i/imiü
JOHANN SEBASTIAN BACH IN NEDERLAND
Frankrijk
stimuleert
autoverkoop
17.000
werklozen
minder
Nieuw Links
breekt met
Kamerlid
Van den Doel
3 m
ASSISTENT IIEËCHNNMSER
B+
ministratief
MEDEWERKSTER
vrouwelijke admin. kracht
meisje v. d. linnenkamer
ETALEUR
STOFFEERDER
SIMCA 1000
AUTO BIERMAN
GEBRUIKTE AUTO'S
CONSTRUCTIE-
BANKWERKERS
F. BREEDVELD
VRIJDAG 5 APRIU 1968
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Voorgeschiedenis
van de
Matthaus-Passion
Teler
muziekredacteur)
irbij en dusis in
id voor het uit-
passiemuzieken aangebro-
bet de laatste jaren zo,
st de bijna onvermijdelij-
en Johannes-Passion van
stian Bach ook andere Ijj-
pousseerde: veelal op
i de grote grammofoon-
happqen, die onder meer
egen voor meesters als
Penderecki.
1968 maakt daarop geen uitzondering,
reeds heeft de D.G.G de uitgave van
de Brockes-Passion van George Frede
rick Handel geannonceerd, verzorgd
door de bekende dirigent August Wen-
zinger, die voor deze gelegenheid het
Regensburger Domchor, de Schola
Cantorum Basiliensis, de sopranen Ma
ria Stader en Edda Moser, de alt Paul Waldemar Bargiel
Esswood, de tenoren Ernst Haefliger
en Jerry Jennings, de bassen Theo
Adam en Jakob Stampfli, onder zijn
artistieke hoede n
Brockes-Passion: zo genoemd, omdat
de Hamburgse raadsheer Barthold
tijdens de Goede Week 1719 te Ham
burg.
Doch Telemann, HandelPenderecki:
het zijn en blijven voorlopig in de ge
wijde uitvoeringen ten onzent verschijn
selen van voorbijgaande aard en we
betwijfelenof ze ooit de populariteit
van een Johann Sebastian Bach zullen
krijgen.
jiedw
In
ook reeds begonnen in 1829, toen Felix
Mendelssohn de Matthaus-Passion, hon
derd jaar na zijn ontstaan, wederom
in de publiciteit bracht?
Dat kan men moeilijk beweren, wan
neer men kennis neemt van de pathe-.
tische klacht over het peil van ons na
tionaal muziekleven uitgerekend in dit
jaar en geuit in het Magazijn voor
Schilder- en Toonkunst:
,,Lang hebben wij moeten jammeren
over de diep vervallen staat der
toonkunst in ons vaderland en over de
weinige ijver, wij mogen zeggen, de
onverschilligheid van
liefhebbers, om haar
standpunt te verheffen, hetwelk haar
tegen de grievende bespotting des
vreemdelinge beveiligen kan".
dacht? Voor petits-maitres als demen
ti, Boccherini, Pleyel, Romberg, Viotti,
Kreutzer, Dussek, een enkele maal
ook voor Haydn en Mozart.
En voor BachOok voor hem,
doch op ietwat zonderlinge wijze, als
we de Delftsche Courant van 2 februari
1844 mogen geloven, die een concert
aankondigt, waarin een zekere Miss
„Potpourri briljante tirée des oeuvre,
de HummelS. Bach en Von Weber'
tot vertolking bracht
Kunnen wij het voorstel van di
schrijver in Caecilia 1859 appreciëren
om de fuga in e klein van Bach vooi
orgel met een Fugara of Vox Angelica
te registreren, want dit
„maakt zulk een indrukwekkend effect,
dat zij gevoeligen mensclien lichtelijk
een traan ontlokt" f
Benadering van Bach, die ons wel
even de wenkbrauwen doet fronsen. En
wat te denken van het citaat uit De
Nederlandsche Spectator van 1848?
„Ik bewonder en roem Bach, omdat
hij iemand is, die blijkbaar zonder
kunstgenie het zoover heeft weten te
brengen, dat honderd jaar na zijn
dood de would-be aristocratie der
muzikale wereld zich nog zoodanig
door zijn schoone vormen laat
meesleepen, dat ze wezenlijk de
gedachtenloosheid over het hoofd ziet.
Bach is groot, maar niet geniaal, bij
een meesterschap over den vorm, dat
nog niet overtroffen is, maar h ij
ziel, hij h e e f t. alle en ge
voeld, niet gezien id a, t
h ij schreef..." (het laatste
door ons gespatieerd).
Maar het moet gezegd: na 1850 komt
er langzaam verandering in de visie
op de Thomaskantor: in een boeiend
artikel, in Preludium 1947, worden we
hieromtrent uitvoerig ingelicht.
F. C. Kist
Voortrekkers in deze Nederlandse
Bachrenaissance In de allereerste
plaats de medicus Florentius Cornells
De grote Doelenzaal tot 1929
Kist (1796—1863), geestdriftig dilet
tant, die zich na 1825 geheel aan de
muziek wijdde: onder meer richtte hij
het nog bestaande Haagse mannen
koor Cecilia op en was hij' een van de
stichters van het Diligentiaconcert.
Zijn artikelen uit de vijftiger jaren
van de vorige eeuw in Cecilia getuigen
ervan. Men leze slechts:
„Wij komen er rond voor uit tot
diegenen te behoren, die Bach in hooge
mate vereeren hem als de schepper
van de Passionsmuziek naar het
Evangelie van Johannes en Mattheus,
van verscheidende motetten, cantates,
preludio's en fuga's als eenig
en onovertroffen te beschouwen".
Diagnoses in deze tijd hoogstwaar
schijnlijk gesteld op de basis van
partituur lezen, niet van partituur
horen want het zou tot 1870 duren,
dat de première van Matthaus-
Passion in Nederland ging. Doch hier
over later.
onzent veel
heeft gedaan voor de ontwikkeling
van de kennis en waardering van
Bach, is de (blinde) organist Johannes
Gijsbertus Bastiaans (18121875) ge-
Bastiaans, verbonden aan de Haar
lemse Bavo en componist van orgel
werken, die de moeite van een her
nieuwde kennisname alleszins waard
zijn de Haagse organist Jan
Schmitz heeft er nog onlangs aandacht
aan geschonken is de musicus, die
als stichter van de Bachvereniging te
Haarlem (1867), het oeuvre van de
meester propageerde als geen ander:
de wijze, waarop hij de honderdste
sterfdag van Bach herdacht, doet be
paald „modern" aan:
Zijn programma vermeldde toen het
Preludium in a klein, de Fantasie en
Fuga in g klein, enkele koraal-
bewerkingen en de Toccata en Fuga in
es klein.
Doch dat zelfs deze negentiendeëeuwse
avant-gardist concessies deed, conces
sies moest doen aan de smaak van zijn
tijd, bewijst een recital veertien Jaar
later door hem gegeven: daar liet hij
het Andante uit Beethovens Achtste
Symfonie, Lieder ohr.e Worte van
Mendelssohn, Haydns „Die Himmel
erzahlen", de Partita „O Gott du
frommer Gott" van Bach, Mozarts
Zauberflöte-, Ouverture en twee delen
uit diens Jupiter-Symfonie horenI
Waldemar Bargiel
Het jaar 1870: dat betekent echt een
keerpunt. De victorie begon te Rotter-
Waldemar Bargiel
en discipel van Robert
Schumann! als directeur van Toon
kunst fungeerde. Hij is het, die Bachs
Matthaus-Passion in dat jaar heeft
geïntroduceerd: op 22 april 1870 in de
oude Doelenzaal. Met goeddeels nog
Duitse solisten en Samuel de Lange jr
(184819111 aan de piano. Het orkest
bestond bij deze gelegenheid uit het
ensemble van de toenmalige Hoog-
duitsche Opera, versterkt met eerste
krachten.
het klavecimbel in de passiemuziek
verschijnen: bediend door de jonge
Eduard Flipse, zulks op instigatie van
de grote Baclikenner Evert Cornells.
Hoe men daarop reageerde? Caecilia
van 1879 geeft hier antwoord:
„Het mocht toenmaals een koene daad
heeten een werk op te voeren, hier
geheel onbekend, waarvan de be-
teekenis door velen zeker niet be
grepen kon worden; alleen de over
tuiging, dat mèt het leeren kennen
men deze muziek ook zou liefkrijgen,
ivas in staat daartoe te doen be-
Meer dan datWaldemar Bargiel
bevond zich op een vruchtbaar
terrein. Want reeds twee Jaar tevoren
was er in de Rotterdamse Laurenskerk
een orgelconcert gegeven, geheel aan
het oeuvre van Johann Sebastian ge
wijd, waaraan de prominenten van die
tijd meewerkten: D. en L. de Lange,
J. B. Litzau, J. A. Klerk, Joh. Bas
tiaans. Volgens de Delftsche Courant
bijgewoond door vijfduizend belang-
Vijfduizend belangstellenden..
GRATIE ZWITSERSE
TOPVOETBALLERS
ZURICH De Zwitserse voetbalbond
heeft na een kleine twee jaar de levens
lange schorsing voor het nationale elftal
opgeheven van drie topspelers.
Werner Leimgruber (33), Leo Eichmann
(31) en Kol bi Kuhn (24) kunnen, wat de
bond betreft, weer onmiddellijk worden
gekozen voor de nationale ploeg en het is
te verwachten dat Kuhn over twee weken
zal worden opgesteld in de interland
wedstrijd tegen West-Duitsland.
Leimgruber, Eichmann en Kuhn kwa
men op 11 juli 1966 's avonds niet op
tijd terug in het hotel waar de Zwitserse
ploeg logeerde. De bond sprak snel recht,
schorste de drie spelers voor het natio-
nalte elftal en begon op 12 juli de eind
ronde van het toernooi om het wereld
kampioenschap zonder dit drietal met
een nederlaag van 50 tegen West-
Duitsland.
Leimgruber, Eichmann en Kuhn span
den als antwoord op de schorsing, civiele
procedures aan tegen de bond wegens
het toebrengen van schade in hun beroep.
Een verzoening tussen de spelers en de
bond leek steeds moeilijker te worden.
Talrijke pogingen liepen op niets uit.
Tenslotte vonden beide partijen elkaar
door een gebaar van het Zürichse sport
blad „Sport". Het blad verklaarde zich
bereid de kosten op zich te nemen, die
door beide partijen tijdens hun proces
voering waren gemaakt. De spelers be
sloten daarop hun aanklacht in te trek
ken en de bond hief de schorsing van
het drietal op.
Het Nederlands Strijktrio, bestaande uit
Adriënne de Smet, viool; Hertbert van
de Velde, altviool; Marinus Snoeren,
cello, geeft op dinsdag 16 april in de
Rolzaal op het Binnenhof een concert
voor leden van de vereniging Vrienden
van het Residentie-Orkest. Medewer
king verleent de harpiste Stefica Zu-
zek. Op het programma staan werk
en van Beethoven, Ibert, Saent Saëns
en Von Dohnanyi.
PARIJS Om de Fransen aan te moe
digen nog voor het begin van de grote
vakantie een nieuwe automobiel te ko
pen, heeft de regering in overleg met
kredietinstellingen besloten dat wie voor
30 juni aanstaande een nieuwe wagen
bestelt, slechts 15 procent van de koop-
plaats van de vroegere 25 procent.
Na 1 juli gelden weer de oude afbe-
talingsvoorwaarden. Voor de kleine
vrachtwagens en kleine caravans is het
bedrag, dat als eerste afbetaling moet
worden gestort, teruggebracht van 20
tot 4 procent. Voor groter vrachtwagens
en grotere caravans van 25 tot 20 pro
cent. Voor particuliere wagens, tweede
hands auto's en bedrijfs-vrachtwagens
zijn de afbetalingsmaanden verlengd
van 21 tot 24.
Volgens regeringsmededelingen wordt
dë Franse conjunctuur gaandeweg beter.
De stijging, verporzaakt door de be
lasting op de toegevoegde waarde, is in
februari tot staan gebracht. De klein
handel begint zich weer te bevoorraden
en de fabrieken voor uitrustingsgoede-
ren hebben voldoende orders binnen, 'n
Donkere vlek in dit optimistische beeld
blijft de werkloosheid van ongeveer
400.000 tot 500.000 die geregeld blijft te-
Geen verdere
steun Limburg
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Twee dagen lang heb
ben op de tribunes van de Tweede Ka
men vele Limburgers zitten wachten op
toezeggingen van minister De Block (Ec.
Zaken) over meer hulp voor de herindus
trialisatie van Zuid-Limburg. Hun hoop
is niet vervuld. De minister heeft uit
voerig het regeringsbeleid betreffende
de mijnsluitingen verdedigd en heeft
alleen verzekerd dat alles zal worden ge
daan om zoveel mogelijk werkgelegen
heid in Limburg te scheppen. De KVP-
er Maenen, die met een waslijst van
verlangens uit Heerlen naar Den Haag
was gekomen, heeft met die verzekering
genoegen genomen. Maar de socialist
Den Uyl betreurde de ombuiging van
het regeringsbeleid sinds de mijnnota,
die hij in december' van 1965 als minister
van Economische Zaken had uitge
bracht.
Vijf moties werden ingediend, waaruit
onvrede over het regeringsbeleid voor
de herindustrialisatie van Zuid-Limburg
sprak. Toen het op stemming aankwam
werden alle moties verworpen. Ze kre
gen geen steun van de aanhangers van j
het kabinet-De Jong.
Nationaal congres
Raad van studerenden
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Op 26 en 27 april wordt
in Eindhoven het nationaal congres 1968
van de „raad van studerenden" gehou
den. Tot de deelnemers behoren de be
sturen van een groot aantal (nationale)
studentenorganisatie, te weten van:
h.t.s.-unie, hogere textielscholen, hoge
re technische scholen, sociale acade
mies, katholieke theologische hogescho
len. academies voor lichamelijke opvoe
ding, school voor de journalistiek, de
Haarlemse internationale faculteit, de
hogere pedagogische opleidingen en van
enkele hogere landbouwscholen.
De eerste dag van het congres zal ook
worden bijgewoond door de Nederland
se Studenten Raad. Op het congres zal
het uittreden van de NSR uit de RVS
aan de orde worden gesteld. Het cen
trale congresthema is de plaats van de
student bij het hoger beroepsonderwijs
en zijn organisatie in het huidige en toe
komstige onderwijsbestel.
Op de tweede congresdag worden nota's
inzake de herstructuering van het we
tenschappelijk onderwijs en het hoger
beroepsonderwijs aan de orde gesteld.
Ook praat men over het rijksstudiebeur-
zenbeleid en de studentenvoorxieningen.
(Van een onzer verslaggeversT
DEN HAAG De arbeidsreserve is
vorige maand gedaald met bijna zeven
tienduizend man: van 113.100 naar 96.000.
Eind maart van vorig jaar waren er
91.400 personen zonder werk. Deze daling
deed zich voor in alle provincies en in
alle beroepsgroepen. De vermindering in
de probleemgebieden Noord-Braband en
Limburg was echter tamelijk gering voor
de tijd van het jaar. In Drente en Gel
derland daalde het aantal werklozen ten
opzichte van vorig jaar. Ook de bouw
vaksector vertoonde een daling.
GedÜSÜmairt steeg in het hele land
de openstaande vraag naai* werknemers
en wel van 59.577 naar 64.346 personen.
Deze stijging was naar verhouding het
grootst in Brabant en Limburg. Ten op
zichte van vorig jaar was er echter nog
steeds een achterstand: eind maart 1967
waren er 65.723 vacatures. Deze vermin
dering is voor het grootste deel toe te
schrijven aan een verminderde vraag
naar metaalarbeiders in het westen.
Gunstiger cijfers kwamen er uit de bus
voor wat betreft de jongeren tussen veer
tien en achttien jaar. Eind maart waren
er 5300 jongens zonder werk. Een maand
eerder waren het er nog 7300. Tegenover
deze cijfers staat nog een toenemend aan
tal vacatures. Eind maart konden er
10.300 jongens in het bedrijfsleven wor
den geplaatst, tegen 9500 eind februari.
In de bouwvaksector was er een opval
lende daling in het aantal werklozen:
van 32.000 eind februari naar 22.00 eind
maart. Dit betekent tienduizend werk
lozen minder in de bouwvak. Bovendien
nam het aantal vacatures toe: van 3800
naar 4500.
Desondanks is de situatie in de bouw
vaksector nog het meest zogelijk.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het conflict tussen het
P vd.A.-Tweede-Kamerlid Van den Doel
en de andere Nieuw Linksfiguren in de
P.v.d.A. begint steeds grotere vormen aan
te nemen. Men is thans in het stadium
beland, waarin van een duidelijke breuk
sprake is.
Van den Doels bleangrijkste tegenstan
der, Han Lammers. heeft met P.v.d A -
vice-voorzitter André van der Louw be
sloten. dat de tijd gekomen is om Van
den Doel bij Nieuw Links buiten de deur
te zetten. Dit blijkt ook uit een brief, die
de kerngroep van Nieuw Links zal sturen
naar een groot aantal sympathisanten. In
die brief wordt het vertrouwen In Van
den Doel opgezegd, omdat hij uitspraken
van Nieuw Links over het confliot ver
draaid aan buitenstaanders zou hebben
doorgegeven. „Wij hebben thans geen
boodschap meer aan Van den Doel", is
van de zijde van de kerngroep verklaard.
De diepere achtergronden van het
conflict liggen in de ontevredenheid bij
Nieuw Links over het parlementair op
treden van Van den Doel. dat met name
niet to' tevredenheid was van Han Lam
mers. die vond. dat Van den Doel niet
hard genoeg optrad en zich te veel ln de
P.vd.A.-fractie liet „inkapselen". Er was
overigens in de P v.d. A-fractie reeds
sprake van spanningen tussen Van den
Doel en een aantal gematigder fractie
leden. Men heeft tot dusver zijn best ge
daan daarvan niets naar buiten te laten
blijken. Het conflict met Nieuw Links
brengt Van den Doel thans echter in een
nogal geïsoleerde positie.
Helga en Klaus Storck, harp en cello,
geven op maandag 8 april een recital
in Diligentia. Op het programma staan
werken van o.a. Ph. Em. Bach, Re-
ger, Raval en De Falla.
M COMPANY
Marketing neemt in het moderne onderne
mingsbeleid een centrale plaats in. Dit is
zeker het geval in een wereldconcern als
3M Company, dat een onafzienbare reeks
van produkten- ontwikkelt, fabriceert en in
de handel brengt.
Op de Marketing Afdeling van de Neder
landse vestiging van deze wereldomspan-
..~,ide organisatie is plaats voor een
Zijn taak zal bestaan uit het verzamelen van basismate
riaal voor het maken van overzichten, tabellen en grafie
ken met betrekking tot de marketing en de verkoop van
Industrial Tapes.
Ook het registreren van de resultaten van reclameactivi
teiten en het weergeven daarvan in overzichtelijke vorm
zal tot zijn werkzaamheden behoren.
De jongeman van ca. 22 jaar, in het bezit van het eind
diploma MULO, die een zekere aanleg heeft in wiskundige
richting en die een behoorlijke kennis heeft van de En
gelse taal, krijgt hier een unieke kans om een basis te
leggen voor een loopbaan in dit nog jonge gebied van
bedrijfsvoering. Het spreekt vanzelf dat voor het behoorlijk
vervullen van de genoemde functie accuratesse een eerste
vereiste is.
ÏÏIINNESGTA [NEDERLAND] N,V.
ROOSEVELTSTRAAT 55 - LEIDEN TEL. (01710) - 34541
n.v. nederlandsche
electrolasch maatschappij
van allerlei aard.
Onze gedachten gaan bij voorkeur uit naa
iemand met MULO-opleiding, die in het bezit i
van het typediploma.
Leftijd: 17—19 jaar.
Voor de goede uitoefening
wij het volgende te moeten
O Leeftijd 20—25
O Mulodiploma en
i boekhoudkundige
Reiskosten buiten Noordwij k worden vergoed.
Met voor 1968 gemaakte vakantie-afspraken kan
rekening worden gehouden.
Sollicitaties te richten aan het Hoofd van de
Administratie p/a „De Baak", Koningin Astrid-
boulevard 23, Noordwijk aan Zee.
Voor nadere mondelinge inlichtingen telefoon
01719-3641, toestel 127.
Het bejaardencentrum
„Huize ROOMBURGH"
ZAANSTRAAT 151 LEIDEN
In onze zaak i
n vakkundige
KANAALSTRAAT—HEEREWEG
Telefoon 02530 - 3076— Na 6 uur 3291
HET MEUBELCENTRUM voor de BOLLENSTREEK
EN DIVERSE ANDERE MERKEN EN TYPEN
VEILIG STUREN
DAN HUREN BIJ:
Wij hebben
Volkswagen
Daf
Opel
Renault
NSU
NSU
NSU
NSU
NSU
NSU
NSU
NSU
NSU
NSU
NSU
1200
daffodil
rekord-1500
dauphine
blauw
blauw
1000-TT
1000-TT
blauw
blauw
1.950
3.150
6.150
1.950
2.950
3.450
3.975
4.350
I ƒ4.350
3.450
3.650
3.450
4.500
4.950
2.950
verkocht.
Ons bedrijf staat borg voor een goede auto.
INRUTL - FINANCIERING - VERZEKERING
Stationsweg 36 LEIDEN tel. 01710-34689
gevraagd
Constructiewerkplaats
nette
verkoopster
liefst met enige ervaring.
Aanmelden na 7. u 's avonds
Fa. P. L. VAN DER GEEST
Textiel en woninginrichting
Noordeinde 35
Roelofarendsveen
Telefoon 01713-436
JONGEN of
MEISJE
MANÉGE VAN ZELST
Leidseweg 2536, tel, 01717-
4738, Voorschoten.
VANDAAG OF MORGEN ZAL
BOEKHORSTSTRAAT 103-105-107-109 DEN HAAG BOEKHORSTSTRAAT 129
VLAMINGSTRAAT 32 Afd bedden vloerbedekking qordi|n«.toffer
