caballerö
S)eÊcid«se(2omcMtt
BERLIJN LEEFDE IN DE ANGST
■eHinadeR TWEEDE CANNES TE WORDEN
Paus Paulus tegen
revolutie theologie
Macbeth vóórstudie van
operacomponist Verdi
GEZAPIGE START MET MIDDELMATIGE FILM
Voedselhulp
voor Biafra
Geen garantie
voor betere
ordening
Franciscanen
aanvaarden
nieuwe
leefregel
anders
dan andere
PAGINA 2
DE LEIDSE COURANT
DINSDAG 25 JUNI 1968
D 66 bijt
terecht niet
WAT mr. Van Mlerlo betreft behoeven
socialistische politici onderling niet
king met elkaar in de clinch te liggen
of D '66 al dan niet t>U de „progressieve
concentratie" moet worden Inbegrepen.
De fractieleider van de jonge partij
wenst alleen mee te werken aan een
vooruitstrevende concentratie, wanneer
die metterdaad iets nieuws voor de
kiezers oplevert.
Daarvoor komt wel In aanmerking
een grondig veranderd partijenstelsel,
waarvoor mr. Van Mierlo een radicale
afbraak van de momentele situatie nog
steeds noodzakelflk vindt. Daarvoor
komt niet in aanmerking „een socialis-
tisohe concentratie met de radicalen en
D '66 als nevenzuiltjes", aldus zo onge
veer mr. Van Mierlo's uitspraak ter-
Onder de socialisten, die op dit mo
ment positief over een „progressieve
concentratie" spreken, zijn er heel wat
die dan in feite denken aan een met een
paar vertrekjes uitgebouwde Partij van
de Arbeid. Blijft hij bij zijn mening dan
behoeven ze op de eerste woordvoerder
van D '66 in de Tweede Kamer niet te
rekenen.
EN geltyk heeft mr. Van Mierlo.
Want wanneer dan openlijke twee
spalt daar tot dusverre achterwege ge
bleven is, heeft de Party van de Arbeid
de Nederlandse burgers toch wel laten
blijken, dat ze terzake van de nieuwe
politieke structuur vleugels telt met
wat betreft de inhoud van genoemde
structuur opinies, die even ver van
elkaar liggen als die in confessionele
partyen vóór en tijdens het optreden
van de radicalen.
Bcgrijpeiyk dus, dat D '66 niet bijt in
het aas van de „progressieve concen
tratie"; zeker niet wanneer kopstukken
van een party, die by zo'n concentratie
een rol zouden moeten spelen boven
dien nog verklaren, dat ze D '66 met
zijn pragmatisme ook maar een dubieus
gevaJ vinden.
Regie primitief
en fantasieloos
Een paar honderd medewerkers van
het Teatro La Fen ice di Venezia zijn in
het Holland Festival 1968 komen bewij
zen, dat Verdi's Macbeth niet ten on
rechte zelden uit het vergeetboek van de
opera wordt gehaald. De Italiaanse gas
ten hebben feitelijk tevens bewezen, dat
de festivalleiding bij haar op zichzelf
prijzenswaardig streven om ook in de
Italiaanse sector van het geijkte reper
toire af te stappen op het verkeerde
paard wedt. De opvoering maandag in
het Circustheater was immers musicolo
gisch niet onaardig, maar artistiek een
schot dat een flink stuk naast de roos
insloeg.
In „Macbeth" hoort men flarden mu
ziek die beschouwd zouden mogen wor
den als de schaduwen die de latere ge
nialiteit van Verdi voorafgingen. Zowel
in de aria's als het ensemblewerk ko
men herhaaldelijk fragmenten voor, die
Verdi later in rijpere opera's uitgewerkt
heeft. Maar in Macbeth is vrijwel alles
meer vóórstudie dan artistiek volwaar
dig resultaat.
Het ergste is dat Verdi heeft moeten
werken met een onmogelijk uittreksel
waarmee Piave en Maffei gepoogd heb
ben Shakespeare handzaam voor de mu-
ziekdramatiek te maken. De hele opera
verloopt met horten en stoten; geen scè
ne loopt logisch in de volgende over.
BIJ Shakespeare's stukken wisselt de
acène natuurlijk ook steeds, maar de
grote Brit heeft toch een heel wat ga
ver werkstuk voor het toneel afgeleverd,
dan Verdi en zijn librettisten voor de
Nu was gisteren het ergste, dat de
als regisseur toch niet onbekende Adolf
Rott óf van de regie van Macbeth niets
heeft weten te maken, óf op de Venetia-
nen geen rat heeft weten te krijgen. Het
toneelbeeld was eenvoudig slaapverwek
kend; de hoofdfiguren kwamen niet ver
der dan stereotiepe opstellingen en ge
baren; het koor kwam niet ver uit bo
ven het niveau van een kinderoperette.
Wie dit moet vergelijken met vroegere
festivaluitvoeringen aan Verdi gewijd
(Othello en Aida bijvoorbeeld) kan al
leen maar weemoedige herinneringen
koesteren.
Muziek bracht het Teatro La Fenice
natuurlijk een beter produkt. Francesco
Molinari Pradelli is een oude rot in het
Italiaanse operavak en met name aan
de prestaties van het orkest viel te mer
ken, dat hij het receptenboek van Ver
di door en door kent. Ook vocaal waren
er goede onderdelen: de Amerikaanse
Elinor Ross heeft niet altijd een mooi
timbre, maar een krachtige sopraan
stem die jammer genoeg te veel op
groot volume wordt ingesteld. Ook Sil-
vano Carroll in de titelrol viel niet te
gen, mits men maar niet op zijn acteren
lette. Trouwens, we hebben gisteravond
in het Circustheater bij herhaling de
ogen maar „op de plaats rust" gegeven
om alleen met de oren bij Verdi te blij
ven. Op die manier viel er immers he
le scène lang meer te genieten, aange
zien men zich dan niet aan de scènische
vormgeving geboefde te ergeren. Het
koor viel feitelijk wel een beetje tegen;
het zong niet beter dan het koor van de
Nederlandse Opera in zijn beste tijd en
was opvallend afhankelijk van een mee-
dirigerende souffleur.
We vinden het vanzelfsprekend plezie
rig ook dit jeugdwerk van het latere ge
nie Verdi in eigen omgeving te hebben
kunnen zien en horen. Tenzij een regis
seur meer van de handeling weet te ma
ken dan het resultaat waarin Adolf Rott
is blijven steken, mag het wat ons be
treft bij deze kennismaking blijven.
Jamnier dat „La Fenice di Venezia"
zich op deze manier in Nederland heeft
moeten presenteren.
G. v. L.
P. C. Hooftprijs
voor Lucebest
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG Minister M. Klompé
heeft de staatsprijs voor letterkunde (de
P. C. Hooftprijs) 1967 toegekend aan Lu-
cebert, (pseudoniem van L. J. van
Zwaanswijk) voor zijn gehele letterkun
dige oeuvre.
Dc uitreiking van deze 'letterkütitilge
prijs zal op verzoek van de auteur in
kleine kring plaatsvinden en wel ten de-
partemente op donderdagmiddag 27 juni
1968. De jury, die de minister bij het
toekennen van deze prijs van advies
heeft gediend, bestond uit: prof. dr. K.
Meeuwesse, lid en voorzitter, Ellen War
mond, H. C. ten Berge, C. Buddingh',
C. J. E. Dinaux, H. Oosterhuis en K.
Schuur, leden, err H. J. Michael, secreta
ris.
(Van onze filmredactie)
BERLIJN De grote vraag, die de
Duitse filmjournalisten de laatste we
ken heeft beziggehouden was wel: wordt
de Berlinale een tweede Cannes? Zo de
festivalleiding met hetzelfde probleem
zat, dan liet zij er weinig van merken.
Kort voor de opening van de achttien
de Berlinale verklaarde festivaldirec
teur dr. Bauer nog in een interview:
„Wij vertonen goede films". Een nogal
ontwijkend antwoord, daar de vraag luid
de: „Verwacht u in Berlün ook ongere
geldheden van de zijde van links geori-
enteerde studenten?"
In de dagen voor de opening gonsde
de lucht van geruchten. Studenten zou
den de grote Mercedes-ster boven het
Europe Center weghalen en vervangen
door een rode vlag en een „sit-in" in
het gebouwencomplex zelve houden om
het festival te ontregelen. Jean Luc Go-
dard zou overkomen om net als in Can
nes een protestactie tegen de festival
leiding te regelen etc. etc. Twee astro
logen werden ingeschakeld, die met de
horoscoop van dr. Bauer in de hand de
kritieke dagen van het festival bepaal
den; in het uiterlijk zo rustige Berlijn
was vrijdagmiddag iedereen even be
nieuwd hoe het op de openingsavond
zou aflopen.
Immers, na Knokke, dat op de laat
ste dag ontaardde in een Vietnam-de-
monstratie, Oberhausen, waar Duitse
filmers protesteerden tegen het terug
trekken van het werk een hunner colle
ga's, Cannes en Pesaro waar de voor
stellingen werden gestaakt voor politie
ke discussies, hadden alleen de Oosteu-
ropese filmfestivals van Krakau en Kar
lovy Vary het tot een vreedzaam einde
gebracht.
Welnu, Berlijn is vreedzaam ja bijna
gezapig gestart. Niet in het minst door
de uitgebreide veiligheidsmaatregelen
die men in en om de grote Kongress-
halle had getroffen. Insiders herkenden
onder de vele in smoking gestoken ge
nodigden bekende Kripo-figuren en de
minder ingevoerden konden zo nu en dan
een levensgrote herdershond op het ter
ras boven de ingang ontdekken, belang
stellend het gedoe beneden hem gade
ALGEMENE STOELENDANS
Zo er toch enige deining op deze
openingsavond ontstond, dan lag dit aan
de festivalleiding zelf, die alle genodig
den twee rijen meer naar voren schoof
dan zij rechtens hun gereserveerde
plaats mochten zitten. Ouvreuses deel
den dit de gasten mede. Maar aange
zien zij te gering in aantal waren om
iedereen te woord te staan en velen
zelf hun plaats reeds hadden opgezocht
ontstond al spoedig onder een babylo-
nische spraakverwarring een algemene
stoelendans, die ruim een kwartier ver
traging van de voorstelling opleverde.
Berlijns regerend burgemeester Klaus
Schutz opende in enkele woorden het
festival. Eerst had hij in het geheel niet
willen spreken, maar toen de schijnwer
pers dwingend een vijftal minuten op
een verlaten podium gericht bleven,
zwichtte hij maar maakte het wel zo
kort als beleefdheidshalve maar moge
lijk was.
Voordien had Senta Berger gehuld in
een lange, klokvormige japon met in
paars, rood en groen uitgevoerde
Jugendstil-motieven de persfotografen
bezig weten te houden, totdat Romy
Schneider de Kongresshalle binnen stap
te en in een eenvoudig wit avondjurkje
waar men de prijs niet van afzag, de
show stal.
Geen der fotografen had belangstelling
voor gerenommeerde filmschurken als
Werner Peters vele malen Nazi-offi
cier in Amerikaanse en Duitse films
en Ferdy Mayne, de vampier uit Roman
Polanski's „Met jouw tanden in mijn
THE ERNIE GAME
De hoofdfilm op deze exclusieve ope
ningsavond met een koud buffet op
rekening van de burgemeester na
was de Canadese inzending „The Ernie
game", een film over een geestelijk
uit zijn evenwicht geslagen jongeman,
een kruising tussen „Morgan" en „Char
lie Bubbles". Niet interessant genoeg
om ons anderhalf uur bezig te houden
ondanks goed spel van de hoofdrolver
tolker Alexis Kanner. Wie hem later
Alexis Karmer en Judith Gault in „The Ernie Game".
even ongewassen als in de film slun- I De Berlinale is gestart. Rustig, of
gelig tussen de koude buffelten zag be- wachten de studenten en demonstranten
wegen, vroeg zich echter onwillekeurig soms op het moment dat de waakzaam-
af óf het wel spel was. heid even verslapt?
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG Minister Luns (Buit.
Zaken) heeft meegedeeld dat er met de
ministers voor Ontwikkelingshulp en
voor Landbouw en Visserij overleg gaan
de is om 285.000 gulden beschikbaar te
stellen voor voedselverstrekking aan
Biafra. De minister antwoordt dit op vra
gen van het Tweede-Karmerlid Ruygers
(PvdA). De heer Luns zegt dat de re
gering niet weet hoe groot de behoefte
aan medicamenten en voedsel in Bia
fra is. Aan het Rode Kruis is 15.000 gul
den voor medicamenten ten behoeve van
Biafra beschikbaar gesteld.
Zes maanden
voor poging tot
doodslag
MAASTRICHT (ANP) De rechtbank
in Maastricht heeft de 45-jarige L. van
't H. uit Hoensbroek veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf, voorwaarde
lijke terbeschikkingstelling van de rege
ring en ondertoezichtstelling van een
psychiater, omdat hij begin van dit jaar
'lijmscherpc dolk
VATICAANSTAD (KNP) Geweldda
dige revolutie is geen oplossing voor een
miserabele toestand. Het is een Illusie te
denken dat men met gewelddadige mid
delen op een stormachUge manier snel
een eind kan maken aan sociale noden.
Dat was de stelling, die de Paus gisteren
via de kardlmlen die hem kwamen ge
lukwensen met zijn naamdag (Joannes
de Doper), aan de wereld bekendgemaak.
Hij loopt daarmee vooruit op de rede die
hij van plan is voor de Zuidamerikaanse
bisschoppen te houden op ?5 juli als hij
het eucharistisch congres in Bogota zal
bijwonen.
De veelbesproken vraag die ook on-
wondingen aan de langs op het pastoraal concilie
(ADVERTENTIE)
ROOSENDAAL (KNP) Negentien
hoofdbesturen van franciscaanse con
gregaties in Nederland hebben op bun
vergadering In Roosendaal met algeme
ne stemmen besloten een gemeenschap
pelijke leefregel te aanvaarden. De ont
werptekst, opgesteld door een commissie
van de franciscaanse samenwerking in
Nederland werd in het najaar van 1967
in circa 390 plaatselijke gemeenschappen
van zusters en broeders doorgesproken
en van tekstwyziging voorzien.
Tijdens de bijeenkomst van de hoofd
besturen te Roosendaal werd de defini
tieve tekst goedgekeurd. Deze gemeen
schappelijke leefregel gaat in 19 congre
gaties, die samen circa 9000 zusters en
broeders tellen, de sterk verouderde en
gedetailleerde wetgeving vervangen.
De nieuwe leefregel gaat consequent
uit van de erkenning van ieders persoon
lijke verantwoordelijkheid en kiest uit
drukkelijk voor een democratische op
bouw van religieuze gemeenschappen en
een collegiaal bestuur ervan. De leef
regel doet In wijze van beschrijven aan
de Nieuwe Katechismus denken. De sa
menstellers hopen op een spoedige ker
kelijke goedkeuring die naar hun zeggen
geen moeilijkheden zal opleveren.
Het hoofdstuk over vorming en oplei
ding in de leefregel is nog niet in een
definitieve tekst opgenomen, daar men
in deze nog wacht de ruim gestelde voor
schriften uit Rome. Op 25 juni vergade
ren dc generale oversten hierover we
derom met kardinaal Antoniutti, dc pre
fect van de congregatie der religieuzen.
Nederland ter sprake kwam en spoedig
ook op de vergaderingen van de Wereld
raad van Kerken aan de orde zal komen,
is voor de Paus reeds een uitgemaakte
zaak: geweld biedt geen enkele garan
tie dat er een betere ordening uit zal
voortkomen. De geschiedenis is daar om
het te bewijzen. Wat volgens de Paus
wel vast staat is, dat een nieuwe sociale
orde, zoals die in Amerika zo broodnodig
geacht wordt, alleen tot stand kan
komen na een grondige voorbereiding, die
geruime tyd in beslag zal nemen.
De Paus ging met name in tegen die
socialogen, die in toenemende mate be
ginnen vol te houden, dat gewelddadige
revolutie de enige methode is, die een
oplossing voor de noodtoestand in Zuid-
Amerika kan brengen. Die gewelddadige
revolutie moet dan gericht zijn tegen het
geïnstitutionaliseerde gezag.
Zonder zich nader uit te spreken over
de vraag of misschien het geweld niet in
feite al bestaat van de zijde 'van de ge
vestigde orde, veroordeelde de Paus
degenen die spieken van een theologie
van de revolutie en een "theologie van
het geweld, waarvoor men argumenten
vanuit het christendom aandraagt.
Ik heb alle begrip voor de hardheid
van menige situatie zo zei de Paus let-
teriyk. „Ik ben minstens zo gevoelig als
ieder ander mens voor de kreten van
nood van hen, die in de ellende ritten.
Zij komen uit alle delen van de aarde.
Mijn ambt alleen al verplicht mij de
vrijmoedige spreekbuis te zijn van een
toenemende drang naar rechtvaardigheid,
die zich bij de grote massa begint te
openbaren".
Maar de Paus achtte zich ook ver
plicht erop te wijzen dat er van geweld
geen blijvend succes te verwachten is.
constante kwaliteit
Toneelspeelster en TV-ectrlco Kitty. Court»!»
25 STUK3 f 1,80-EEN UURENS PRODUCT
AVRO's Televizier werd gisteravond
geheel in beslag genomen door een
documentaire over rassendiscriminatie
in ons land. Ook by de AVRO dus
verwatering in een rubriek, die nieuws-
achtergronden behoort te geven, door
ervoor in de plaats een minder aan
actualiteit gebonden documentaire te
stellen. Dat. terwyi er toch nieuws
genoeg is; voorbeelden: de Boercn-
partijdige moeilijkheden, een gesprek
met de instantie die het zoeken naar
Marianne Wijfje liet stopzetten en de
peuter daarmee ten onrechte voor dood
verklaarde of de nieuwe Indonesische
maatregelen in West-Irian.
We plukken slechts een paai mogelijk
heden, die zelfs in vakantietijd met
u'n minimum aan „mankracht" aan dc
orde gesteld zouden kunnen worden.
Waarmee we niet willen zeggen, dat
we een documentaire over rassen
discriminatie bij ons overbodig acht
ten. Die discriminatie bestaat en elk
verzet daartegen, ook via de t.v.-achten
we waardevol. Tekenen we erbij aan,
dat we de AVRO-produktie wat zwart
gallig vonden, omdat vrijwel alleen
extreme discriminatiegevallen werden
getoond Dat gaf een vertekend beeld,
naar wij menen te weten. Voor de en-
quêtte die namens de AVRO werd in
gesteld, geven wij niet veel Omdat
het aantal ondervraagden (500) aan de
lage kant was om representatief te
kunnen zijn en ook omdat de vragen
zelf ons te suggestief leken om er ver
antwoorde conclusies uit te kunnen
trekken.
Om verschillenre redenen hebben we
geboeid gekeken naar Bob Roo.vens'
reportage van een optreden van Aretha
Franklin. Op de eerste plaats om de
artieste zelf. die in hel zweet haars
aanschijns (zeer letterlijk!) werkte om
nagenoeg onverstaanbare geluiden te
produceren. Op de tweede plaats om
haar publiek, dat voor een deel nogal
lauw reageerde, maar voor een ander
deel een soort mysterieus feest aan het
vieren was, waarbjj dc aanwezigheid
van Aretha een louter toevallig bijver
schijnsel leek te zijn. Voer voor psycho
logen leek het ons. Jammer, dat de
AVRO er niet een als nabeschouwer
liet optreden.
V«
NEDERLAND I
STER
reclameuitzendingen
om 18.55, 19.03, 19.56
en 20.16
NTS:
18.50 uur:
Barend de Beer
19.00 uur:
Nieuws in het kort
KRO:
19.06 uur:
De museumdief,
tekenfilm
19.12 uur:
Spitsuur, jeugd
programma
NTS:
20.00 uur:
Journaal
KRO
20.20 uur:
De wouw met de
blinddoek,
documentaire
21.10 uur:
De wrekers, tv-serie
22.00 uur:
Vanavond in
Nieuwspoort
NTS
22.30 uur:
Tweede journaal
NEDERLAND II
STER
reclameuitzendingen
om 18.55 en 20.16
NTS
18.50 uur:
Barend de beer
19.00 uur:
Nieuws in het kort
19.03 uur:
Internationaal
agrarisch nieuws
19.15 uur:
Van gewest tot gewest
19.35 uur:
Holland Festival
Magazine
20.00 uur:
Journaal
20.20 uur:
De dubbelspion,
tv-serie
21.10 uur:
4 e symfonie van
Robert Schumann
22.10 uur:
Tweede journaal
Televisie morgen
NEDERLAND I
i.AVRO
De met aangegeven programma's zyn kleurentelevisieprogramma's.
HILVERSUM I t
AVRO
20.45—21.20 uur:
Mijn naam is Cox,
luisterspelserie
NRU
22.55—23.55 uur:
Nederlandse muziek in
de komende 14 dagen
KRO
20.5521.50 uur:
Operaconcert
23.00—23.30 uur:
Kansen na twintig
jaar, impressie
RADIONIEUWSDIENST
HILVERSUM I: 7.00,
8.00, 11.00, 13.00, 16.00,
18.00, 19.30, 22.30, 23.55
HILVERSUM II: 7.00,
7.30. 8.00, 8.30, 12.30,
18.30, 22.30, 23.55
HILVERSUM III: Elk
heel uur vanaf 9.00
HILVERSUM I
ingsollsten:
(gr): klass
veg?n" P"2°4l
nuzlek. 18.45 Sportk ro
nken. 18.55 Grammofoon-
jpsbelangen voor de Mid-
uzlek.^ (20.45^ Boekbespreking).
WOENSDAG
HILVERSUM I (402 m) - VARA:
Nieuws en ochtendgymnastiek. 7.20 Soci:
tisch strijdlied. 7.23 Stereo: Lichte gr
moloonmuziek. (7.30-7.35 Van de voorpagl
VPRO: 7.54 Deze dag. VARA: 8 00 Niet
reo: Meisjeskoc
ding. 17.15 Stereo: Lichte grammofoonmu-
ziek. 17.50 Overheidsvoorlichting: Hoe gaar
HILVERSUM in (240 i
•ugci 17.00 Nieuw
1.00 Nieuws 11.02
i-o Kc-1 k orgel concert o
2.21 Voorhet platteland
3.25^0rgelconcert: lichte
vroor de kinderen.
liedjes. VARA: 17.24
S.O.S.-berichten.
HILVERSUM II (298 m)
Stereo: Klas
Sphinx: gevarieen
thuis: programma
het land: 12.28 Mededelingen
uinbouw. 12.30 Nleui
Onderzoek naar
bouwvakker
van toekomst
DEN HAAG (ANP) - Het economisch
instituut voor de bouwnijverheid te Am
sterdam begint bini .•n'.ort onder leiding
van prol. di A Hendriks met een on
derzoek naar dc ontwikkeling van de
behoefte aan werknemers in dc houw.
De stichting vukopleiduig bouwbedrijf,
die al sinds 1946 de taak heeft om jonge
mensen in de verschillende vakken in
het bouwbedrUf te bekwamen, heeft het
initiatief genomen om nu eens weten
schappelijk te .aten onderzoeken „waar
het heen gaat met de bouwvakarbeider
Hoeveel timmerlieden en metselaars zul
len er in de toekomst nodig zijn? Hoe
gaat de ontwikkeling van de moderne
bouwberoepen in de systeembouw, de
industriële bouw, de mensen, die de vele
kostbare machines op de bouwplaatsen
bedienen en onderhouden, de vakmensen,
die allerlei soorten plastics verwerken?
Naast deze vragen, zo meent de stich
ting, kunnen zelfs wel geheel nieuwe be
roepen ontstaan.
