ANGST
ALS
SLECHTE
RAAD
GEVER
EUCHARISTISCH CONGRES
EEN SOCIALE BLUNDER
Steeds meer revolvers in Amerika
GEWELDDAAD,
statussymbool van de mislukten
ZATERDAG 15 JUNI 1968
Wrijving tussen Bogota en Rome
Drie jaren van intense voorbereiding, verkapte stryd tussen Rome en Zuid
amerikaanse bisschoppen (CELAM) en een reeks van onopgeloste vraagstuk
ken en onzekerheid zijn de omstandigheden, waaronder de tweede Latyns-
Amerikaanse bisschoppenconferentie op 26 augustus in Medellin in Colom
bia samen zal komen. Paus Paulus zelf zal enkele uren de conferentie voor
zitten, duidelijk met de bedoeling om de bisschoppen ertoe te krijgen, dat
zij eensgezind hun waarlijk evangelische houding tegenover de ellende van
kerk en maatschappij in Latijns-Amerika zullen bepalen. Kennelijk ook om
de buitenwereld duidelijk te maken, dat het gesloten front van de katho
lieke Kerk in heel de wereld, maar voornamelijk in de wetenschappelijk
en economische sterke werelddelen, de zaak der armoede en onderontwik
keling in dat continent ernstig en vastbesloten wenst aan te pakken.
Kerk van
de armen
met goud
behangen
De vele sociologen, economen, kenners
van de situatie van Kerk en maat
schappij in. de landen van Zuid- en
Midden-Amerika, die met steeds gro
tere belangstelling de gebeurtenis van
Medellin volgen, wijzen erop, dat na
vele jaren van blindheid en conserva
tisme, de Kerk in Zuid-Amerika in
ieder geval wakker is geworden. Bis
schoppen, priesters, religieuzen en le
ken zijn zich eindelijk bewust gewor
den, dat de Kerk haar houding grondig
moet wijzigen tegenover zichzelf en
tegenover de maatschappij
Padre Perez Ramirez O.F.M., een der
bij de voorbereiding betrokken socio
logen, wees er bij een kort oponthoud
in Nederland op, dat de 200 afgevaar
digde bisschoppen en enkele klooster
oversten, die de conferentie mee zullen
maken, te beslissen krijgen over de
volgende vex-gaderingen:
1. de Kerk zal actief tegen de sociale
onrechtvaardigheden moeten gaan op
treden, het onx-echt met naam en toe
naam noemen, hervoi-mingen aangeven
en aan die hervormingen meewerken;
2. de Kerk zal de hardnekkige illusie
moeten opgeven dat Zuid-Amerika ka
tholiek is en zal positief moeten staan
tegenover de macht van andere levens
beschouwingen, tegelijk zal zij vanuit
een eerlijke evangelie-opvatting, de
mens en de wex-eld rond hem en ook
zichzelf meer menselijk leren bekijken;
3. de Kerk zal zichzelf moeten her
vormen, arm zijn met de armen, mee
werken met bestaande instellingen in
plaats van alles op eigen houtje te
doen, het volk betrekken in het werk
van de Kerk en het ambt binnen de
Kerk stoutmoedig losmaken van de
oude formules en aanpassen aan de
nood van deze tijd met nieuwe ambts-
Ongeveer 200 bisschoppen van
Latijns-Amerika zullen op 26
augustus in Medellin in Colum
bia bijeen zyn voor het tweede
congres van het Latijns-Ameri
kaanse episcopaat. De Paus zal
zelf de openingszitting voor
zitten. Daarna zal het voorzitter
schap worden overgenomen door
drie kardinalen: Juan Landazuri
Ricketts, aartsbisschop van
Lima, Antonio Samoré, voor
zitter van de pauselijke commis
sie van Latyns-Amerika (CAL)\
en Avelar Brandao Vilela, aarts
bisschop van Teresina en perma
nent voorzitter van de Zuidameri-
kaansc bisschoppenconferentie
(CELAM).
Drie grote onderwerpen zullen
op de conferentie worden be
handeld: de sociaal-culturele cn
godsdienstige realiteit van
Latyns-Amerika, een ontwikke-
l'lngsthcologie, waarin de nor
men van het concilie en de en
cycliek Populorum Progressio
zyn verwerkt en voorts pastorale
problemen, die eventueel kunnen
worden uitgewerkt door natio
nale conferenties. De conferentie
is niet door de CELAM bijecn-
gei-oepen, maar door kardinaal
Samoré, in opdracht van de
pauselijk staatssecretaris,
kardinaal Cicognani. Rome
heeft zowel de voorontwerpen
als het huishoudelijk reglement
goedgekeurd, en ook de beslui
ten worden pas van kracht na
pauselijke goedkeuring.
Aan de hand van de documenten
en de mededelingen van geraad
pleegde experts wordt hiernaast
een beeld gegeven van de kan
sen van deze conferentie, die
nagenoeg samenvalt met het
eucharistisch congres, dat in de
Columbiaanse hoofdstad Bogota
wordt gehouden.
Dit concrete programma,
hoopt, dat de Zuidamerikaanse bis
schoppen er achter zullen gaan staan,
wordt door de Paus volkomen gedekt.
Het betekent een enorme vooruitgang
sinds de eerste bisschoppenconferentie
die in 1956 in Rio de Janeiro werd ge
houden, toen de 96 daar verzamelde
bisschoppen nog geen flauwe notie
hadden hoe zij uit de kerkelijke en
maatschappelijke ellende zouden kun
nen loskomen.
Het is vooral de lekenbijeenkomst van
Mar del Plata in 1965 geweest, die de
bisschoppen van hun falen als leiders
heeft trachten te overtuigen en de ba
sis gelegd heeft voor conclusies, die
toen vertwijfeld onder de tafel gewerkt
zijn, maar nu opnieuw en met steun
van de Paus ter tafel komen. De bis
schoppen hebben tot 1 mei kans gehad
er hun mening over te zeggen en kun
nen nu geen verstoppertje spelen, zij
moeten kleur bekennen.
Kwade kansen
Terwijl de Kerk en velen buiten de
Kerk met belangstelling het resultaat
van Medellin afwachten, heerst in
brede kringen van deskundigen, ver
tegenwoordigers van alle episcopaten,
een grote terughoudendheid. De con
ferentie van 200 bisschoppen heeft te
maken met een hele reeks factoren, die
elk op zich de mislukking geheel of ge
deeltelijk kunnen bevorderen.
Reeds het ontstaan van deze tweede
bisschoppenconferentie heeft een wry-
ving achter de schermen te zien gege
ven, die hier en daar kwaad bloed heeft
gezet. Terwyl het initiatief tot deze
byeenkomst aanvankelijk geheel bij de
Zuidamerikaanse bisschoppenconferen
tie lag (C.E.L.A.M.), heeft Rome zich
daarvan al spoedig meester gemaakt. De
z g. pauselijke commissie voor Latyns-
Amerika (C.A.L.) onder leiding van
kardinaal Samoré strijdt al jaren om
de invloed op de Kerk in Zuid-Amerika
aan zich te trekken. Gevolg is geweest,
dat deze commissie het zo heeft weten
te spcleu. dat de Paus (dus Rome) de
conferentie van Medellin bijeenriep cn
dat Rome de nodige eisen stelde, waar
bij de Zuidamerikaanse bisschoppen als
organisatoren mochten optreden.
Talloos zijn de bewijzen, die aantonen
hoe kardinaal Samoré zijn invloed heeft
weten te garanderen. Hij is medevoor
zitter, hij heeft de uitnodigingen ge
stuurd, hij mag speciale deskundigen,
ook uit Europa, uitnodigen en tenslotte
■zullen besluiten van de confei-entie al
leen rechtskracht krijgen na goedkeu
ring van de Paus, i.e. de Romeinse in
stanties.
Achter deze machtstrijd steekt een
ernstig conflict, dat al jarenlang latent
voortduurt. Rome wenst de volgorde en
het marstempo in Zuid-Amerika te be
palen, daarbij naar de zin van vele
bisschoppen juridiseh-kerkelijk den
kend en steunend op een groot aantal
conseivatieve Zuidamerikaanse bis
schoppen, die op hun beurt weer door
de vele nuntii, vooral die van Colom
bia, worden bijgevallen.
Een andere kwade kans ligt in het
Zuidamerikaanse establishment dat bij
vele regeringen, met uitzondering van
Chili, heerst en dat hervormingen niet
of matig bevordert of zelfs met geweld
tegenhoudt. Aan hun zijde hebben die
regeringen de heersende klasse, die
vaak het pai'lement en zelfs de hiëi-ar-
chie beheerst. Dit is niet zo verwon-
dei-lijk, omdat de meeste bisschoppen
uit de leidende sociale groep voort
komen.
Tenslotte ls er de niet te verwaarlozen
Paus Paulus zal in Latyns Amerika
opnituw worden geconfronteerd met
de armoe, zoals dat gebeurde in Bom
bay, waar hy met kinderen de maal-
tegenstand die men bij de misdeelden
zelf vindt, waar apathie en onkunde
vaak iedere poging tot zelfvex-heffing
onmogelijk maken.
Sociale blunder
Onder de tegenwerkende factoren
noemen vrijwel alle sociologen het
charistisch congres zelf, waar de Paus
persoonlyk aan zal deelnemen. Men
schroomt niet dit een blunder te
men Want in de geest van de interne
vernieuwing, die ten grondslag moet
liggen aan de grote bisschoppenconfe
rentie, ligt juist de afkeer van
triomfalisme en de terugkeer naa
berheid cn armoede. Het is aan
kanten duidelijk, dat dit eucharistisch
congres, waarvan velen zeggen dat het
archaïsch is, juist de Kerk in haar
slechtste vorm van glorie te kyk zal
stellen. Feestelijk uitgedoste bisschop^
pen, behangen met goud en juwelen,
zullen prikkelend werken.
De Paus die tegen zijn wil gefêteerd
wordt met een eigen luxe auto en eer
eigen helikopter van een Noordameri
kaans concern en die door staatshoofden
(onderdrukkers) wordt begroet, zal moei
lijk kunnen waarmaken, dat de Kerk
een Kerk der armen en voor de armen
is. En dat zal nog ei-ger worden, wan
neer inderdaad - het organisatiecomité
de 80 Mercedessen krijgt ten behoeve
van het vervoer der bisschoppen,
waarom het bij buitenlandse vasten
acties gevraagd heeft.
Kwade of gemiste kansen bestaan ook
hierin, dat de meer dan honderd mil
joen katholieken op geen enkele wijze
actief bij de voorbereidingen betrokken
zijn en zich niet hebben kunnen uit-
spi-eken over dit enorme programma.
Een mislukte kans is ook, dat met veel
omhaal delegaties van leken zijn uit
genodigd, maar in feite de besten ter
zijde geschoven zijn, immers juist zij
weigeren in het „georganiseerde leken-
apostolaat" (de jaknikkers der bis
schoppen) zitting te nemen. Kwade
kansen zitten hierin dat men de dwaas
heid begaat een president van Colom
bia op zijn eigen verzoek toegang te
verlenen tot de confeientie om deze als
toehoorder te mogen bijwonen, als men
een gi-ondige hervoiming van het ambt
in de Kerk wenst als noodzakelijke
voorwaarde voor herleving onder het
wakend oog van de C.A.L. en de nun-
i geen uitspraak kan
?r al of niet geoor-
revolutionair optreden
tegen de onderdrukkers.
Deskundige waarnemexs staan dan ook
tamelijk pessimistisch tegenover de
hoge verwachtingen, die de stapels pa-
piei'en en vaak uitstekende rapporten
ter voorbereiding van deze conferentie
willen wekken. Het pessimisme va
rieert van terughoudendheid tot de
zekerheid dat de conferentie gedoemd
is te mislukken.
Maar zelfs al zou er veel van de goede
voornemens en plannen veiloi-en gaan,
dan nog zal deze confei-entie de situa
tie in Zuid-Amerika hebben blootge
legd en de Kex-k openlijk in gebreke
hebben gesteld. De wereld zal dan dank
zij een open vei'slaggeving weten, welke
bisschoppen, priesters en leken aan de
kant van de vooruitgang staan.
i ook als r
of durft doen i
loofdheid
(Van een onzer redacteuren
„De revolver. Dat is geen
Amerikaanse uitvinding, maar hü
is sinds lang een Amerikaanse
instelling". Dit heeft de
Amerikaan dr. John Spiegel,
directeur van het centrum aan de
Brandeisuniversiteit, dat zich
bezighoudt met de studie van het
geweld, dezer dagen gezegd.
„Dc bevolking in haar geheel
weet dat zy geweld kan verwach
ten", vervolgde Spiegel.
„Daarachter zit het Amerikaanse
revolvcrfetisjisme en het besef,
dat een revolver zyn nut heeft
by het uit de wereld helpen
van een conflict".
Dr. David Abrahamsen, een
New Yorks psychiater, die veel
vuldig door de justitie wordt
geraadpleegd, zei: „Geweldplegcn
met een revolver is typisch
Amerikaans. Wy leven nog steeds
met de legende van het
Wilde Westen, waar handelend
optreden de gemakkelijkste oplos
sing vormde. Aan de grens
losten de kolonisten hun proble
men met een revolver op".
Is dit het antwoord op de vraag
die deze week de hele wereld
heeft beziggehouden? De verkla
ring voor wat vorige week
in Los Angeles is gebeurd:
de moord op Robert F. Kennedy?
En voor wat eerder in de
Verenigde Staten is gebeurd?
Dc moord op Martin Luther King?
Op John F. Kennedy?
Op Malcolm X, de leider van de
„Zwarte Moslems"? Op naad-
leider Lincoln Rockwell?
Is het de verklaring voor een massa
moord in Chicago op een groepje jonge
verpleegsters? Of voor het gedrag van
de student Whitman, die vanuit een
hoog gebouw vijftien voorbijgangers
doodschoot, na eerst zijn vrouw en
moeder te hebben gedood? De verkla-
ring voor de dood van hen die nage
noeg jaarlijks--vallen in gewelddadige
rassem-ellen?.
Het is niet eerlijk en bovendien niet
overtuigend om de vraag: is Amerika
de Dikkelhai-de maatschappij, waar ge
weldpleging aan de orde van de dag
is?, te beantwoorden met: ja, want.
de Amerikanen zijn in de grond van
hun hart nog de halfgeciviliseerde
cowboys, die met hun kogels de prairie
veroverden. Wie hiermee de zaak als
afgedaan beschouwt, oveu-schat het be
lang van een folklore.
Waarmee weer niet gezegd wil zijn
dat er niet een stuk cowboymentaliteit
in de Verenigde Staten leefï. Die is
er zeer zeker, dat bevestigen talrijke
psychologen en wetenschapsmensen in
Eux-opa en in Amerika zelf. Zo'n men
taliteit is er, maar er is meer, veel
meer, dat kan bijdragen tot het ant
woord op de vraag, is Amerika het
land van geweld?
Op de eerste plaats moet hier een
ï-eeks statistieken aan hel woord komen
die bewijzen dat het in de laatste
jaren met het aantal geweldplegin
gen nogal meevalt. Over de gehele
wereld bezien is niet Amerika. maar'
El Salvador het land met ver
houdingsgewijs de meeste moorden.
Amerika is wel onder de geïndustriali
seerde (rijke) landen het land met de
meeste moorden (5 op de 100.000 inwo-
Daar slaat tegenover dat uit de statis
tieken van de F.B.I. blijkt dat in de
laatste jaren, sinds 1960, het aantal
gewelddadige misdaden minder snel
stijgt dan de bevolking toeneemt.
Er zijn, schreef het Amerikaanse week
blad Time enige weken geleden, aan
wijzingen dat de georganiseerde mis
daad meer en meer zijn toevlucht
neemt tot de strijd met geld in of
achter de hand dan met geweld van
wapens. En dat de beruchte jeugd-
gangs tegenwoordig meer praten dan
vechten.
Angst
gang, president van het Amerikaanse
criminologle-instituut, zegt hierop:
„Het aantal gewelddaden stijgt minder
snel, maar de angst onder het publiek
daarentegen des te meer".
En het is onmiskenbaar dat de angst
het geweld meer kans geeft dan wat
ook. Bange mensen luisteren niet naar
het hulpgeroep van een slachtoffer, ze
gaan er juist vandoor. En dat is een
van de meest opvallende dingen in het
Amerika van de allerlaatste jaren: de
Amerikaanse burger is bang geworden.
Bang voor het geweld, bang voor zijn
medeburger, die hem elk ogenblik kan
bedreigen, die wanneer en waar hij
maar wil een revolver kan kopen, zo
als je een steen van de straat opraapt.
De man, die het geweld verafschuwt
(en misschien ook bang is), preekt de
geweldloosheid. De man, die alleen
maar bang is, koopt zelf ook een revol
ver of een geweer om zichzelf te be-
schermen. En er wordt in het Amerika
van vandaag meer en meer geweld
loosheid gepredikt, maar er worden ook
meer en meer revolvers en geweren
gekocht.
In dit verband is opmerkelijk wat een
aantal godsdienstige leidei's in de V.S.
dezer dagen naar aanleiding van de
moord op Robert Kennedy hebben ge
zegd. Robert McNamara, een geeste
lijke en socioloog aan de Fordham-
universiteit: „Statistisch is het aantal
personen dat gewelddaden pleegt klein,
maar ze worden ertoe gebracht door
de gehele sfeer van bruut geweld. Wij
zijn ziek, ziek, ziek. We hebben de
massamedia, zoals televisie, films en
stripverhalen op een vreselijk onge
zonde wijze het geweld laten vereren.
De hoeveelheid sadisme en masochisme
ls ongelooflijk".
Rabbijn dr. Abraham lleschel: „Wy
zyn een natie geworden van cynici, van
ontluistcraars van kwaliteit, adeldom
en dc grote waarden van het leven".
Pater Avery Dulles van het jezuïeten
college Woodstock in Maryland zegt
iets anders: „De verpletterende last van
onze enorme complexe sociale struc
tuur brengt een innerlijke spanning
teweeg en een gevoel van hulpeloos
heid, waardoor de mensen zich bedreigd
voelen en met geweld reageren".
roepen, of liever „gedemocratiseerd",
zoals de beide eerstgenoemde heren
menen? Of is de moderne maatschappij,
die als een Gi-ote Broer de mensen
frustreert, de hoofdschuldige, zoals
Avery Dulles stelt? Anders gezegd:
komt de mens tot gewelddaden, omdat
hij zijn (zedelijke) normen verloren
heeft, of omdat de samenleving hem
er in feite toe dwingt?
Het is belangrijk in dit verband te
beseffen wat geweld in het leven van
iedere mens, ook die van vroeger, be
tekent en kan betekenen. Want geweld
is geen artikel of zo maar een slechte
eigenschap, geweld heeft iets te maken
met de mens zelf. Maar wat is het?
Freud meent dat in elke mens een
grote, instinctieve drang tot aggressie
sluimert. „Wij stammen af", zo zegt
hij, „van een lange reeks generaties
van moordenaars, bij wie de moordlust
in het bloed zat. zoals het bij ons
misschien ook nog wel is". Velen zijn
het daarmee niet eens, zoals dr. Frede
ric Wertham, fervent voorstander van
geweldloosheid. Hij zegt dat geweld
niet iets is dat de mens van nature
heeft, maar iets dat iemand in de
samenleving aanleert.
Sinds de mens wapens, en met name
schietwapens heeft uitgevonden, meent
de Duitse naturalist Konrad Lorenz,
doodt hij hiermee, en heeft hij ook
morele remmen, beperkingen in het
gebruik van die wapens aangeleerd,
Maar die aangeleerde normen zijn nooit
diep genoeg in zijn bewustzijn doorge
drongen. „De diepste gevoelslagen van
onze persoon registreren eenvoudig
niet het feit dat het bewegen van een
stukje wijsvinger om de trekker van
een schietwapen over te halen, tot
gevolg heeft dat het lichaam van een
ander mens vernietigd wordt".
Uit de weg
Tot een dergelijke conclusie komen
vele psychologen: wü zUn er ook
in onze zwaarbewapende 20c eeuw
nog steeds niet diep genoeg van door
drongen wat geweld eigenlijk ls, welke
schade het kan aanrichten. Een bewijs
hiervoor is in ieder geval de schrik
reactie die men vaak bij moordenaars
vlak rei hun daad aantreft.
Maar nu. Wat brengt iemand ertoe een
ander „uit de weg te ruimen"? Een
man als Robert Kennedy, of King, of
zo maar een groep voorbijgangers, of
«■en blanke, of een neger?
Het is een algemeen aanvaard psycho
logisch gegeven: een man slaat zijn
kind omdat hij zijn baas niet aankan.
De mens, die er niet in geslaagd is
zijn waardigheid (en speciaal bij de
man: zijn mannelijkheid) te bewijzen
met succes, met status, met geld, met
een carrière, met vrouwen, desnoods
met het voorzitterschap van een of
andere vereniging, noemt gemakke
lijker zijn toevlucht tot aggrcssivitcit,
lot geweld. Deze situatie, die van de
man die „gefaald" heelt op de maat
schappelijke ladder en die daaronder
lijdt, wordt tegenwoordig „frustratie"
Daar zijn alle psycholo.
het
de
i de Amerikaanse nazileider Lincoln Rockwell, naast de auto
mnslag werd gepleegd. Eci
gefrustreerde mens. die het *«.-
ncigd is zijn heil te zoeken In geweld.
I* rustratie, men kan het oen moderne
ziekte noemen. De ziekte van de mens
die, zoals dr, Wertham zegt, „ver
vreemd" is, vereenzaamd, Iin er zijn
in onze dagen veel van deze mensen
Is het zo vreemd dat men ze dan zekei
vindt in de Verenigde Staten? Is ei
een land waar succes zo'n magische
klank heeft gekregen als Amerika?
Waar slechts prestaties, op welk ter
rein dan ook, een man belangrijk
maken? Een dergelijke mentaliteit
drijft de rest, die op een of ander
gebied, niet mee kan, in een getto. Dat
zijn de armen, de werklozen, de negers,
de Portoricanen en zoveel andere „out-
class"-ers. Ook de normale maat
schappelijke „kneusjes", die elke sa
menleving kent, de zwaltbegaafden, de
minder bedeelden.
Dr. Abrahamsen over de V.S.: „Onze
maatschappij is niet opgebouwd op de
zelfbeheersing van gezin of klasse, zij
is opgebouwd op succes en als je geen
succes hebt raak je gefrustreerd".
En voor zo iemand betekent de geweld
daad, zegt Lewis Coscr, socioloog aan
de Brandeisuniversiteit, „een symbool,
dat ver uitgaat boven de daad als
misdaad. Het betekent een revolutie in
zijn bestaan en een breuk met zijn
voorafgaande leven. Hij wordt als het
ware herboren".
Geweld bezorgt deze mensen geen
schuldgevoel, maar status. Moord als
een vorm van zelf rehabilitatie. De
New Yorkse psycholoog dr. Chwast
maakt hierbij een interessante kant
tekening: „Dergelijke mensen (moor
denaars) zijn bijzonder gevoelig voor
de stimulans die uitgaat van een open
baar optrpden van 'n nationale figuur".
Senator Robert Kennedy werd neerge
schoten op een overwinningsfeest....
Zijn broer tijdens een rit door een
stad met veel publiek.... Lincoln in
een schouwburgMalcolm X tijdens
een vergadering.
En dr. Chwast voegt eraan toe: „Jo
kunt natuurlijk niet voorbijgaan aan
de invloed van de familie Kennedy op
de Amerikaanse geest en aan de jaloe
zie als gevolg van haar rijkdom".
l)e cowboy
Het probleem van de „out-class" leeft
zonder twUfcl het sterkst In Amerlka's
grote steden. Dit bewUren ook de mis
daadcijfers: in 26 grote steden tn de
V.S., die samen nog niet een vijfde van
dc gehele bevolking herbergen, wordt
meer dan de helft van alle misdrijven
„tegen het leven" gepleegd.
„Geweld Is even Amerikaans als ker
sentaart", heeft de militante neger
leider Rap Brown gezegd. Deze uit
spraak, waarmee dan gezegd wil zijn
dat Amerika het land van het geweld
is, kan men met een even grote korrel
zout nemen als de bewering dat alleen
Amerikaanse vrouwen kersentaart
kunnen bakken. Wat wel waar is, is
dat Amerikanen dol zijn op kersen-
taart. Wat ook waar is, ls het feit dat
in elke Amerikaan de cowboy sluimert,
die iets eerder dan bijvoorbeeld de
Europeaan, naar de revolver aan zijn
heup grijpt. Maar het is minstens even
waar dat de Amei'ikaanse maat
schappij velen dwingt te gaan wonen
ln de getto's van huidkleur, armoede,
werkeloosheid en maatschappelijke
mislukking.
Het resultaat, dat Amerika vandaag
te zien geeft, is: een reeks moorden
die de wereld schokken enangst,
Angst. Sinds de ernstige rassengevech-
ten, die volgden op de moord op «Ir.
Martin Luther King, is bijvoorbeeld
Washington een stad vol doodsbange
mensen geworden. Het aantal mis
daden, overvallen en brandstichtingen
is na deze rellen inderdaad angstwek
kend gestegen. Hei totaal van da maand
april lag bijvoorbeeld 16 procent hoger
dan voor die maand normaal is. Rus
chauffeurs weigeren nu nachtritten te
maken. Winkeliers vragen soldaten
hun straten te bewaken. Hotels, motels
en restaurants zitten plotseling met
veel minder gasten dan vroeger Wash
ington, anders tn deze tijd een druk-
lo'ge, levenloze stad.
De „stad", die In het kader van de
campagne van de armen in Washing
ton is gebouwd, wordt gemeden als een
vijandelijk kump.... door de blanke
Inwoners. En de wapenverkoop stijgl.
Wapens worden trouwens In veel Ame
rikaanse steden al maandenlang in
mussa's gekocht door blanken en door
negers. In verschillende steden hebben
groepjes flatbewoners cn buren h< le
verdedigingsplannen opgesteld voor het
geval de negun in de „long hot num-
mer"-strijd hun flut mochten naderen.
Angst, die alles alleen maar erger kan
maken. Want wie bang is voor de
ander praat niet meer met hem en de
kloof wordt steeds breder. Wat er ge
beuren moet? Wat John Kennedy,
flobert Kennedy, Luther King gezegd
hebben, maar niet mochten blUven
zeggen. Op de allereerste plaats moet
er gepraat worden. De „vervreemden"
moeten uit hun Isolement, hun getto's
gehaald worden.
