internationale
school
zonder
weerga
van olifantsoor tot damestasje
ZATERDAG 30 MAAKT 1068
(Van een
verslaggevers)'
MOL - GEEL De Nederlander met de
meeste ervaring in het Europese onderwijs op
de thans zes door de regeringen van de EEG-
landen opgerichte Europese Scholen (in volg
orde van stichting gevestigd te Luxemburg,
Brussel, Varese-Ispra, Mol-Geel, Karlsruhe en
Bergen-Petten) is dr. Bernard S. A. Al (56). In
1954 werd hij als eerste Nederlandse leer
kracht naar de eerste Europese school (te
Luxemburg) afgevaardigd en hij is nu
sinds de oprichting in 1960 directeur van de
Europese school te Mol-Geel in het wijde
Belgische Kempenland. In Luxemburg gaf dr.
Al nog les in de klassieke talen, thans heeft
hij zijn handen vol aan het directoraat over
een schoolcomplex voor zeven klassen middel
baar, vijf klassen lager en twee klassen kleu
teronderwijs met een leerkrachtenkorps uit
vijf landen (16 Belgische, 16 Duitse, 14 Franse,
9 Italiaanse en 11 Nederlandse docenten) en
een uit veel méér landen afkomstige leer
lingengemeenschap van 200 kleuters, 400
lagere-schoolkinderen en 275 middelbare
scholieren. Een schoolgemeenschap, die een
stukje Europese integratie is: een Europese
gemeenschap in miniatuur, die van de leer
krachten een dosis idealisme en een zekere
ondernemingsgeest vraagt. „Dat verklaart
misschien", zegt de heer Al, „waarom het
esprit de corps bij de leraren hier zo buiten
gewoon is!" Van de leerlingen maakt die
schoolgemeenschap bij het volle behoud
van hun nationale karakter al van hun
kleuterleeftijd af „Europeaantjes".
Modern
Babyion
met
Frans,
Italiaans,
Nederlands,
Duits
en
Engels
LEERLINGEN AL
VAN KLEUTER AF
EUROPEAANTJES"
Heel de afstand tussen het stille pro
vincieplaatsje van vroeger en de inter
nationale naam die Mol nu ineens
geniet klonk door in de eerste woorden
de gezette Vlaming die ons op het
dromende marktplein de weg wees: „Ge
moet trachten op het Atoom te gera
kenOp de uitgestrekte bosrijke
terreinen die de Belgische konink
lijke familie na de oorlog aan het Bel
gisch Atoomcentrum heeft geschonken,
nu drie instellingen gevestigd die
samenwerken: ..Euratom", de
Europese Gemeenschap voor Atoom
energie (gevormd door de EEG-landen)
ter voorbereiding van de vreedzame toe
passing van kernenergie: de maatschap
pij „Eurochemic", gesticht door 13 lan
den van de Organisatie voor Econo
mische Samen werking en Ontwikkeling
(OESO) met als doel de reiniging van
reactorbrandstof (uranium): en het
Belgisch Nucleair Centrum (Studiecen
trum voor Kernonderzoek)dat'ér dus
het eerst was. Onderzoekers uit vele
landen hebben hier een moderne en
boeiende werkkring gevonden, maar
voor hen en hun gezinnen moest ook 'n
levenssfeer worden gecreëerd. Twee
„wijken" van flats en villa's konden
naast woongelegenheid buiten de ter
reinen vrij gemakkelijk in die be
hoefte voorzien. De enige oplossing van
het schoolprobleem voor de kind-aren
van die veelal jonge gezinnen van al
lerlei nationaliteit was een Europese
school.
Toen Mol-Geel internationale gemeen
schap werd, was dit probleem op zich
zelf al niet nieuw meer. Ter beharti
ging van de school- en gezinsbei angen
van de ambtenaren van de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal wa
ren vanaf 1953 ai aanvankelijk parti
culiere, later regerings-initiatieven ont
wikkeld die leidden tot de eerste offi
ciële openbare internationale school te
Luxemburg (bij overeenkomst tussen
de zes EEG-landen van 12 april 1957).
Daarmee was Europa verrijkt met een
internationale onderwijssamenwerking
Hypermodern talenonderwijs in het talenlaboratorium met moederband
opnemer en kinderbandopnemers in cabines.
zonder weerga. In vijf andere werk
centra van de Europese gemeenschap
pen zijn Europese scholen gevolgd.
Binnen de zes EEG-landen maar ook
reeds in verschillende andere landen
is het Europese Baccalaureaatexa-
men intussen volledig erkend.
Ambassadeurs
Wat is er nu bijzonder aan het dage
lijkse leven in zo'n Europese schoolge
meenschap? Heel wat. Als we de wagen
parkeren bij één van de twee witte
tijdelijke (d.w.z. als flats bedoelde)
middelbare-schoolgebouwen (een perma
nente huisvesting is in aanbouw),
horen we uit een groepje kinderen van
verre al roepen: „La stampa olandese!"
Aan een buiten lopende leraar vragen
we naar dr. Al en het antwoord luidt:
„Le deuxlème b&tlment". In de leraars
kamer vertelt een gymnastiekonderwij-
zeres in het Duits een belevenis aan 'n
collega.
„Het eerste verschil met een nationale
school", zegt dr. Al, „is, dat we hier
werken met een internationaal leraren
korps. Ik leid de vergaderingen in het
Frans. De Fransen hebben hier dus eén
voordeel, maar die moeten dan ook de
notulen maken".
Een ander verscliil is, dat de Europese
scholen beschikken over een uitgelezen
korps leraren en onderwij zers. Dat
komt omdat de directeur van een Euro
pese school zijn personeel alleen maai'
hoeft de „bestellen" bij de Raad van
Bestuur (de onderwijsministers van de
zes landen, vertegenwoordigd door hoge
departementsfunctionarissen). Omdat
die leerkrachten in zekere zin ambas
sadeurs van hun land zijn, selecteert
men'in het algemeen leerkrachten met
enige ervaring van wie men zeker is
dat ze hun land waardig vertegenwoor
digen. Dank zij hun idealisme heerst
er tussen de leerkrachten een perfecte
geest van samenwerking. Die is er ook
tussen leerkrachten en leerlingen.
Straffen komen zelden voor. (In één
van de goedverzorgde jaarlijkse school
kranten in de vorm van in teamwork
tot stand gebrachte „studies" over
allerlei onderwerpen lazen we: „De
directeur zelf steekt, althans figuurlijk,
niet, meer torenhoog boven zijn onder
geschikten uit". Letterlijk namelijk
wel, want dr. Al is 1,92 m lang!).
De tweede taal
Een derde verschil Is bet grote belang
dat hier wordt gehecht aan het vooral
mondelinge gebruik (het spreken en
begrijpen) van de moderne talen. Hoe
wel het basisonderwijs wordt gegeven
in de moedertaal (dus in de vier offi
ciële talen van de E.E.G.-landen
Duits. Frans. Italiaans, Nederlands) en
de Europese school dus uit vier taal-
sccties bestaat, wordt op de middelbare
school een aantal vakken onderwezen
in een door de leerlingen zelf vanaf hel
begin van de lagere school gekozen
voertaal: Frans of Duits. (Franstaligen
moeten Duits kiezen. Dultstaligen
Frans; Italianen. Nederlanders en Vla
mingen zijn vrij in hun keuze. Met wal
etnologisch humor zegt dr. Al: „De
Nederlanders kiezen meestal Frans om
dat dat het moeilijkste is; de Italianen
meestal Frans omdat dat het makke
lijkste is
Lessen in aardrijkskunde, natuurkunde,
biologie, scheikunde, geschiedenis,
kunstgeschiedenis en muziek gaan dus
op de middelbare school voor veel leer
lingen in de voertaal Dat is zeer leer
zaam wat betreft het praktisch gebruik!
Het lagere-sohoolpragrammu kent onder
wijs in de tweede taal vanaf het eerste
leerjaar (de eerste twee Jaar zonder
lezen en schrijven om het onderwijs in
de moedertaal niet in gevaar te bren
gen) en vanaf het derde wekelijks zes
„Europese" uren met deze taal als voer
taal. Zelfs in de kleuterklas komt elke
dag al een uur een kleuterleidster van
een andere taalsectie. Die communi
catiebevordering is kenmerk van de
Europese school!
Bescheiden zegt dr. Al als reactie op
onee bewondering voor dit praktische
Eén der twee gebouwen waarin de
middelbare klassen van de Euro
pese school zijn ondergebracht.
taalonderricht: „Toch is de Europese
school niet alléén maar winst, er is ook
in zekere zin een verlies, met name wat
betreft de fijne kennis van de moeder
taal, die zich bij een verblijf binnen het
land van herkomst beter kan ontwik
kelen met een rijkere woordenschat.
Wat in de breedte wordt gewonnen,
gaat misschien in de diepte wat ver
loren". Maar de winst lijkt ons belang
rijker en onze gastheer (die al met zijn
gezin op de terreinen woonde toen er
npg niets was) bekent, met betrekking
tot zijn vier kinderen die allen Euro
pees onderwijs hebben gevolgd: „Tegen
over wat hun naar de diepte mankeert,
staat een ervarenheid van visie die hen
als ik ze hoorde praten met kinde
ren van gelijke leeftijd die geen Euro
van de Europese school te Mol-Geel de Nederlander
dr. Bernard S. A. Al.
pees onderwijs ontvingen vlot hun
meerderen maakte".
Eén van de moeilijkste opgaven voor
de Europese school als onderwijsinsti
tuut was het uitwerken van gelijkwaar
dige onderwijsprogramma's in de vier
taaisecties om erkenning van de diplo
ma's te krijgen (waarvan tussen de
nationale onderwijsinstellingen over de
hele Hnie nog geen sprake is). Elk land
wilde iets van zijn eigen programma In
het internationale programma terugvin
den. „De Fransen stonden op onderwijs
in de filosofie", licht de heer Al toe.
„Nederland en Duitsland op een be
hoorlijk aantal uren Engels, dat vanaf
de derde middelbare op het programma
staat. België stond op een zwaar wls-
kundeprogramma. In Duitsland zijn
muziek, 1 andenarbeld en tekenen veel
uitgebreider. Vakken als aardrijkskunde
en geschiedenis zijn in het nationaal
onderwijs uiteraard sterk nationaal ge
tint". Het geüniformeerde programma
mag dan ook een begin van Europese
didactiek worden genoemd. (Hoe moet
het overigens ipet Engels als Engeland
nog eens in de E.E.G. komt?).
Nationale atmosfeer
Onderwijs en opvoeding worden ge
geven met eerbiediging van een ieder»
geweten en overtuiging. Adjunct-direc
teur A. Llbotton, belast met de dage
lijkse leiding over lagere school (onder
gebracht in aantrekkelijk-gegroepeerde
paviljoens) en kleuterschool, gaat hier
nog even dieper op in. „Wij mogen niet
verlangen dat Italianen hetzelfde op
treden als Nederlanders", zegt deze
Vlaming. „Maar wij moeten ernaar
streven dat zij toch dezelfde stof met
dezelfde pedagogische principes te ver
werken krijgen, met behoud van hun
nationale atmosfeer. De manier waarop
een Italiaans kind bijvoorbeeld in een
winkel iets vraagt is heel anders dan
de wijze waarop een Duits kind dat
(Van een onxr verslaggeiers)
AMSTERDAM .fan van
Veen maakt uit olifantsoren
damestassen. Met z(jn twee
zoons werkt hij op liet ogen
blik in z(jn atelier in de Spaarn-
dammerbuurt (tegenover de
afgebroken Magdalenakerk)
met
tcht
zending
z(jn voor Kenia. Hoe komt de
heer Van Veen aan die merk-
I «vaardige bestelling?
J Kenia, aan de oostkust van
I Afrika, met zijn oppervlakte i
j van een half miljoen vierkante 1
kilometers is rijk aan wildsoor
ten. onder andere leeuwen, ga-
j zeilen, struisvogel en ook oli-
I fan ten. 'n Dergelijk assortiment
aan wild vergt een zeer speciale
I aandacht. Enerzijds wil men niet
I dat bepaalde diersoorten uit-
sterven, anderzijds moot men de
aanwas van de wildstand in de
gaten houden. Met name de
olifanten hebben (per dier) nog
al wat hectaren nodig, zodat de
l egering op beperkte en contro-
j leerbare schaal jachtcontracten
afsluit met buitenlandse jagers.
1 Af en toe worden er dan ook
enkele tientallen olifanten ge-
sohoten om te sterke uitbreiding
tegen te gaan
Tot voor enkele maanden werd
liet bruikbare leer van deze oli
fanten (oren voor de damestas-
i jes, en buik voor de aktetassen i
j in de hoofdstad Nairobi zélf ver-
J werkt. Dit gebeurde door één
man. die met een weekloon van
I 19 guldend een hele week over
één ta6 deed en het produkt In
elkuar flanste met touwtjes.
I stokjes en lijm
I De Amerikaanse toeristen, die
j geacht werden dergelijke tassen
te kopen, klaagden steen en
been over de slechte afwerking.
I De verkoop dreigde te verlopen.
I Daarom zochten de 22 winke
liers die tassen verkochten, via
een Nederlands handelskantoor
Vele bussen pendelen de internatio
nale schoolgemeenschap dagelijks
van heinde en ver naar school en
terug.
doet. Deze Italiaanse spontaneïteit mo
gen we niet kapot maken. Daarom
brengen wij ook opzettelijk kinderen
van verschillende nationaliteit tijdens
de Europese uren bij elkaar om samen
iets te presteren. Tijdens die uren leert
een Duits kind begrijpen dat een Ita
liaan behoefte heeft veel te praten
waar het zelf doodgewoon zegt: t la
koud of 't Ir warm. En een Italiaans
kind leert begrijpen dat een Duits kind
niet kwaad is en ook niet stug als het
zo weinig spreekt".
Visie voor het leven
Eén dag hebben wU de sfeer van de
Europese school geproefd; de welvoor
ziene kleuterschoollokalen bewonderd;
kinderen van uiteenlopende nationali
teiten met elkaar zien omgaan in de
pauzetijden; vol enthousiasme horen
spreken over het moderne audiovisuele
taalonderwijs (met bandrecorder en
■projeetleplaatJeH)ervnron hoe nieuwe
lingen-met-taalachterstand ln „razende
vaart" worden bijgewerkt ln het al
even moderne „talenlaboratorium" (met
moeder ban dop nemer en 20 kinderband
opnemers In „cabines"). We hebben
gezien dat deze school hoewel ge
sticht voor de ambtenaren vim de Euro-
|>ese gemeenschappen ook toegankelijk
is voor alle kinderen die buiten hun
vaderland wonen (de school telt o.a.
150 Italiaanse mijnwerkerskinderen,
kinderen van buitenslands gelegerde
militairen, kinderen van werknemers
van buitenlandse bedrijfsvestigingen,
enz.). Op deze school krijgen kinderen
voor het leven een bredere visie. Het Is
een school waarop (zoals de oorkonde-
tekst zegtl „naar de geest Europeanen
worden bevrijd van vooroordelen die
gemaakt. Enkele dagen geleden
kwatn een grote order uit Kenia
binnen.
Jan van Veen zit er een beet je
mee, want hij heeft voldoende
werk. Muur toch zullen hij cn
zijn zoons wel een gaatje vin
den om ze te leveren, want at
linden het wél let* bijzonder*.
Als de Ut-en klaar zijn gaan
ORDERS
UIT
NAIROBI
VOOR
AMSTERDAMSE
LEERFABRIEK
150
S. in Nairobi wo
verkocht voor
200 gulden per
ln Europu een fabriek, die het
leer economischer en froaiorzou
kunnen verwerken
De directeur van het handels
kantoor. de heer C. W. Kroezen
uit Hapert <N.-Br.' toog naar
het Mekka der damestassen
Amsterdam. Amsterdam kent
Mentallen 1 eerfabriekjes waar
van de fa. Joh. van Veen een
zeef goede naam heeft. Op proel
zouden Jan van Veen (66) en
zijn moon John (28' en Ton (24»
I een negental modellen maken
I Begin viui dn jaar kregen zij
daarom een pakje via Zwitser-
j land gestuurd Toen zij het
1 openmaakten, zater er vier oli
fantsoren ln een beetje ult-
gedroogd, maar echt.
i Dc oren werden doorgestuurd
j mr.il- de looici i| Wa11 -
langs doorgesneden werden, zo-
I dat men leer verkreeg van de
1 binnenkant én van de bniten-
j kant van het oor Terug van de
De heer Van Veen toont een
damestasje dat uit een oli
fantsoor is gemaakt. Zijn
i joons hanteren 't materismil:
l>as ontvangen uit Kenia
looierij werd er in de fubriek
gesneden en gepu t ongeveer
één tus per oor. Half ln vrije
tijd. half tussen 't gewone werk
door. weiden de proefmodellen j
NIET AANTREKKELIJK
Het ts zeer de vraag of de tan
en Ui Nederland ln de huilde'
komen, omdat de aanvoer van
oren zowel gering al» onregel
matig I» Voor de Nederlandse
kleinhandel ts d<- verkoop daar
om niet aantrekkelijk, mnda'
vu» te
clientele, die haai
van ollfantcnlcer. Vun dieren
geschoten door buitenland»,
jagers, gefabriceerd ln Neder
land cn verkocht in Kenia.
