NEW
HAMPSHIRE. KUIL VOOR KANDIDATEN
WÊÊÊÊÊÊÊ!^^^^
i 'f
is
de grote onrust van zondagochtend
klein
staatje
hoog
in
aanzien
CONCORD, New
Hampshire Over
al in de staat New
Hampshire is het
decor gereed en staan
de spelers klaar voor
't eerste grote politie
ke stuk in het verkie
zingsjaar 1968. New
Hampshire is de eer
ste staat waar de
politici, die naar een
democratische of re
publikeinse kandida
tuur in de presidents
verkiezingen streven,
hun populariteit in de
zogenaamde primaries
of voorverkiezingen
kunnen testen. De
dag yan de waarheid
is 12 maart.
Waarom juist hier? New Hampshire
vaardigt slechts acht gedelegeerden
af naar de republikeinse conventie van
5 augustus in Miami en slechts
zesentwintig naar de democratische
conventie in Chicago, drie weken
later. Deze geringe invloed op de
kandidaatstelling minder dan 0.6
procent voor wat de 1333 gedelegeerden
op de republikeinse conventie betreft
doet velen zich afvragen, of de
politieke bonzen en de enquêteurs
naar de openbare mening de
belangrijkheid van de voorverkiezingen
in New Hampshire niet grovelijk
overdrijven.
Maar John W. King, de gouverneur
van de staat, ontkent dit en zegt met
grote stelligheid, dat New Hampshire
van grote betekenis is voor de politici,
die willen weten wat er onder het
Amerikaanse volk leeft. Om dit te
bewezen zei hij: „Per hoofd van de
bevolking gerekend staat New
Hampshire industrieel op de tweede
plaats. Zijn fabrieken zijn een
smeltkroes van vele nationaliteiten:
Slaven, Scandinaviërs, Italianen,
Turken, Ieren, Grieken, Duitsers,
Litauers en Frans-Canadezen. De
verhoudingsgewijs veel te grote
wetgevende vergadering telt niet
minder dan 400 leden, waardoor de
regering zeer nauw contact heeft met
de bevolking. De mensen trekken zich
weinig aan van radio en t.v. en de
kranten. Je moet erop uittrekken en
hen ontmoeten en ln de ogen kijken en
hun vragen beantwoorden. Ze zullen
je vaak proberen te irriteren. Het ls
||l|g2g| M-r
1948 zijn anells afdaling begon. Hij
reisde de staat rond en rond in een ge
huurde spoorwagon, maar leed een ver
pletterende nederlaag tegen Tom
Dewey.
Het was hier dat Robert Taft in 1952
bedolven werd onder een lawine van
stemmen op Dwight D. Eisenhower, die
steeds ln Parijs was gebleven. In het
zelfde jaar voerde Ester Kefauver
koortsachtig een campagne tegen nie
mand voor de democratische kandida
tuur, maar waarschijnlijk bevorderde
hij hiermee dat Harry Truman zich
voor een nieuwe ambtsiermljn beschik
baar stelde.
Maar in de grootste slachting die New-
Hampshire ooit heeft gekend werden
Goldwater en Rockefeller, die beiden
energiek aan het werk waren geweest,
in de pan gehakt door Henry Cabot
Lodge, een inschrijfkandidaat, die nooit
Saigon verliet. David Goldberg, de
jonge advocaat uit Boston, die dit te
weeg bracht, is nu het hoofd van een
firma die verkiezingscampagne* orga
niseert Hij- was in dienst van het kamp
van Romney tegen 300 dollar per dag
en hoopte ditmaal even vernietigend
Nixon te verslaan, die nu in de meeste
opiniepeilingen 3 tegen 1 staat. Maar
Romney is dit jaar het eerste slacht
offer gebleken.
Snelst groeiend
een onafhankelijk stel mensen. Er ls
niemand in New Hampshire die niet
denkt, dat hij net zo goed is en
evenveel kan als je zelf en je dit
desnoods ook zegt".
Ik sprak met de tweeëntachtigjarige
George des Coteaux, die bezig was
een emmer water te vullen uit de
kraan van het stadhuis in Weare, een
plaats van 1420 mensen. In dit stadhuis
zullen hjj en zijn plaatsgenoten op
12 maart, elk naar zQn partijkeuze,
deelnemen aan de eerste voor
verkiezingen en hun stem uitbrengen
op de kandidaat die zjj prefereren.
Coteaux excuseerde zich, thuis was de
wraterlelding bevroren, hy had nu geen
tqd om over politiek te praten, maar
vervolgens toonde hij zich trouw aan
de contradictie, die voor de kiezers
van deze staat legendarisch is en hield
'n lang betoog over president Johnson,
de oorlog in Vietnam, de opkomst van
Ronald Reagan, de sociale verzekering
en de plaatselijke sneeuwopruiming.
Werving
In een koffiehuis in Hillsboro zat
David Sterling, de propagandist van
Richard Nixon, strategie te bepraten
met de kok, de hoofdonderwijzer en
twee telefoonreparateurs, die iets aan
het aanleggen waren. In een ander
koffiehuis, in de Griekse wijk van
East Manchester, probeerde Nicholas
Copadis, leider van de troepen van
Nelson Rockefeller, twee zwagers en
wat neven ervan te overtuigen, dat de
gouverneur zo vastbesloten was zich
niet kandidaat te stellen, dat hij hem.
Copadis, naar New York had ontboden
en hem had verteld alle acties, open
lijke of bedekte, definitief te staken.
In zijn kantoor In Hanover was de
knappe Davld Hoeh, de man van se
nator Eugene McCarthy, bezig om
aardige meisjes te werven om speldjes
uit te delen voor de democraat uit
Minnesota, terwijl elders een battery
computers, gehuurd door de mannen
van gouverneur Romney van Michi
gan, inmiddels verlaten staat, sinds
Romney zich uit de race heeft terug
getrokken.
Eugene Daniell jr, een oude platte
landsadvocaat. zat voor zijn open haard
in zijn huis in Franklin een brief te
schrijven aan Bobby Kennedy om hem
openhartig te vertellen dat het onmo
gelijk was om de actie voor Kennedy
af te gelasten. En hij schreef ronduit,
dat de zaak groter was dan de naam
Kennedy.
In een propvol advertentiebureau in
Manchester was John McDonald, leve
rancier van speldjes, plakbiljetten.
strohoeden cn andere verkiezingsattri
buten, propaganda aan het maken voor
gouverneur Ronald Reagan van Call-
Deze staat heeft een wet gekend waar
bij de campagneuitgaven in de voor
verkiezingen beperkt werden tot
100.000 dollar per kandidaat. Maar toen
beseften de goede burgers van deze
mini&taat 607.000 inwoners of 0.3
procent van de Amerikaanse bevolking
dat ze aardige zaken konden doen.
Dit keer geven de televisiemaatschap
pijen op zijn minst anderhalf miljoen
dollar uit aan de voorverkiezingen van
New Hampshire en de kandidaten met
hun gevolg waarschijnlijk het dubbele
van dit bedrag.
Nixon-msn Sterling deed de uitspraak.
dat de mensen in New Hampshire
meer aan politiek dan aan sex denken.
De voorverkiezingen van New Hamp
shire? Ik zou de hemel danken als Ik er
nooit van gehoord had, verzuchtte se
nator Norris Cotton, de „mister repu
blican" van New Hampshire die de
vorige keer zijn vingers brandde door
Goldwater te steunen. „Maar de mensen
In New Hampshire zijn er dol op. Het
lang dagclljki trips i
n ze niets schelen, of ze elke politi-
s in de Verenigde Staten vernietigen."
ït was hier dat Harold Stassen in
New Hampshire is voor 84 procent be
dekt met bossen, telt 1300 meren en
vijvers, en 65.000 km aan rivieren en
stromen en een aantal van de hoogste
en ruwste bergen in het oosten des
Toch woont maar êen procent van de
bevolking op boerderijen en meer dan
de helft van de 355.626 geregistreerde
kiezers 145.694 republikeinen,
87.490 democraten en 122.492 onafhun-
kelijken binnen 80 km van Boston.
Schilderachtig is New Hampshire be
slist, maar platteland ls het niet. On
danks zijn verscheidenheid aan natio
naliteiten en zijn grotendeel* industrië
le bevolking, la New Hampshire, de
snelst groeiende staat van New Eng
land, nauwelijks typisch voor het oos
ten van de Verenigde Staten, ln elk
geval veel minder dan de rest van het
land. De negerbevolking van 2000 men
sen behoort tot de kleinste ln de natie,
de werkloosheid is het laagst De staat
heeft geen vice-gouverneur, geen gou
verneurshuls, geen Inkomstenbelasting
en geen omzetbelasting.
New Hampshire moet het hebben van
zijn accijns op bier en sterke drank
en van een staatsloterij, die de laatste
jaren echter niet zoveel geld heeft op
gebracht als de voorverkiezingen.
Pols voelen
De mensen hebben de neiging New
Hampshire als republikeins te tien.
maar vergeten, dat Johnson In I960
meer dan 63 procent van de stemmen
behaalde, dat de democratische gou
verneur King thana aan s(jn derde
ambtstermijn bezig la en dat een de
mocraat, Thomas J. Mclnture, twee
jaar geleden een aenaatssetel veroverde.
De politici blijven naar New Hampshire
komen om hun pols te laten voelen en
misschien een beentje te worden ge
licht, omdat ze weten dat zij hier een
ïeer geïnteresseerd kiezersvolk ont
moeten. Het pefaoonlljk contact speelt
ln de politiek van New Hampshire een
grotere rol dan de benadering door de
nieuwsmedia. In zijn laatste met succes
bekroonde campagne verscheen gouver
neur King nog geen drie minuten per
week op tv en had hij de «teun van
slechts een enkel blad, het weekblad
Franklin Transcript-Record, dat hem
de beste van een armzalig stel noemde,
maar King wist niet van ophouden met
het handenschudden waar hij maar
kwam en deed zelfs een „Inval" op het
kantoor van zijn republikeinse tegen
stander Hugh Gregg om handen te
schudden met de secretaressen. In New
Hampshire, zei King, moet Je voor elke
kiezer Je best doen.
MMB
(Van i
correspondent H. Citroen
NEW YORK Eenmaal ln de week bekruipt „onze
correspondent in New York" de grote onrust: op
zondagochtend als hU alles om zich heen verzameld
heeft aan lectuur wat hij gedurende de week de
moeite waard vond om te bewaren en als hij daar de
acht pond (ja zeker, acht pond) New York Timen van
de zondagseditie aan toegevoegd heeft Hij herinnert
zich dan van vroeger hoe hij op zonnige zondag
ochtenden zijn huiswerk moest maken en dan het
verwarrende idee had, dat zich daarbuiten het
grote leven afspeelde waaraan hU geen deel had-
Nu. anno 1968, maakt hij nog steeds zijn huiswerk
en leest en leest en wordt dermate overstelpt met
materiaal, dat in principe de moeite waard is om te
melden of te onderzoeken, dat hij nog steeds de ge
dachte blijft koesteren, dat het voor hem onmogelijk
is om werkelijk deel le nemen aan het grote leven
en dat grote leven te rapporteren.
KRONIEK VAN
HET LEVEN IN NEW YORK
Hij leest en leest en leest over de lange, hete zomer, die
men in grote vreze ziet komen, over de stijgende onrust
inzake Vietnam, over de komende presidentsverkie
zingen Nixon gaat winnen. Wallace gaat de Gold-
waterstemmen van de republikeinen winnen, Robert
Kennedy is slimmer dan wij denken, McCarthy
is slimmer dan wij denken. Over de mini-
boppers, de jeugd tussen de 10 en 15, die volwasse
ne! is dan wij denken, over de toneelstukken, die
overeind blijven of vallen, over de criminaliteit, die
uiterst verontrustend is, over de boeken, die „men"
moet lezen, over de problemen van de steden, van de
vliegvelden, van het verkeer, over de problemen van
de problemen en de problemen, die daaruit ontstaan,
over de problemen van het onderwijs, wel public
school, niet public school enzovoorts, enzovoorts.
Buiten het is buiten al vele dagen koud en zeer
zonnig in New York buiten kijk ik op de Henry
Hudson Bridge, die een bijzonder fraaie tweedekse
brug ligt te wezen en het ziet er alles zo stil en zo
rustig uit een fraai park, wandelaars, autootjes
over de brug dat men zich ternauwernood kan voor-
stellen, dat zoveel problemen het land, waarin ik
woon, teisteren of kunnen gaan teisteren. De lange
hete zomer bij voorbeeld.
Op 1 december 1955 weigerde mrs. Rosa Parks uit
Montgomery, Alabama, om haar plaats in de bus
waar zij terecht zat, ln het negergedeelte dan altijd
nog af te staan aan een blanke. Zij werd ge
arresteerd en kort daarna was de eerste negerrevolte
een feit. De negers gingen lopen en namen niet meel
de bus, die v.oor het overgrote deel van het neger-
vervoer afhankelijk was Ds. Martin Luther King
was in enige dagen een wereldbefaamde figuur. Nu,
dertien jaar later, is ds. Martin Luther King een
vrijwel vergeten man en zijn plaats is ingenomen door
militante negerleiders als Carmtchael en Rap Brown
en als de reverend Albert Cleage van de Central
United Church of Christ In Detroit, die de verhou
dingen tussen zwart cn wit in termen van genocide
bespreekt, die bepaald niet aan ongewapend verzet
denkt en zeer geïnteresseerd is in gueri ïllatactieken.
Cleage predikt de revolutie en ook als hij een stro
man is van krachtcn-op-de-achtergrond. dan nog is
zijn doel duidelijk en uiterst zorgwekkend.
Zorgwekkend. Ook al is er van enige onrust in het
gewone dagelijkse leven niets te bemerken Wanneer
ik de moeite zou nemen naar buiten te gaan, dan zou
ik blank en zwart vredig naast elkaar of door elkaar
zien lopen en wat is dan ook de conclusie van de
bezoeker-van-een-week, die voor zaken of plezier in
New York is: Zij gaan zo aardig met elkaar om
(blank en zwart). Je merkt toch eigenlijk niets van
discriminatie, als je de weg vraagt aan een neger,
dan geeft hij toch heel vriendelijk het antwoord.
Denkt men dat het probleem zo simpel is? In de
geest van: mijn be«te vrienden zijn negers en negers
zijn ook mensen? Het is niet de vraag of de blanke
bereid is met zijn zwarte broeder om te gaan en hem
gelijke rechten wil geven (totaal gelijke rechten)
maar het is de vraag of onze zwarte broeders nog
bereid zijn met ons om te gaan, of zij überhaupt nog
zin hebben met de blanke te onderhandelen, of het
niet veel te laat is voor het gesprek.
Er is geen sprake van, dat dc verantwoordelijke
lieden in de regering geen oog hebben voor de pro
blemen, maar het lijkt mU, dat zij in een razende
wedloop met de tijd het onmogelijke moeten ver
richten: herstellen wat eeuwen lang verwaarloosd is.
Ondertussen zijn de commissarissen van politie bezig
om de wapens te bedenken, die de komende onlusten
zo min mogelijk bloedig moeten maken: een bepaald
soort niet-dodelljk gas, een substantie om mensen
aan elkaar te doen kleven, vloeistof om de straten
onbegaanbaar te maken, pantserwagens etc.
Men leest in de Amerikaanse kranten bitter weinig
over Nederland. Ik moet het met de Nederlandse
kranten doen (dagen later) om te weten welke we
reldschokkende zaken ons bezig houden. Niets over
Johan Cruyff. over llrrman Wlgbold, over de Tros.
niets over A. te Z„ die in kennelijke dronkenschap
zich op de openbare weg bevond.
Men kent hier alleen minister Luns en sinds kort Jo
hanna Schut, Cornells Verkerk. En .sinds zondag 25
februari weet men ook weer, dat wij de Zuiderzee
nan het temmen zijn. De New York Times van die
datum heeft namelijk een goed gedocumenteerd stuk
over Lelystad. En zelfs ln een krant van 8 pond en
tegen de duizend pagina's Is dat iets, dat de borst
doet zwellen van vaderlandse trots.
De televisie in Amerika heeft dagelijks een aantal
programma's, die de heldendaden uit de tweede we
reldoorlog al of niet in geur en kleur verkondigen. En
misschien herinneren sommigen zich nog, dat die
tweede wereldoorlog gevoerd werd tegen een land,
Duitsland geheten. Dat land Duitsland krijgt in die
films dan ook doorlopend op zijn kop Een bemind
programma op dinsdagavond Is ..Garrison's gorilla's":
luitenant Garrison heeft vier boeven uit het gevang
gehaald om met hen achter de Duitse linies te strij
den en men kan iedere dinsdagavond om half acht
gaan kijken om een onvoorstelbare hoeveelheid
Duitsers te zien sneuvelen. Die sneuvelende Duitsers
zijn of heel dom of heel gemeen. Nu heeft de Duits-
Amerikaanse gemeenschap in Amerika stappen Re-
daan om de verkeerde voorstelling van zaken
te bestrijden.
