein voor recept, te groot voor
stophoest, nog wel goed voor 'n kater
POTJESLATIJN i
iA. NEKSLAG VOOR A.N.D.B.
VRIJ VERTAALD:
AMSTERDAM De image van de
Nederlandse drogist zal een danige
Bitwijziging ondergaan. Het beeld dat
'de klant zich van „de drogist" heeft
-«gevormd, blijkt in de eerste plaats
te zijn gebaseerd op het feit dat
men bij hem eenvoudige genees-
KHl middelen kan krijgen. Deze genees
middelen,de sfeer in de zaak (bruine
stopflessen met potjeslatijn!) en de
'8 persoonlijke behandeling, die mede
wordt bepaald door de intieme aard
„,|,van een aantal artikelen dat speci-
fiek via de drogist wordt betrokken,
geven de drogisterij een zeker
cachet. De witte jas van de drogist
geeft nog eens een extra-dimensie
aan dit beeld. Dat geheel dreigt de
drogist te ontvallen. Een en ander
in verband met het verder in wer
king treden van de Wet. op de
Geneesmiddelen, waartoe de rege
ring al weer enige tijd geleden heeft
besloten.
Tengevolge van één van de laatste be
langrijke maatregelen van bestuur
wordt bepaald dat de drogist nog maar
heel weinig van zijn vertrouwd pakket
geneesmiddelen mag verkopen. Veel
medicamenten die nu nog bij hem in
hoeveelheden van 100 en meer tegelijk
kunnen worden „ingeslagen" zullen
straks het predikaat U.A. krijgen. Het
geen zoveel wil zeggen als Uitsluitend
(U) bij de Apotheek (A) verkrijgbaar.
..De ruim 4100 drogisterijen in Neder-
land worden door deze maatregel ge-
I dupcerd. Maar In oog veel sterkere
mate de vier miljoen plattelands-
bewonen die de eenvoudige genees-
middelen juist bij de drogisterijen
konden halen. In veruit de meeste
gevallen ls in kleine gemeenten geen
apotheek gevestigd! Men zou kunnen
stellen dat de drogisterijen als kerken
over heel het land verspreid liggen. Dat
kan niet van de 850 apotheken worden
gezegd", aldus de vergelijking van de
heer J. H. Th. M. A. Erens. directeur
van de Algemene Nederlandse Drogis-
tenbond (ANDB),
In het uitvoeringsbesluit staat onder
meer de maatregel vermeld dat de
grootverpakking uit de drogisterijen
moet verdwijnen. Geen „gezins
geneesmiddelen" van 100 per doos
meer. De drogist zal de aspirines maar
in zeer beperkte hoeveelheden (min
der dan 20 stuks) aan de klanten
mogen verstrekken. Onverpakte genees
middelen zal hij helemaal niet meer
over de toonbank mogen aanreiken.
Naar de letter van de nieuwe wet zal
zuiveringszout, om maar iets onschul
digs te noemen, alleen nog maar kun
nen worden verkocht met het stempel
„alleen voor technisch en huishoudelijk
gebruik". De fabrikanten willen de
drogist echter niet in de steek laten.
Ze hebben al aangekondigd zulke losse
medicamenten verpakt te zullen gaan
leveren. Ondanks de nieuwe voorzich
tige aanpak zullen de gezinsverpakking
en de losse geneesmiddelen normaal
„vrij" ln de apotheek verkrijgbaar
blijven. En wanneer iemand bij de
drogist toch 100 Aspro's wil hebben,
kan hij bijvoorbeeld wel tien doosjes
van elk 10 stuks krijgen, zonder dat de
drogist zijn boekje te buiten gaat.
gebruik ervan gaat jaarlijks met spron
gen omhoog.
De situatie, zoals die ln het kader van
de nieuwe wetgeving is geschapen,
noemt hij „vreemd". Een hinken op
twee gedachten. „Voor de inwoners van
de grote steden zal er weinig verande
ren. De meeste van de apotheken zijn
daar namelijk gevestigd. De bewoners
van het platteland zullen echter dubbel
worden gedupeerd, doordat in de loop
der Jaren de apotheekhoudende airtsook
zal gaan verdwijnen. Discriminatie;
heel duidelijk".
Zijn grote vraag: „De apotheker mag
dan wel de gezinsverpakking blijven
leveren: doet hij het zoveel gewetens
voller dan de drogist? Hoe dikwijls is
hij in de zaak te vinden? De klanten
zijn dan ook maar afhankelijk van zijn
assistente!9). De drogist heeft net als
de apotheker al is het dan in min
dere mate -ook een gerichte opleiding
gehad en de drogist kent ook een
erecode".
Los van de verhouding drogist-apotheek,
wordt de consument naar zijn idee
vooral de dupe. Belangrijkste oorzaak
hiervan is dat de spreiding van de
apotheken veel te wensen overlaat. De
wetgever zou de drogist de verkoop
van alle geneesmiddelen wel willen
ontnemen, als hij het maar ln praktijk
kon brengen. Men kan lang niet vol
doen aan de 'vraag naar HpOthekWk
Rekening houdend met de normale
bevolkingsgroei zouden er ln de komen
de jaren een 1000 apothekers bij moe
ten komen. Zo'n groot aantal kunnen
de universiteiten nooit leveren. Binnen
vijf jaar zouden er nog 2500 apotheken
bij moeten komen", zo berekent direc
teur "Erens.
Wie zijn oor te luisteren legt in de
drogisterij wereld, zal bemerken dat het
de drogist nogal prikt dat de wet „de
drogisterij" als zodanig niet eens kent.
De wet spreekt alleen van „verkoop
plaats buiten de apotheek". De maat
regel van bestuur die waarschijnlijk in
de loop van het volgende jaar van
kracht zal worden, zal voor de drogist
zeer zeker financiële nadelen opleveren.
Niet dat er zaken in liquidatiemoeilijk
heden zullen raken, doordat de genees
middelen hem zijn ontnomen, maai*:
„Het zal merkbaar worden. De drogist
liad vorig jaar een grotere onïzéfetij-
ging dan de andere middenstanders
(13%), onze assortimentssamenstelling
is namelijk heel gezond. Maar de
geneesmiddelen trekken de klanten in
het bijzonder naar onze bedrijven...".
Naar de woorden van de heer Erens
blijken de fabrieken de moeilijkheden
van de drogist te willen verzachten. Zij
vinden levering aan louter apotheken
vooralsnog een te smalle verkoopbasis.
De samenstelling van bepaalde medi
camenten en preparaten zullen ze
zodanig wijzigen, dat de drogist ze kan
blijven verkopen. Een milligram meer
of minder kan hier wonderen doen.
Alles bij elkaar genomen, blijft de
drogist straks nog maar weinig over.
Een losse greep uit de lange lijsten
leert dat bijvoorbeeld abdijsiroop, even
als Pleegzusterbloedwijn en Haarlem
merolie niet langer in vertrouwde han
den worden geacht bij de drogist.
filosofie
„Dat zijn de eerste inconsequenties",
vindt de heer Erens. „Men had de
toestand bij het oude moeten laten,
met alleen een strenger toezicht op de
naleving van alle voorschriften t.a.v. de
geneesmiddelen of alles op recept moe
ten stellen. Nu wordt de drogist ge
discrimineerd. Ze zullen door de nieuwe
wetgeving veel klanten kwijt raken".
Volgens de directeur van de drogisten-
bond is „de hele filosofie van de
regering die aan deze voor de drogist
ingrijpende wijziging ten grondslag
ligt. geen andere dan dat alle stoffen
die gevaar kunnen opleveren bij veel
vuldig gebruik, naar de apotheek moe
ten verhuizen". De overheid is bevreesd
dat het gebruik van pijnstillere e.d. een
ba grote omvang gaat aannemen. Het
BILTHOVEN. Maarten van
Rossum liet in 1536 in Zaltbom-
mel zijn huis bouwen. Het zou
op 23 juni 1883 voor de sloop
worden verkocht, maar een dag
tevoren werd dit verijdeld. Pre
cies 85 jaar na de redding van
dit gotische gebouw, viert een
van Nederlands meest omstreden
organisaties, de vereniging van
intellectuelen, „Mensa", er zijn
eerste lustrum.
Toen oud-marineofficier mr. S. A.
l'Honorè Naber de vereniging in 1952
naar Engels voorbeeld oprichtte, barst
te er in Nederland een storm van pro
test los. Men nam het niet. Mr. l'Ho
norè Naber ontving woedende brieven,
de telefoon stond niet stil. Men verweet
hem snobisme en discriminatie. De
kranten schreven smalepd over „su
perintellectuelen", „meesterbreinen"
en „club van bollebozen" en doorgaans
werden de artikelen voorzien van de
meest fantastische spotprenten.
Bladerend door drie dikke plakboe
ken vol vergeelde kranteknipsels, die
mr. l'Honorè Naber in die vijf jaar
heeft bijgehouden, is het opvallend om
te zien hoe de mening zich na een jaar
of twee wijzigt De vereniging wordt
tuei langer gezien «de gen gevaat «om
de Nederlandse samenleving, hoewel
men toch nog altijd laat doorscheme
ren dat een dergelijke club toch ook
niet helemaal normaal kan zijn.
Mr. l'Honorè Naber lacht. „Gelukkig
is het nu afgelopen met de boze brie
ven en wordt er niet langer spottend
over ons geschreven. Overigens ben ik
wel van mening dat veel mensen ons
nog altijd als zonderlingen beschou-
Over het eerste lustrum dat de nu hon
derd leden tellende vereniging vandaag
viert, zegt hij: „In die vijf jaar is ons
wel gebleken dat deze vereniging in een
behoefte voorziet, Het is ops uiteindelijk
in de eerste plaats te doen om het con
tract dat wij onderling hebben. Wij stre
ven niet naar resultaten. Soms vinden
wij geheel nieuwe oplossingen voor be
paalde maatschappelijke problemen,
maar men zal ons geen brief aan een
of andere minister zien schrijven, waar
in wi.i hem die oplossing aan de hand1
doen. Dat zouden wij ons bovendien niet
eens kunnen permitteren, want daar is
ons aantal veel te klein voor". En dan
zwijgt hij, zoals hij dat steeds doet. Ie
mand die zeer geconcentreerd nadenkt,
alvoiens te antwoorden. De uitdrukking
op zijn gezicht heeft soms iets weg van
iemand die een zwaar examen aflegt.
Tenslotte merkt hij op: „Gek eigen
lijk dat een meerderheid nog altijd zo
belangrijk is. Het is toch veel belang
rijker om te weten welke mensen er
gens voor of tegen zijn, dan te weten
hoeveel het er zijn".
Zouden mensen met een hoog IQ bij
een stemming meer inspraak moeten
hebben dan anderen?
Mr. l'Honorè Naber„Misschien wel.
ti* san 4a raraa It ui ttnmaal
verschillend. Mensen met een hoog IQ
komen vaak tot betere conclusies",
er wordt een minuut gepauzeerd
„hoewel die conclusies meestal verschil
len als dag en nacht. Tijdens onze dis
cussieavonden is dat wel gebleken. Wij
zijn het bijna nooit met elkaar eens".
beidfeiifttnooi&toÉzuunl
die volgens de test van Catell een 7*3
heeft van 148 of volgens de test van
Wechslcr 'n IQ van 133 heeft. Ik zeg
dat maar zo, omdat men hot meestal
vreemd vindt dat iemands IQ in drie
kwartier tijd te bepalen is. Men vergeet
dan natuurlijk wel, dat het psycho
logen zijn geweest die er jaren aan ge
werkt hebben om zo'n test samen te
stellen. Wij hebben er wel eens over
gedicht om de test te wijzigen, maar
zijn tenslotte toch van mening, dat dit
onrechtvaardig tegenover de andere le
den zou zijn. Bovendien voldoet de test
nog altijd uitstekend".
één op de tien
Slagen alle mensen die zich voor de
test opgeven? Mr. l'Honorè Naber:
„Tien procent slaagt. Eens ln de paar
maanden legt 'n groep kandidaten de
taat .ii
Som» als wij hen van tevoren al getest
hebben, door hen bijvoorbeeld puzzels
te laten oplossen, is dit percentage wel
wat hoger".
Waaruit bestaan de activiteiten van de
vereniging? Mr. l'Honorè Naber: WU
houden ons bezig met alle denkbare on
derwerpen, maar maken ook tochten
naar musea e.d. De leden komen bijeen,
zo vaak als ze dat willen, en er wordt
dan gesproken over politiek, godsdienst,
planologie over de toekomst, psycholo
gie, noemt u maar op".
En dan, fijntjes lachend: „Voor ons
bestaat het probleem van vrijetijdsbe
steding niet. Wij komen altijd tijd te
kort. Verder gaan wij naar lezingen
of nodigen hoogleraren uit voor 't hou
den van lezingen over bijvoorbeeld het
alfabet, de betekenis van kleuren, de
confectie, het onderwijs, kunst en cri
minologie Heus ik denk niet dat wij
ooit uitgepraat zullen zijn".
Mr. l'Honorè Naber peinst. „Met intel
ligentie moet iets gedaan worden", zegt
hij dan. „Men moet intelligente men
sen stimuleren om to gaan studeren,
om een bijdrage to leveren voor een
betere toekomst Weet u dat verkeers
slachtoffers ln de gehele wereld ons
jaarlijks miljarden kosten? Wat ik nu
zo gek vind is, dat bijna niemand be
seft hoeveel miljarden het ons jaar
lijks kost aan intelligentie die onbenut
blljtt".
unieke plaats Inneemt. Alleen Zwitser
land kent een gelijke situatie. D«
andere buitenlandse drogisterijen heb
ben helemaal geen geneesmiddelen.
Verf en cosmetica sdjn daar bepalend
voor het assortiment Ten gevolge van
de ontwikkelingen binnen de EEG en
de harmonisatie van de wetgeving die
daarmee gepaard gaat, Ls te voorzien
dat de Nederlandse drogisterij op het
nurttyftn de gw#«mlddelenveretrekkiiig
hot loodje zal itioeten leggen.
Nog meer omstandigheden maken het
de drogist moeilijk. Met de komst van
de grootwinkelbedrijven ls er een zekere
„veralgemenisering" opgetreden ln de
middenstand. Op het ogenblik ls men
zo ver dat men de mogelijkheid onder
zoekt alle vakdiploma's af te schaffen
en daarvoor één diploma voor de hele
detailhandel in de plaats te stellen. Het
spreekt vanzelf dat men de geneesmid
delen niet ln die middelmatigheid wil
laten ondergaan.
Een nog andere factor wordt gevormd
door do moderne vestigingsbesluiten,
die allemaal in blokvorm worden ge
bracht. In verband met de geneesmid
delen moest er voor de drogisten echter
weer een aparte regeling komen.
Dit heeft er allemaal toe bijgedragen
dat de overheid rigoureus alle genees
middelen bij de „grote broer van de
gaper" heeft willen onderbrengen.
Voorshands is dat echter niet gelukt.
Het ziet er niettemin naar uit dat het
beeld van de goeie oude drogist, waar
Veel medicamenten zullen
straks het predikaat: Uitaluitend
Apotheker krijgen.
Je na elke aankoop een hoest bonbon»
netje gepresenteerd krijgt, na de on
vermijdelijke Informatie naar de ge
zondheid, aan gruzelementen zal vallen.
De drogisterij ls te klein voor recept
en te groot voor stophoest geworden
om een variant op hei tafellaken en
servet te noemen.
Toch blijft de directeur van de drogls-
tenbond van mening dat de drogist
iemand ls die zijn plaats 'ln de samen
leving waard blijft „Ik zie hem vooral
als de leverancier van de eenvoudige
geneesmiddelen. Hij heeft een opleiding
gehad die hem er bekwaam voor heeft,
gemaakt. Er ls meestal een goede band
tussen klant en drogist, dat geeft een
vertrouwelijke behandeling en is een
waarborg tegen ontsporingen. Hij is een
groot adviseur geworden. Dat geldt
evenzeer voor de andere artikelen die
zijn assortiment maken. Dc drogist van
nu is een hygiënisch-verzorger gewor
den. Voor het innerlijk van het men
selijk lichaam, maar ook voor het
uiterlijk. Juist in de tijd van vervlak
king gaan de mensen weer meer hech
ten aan een goed adviseurschap.
Daarom ben ik niet benauwd voor d*
toekomst van de drogist", aldus de heer
Erens.
P1M GAANOfiMBI
Voorzitter en oud-marine-offi
cier mr. S. A. l'Honorè Naber:
„Veel mensen beschouwen ons als
zonderlingen".
Mr. l'Honorè Naber glimlachend: „Die
vraag wordt ons vaak gesteld. Ruzie
bfttihna vtj oooifr Een gerelorm, kan hie*
rustig luisteren naar wat een atheïst
te zeggen heeft, zonder hem naar de
keel te vliegen. Verdraagzaamheid en
respect voor eikaars mening is een van
de meest elementaire aspecten om tot
een wederzijds begrip te komen. Con
tact tussen de mensen is ons enige stre
ven. Dat contact hebben wij misschien
uit egoïsme beperkt tot contact tussen
intellectuelen. Het is nog altijd zo, dat
slecnts twee procent van de Neder
landse bevolking voor het lidmaatschap
van onze vereniging in aanmerking
komt. Dat zijn iets meer dan 200.000
mensen. Men heeft ons discriminatie
verweten, maar wij gaan ervan uit,
dat wij er dankbaar voor moeten zijn,
dat wij intelligenter zijn dan de mees
te mensen. Dat wij de betrekkelijkheid
van onze eigen intelligentie moeten
Inzien en dat wij op den duur moeten
proberen de minder begaafde mensen
te helnen. Daaraan wil ik wel toege
ven dat een van de weinige dingen die
mij van de „Mensa" zijn tegengeval
len ik had dat bepaald niet gedacht
is dat gebleken is dat karakter en
intelligentie niets met elkaar te maken
hebben. Wij hebben in die vijf jaar le
den gehad met een bijzonder hoog IQ
die in hun menselijke relaties volko
men faalden. Meestal verdwenen die
dan ook gauw als ze merkten dat wij
niet een vereniging van dure vooraan-
alle leeftijden
Wat voor leden hebben zij dan wel?
Mr. l'Honorè Naber: „Binnenkort treedt
er 'n 15-jarlg kind tot onze vereniging
toe. Ons oudste lid is ongeveer 75. Wij
hebben leden van elke leeftijd en uit
alle lagen van de bevolking. Er zijn
doctoren, militairen, huisvrouwen, ju
risten, uitvinders, kunstenaars, schol le
ren en studenten onder onze leden.
Jaarlijks betalen zij dertig gulden voor
het lidmaatschap. Als zij die niet kun
nen missen betalen zij minder. Geld
mag nooit een belemmering vormen
om lid te worden".
Is de test die men moet afleggen om
toegelaten te worden in die vijf jaar
veranderd?
Mr. l'Honorè Naber: „Wij bepalen nog
altijd in 3 kwartier tijd of iemand tot
de 2 procent van de bevolking behoor^
Wanneer baby ao nodig AD-druppeltjes
moet hebben, dan zal moeder ln het
vervolg naar de apotheek moeten; het
zelfde geldt voor brandzalf, levertraan-
capsules, vitamine C-talbletten en Vicks
vaporub, om nog wat willekeurige
artikelen te noemen. De lijsten ln
het Staatsblad vermelden
duizenden namen. De dro
gist heeft niet voor niets
zeker op het platteland
een belangrijke plaats ver
worven bij de bevolking. De
zelfmedicatie, een geliefde
bezigheid in het kille Ne
derland, is daar niet vreemd
aan. Het recht op zelfmedi
catie, dat door de overheid
nadrukkelijk wordt erkend,
wordt door de drogisten als
een handzaam wapen ge
bruikt in de „strijd om de
geneesmiddelenverkoop".
„We mogen geen enkele stof
die gevaar zou kunnen op
leveren, nog langer verko
pen. Maar geen enkel geneesmiddel is
zonder gevaar. Ook het onnozelste niet.
Dat heeft de regering zich toch ook
moeten realiseren toen het recht op
zelfmedicatie is aanvaard. Men kan
met evenveel recht zeggen dat iedere
auto levensgevaarlijk ls, maar daarom
gaat men nog niet bepalen dat alleen
beroepschauffeurs op de weg mogen
komen?", altfrra de-heer Er«ne.' 1
Hij voelt duidelijk aan dat men op het
gebied van de verkoop van geneesmid
delen, hoe ongevaarlijk ook, veel ver
antwoordelijkheidsgevoel moet bezitten.
Het toenemend gebruik van pijnstillers
kan meer ongecontroleerde gevaren met
zich meevoeren. De drogist mag de
geneesmiddelen, die hij in zijn zaak
heeft, niet pousseren. De heer Erens:
„De huidige situatie ls echter zo, dat
de moderne mens bang ls ergens pijn
te hebben. Hij ls neurotisch en boven
dien wenst hij geen ongemakken meer
te verdragen. Hij rent daarom voor
iedere pietluttige pijn naar de drogist".
De heer Erens zegt goed te kunnen be
grijpen dat een en ander tot ongewens
te toestanden kon leiden.
unieke plaats
De drogistenbond heeft niet. alleen
kritiek op de regeringsmaatregelen.
Men weet dat de drogisterij, zoals
Nederland die kent, ln Europa een vrij