Christen in Praag gelooft in nieuwe dageraad
i
Lonen zijn zo vrij als minister wil
GERUISLOZE OPSTAND VAN DE BRAVE SCHWEYKS (I
LERCARO 'NAM DEEL
AAN KINDERCARNA VAL
Voorjaarsoogst aan CAO-overeenkomsten
Dubcek waarschuwt
tegen anarchisme
Bisschop
Tomasek:
enorme
achterstand
in te halen
Achtergrond gedwongen ontslag
29 verdachten
uitroeiing
van Indianen
Kwartier korter werken en 4,5 pet
zit er voor iedereen wel in.
VRLJDAG 12 APRIL 1968
DE LEIDSE COURANT
PRAAG De Praagse lente heeft de eerste
toeristen al gelokt. Op het Hradcaniplein, aan de
andere kant van de Moldau, staan lege bussen
uit Oostenrijk, West-Duitsland en zelfs uit Joego
slavië. De chauffeurs spelen verbroedering en
wisselen sigaretten uit. De passagiers zijn niet
minder eensgezind de brede poort van ,,De
Burcht", het Hradcin, binnengetrokken, voorbij
de twee starre wachtposten, die meer gelijkenis
met de Londense Horse Guards vertonen dan
met de Tsjechische Schweyk.
PRAAG (Reuter-AFP) De Tajecho-
Slowaakse partijleider. Alexander Dub-
I eek, heeft gewaarschuwd voor anarchie
in Tsjecho-Slowakije. DU wordt door
I waarnemers opgevat als een aanwijzing.
dat hij probeert het tempo van de Ube-
ralisatie in sUn land te vertragen.
In een vraaggesprek met het commu
nistische partijorgaan Rude Pravo, heeft
Dubcek de vrees in linkse intellectuele
kringen voor stopzetting van het demo
cratiseringsproces „ongegrond" ge
noemd. Maar anderzijds, aldus de
Tsjecho-Slowaakse partijleider, zou men
met voorzichtigheid en bedachtzaam
verder moeten gaan, zonder hysterie en
in overeenstemming met de beginselen
van de socialistische ethiek. Wanneer
men democratie beschouwde als een
mogelijkheid voor een ieder zich met al
les te bemoeien en maar te doen wat
men het beste vindt, was dat hetzelfde
als anarchie te willen. Dat had niets te
maken met democratie.
Waarnemers menen, dat Dubcek, die
de strijd om de macht in de partij heeft
gewonnen, progressieven in de regering
heeft gebracht en een actieprogram voor
democratisatie heeft gelanceerd, de si
tuatie thans wil beheersen. Als reden
hiervoor wordt gedacht aan afkeuring
van de zijde van de Sovjet-Unie en be
zorgdheid van de kant van Tsjecho-Slo-
wakije's socialistische buurlanden als
mede aan de spanning, die de recente
wijzigingen in het centrale comité der
partij hebben veroorzaakt.
JKe
F
lal
Zelfs de meest uitgelaten toerist wordt
bij het passeren van de poort een beetje
stil. De gids vertelt dat in het Hradcin
de president van het land woont, nu
niet meer Novotny, de oude stalinist,
maar ex-generaal Svoboda, wiens naam
zoveel als „vrijheid" betekent. Een pas
sender naam had de nieuwe president
niet kunnen hebben.
Midden op het Burchtplein staat de St.-
Vituskathedraal met twee hoge torens.
Iedere ochtend om half zeven komt een
in het paars geklede man voorbij de
wachtposten van het Hradcin. Hij loopt
voorbij het presidentiële paleis, langs
de vertrekken waar het centraal comité
van de partij regelmatig vergadert, de
sacristie van de kathedraal binnen.
Sinds enkele weken wordt hij door de
bewoners van „De Burcht" gegroet,
want bisschop Frantisek Tomasek wordt
sedert de nieuwe koers ingezet is, niet
meer als de leider van een groep uit
gestotenen beschouwd. Het is in
Tsjecho-Slowakije geen schande meer
om christen te zijn.
Verleden tijd
Het bisschoppelijk paleis ligt op dertig
meter van het Hradcin. De wachtka
mer van monseigneur is vol: een pries
ter uit Bohemen die twee dagen gele-
e gevangenis is ontslagen, twee
gé'estelyken uit Praag die verslag komen
brengen over de mogelijkheden voor
.godsdienstonderwijs, een journalist van
het Italiaanse weekblad Oggi en een
sluk of zes Tsjechische katholieken die
weer een bezoek aan de bisschop dur
ven te wagen. We hebben voor half elf
een afspraak gemaakt, maar 't is kwart
over twaalf wanneer we het studeer
vertrek van monseigneur Tomasek mo
gen betreden.
Bisschop Tomasek zou zichzelf geen
moedig man willen noemen. In het
(Westerse) buitenland is hij in het ver
leden zelfs als een „bijzonder zwakke
figuur" afgeschilderd. Men heeft ook
wel erger over hem beweerd. Het enige
wat Frantisek Tomasek gedaan heeft
is, dat hij gebleven is, dat hij als een
goede herder zijn kudde niet heeft ver
laten en dat hij een lege plaats (van
kardinaal Beran) heeft opgevuld.
„Ondanks alles wat wij hier hebben
meegemaakt, ben ik er nu van over
tuigd, dat de communisten het eerlijk
men^p", zegt de bisschop. Het gesprek
wordt al direct onderbroken door de
telefoon. De verbinding schijnt slecht
te zijn, want monseigneur praat heel
luid. Aan de wanden van zijn studeer
kamer hangen mansgrote schilderijen
van Tsjechische bisschoppen uit lang
vervlogen jaren, van Paus Pius XII
en van Paus Paulus. Van Paus Joannes
steekt slechts een kleine foto in brief
kaartformaat in de lijst van een groot
schilderij.
Het telefoongesprek is afgelopen. Mgr.
Tomasek heeft geen vragen nodig. De
afgelopen weken heeft hij al 23 jour
nalisten ontvangen.
De bisschop zegt: „We zijn nu met de
regering aan het onderhandelen. Tot
voor enkele weken waren We een zwij
gende Kerk, nu kunnen we met eisen
komen, rechtvaardige eisen voor gelijk
berechtiging".
Verstandige leiding
Mgr. Tomasek weet dat men in het
regeringsbureau voor kerkelijke zaken
net zo denkt als hij. Twee weken gele
den is de communistische grootinquisi
teur Karei Ilruza afgezet. HU is de gro
te kerkvervolger geweest, de man die
priesters ofwel in de gevangenis liet
zetten ofwel verbood om hun ambt uit
te oefenen. Zelfs nu nog werken onge
veer vUftienlionderd priesters als arbei
ders in fabrieken.
De val van Hruza is overigens niet aan
de christenen te danken. Daarvoor is
hun positie nog te zwak. Het waren
de marxistische professoren aan de filo
sofische faculteit van de Praagse Ka-
relsuniversiteit die aan de regering een
ultimatum hebben gesteld. „Binnen 48
uur moet Hruza aftreden en moet mevr
dr. Erika Kadlecova benoemd worden"
Het duurde maar 24 uur voordat het
secretariaat voor kerkelijke zaken on
der andere leiding stond.
Onder verstandige leiding, want di
Kadlecova moge dan al marxiste zijn.
«j heeft ook een diepgaande studie ge
maakt van de katholieke en protes
tantse theologie. Iets wat bij de Tsje
cho-Slowaakse communistische intellec
tuelen de laatste jaren tot de goede
toon behoort. Bovendien heeft dr. Kad
lecova reeds enkele malen deelgenomen
aan de zogenaamde dialooggesprekken
tussen christenen en marxisten uit Oost
en West.
Sinds het concilie is er heel veel ver
anderd in de mentaliteit van Rome.
Men heeft daar nu ingezien dat kapita
lisme en socialisme voor een christen
beide aanvaardbaar kunnen zijn. Wij,
vanuit onze ervaring sprekend, zijn dan
waarschijnlijk toch meer tot het socia
lisme geneigd, omdat dit aan ons recht
vaardigheidsgevoel appelleert. Aan het
echte socialisme dan wel te verstaan.
Niet wat men er hier de laatste 20 jaar
van gemaakt heeft. Maar wat mensen
als Dubcek nu willen".
Bisschop Tomasek wil zich echter prin
cipieel niet over politiek uitlaten. „De
hogere geestelijkheid in Oost-Europa
heeft zich daar veel te veel mee bezig
gehouden in het verleden. Tijdens de
oorlog was de president van de nazi-
Vazalstaat Slowakije een priester. Vol
gens mij was de kerkvervolging in Slo
wakije daarom zo hevig. De haat tegen
de geestelijkheid was te begrijpen, al
kan men dit ook niet goedpraten".
Nog steeds straf
In 1956 was kardinaal Mindszenty de
revolutionaire held van Hongarije en
kardinaal Wyszynski naast Gomoelka
de sterke man van Polen. Vindt mgr.
Tomasek dat juist? „Ik wil geen oor
deel vellen over hen. Hongarije en Po
len verkeren nu nog in een andere
situatie dan wij. Maar politiek en reli
gie mogen nooit een worden, althans
niet in Tsjecho-Slowakije. Misschien is
dat wel de fout geweest van de Tsjechi
sche katholieken. Maar we zijn er al
te hard voor gestraft".
Ondanks de soepele koers werkt die
straf nog steeds door. De bisschop van
Praag weet, dat slechts de helft van de
parochies van zijn diocees een pries
ter heeft. Van de honderdduizend
schoolkinderen in Praag behoren er
vijftigduizend tot de rooms-katholieke
Kerk. Maar slechts vierhonderd kinde
ren volgen godsdienstonderricht, omdat
de ouders daarvoor nog steeds speciale
formulieren moeten invullen en onder
tekenen. Zij voelen zich getekenden.
„Maar ik ben ervan overtuigd dat dit
over een paar maanden afgelopen is.
Ook al heeft de Kerk in Tsjecho-Slo-
Lente in Tsjecho-Slowakije. Terwijl de
natuur zijn vrijheid herovert een beeld
van de burcht van Praag met de
kathedraal.
den tussen ons christelijk geloof en de
socialistische leer. Wanneer de ontwik
keling in de richting gaat die zij nu is
ingeslagen, zal het ons niet zo erg moei
lijk vallen, maar het vergt toch tijd".
Schweyk grijnst
De protestanten in Tsjecho-Slowakije
zijn er beter aan toe. Ook voor de com
munistische machtsovername hebben zij
onder druk geleefd, maar toen was het
een katholieke druk. Bisschop Toma
sek geeft dat toe.
„Nu wij allemaal weer meer vrijheid
krijgen zal de oecumene ook meer kan
sen krijgen. En dat niet alleen. Ook de
dialoog tussen marxisten en christe
nen, of, als u wilt, tussen Oost en West,
begint nu pas enige zin te krijgen".
Er zUn onderhandelingen met bet Va-
ticaan in voorbereiding, zo verzekert de
bisschop. DaarbU zal onder meer onder
handeld moeten worden over de bezet
ting van twaalf vacante bisschopszetels.
„Maar van de andere kant houd ik mün
hart vast, wanneer ik aan die onder
handelingen denkt. Ik weet dat er in
het Vaticaan tal van mensen zUn die
eerlUk willen onderhandelen, de Paus
voorop. De terughoudende reacties van
het officiële Vaticaanse dagblad Osser-
vatore Romano beangstigen me echter.
Vrijwel alle andere kranten uit het
Westen die ik onder ogen krügt, schre
ven positief over wat er hier momen
teel gebeurt. Alleen de Osscrvatore
zwijgt. Ik meen, dat dit niet goed is".
Er is een uur voorbij. Het gesprek is
afgelopen. Bisschop Tomasek geeft als
aandenken een prentbriefkaart van het
beroemde Jezuskindje van Praag. Als
de wachtkamerdeur weer open gaat
veert de priester die twee dagen gele
den uit de gevangenis ontslagen is, op.
Na zes jaar kan hij weer met zijn bis
schop spreken.
Tegenover het bisschoppelijk paleis
staan de twee wachtposten nog steeds
star voor zich uit te staren. Nee, er
is geen gelijkenis met Schweyk. Maar
tussen de toeristenbussen loopt 'n non
netje met een boodschappentas. Zij
wordt door een paar Tsjechen op een
bankje toegeknikt. En zij weet dat over
enkele dagen weer een novice in haar
klooster zal worden opgenomen. Dat
was een maand geleden nog niet mo
gelijk. Ergens op een toren van het
Hradcin grijnst een Schweyk.
ROME (KNP) De vrijheid van han
delen. die de Paus heeft verworven zo
wel wat betreft de bisschoppen als de
curie, kan alleen maar leiden tot onte
vredenheid. wanneer die vrijheid van
handelen lijkt op eigenmachtig beslis
sen. Het ontslag van kardinaal Lercaro
als aartsbisschop van Bologna is hier
van het bewijs. Aldus Desmond O'Gra-
dv in het Engelse katholieke weekblad
„The Tablet", dat vorige week reeds
sprak van wantrouwen in de wereld
over de wijze waarop kardinaal Lerca
ro „eigener beweging" in februari j.I.
zijn ontslag als aartsbisschop aanbood.
Dit wantrouwen blijkt zo zegt het
weekblad maar al te zeer gefundeerd
Het heengaan van de in de Kerk zeer
geziene kardinaal Lercaro van Bologna
wekte in februari groot opzien. Neder
landse studentenmoderators vroegen
bijvoorbeeld kardinaal Alfrink om een
onderzoek in te stellen. Een soortgelijk
verzoek is nu ook gedaan tijdens de
„week voor de priesters" in Italië. Daar
heeft men de curie verzocht de juist
heid te bevestigen van een rapport, dat
gedeeltelijk gepubliceerd is in het recht
se weekblad II Borghese en dat aan de
grondslag zou hebben gelegen aan het
ontslag van kardinaal Lercaro.
In bovengenoemde rapport wordt van
kardinaal Lercaro gezegd, dat hij niet
competent moet worden geacht zijn
aartbsisdom te besturen. Onder de be
schuldigingen prijken zaken als Lerca-
ro's deelneming aan een kindercarnaval
en het feit, dat zijn secretaris verkleed
aan dit kinderfeest had deelgenomen.
Desmond O 'Crady geeft een nauw
keurig verslag van het bezoek dat mgr.
Ernesto Civardi, secretaris van de
Congregatie van het Consistorie, op 27
januari van dit jaar aan Bologna
bracht. Ofschoon hij geen afspraak had
gemaakt wilde hij de kardinaal onmid
dellijk spreken. Kardinaal Lercaro ont-
ving hem en vroeg wat hij kon doen
voor zijn bezoeker. Deze deelde hem
mee. dat hij ais aartsbisschop diende
heen te gaan. Kardinaal Lercaro vroeg
daarop of dit bevel van de Paus kwam
of van de curie. Mgr. Civardi haalde
toen een brief van kardinaal Lercaro
uit zijn portefeuille, waarin de kardi
naal in 1952 aan de toenmalige Paus
Pius XII had geschreven bij zijn benoe
ming tot aartsbisschop van Bologna, dat
„de Paus zich steeds vrij moest voelen
om zonder aanzien voor zijn persoon
hem het diocees weer af te nemen".
Kardinaal Lercaro vroeg wanneer hij
moest verdwijnen. Het antwoord was,
dat dit zo spoedig mogelijk diende te
gebeuren. De kardinaal vroeg 14 dagen
respijt en kreeg dat, maar onder condi
tie dat hij voor 12 februari niemand er
een woord van mocht vertellen.
Op die dag publiceerde de Osservato-
re Romano een brief, ondertekend door
kardinaallstaatssecretaris Cicognani,
waarin werd gezegd, dat de Paus wel
willend hud beschikt op Lercaro's spon
tane beslissing als aartsbisschop heen
te gaan. Maur diezelfde dag preekte
kardinaal Lercaro ter afscheid in zijn
kathedraal en zei onder meer: „Bijna
16 jaar geleden zei de Paus tegen mij:
kom, en ik kwam.. Nu zegt hij: ga,
en ik ga; en ik gehoorzaam in vrede en
in blijdschap". The Tablet merkt op,
dat het Vaticaan blijkbaar de noodzaak
van een gezamenlijk communiqué ver
geten had. dat het feit had kunnen ver
doezelen, dat de kardinaal Lercaro niet
vrijwillig heenging, maar, ontslagen
Ir. VAN DIS (S.G.P.):
Bevrijding 6 mei
herdenken
DEN HAAG (ANP) Ir. C. N. van
Dis. Tweede-Kamerlid voor de S.G.P.,
heeft minister-president De Jong schrif
telijk verzocht te bevorderen, dat de
viering van de herdenking der bevrij
ding dit jaar van 5 naar 6 mei wordt
verschoven.
De heer Van Dis heeft dit verzoek
gedaan omdat 5 mei op een zondag valt
en uit de overweging, dat bij een na-
tionele feestdag bepaalde groeperingen
of een bepaalde groepering door de re
gering niet in een positie behoren/ be
hoort te worden gebracht, die hen er
om godsdienstige redenen toe noopt hun
medewerking aan de viering te ont
houden.
•ehouder uit
De koe, die
Aalten is geschonken aan de actie
Kom over de brug", is met de
m.s. ,£alon" van de K.N.8.M. naar
Paramaribo vertrokken. Het dier
krijgt een nieuwe woonplaats bij
een fcinderfe/iuis.
RIO DE JANEIRO (AFP) In de
zaak van de massamoord op Indianen
in Brazilië, waarover enkele weken ge
leden ontstellende bijzonderheden be
kend werden, zijn 29 van de 134 voor
naamste verdachten officieel in staat
van beschuldiging gesteld. Allen behoor
den tot de inmiddels opgeheven „dienst
voor de bescherming van lndiunen", die
direct of indirect de dood van tiendui
zenden bewoners van het Amazonege
bied op zijn geweten zou hebben. Ge
sproken is van bombardementen en op
zettelijke besmetting met ziektekiemen.
Onder de beklaagden bevinden zich twee
hoge officieren: generaal Moacyr Ri-
beiro Coelho en majoor Luis Vinhas
Neves. voormalig hoofd van de bewus
te dienst.
Het misdrijf „rassenmoord" wordt in
de akte van beschuldiging slechts indi
rect vermeld. Generaal Coelho wordt ten
laste gelegd, „door misdadige nalatig
heid" massamoord op Indianen door „fa-
zenderos" (landeigenaars) mogelijk te
hebben gemaakt. De aanklacht behelst
verder tal van andere delicten, zoals
toelating van buitenlandse missionaris
sen tot verboden gebieden en overbren
ging van de Inhoud van geheime leger-
documenten aan missionarissen.
Frantisek Tomasek, bisschop
wokijc niet officieel haar standpunt ten
aanzien van de huidige situatie bepaald,
de autoriteiten weten hoe wij denken".
Weg uit isolement
De katholieken in Tsjecho-Slowakije
hebben twintig jaar lang in een isole
ment geleefd. Problemen als geboor-
lenregeling vormen voor hen 'n taboe.
Over moderne theologische stromingen
hebben zij nauwelijks iets gehoord.
Toch zijn wij erg dankbaar voor de
boeken die wij de afgelopen jaren uit
het Westen hebben gekregen. Daardoor
hebben wij tenminste op een verre af
stand kunnen volgen wat er in de Kerk
aan de hand is. Maar wij hebben heel
veel in te halen. En liet zal jaren
duren voordat wij bij zijn".
Teilhard de Chardin is voor de katho
lieken in Tsjecho-Slowakije een volko
men vreemd begrip. De marxistische
intellectuelen kennen echter al zijn
werken en zij zijn er zelfs enthousiast
over. Het zal voor de katholieken niet
gemakkelijk zijn om zich te meten met
de communistische intellectuelen, ook al
zal het een concurrentie in \Tijheid
worden.
Bisschop Tomasek heeft voorlopig ech
ter andere zorgen. „Wat in West-Euro
pa gebeurt, zijn toch eigenlijk luxe
problemen. Wij moeten eerst onze vrij
heid herwinnen, wij moeten met ons
zelf in het reine zien te komen, wij
Socialistische basis
Mgr. Tomasek staat met beide benen
op de grond. „We zullen natuurlijk
loyale staatsburgers moeten zijn, dat
wil zeggen dat we de socialistische basis
zullen moeten aanvaarden".
Kan dat niet tot moeilijkheden met 't
.Vaticaan lelden? „Ik geloof hal niet, moeten jpobareo een ^ntheee te vin-eobter In de
Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG TerwUl degenen, die met de
Nederlandse loonpolitiek te maken hebben, nog de
wonden likken, die de minister heeft veroorzaakt
door zUn ingrijpen in de bouw-C.A.O., gaat men
in alle bedrijfstakken en hier en daar ook indivi
duele ondernemingen onverdroten voort met het
afsluiten van arbeidsovereenkomsten. Er gaat bUna
geen dag voorbij of er vcrschUnen berichten over
nieuwe akkoorden, ook wel overigens over het
stuk lopen van onderhandelingen. Op loongebicd
is in Nederlund het voorjaar de oogsttqd. Het
lUkt erop, dat de voornaamste elementen van die
voornaamste elementen van die oogst zün: een
loonsverhoging van 4.5 proeent en een kwartier
korter werken per dag. voorzover men de werk-
tijd al niet had teruggebracht van 45 op 43 i uur
per week. Alsof er geen vrUere loonpolitiek is en
alsof bet afgesprokrii werk is.
Na Roolvinks schrappen in de bouw-C.A.O is al
de opmerking gemaakt, dat hij de vrije(re) loon
politiek ter aarde heeft besteld. Die uitspraak
gaat echter veel te ver. Wat betekent het begrip
vrije loonpolitiek in feite? Dat er op centraal
niveau geen afspraken meer zouden worden ge
maakt over wat maximaal mogelijk zou zijn in
nieuwe contracten. Iedere onderhandelaar zou
vrij zijn te vragen en te geven wat goed wordt
geacht, maar uiteindelijk is er dan de minister
van Sociale Zaken, die kan zeggen: dit is te dol,
hierdoor komt de economie in gevaar, dit moet
worden voorkomen. Vandaar dat het resultaat van
CAO-onderhandelingen niet meteen mag worden
uitgevoerd, maar enkele weken moet blijven lig
gen om de minister gelegenheid te geven, bezwa
ren kenbaar te maken. Absolute vrijheid in de
betekenis van: doe maar, is er dus .niet. Inzoverre
zal men dan ook het ingrijpen van minister Rool-
vink in de bouw-C.A.O. en enkele daarmee ver
wante C-A-O.'s niet kunnen veroordelen.
Wat men de bewindsman echter kwalijk neemt is
van het schrappen In de bouw-C.A.O. toch een
aantal normen heeft geïntroduceerd door econo
mische hypotheses van het centraal planbureau
tot norm te verheffen. „Werktijdverkorting met
meer dan een kwartier per dag in de jaren 196R
en 1969 tezamen sin ik niet toe", zo heeft hij laten
weten. „Als de huidige loonkostenstijging niet
wezenlijk vermindert, zal Ik ingrijpen", heeft hij
gezegd. „De regering zal in 1969 al zo'n aanslag
ben voor andere C'.A.O.'s en dus voor 's lands
economie, is geen argument, aldus nog steeds de
vakbeweging.
Als anderen gaan „meelopen" zonder dal de be
drijfstak het kan opbrengen, moet men die „mee
lopers" aanpakken. Elke C.A.O. moet afzonderlijk
worden bekeken en afwijzing ervan moet zijn
rechtvaardiging vinden in dat contract zelf. Door-
i plaats daè hfl tm gelegenheid
loonruimte, dat men nu van die
oet blijven", zo luidde een andere
uitspraak, overigens zonder dat er stukken op
tafel liggen, waaruit die overheidsaanslag duidelijk
blijkt Zelfs aan werkgeverskant noemt men deze
uitspraken een „minder fraai draadje in het
ioontapijt".
Niet iiigrijpeu
Aan de kant van de vakbeweging vindt uien bo
vendien. dat er geen reden was, om in de bouw-
C.A.O. in te grUpen. Het is nog nooit voorgeko
men. dat ondernemers instemmen met loonkosten
stijgingen, die onbetaslbssr zijn in onderneming
of bedrijfstak, zo zegt men daar. Wat de minister
dus uitsluitend had moeten doen, was nagaan of
de bouwbedrUfstak kon dragen wat afgesproken
werd. Het argument, dat de ongetwijfeld forse
loonkostenstijging kt de bouw gevolgen ken heb
uerking op undeie contracten is geen rcchtvaai-
digingsgrond. Het daarna verbieden van een half
uur w. i ktijdv. i korting L»ij een paar kleine be
drijfjes met een handjevol werknemers kan men
nergens plaatsen in het licht van het beschermen
van de nationale economie. Dit kan slechts een
psychologische en geen rationele handeling zijn
gemeest. Niemand zou kunnen begrijpen, waarom
de minister de ene CAO. (de bouw) wel en een
andere niet zou afremmen wat betreft het korter
werken, ook al is die „ander" in het grote geheel
nauwelijks van enige betekenis.
De resultaten van de diverse onderhandelingen
liggen vrij dicht bij elkaar. Dit volgt uit een
soort afspraak, ln het loonpolitieke spel Interne
coördinatie genoemd. Met name de werkgevers
organisaties hebben onderling wel zo'n beetje af
gesproken, tot hoever men zal gaan bij contracis-
herzieningen, aonder dat dit overigens beoron
wetten waren. De onderhandelaars aan vakbonds
zijde hebben die interne coördinatie wezenlijk be
merkt. Hier en daar is intussen de indruk ont
staan, dat gezien de ingreep op de bouw-C.A.O.
de Philips-C.A.O., waarin o m, het terugschui
ven vun de werkweek naar 42'a uur in begrepen,
ook wel geen genade zal vinden bij de minister.
Dit is echter, los van een overige beoordeling, op
zichzelf niet juist Bij Philips gaat men Immers de
verdere verkorting van do arbeidstijd met een
kwartier per dag pas medio 1970 invoeren, maar
er moest nu reeds over worden besloten, omdat
het Philipscontract een periode van drie jaar be
slaat. Minister Roolvink hoeft Juist gezegd, dat in
1968 en 1969 de arbeidstijdverkorting niet vorder
mug gaan dan van 45 naar 43uur en dat go-
beurt bij Philips.
Brokken
Intussen zit men in hei liouw brdrUf nog met de
brokken. In de eerste plaats dort zich daar de
interessante juridische vraag voor. ot er op dit
moment een nieuwe C.A.O. voor het houwbedrU'
beslaat. Er ia een filosofie volgens welke er wel
een contract bestaat, omdat dr minister slechts
enkele bepalingen schrapte. Een andere redene
ring ia. dat een C.A.O. een heel pakket voorzie
ningen inhoudt en dat uit dat geheel niet enkele
elementen gelicht kunnen worden. Dan komt allea
op losse schroeven te ataan.
De praktijk is evenwel, dat de bouw dc nieuwe
lonen al lang uitbetaalt. De partijen bij dc C.A.O.
zullen nu spoedig opnieuw rond de tafel plaau
nemen om na te gaan, hoe het pakket zou moeten
worden herzien. Voordat men een nieuwe over
eenkomst zal aangaan, zal men nog eens bij mi
nister Roolvink op bezoek gaan om te peilen, wat
in zijn ogen wel genade kan vinden. Dat moet er
voor de minister dan even tussendoor geschieden,
want nieuwe contracten stromen bij hein binnen,
zodat hij heel wat te doen heeft in het kader van
de vri>ere loonpolitiek.