hmkemöller
Voorlopig antwoord op veel gestelde vraag:
Hoe vrijzinnig is katholiek Nederland?
Velen voelen
zich in kerk
niet meer thuis
Ochab neemt
zijn ontslag
LIDO-THEATER
PORTIER-SUPPOOST
een caravan
CHAUFFEUR
„DEREK FLINT"
PAGINA 6
WOENSDAG 5 JUNI 1968
Hoe vrijzinnig is katholiek Neder
land? Dat is een vraag, die dikwijls
wordt gesteld en bij ons weten nog
nooit op bevredigende wijze is be
antwoord. Het sterkst schijnt zij te
leven in kringen van verontruste ka
tholieken, met name in de groep die
zich identificeert met het blad Con
frontatie. Voor hen is vrijzinnigheid
kerkvijand nummer een, die zich
overigens al stevig in het katholieke
kamp heeft genesteld.
Helaas wordt het gebrip „vrijzinnig-
over het begrip „orthodoxie". De
thodoxie is de geesteshouding, die het
christendom identificeert met objectie
ve. scherp omschreven en voor altijd
vastliggende openbaringsgegevens. Het
bijbelwoord is Gods woord, de daarin
vertelde wonderen zijn historische fei
ten, de dogma's van de Kerk zijn his
torische feiten, de dogma's van de
Kerk zijn geloofsuitspraken, die altijd
hun gelding zullen bewaren. Het ge
loof wordt gezien als een pakket van
gegevenheden, dat zoveel mogelijk aan
de subjectieve interpretatie moet wor
den onttrokken. Vrijzinnigheid is de
geesteshouding, die op deze subjectieve
interpretatie juist een grote nadruk
waarde voorzover ze door de i
zijn persoonlijk bezit zijn gemaakt. Zij
moeten worden getoetst aan het mo
derne denken en aan het hedendaagse
krijgen. Het geloof is een stuk leven,
onderhevig aan een nooit aflatende
wisseling en verandering.
Margriet-enquête
Wanneer wij met deze wij geven
het graag toe: benaderende om
schrijving voor ogen de verspreiding
van het verschijnsel vrijzinnigheid in
de Katholieke Kerk van Nederland
proberen te schatten, staan wij voor
een onmogelijke taak. Niettemin zijn
er enkele feiten, die enig houvast kun
nen bieden. Bij de befaamde Margriet-
enquête bleek maar 59 procent van de
katholieke mannen de overtuiging te
zijn toegedaan dat „er een God is die
zich persoonlijk met ieder mens bezig
houdt"; 36 procent vond „dat er iets
moet zijn als een hogere macht, die
het leven beheerst" en 5 procent zei
katholiek Nederland?
Zes typen
i het
i God.
wijzen toch wel uit, dat een deel van
de Nederlandse katholieken als minder
orthodox moet worden beschouwd:
want de orthodoxie houdt het onge
twijfeld op de eerste uitspraak.
Enkele andere cijfers uit dezelfde en-
Hoewel deze cijfers onmiskenbaar op
het bestaan van een zekere vrijzinnig
heid bij niet weinig Nederlandse katho
lieken wijzen, zijn zij toch op een te
grove meetlat afgelezen om zonder
meer gebruikt te kunnen worden. Ge
lukkig beschikken
teriaal i
het Instituut voor Toegepaste Sociolo
gie in de eerste maanden van 1966
heeft gehouden naar het beeld, dat
Nederlandse katholieken hebben over
het ambt van priest
ter. Het rapport over dit onderzoek is
onlangs verschenen onder de titel „De
leek ever het ambt". Wij laten de re
sultaten van dit onderzoek,
het op de beeldvorming van het i
tholieke mannen, die kinderen hebben
op de zesde klas van de lagere school,
nagegaan, hoe het stond met hun
godsdienstig-kerkel ij ke binding. Hoe
wel deze onderzoeksgroep niet geheel
representatief is voor katholiek Neder
land (sommige categorieën zijn wat te
sterk, andere wat te zwak vertegen
woordigd) is hij breed genoeg opgezet
om ons enig idee van de totale situa-
Het rapport onderscheidt een zestal ty
pen van godsdienstig-kerkelijke bin
ding. Ze zijn opgebouwd uit drie ele-
menxen: de graad van kerkelijke par
ticipatie, de aard van het kerkbegrip
en de verzuilingsmentallteit. De graad
van kerkelijke participatie wordt 'af-
door na te gaan hoe het staat
het kerkbezoek op zondag, het
municeren en het kerkbezoek op
houdt" en „Iemand die zijn zondags
plicht niet nakomt kan geen goed ka
tholiek zijn". Wie beide stellingen
bevestigt wordt verondersteld een sterk
institutioneel kerkbegrip te hebben. De
verzuilingsmentaliteit wordt gemeten
door te vragen, op welke terreinen ka
tholieke organisaties en instellingen
wenselijk worden geacht. Uit dit mate
riaal worden dan de typen van gods
dienstig-kerkelijke binding opgebouwd.
Er zijn drie traditionele typen, dat wil
zeggen typen, die gekenmerkt worden
door een sterk institutioneel kerkbegrip
en een sterke verzuilingsmentaliteit.
Zij verschillen onderling door hun
graad van kerkelijke participatie.
uitspraken: „Als goed katholiek moet
de kerk en ontvangt dan
de communie, maar gaat niet door de
week. Het traditionele', gematigd-ker
kelijke type gaat zondags wel riaar de
kerk maar communiceert zelden of
nooit.
Daarnaast zijn er drie vrijzinnige ty
pen, d.w.z typen, die een zwak insti
tutioneel kerkbegrip hebben en een
zwakke verzuilingsmentaliteit. Ook zij
verschillen onderling naar hun graad
van kerkelijke participatie: het vrijzin-
dat de term „vrijzinnig" hier niet pre
cies dezelfde betekenis heeft als die,
welke in de aanvang van dit artikel
werd aangegeven. Hier wordt de term
gebruikt om een bepaalde vorm van
godsdienstig-kerkelijke binding aan te
duiden, die uit precies omschreven ele
menten is opgebouwd. En die ongetwij
feld meer verspreid is dan de vrijzin
nigheid, die wij in eerste instantie be
doelden.
Niettemin bestaat er tussen beide ver
schijnselen een zeker verband. Alles
wijst erop, dat een aanmerkelijk deel
van de katholieke bevolking zich nogal
vrijblijvend opstelt tegenover het ker
kelijk leergezag, de kerkelijke wetten
en de maatschappelijke uitbouw van
het kerkelijk systeem. Het rapport
drukt deze conclusie als volgt uit:
„Onder het nodige voorbehoud kan
men stellen, dat 40 tot 45 procent van
de Nederlandse katholieken tot het in
religieus opzicht meer traditionele type
behoort en dat de vrijzinnigheid in
De kerken in Nederland worden nog
goed bezocht, zeker wanneer ze door
bouw en versiering aan het huidige
i tijd niet leeg zui
nige, kerkelijke type gaat zondags
gaat niet door de week, het vrijzinni
ge, gematigd-kerkelijke type gaat
zondags naar de kerk maar communi
ceert zelden of nooit en het vrijzinnige,
zwak-kerkelijke type gaat zondags
Vrijzinnigheid
De verdeling van de 764 mannen over
de zes typen ziet er als volgt uit:
traditioneel, zeer kerkelijk 13
traditioneel, kerkelijk 15
traditioneel, gematigd kerkelijk 19
vrijzinnig, kerkelijk
Dit staatje wijst uit, dat ongeveer de
helft van de onderzochte mannen tot
een van de drie „vrijzinnige" typen
behoort. Een op het eerste gezicht nog-
Roepingen
Bijzonder interessant is wat het rap
port zegt over het verband tussen de
opkomst der vrijzinnigheid en het te
ruglopen van de priesterroepingen.
Het meent dat de geringe interesse
voor het priesterlijk beroep goeddeels
verklaard kan worden uit „de kloof,
die er bestaat tussen de visie van een
groot deel van de gelovigen op zin en
betekenis van de Kerk en van het
geestelijk ambt anderzijds". Met ande
re woorden: iemand die in een vrij
zinnig milieu is opgevoed en zich de
mentaliteit van dat milieu heeft eigen
gemaakt, zal er maar moeilijk voor
voelen zich als functionaris in te zet
ten in een systeem, dat gekenmerkt is
door een sterk instutitionalisme, een
traditionele mentaliteit en een religieu
ze geslotenheid. Hij voorvoelt botsin
gen tussen zijn persoonlijke levensin
stelling en de eisen, die het systeem
hem kan stellen. Dit weerhoudt hem
ervan voor het priesterschap te kiezen.
groot deel van de katholieken identifi
ceert zich niet meer voldoende met de
officiële Kerk, om het geestelijk ambt
als kaderfunctie binnen de kerkelijke
organisatie nog als een genoegzaam
gemotiveerde keuzemogelijkheid te be-
Als deze diagnose juist is en het
heeft er alle schijn van ligt de the
rapie voor de hand. De kloof tussen le
vende werkelijkheid en officiële struc
tuur zal overbrugd moeten worden. Er
zullen, aldus het rapport, weer pries
terroepingen komen, wanneer de Kerk
van Nederland zal zijn aangetast „aan
de pluriforme religieuze behoeften en
opvattingen en met name aan 'n eigen
tijds theologisch denken, een meer
diesseitige, anthropocentrische mentali
teit" wanneer de Kerk weer bieden zal
„een verstaanbare en aansprekelijke
cultus, een aansprekelijke verkondi
ging, democratische gezagsverhoudin
gen, een werkelijke religieuze inspira
tie, een persoonlijke medemenselijke
dienstbaarheid, ruimte voor gericht
pastoraat, het terugtreden uit voor de
Kerk niet nobdzakelijke machtsposities
en invloedssferen, deskundige en so
ciaal flexibele priesters en religieuzen,
echt contact met de gelovigen, begrip
van de zijde der ambtsdragers, een
nieuwe synthese tussen Kerk en wereld,
tussen geloof en leven, tussen de we
reldse leefsituatie en de transcendente-
le waarden".
Het is een hele mond vol. Maar het
kan ook worden samengevat in een
enkele sin: er sullen weer priesters
komen als er binnen de Kerk van Ne
derland ruimte wordt gemaakt voor
een gezonde „vrijzinnigheid".
dr. Alfred van de Weijer
Senaat akkoord
met half
totomiljoen
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Eerste Kamer is
vanmorgen akkoord gegaan met de voor
gestelde wijziging van de wet op de
kansspelen. Deze wetswijziging maakt
het mogelijk de eerste prijs in de voet
baltoto tot een half miljoen gulden op te
rekkei
het
rstel i
met 38 tegen 9 stemmen. Van de P.v.d.A.
stemden de senatoren Visser, De Niet,
De Loor en Querido tegen. De A.R.P.
was verdeeld: Elfferich, Van Eeten en
Berghuis spraken zich tegen de wets
wijziging uit, evenals de twee vertegen
woordigers van de Boerenpartij.
WARSCHAU (AP) Edward Ochab.
(61), de vroegere Poolse president en lid
van het politburo van de communistische
partij, is afgetreden als voorzitter van
het nationale eenheidsfront.
Het officiële Poolse persbureau Pap
heeft bekendgemaakt dat een plenaire
vergadering van het front besloten heeft
het verzoek van Ochab om uit zijn ambt
ontslagen te worden, te aanvaarden. Ma
rian Spychalski werd in zijn plaats be
noemd. Spychalski, de vroegere minister
voor Defensie, is Ochab ook opgevolgd
als voorzitter van de staatsraad (presi
dent), toen Ochab in april om gezond
heidsredenen zijn ontslag nam. Het na
tionale eenheidsfront is een overkoepe
lende organisatie, die de activiteiten van
de satellietpartijen van de communis
tische partij en van sociale organisaties,
coördineert.
Viering 55 jaar
luchtmacht
DEN HAAG (ANP). Ter gelegen
heid van het feit dat de Koninklijke
Luchtmacht op 1 juli a.s. vijfenvijftig
jaar bestaat zal op die dag de bevelheb
ber van de luchtstrijdkrachten, luitenant-
generaal A. B. Wolff, bij het monument
op de vliegbasis Soesterberg een krans
leggen. Nabestaanden van luchtmacht-
militairen, die in de afgelopen vijf jaar
zullen die
- Avonds houden alle onderdelen het
korpsdiner in de officiersmess van het
hoofdkwartier in Den Haag, waar prins
Bernhard aan zal deelnemen. De prins
zal woensdag 3 juli op de vliegbasis
Soesterberg een tentoonstelling openen,
die daar dan als onderdeel van een „open
week" zal zijn ingericht. Naast het mo
dernste materieel van de luchtmacht zul
len ook vliegtuigen, documenten en foto's
uit lang vervlogen jaren te zien zijn. Die
vliegtuigen van oudere datum en de do-
:nten zullen te gelegener tijd, zoals
luitenant-generaal Wolff het vorig® jaar
heeft bekendgemaakt, op Soesterberg on
derdak vinden in een luchtmachtmuseum.
Prins Bernhard is verder voornemens op
vrijdag 5 juli 's avonds de reünie bij
te wonen van oud-officieren en oud-on
derofficieren op de vliegbasis Soesterberg.
Aan de voorbereiding van een vlucht in
formatie over verscheidene grote steden
ons land wordt nog gewerkt.
DONDERDAG, VRIJDAG EN ZATERDAG ZIJN
ALLEEN DAN ZIJN WEER TALLOZE
sjesdagen
VLLOZE ARTIKELEN BIJ ONS GEPRIJSD VOOR SLECHTS f2.50!
Nylon on katoenen
boha'c, verschillende
modellen
Tiener beha,
vormde cups, geel, aqua,
Stretch slipjes, fantasie- Corsethemdjes, fijne rib- Jupons, gebloemde nylon Mooie micromesh nylons,
2.50 dessin, vele modekleu- cot, per 2 stuks 2.50
2.50 Nylon jarretelgordels,
voorge- verschillende dessins en
kleuren 2.50
aza'® 2.50 Slipjes, katoenen inter-
Helanca stepins, felle lock of ribtricot.
moderne kleuren 2.50
"Lycra" stepin, horizon
taal ajourdessin 2.50
per 3 stuks 2.50
Slipjes, ribtricot met kant,
per 2 stuks 2.50
Ribtricot hemdje, kanten
2.50 per 2 paar
2.50 bustevorm
Huisdieren
2 Schattige jonge kat
6 weken, zindelijk. IJss
kade 35 Leiden. 5-61
AUTO'S
gens ons magazijn geopend
van 9 30 tot 13 00 uur vooi
Fomoco-onderdele.i en ac-
Automobiel bedrijf
bleien O a. voor VèW -mat
ten, 4-dcllg naturel I 23.—
V VV -matten. 4-delig rood
of blauw I 29- Het laagst
in prijs. NV Provema,
Plantsoen 97, Leiden Telef
01710—32217—30481 9-3276
2 Alle» voor uw auto
N V Provema, Plantsoen 97
Leiden. Tel. 01710—32217—
30481 Ook 's avonds en za
terdags geopend 9-3278
o.a. voor VW ƒ55,-, Opel
69,-. enz. Bij autoshop Ton
Rijsbergen, Maresinge) 64.
Lelden, tel. 31260. 9-3504
2 Kokosmatten, accu's en
banden met 25 pet. korting
en gratis montage by Ton
2 Dieselolie tankt u het
goedkoopste cn beste bij het
rije benzinestation „De
;-Churchilllaan. 9-3540
uit 75 stuks Garantie 6
mnd. Rijksweg Amsterdam-
Rotterdam aan afrit Braas-
01713—866
9-3506
2 Autohulp en auto-
berglngsdienst Leiden. Dag
en nacht autohulp, ook
tijdens de weekeinden.
Werkplaats geopend van
komende reparaties. Ook
Quick-service. Leidse Auto
reparatiedienst, Middelste
gracht 89. tel. 25216 9-4469
2 Imperialen voor uw auto
Prijzenslag vanaf f26. Ner
gens beter, nergens goed
koper N V. Provema, Plant
soen 97. Lelden, tel- 01710-
32217-30481. 9-3277
2 Uitlaten voor elk type
en model <bj.) auto, 30 tot
40% korting. N.V. Prove
ma, Plantsoen 97, Leiden,
tel. 01710-32217-30841.
9-3399
9-3538
2 Benslne grafts! 580 ïïtër
por maand. Lees ons maand
blad. Gratis verlcrijgbaj.r bij
het vrije benzinestation „De
Potgieter", Potgieterlaan
(Haagweg). 9-3539
2 La.
jelplal
5.95
benzine of dieselolie
tankt bij „De Potgieter",
Potgieterlaan, zijweg Haag-
9-3537
2 GAAn Blnkie maar een
volwaardige vakman smeert
en controleert Uw auto by
ons. Probeert het een keer
en U komt zeker weer. Berk
voor Banden - Beanen -
Balanceren - Doorameren.
Kaasmarkt 2-7, Leiden. Tel
01710-25341. 9-4288
2 Opel Itekord de Luxe
1966 4 deurs uitvoering
Slechts 37.000 km gelopen en
in prachtige staat van onder
houd Voorzien van radio en
div access. Hians met 10.000
km garantie voor zeer in-
prijs. Inruil en
f 1250 aanbet. Auoservice Van
Ruiten. Kagerstraat 26 Lei
den. tel. 54913 (dagelijks ge
opend tof 19 uur). 9-3642
bak. Prima onderhouden en
vooralen van ons 10 000
km garantierertificaat. kleur
donkergroen. Zeer laag ge
prijsd. Inruil en financ.
bet. Autoservice Van Ruiten.
Kagerstraat 26 Leiden, tel.
54913 (dagelijks geopend tot
(ook zonder aanbetaling)
Steeds wisselende voorraad
occasions van recente bouw
jaren. Ons adres: Kager-
eigen
Zninig-lurhlgekoeld
Wordt verkocht rr
bekende en degelijke garan
tie Inruil en financ. reeds
mngel met f450 aanbet.
Autoservice Van Ruiten. Ka
gerstraat 26 Leiden, tel.
54913 (dagelijks geopend
9-3639
f5350. Valiant-Plymouth,
zuinige mooie hard-top auto
f3350. BMW 1800 T I 75 000
km f 4300. Iuruil-financie-
ring-garantie Oceasiongara.
leeftijd liefst boven 25 jaar.
Aanmelden dagelijks i
Steenstraat 39
Tel. 24130 Leider
i Seven
Rechtstreeks
van le eigenaar en weinig
gelopen. Voorzien van kunst-
1. bekl. en de zwaardere
Aznmmotor. Heel voordelige
aanbieding en met garantie.
Inruil en financ. reeds mogel
met f 800 aanbet. Autoservice
Van Ruiten, Kagerstraat 26
Lelden, tel 54913 (dagelijks
geopend tot 19 uur). 9-3638
Fiat 600 1963—1964 f1550.
Fiat 500 1963 f 1350. Daffo
dil de Luxe 1965 f2250. In
ruil. garantie cn financ
Occasiongarage Jan v d
Meer, Hoge Rijndijk 4a Lei
den. tel. 25259 9-9618
Ueauto's. W« nill-
-erse goed rijdbare
r spotprijzen: Fiat
600 vanaf f 550. Trabant 1962
f350. Citroen 2 CV 1963
f1100. Mercedes 190 f1250.
Renault R 8 1964 f 1400. Be
talingsregeling mogelijk. Ga
rage Jan v. d Meer. Hoge
Rijndijk 4a Leiden.
25259.
9-9618
Volkswagen 1500 1964
f3100. Fiat 850. type 1966
f3150. Taunus 12M 1966
f3250. Glas 1204 1965 f3100.
Opel Kadett, 30.000 km
f4150. Opel Kadett 1964
f2700, Skoda 1000 MB 1965
f2350. Inruil, financ.. garan
tie. Gararge Jan v. d. Meer.
Hoge Rijndijk 4a Leiden,
tel- 25259. 9-9618
Te bevragen J. PRINS,
Warmonderdam 33, Sassen-
heim, Tel. 02532-8099.
Gevraagd: nette
aank. bakkers-
bediende
'raagt chauffeui
2 Te koop aangeboden
BMW motorfiets, 250 cc,
type R 26. in prima staat
f 495. Te bevr. Zuidhof 37
Zoeterwoude (dorp) telef.
31715-685. 9-9617
PLAATS EENS
EEN
TELEFOONTJE
30 WOORDEN
f 2.-
DAGELIJKS 2.30 - 7.00 - 9.15
ZONDAG 2.30 - 4.15 - 7.00 - 9.X5 18 jaar
IN DE NACHTVOORSTELLING
van vrijdag en zaterdag
(OUR MAN FLINT)
Derek Flint is tien James Bond te sterk.
Aanvang 23.30 uur Toegang 14 jaar.
