aardgas brengt kustprovincies in gouden tijd Felle aanvallen op censuur in Polen Van bouwvakkers 6% zonder werk Koninklijke gasten gewone toeristen99 in Lech am Arlberg Prins Willem- Alexander onbetwist middelpunt ff .Koorts om olie en Het gaat straks om miljarden DcmpObreekt Regering houdt voet bi j stuk Bus in brand: 20 doden fTV plano's orcsels hifi mossel* versteege lp ÜLL «Si VRIJDAG 8 MAART 1968 DE LEIDSE COURANT PAGINA 7 - na officieel foto-uurtje - Arlberg is er, zoals altijd, in deze weken van het jaar. Vierduizend toeristen hebben zich verdeeld over vierhonderd huizen. Om de laatste hotelbedden is gevochten. Enkele van de elfhonderd „einheimischen" hebben hun eigen bed verruild voor een noodbed onder het kleine kerkje, 's Middags om vier uur ziet men pas hoe Lech am Arlberg zich geliefd heeft gemaakt bij het jonge, sportieve wintersport publiek. Aan de arm van bruine, stoere mannen flaneren mooie en natuurlijk ook bruine meisjes door de hoofdstraat. Ook in Lech ruikt het om die tijd naar Chanel en Dior. 's Avonds is het in Lech am Arlberg vergeleken met plaatsen als Sankt-Moritz en Ostaad vroeg donker. Hubert Schwürzler, de zesentwintigjarige directeur van het verkeersbureau: ..Onze gaston komen om te skiën. Ze zijn 's avonds moe en gaan vroeg naar bed. Na twee uur is er bij ons niets meer te doen". Toch waren de eerste dagen van de ze maand in Lech am Arlberg niet zo rustig als menig toerist zich dat wens te. Om de laatste hotelbedden werd niet gevochten door mooie meisjes en bruine mannen. Zij die de eerste dag van maart deze slag leverden, bezochten Lech am arlberg beroepshalve. Ze kwamen uit Nederland maar ook uit St.-Moritz, waar Brigitte Bardot rondstapte, en uit Gstaad waar ex-keizerin Soraya haar neus had laten zien. De laatste slag werd uitgevochten door de fotografen die Hu- bert Schwarzler het genoegen verschaf ten zijn plaatsje een nog grotere bekend heid te geven De oorzaak van hun aan wezigheid was bezoek uit Nederland: voor de eerste maal sinds vele jaren brengt onze koninklijke familie tot 18 of 19 maart gezamenlijk de wintersportva kantie door in stamhotel Gasthof „Post". In de reiswieg Het middelpunt van aller belangstel ling gold de jonge telg van ons konink lijk huis: prins Wlllem-Alexander. Ter wijl zijn ouders, grootouders, ooms en tantes de dagen al skiënd doorbrengen, ligt hij in een kleine reiswieg goed be schut voor wind en telelenzen op hët bal kon van Gasthof Post. Kinderverzorg ster Swellengrebel waakt met grote nauwlettendheid over de toekomstige ko ning der Nederlanden. Drie dagen lang was de rust verdwe nen rond Gasthof „Post". Drie dagen Jang volgden fotografen en andere nieuwsgierigen iedere beweging van de koninklijke gasten uit Nederland pas toen prins Bernhard maandagmorgen met de vraag „Heren, heb ik zo goede kleren aan", het startsein gaf tot het of ficiële foto-uurtje, haalden de fotografen verlicht adem. Enkele uren later hadden zij Lech alweer verlaten. Voor de eer ste maal was prins Willem-Alexander vastgelegd op het gevoelige papier van honderden dure camera's. Zijn vader die tot op heden alle foto's heeft gemaakt stond er als een amateur lachend bij te kijken. In de Hindeloper slee Eerst klikten de sluiters voor een fa miliefoto op het balkon. De kleine prins poseerde in een speciaal voor dit doel vanuit Nederland meegebrachte Hindenloperslee. Toen het kleine prins je even later zwijgzaam en met grote ogen keek naar de dringende en duwen de fotografen zei prinses Beatrix: „Kijk liefje, dit zijn nu mensen waar je la ter zo voor moet oppassen". Wat na het foto-uurtje bleef op het ter ras van Gasthof Post, waren de tiental len lege doosjes van de rolfilms. Hotel- bezitter Erich Moosbrugger raapte er links en rechts een op. „De jagers heb ben hun hulzen achtergelaten", n pelde hij. Toen hij een uurtje later spmen met prins Bernhard, prinses Irene en haar het toneel verliet werd hij voor de eerste maal sinds drie dagen niet meer gevolgd. Zelfs de toeristen merkte het gezelschap in de kabelbaan naar Rufikopf nauwelijks op. De rust in Lech was weergekeerd. Twee hertegeweien De eerste dagen van de koninklijke wintersportvakantie waren niet zo zon nig. Toen prins Bernhard, prinses Irene prins Carlos in Lech arriveerden werd schitterende zonnige week al over schaduwd door angstwekkende Föhnwol ken. De volgende dag sneeuwde het. Prins Bernhard had voor hoteleigenaar Erich Moosbrugger vanuit Nederland als geschenk twee prachtige hertegewei- meegenomen. Tijdens een grote jachtpartij enige tijd geleden in de bos- rond het Loo was herr Moosbrug ger de enige jager die tot tweemaal toe hert voor de loop van zijn geweer kreeg. Prins Bernhard schonk hem nu de geweien die een plaatsje krijgen in de reeds rijkelijk van jachttrofeeën hotelhal. Idiotenhügel De neervallende sneeuw heeft mand van de koninklijke familie e: weerhouden de eerste dagen van i Prinses Beatrix met bontmuts en prins verblijf in Lech te gaan skieën. Pieter van Vollenhoven is met zijn skileraar da gelijks te vinden op de „Idiotenhügel" waar hij zijn eerste skilessen krijgt. Op weg naar wintersport brak hij 2 jaar geleden zijn been. Nu pas krijgt hij gele genheid zich te bekwamen in de sport die zijn andere familieleden al bijna tot in de perfectie toe beheersen. Zijn eerste skilessen worden aan de rand van -uud Joop pS[o.\a8 suios apia.wuajao ap ses Margriet die de tekenen van haar aanstaande moederschap verbergt on der een wijde cape. De goedlachse hotelbezitter Moosbrug ger is de vaste begeleider van prins Bernhard. Meestal sluiten prinses Irene en haar man zich bij hen aan. Moos brugger: ik ben officieel een van de 140 skileraren in Lech. Prins Bernhard en prinses Irene hoef ik echter niets meer te leren". Op een afstand wordt het klei ne gezelschap gevolgd door een Oosten rijkse rechercheur die speciaal is opge leid voor het verlenen van eerste hulp in de bergen. De vijf Nederlandse paleis rechercheurs, onder leiding van kolonel P. Silver, kijken deze dagen werkeloos toe. Niemand van hen is de skikunst De skileraar van koningin Juliana is Günter Beer. Toen de koninklijke fami lie in 1960 voor de eerste maal naar Lech kwam. was Beer nog ter plaatse als skileraar werkzaam. Nu heeft hij een eigen skischool in het Duitse Harz- geberte. Om toch de koningin te begelei den maakt hij zich daar graag enige tijd vrij. Sportieve sfeer bleef Lech am Arlberg is over het algemeen wel gevaren bij de koninklijke bezoe ken vanuit Nederland. Het plaatsje kan worden gerangschikt onder de vijf best geoutilleerde Oostenrijkse wintersport plaatsen waar toch de sportieve sfeer behouden bleef. In tegenstelling bijvoor beeld tot St. Moritz komen de meeste gasten hier uitsluitend om te skieën. Al leen in Lech zijn daarvoor twaalf ski liften en cabinebanen van 's morgens half tien tot 's avonds half vijf bijna doorlopend in gebruik. Daarnaast gaan velen naar Zürs van daar de bekende en zeer mooie Mad- lochabfahrt de skiërs terug naar Lech voert. Wie Lech rond de kerstdagen, van half februari tot half maart of met Pasen wil bezoeken, hoeft niet te reke nen op een hotelbed zonder reservering. In het verkeersbureau moet Hubert Schwarzler de mensen verwijzen naar plaatsjes tot wel 50 kilometer in de om trek. Schwarzler: „Het aantal Neder landse toeristen is sinds de komst van de koningin sterk toegenomen. Zes pro cent van de bedden wordt door hen be- hoe geliefd wij zijn bewijst het gro te aantal stamgasten. Enige honderden mensen komen hier al tien en meer ja ren achtereen". Verrassing voor koningin Hubert Schwarzler is er trots op dat het Lech kennelijk is gelukt de konink lijke familie als normale toeristen in de gemeenschap op te nemen. De mees- iensen bemerken het helemaal niet als de koningin hier door de straten wan delt. Toen de Sjah van Perzië twee jaar geleden in Zürs kwam was dat ons eigen lijk niet zo aangenaam. Vele andere gas ten hebben zich eraan gestoten dat aan de Sjah zoveel faciliteiten werden ver leend. Zijn lijfwacht maakte het ons vaak heel moeilijk. De Nederlandse ko ninklijke familie zijn gewone gasten. Hun enige stille wens is een fakkel-afda ling op de skies. Ik weet dat de konin- ging dat heel graag ziet. Dit Jaar heb ben we een heel bijzondere verrassing voor haar. Wat dat is mag ik niet klappen". SOMBERE BECIJFERING Verdere afname bouwactiviteit te verwachten (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Vorig jaar was zes percent van de bouwvakkers werkloos. Verwacht wordt dat de produktie in de gebouwensector, althans op korte ter mijn, verder zal afnemen. De werkgele genheid in de bouw in 1970 zal belang rijk ongunstiger zijn dan op grond van de prognoses van het Centraal Plan bureau in september 1966 werd ver wacht. Een grondige heroriëntatie hij overheid en bedrijfsleven met betrek king tot de werkgelegenheidspolitiek is geboden. Dat zijn enkele conclusies uit een rapport over de stagnatie van de werkgelegenheid in de bouwnijverheid, uitgebracht door het Economisch Insti tuut voor de Bouwnijverheid. Eind 1966 begon het duidelijk te wor den dat de werkgelegenheid in de bouw, die sinds 1958 onafgebroken was toege nomen, ging veranderen. De werkloos heid nam vrij plotseling toe tot bijna 43.000 gevallen in januari 1907 of ruim i3 percent van het op dat moment be- ebikbare aantal bouwvakkers. sz euxeie provincies was en is de werkloosheid onder bouwvakkers bijzon der groot. In Noord-Brabant, Overijssel en Limburg het grootst. Van alle werk lozen kwam vorig jaar in Noord-Bra bant ruim 40 percent uit de bouwvak ken. in Limburg bijna 35 percent, in Overijssel bijna 40 percent, in Friesland en Gelderland ruim 30 percent. De afneming van dc werkgelegenheid in de bouw is mede veroorzaakt, daar- dat bij de bedrijven de verwachting is verdwenen dat de bouwproduktie ver der zou kunnen groeien. Enkele jaren geleden werd op de bedrijven een over capaciteit aan arbeiders aangehouden Toen de twijfel begon over een verdere uitbreiding van de produktie, werd de overcapaciteit afgestoten. In tegenstelling tot de door de regering geuite en door het Centraal Planbureau onderschreven verwachting, dat de werk gelegenheid in de bouw zou toenemen, treedt thans een duidelijk zichtbare daling op, aldus het rapport. Gezien de ongunstige verwachtingen verdient het geen aanbeveling om werk loze niet- bouwvakkers om te scholen in een van de bouwvakberoepen. Vorig jaar was de werkloosheid in de bouw relatief ongeveer gelijk aan die in 1958. In absolute zin was zij groter, want in 1958 bestond nog een gfote achterstand in de woningbouw, terwijl thans kan worden verwacht dat het kwantitatieve woningtekort in 1970 kan zijn ingelopen. Een vergroting van de woningbouw i3 niet te verwachten, terwijl de produktie (ADVERTENTIE) de kracht van een verkoudheid bij Vader. Moederen Kind. mm WARSCHAU (AP) De Poolse intel lectuele gemeenschap dringt aan op ver mindering van censuur en grotere vrij heid in kunstuitingen, maar het ziet er niet naar uit dat de Poolse regering aan deze wensen tegemoet zal komen. Een n de laatste maatregelen van de Pool- regering is het verbod tot opvoering n het toneelstuk Dzaldy van Mickie- wicz, waarin het Poolse lijden onder dc Russische tsaren uitgebeeld wordt. Het toneelstuk wordt normaal op de Poolse scholen behandeld en ook gere geld opgevoerd. De reden van het verbod thans is, dat het door het publiek wat al te goed ontvangen werd. Regels van an ti-Russische strekking lokten complete ivaties uit. De regering beschouwt de Sovjet-Unie als haar beste bondgenoot werd door deze demonstraties in ver legenheid gebracht. Vandaar het verbod, dat overigens stuitte op een woedende andere gebouwen een neiging tot at en vertoont. Evenmin is toenemen de activiteit in de weg- en waterbouw te verwachten. Als de produktiestijging de bouw inderdaad zal stagneren, et worden gerekend op een verdere vermindering van de werkgelegenheid. Meer geproduceerd Ondanks het groeiende aantal werk loze bouwvakkers bedroeg de stijging de bouwproduktie vorig jaar onge- 12 percent. Dit is het resultaat van de toenemende arbeidsbesparende bouw methoden. Naar schatting beliepen de uitgaven voor de bouwproduktie vorig jaar 13 miljard gulden, welk bedrag •g nooit zo hoog is geweest. In onge ler zes jaar is de bouwproduktie met ongeveer 45 percent toegenomen. Het is opmerkelijk, aldus het Econo misch Instituut Bouwnijverheid, dat de werkgelegenheid in de bouw thans niet groter is dan tijdens de periode waarin het pluriform en expansief bouwbeleid werd ingevoerd. Na 1965 is de werkgele genheid in de bouw niet meer toegeno- De vraag wordt gesteld of de produk tiestijging ook na het inhalen van het kwantitatieve woningtekort kan worden gehandhaafd. Dit zou mogelijk zijn als gewerkt zou worden aan het inhalen van de kwalitatieve achterstand door krotopruiming, sanering van oude wij- Om de werkgelegenheid, in de bouw gunstig te beïnvloeden is een politieke beslissing nodig, namelijk over de vraag len blijvend een relatief groot deel van de economische middelen aan bouw produktie wil besteden. Bisschop raadt Micdema af elders missen te gaan lezen (Van c orrespondent protestbetoging van enkele honderden boze jongelui, van wie er 50 gearresteerd werden. Dat laatste deed de ontevreden heid nog toenemen. De groeiende ontevredenheid werd de ze week neergelegd in enige resoluties. Zondag kwam de vereniging van acteurs en regisseurs van Warschau bijeen in een stormachtige zitting en stuurde resolutie naar de regering. Voorts kwam de afdeling Warschau van de Poolse schrijversbond bijeen, die in een negen uur durende vergadering twee resoluties behandelde. Een kwam uit de koker de partijleden, maar die werd met zeer grote meerderheid verworpen; de tweede resolutie, waarin gefulmineerd werd tegen de censuur, werd aangeno men en naar alle culturele weekbladen verstuurd. De Poolse pers zwijgt over de ze zaken in alle talen. BAKER (AP) Een autobus, die een normale lijndienst uitvoerde en een personenwagen zijn donderdag op een autoweg door de Mojavewoestijn (Cali fornia) met elkaar in botsing gekomen. De bus vloog in brand en sloeg om. Twintig personen kwamen om het leven. Tien raakten gewond, aldus de politie. t kosten ge- (Van een onzer verslaggevers DEN HAAG De olie- en gaskoorts heeft zich sinds donderdag meester ge maakt van Nederland. De bekendmaking het ministerie van Economische Za ken over het toekennen van opsporings vergunningen aan achttien gegadigden nog maar nauwelijks de deur uit, of in de kantoren van allerlei concerns barstte de bedrijvigheid loa. Er is waar schijnlijk nooit zoveel met 'l buiten land getelefoneerd en getelegrafeerd als op 7 maart 1968: de dag. dat de olie en het gas uit de Noordzeebodem zich aan diende in dit lage land aan een van waarschijnlijk de rijkste zeeën van de nabije toekomst. „Het gaat straks om miljarden in en langs Nederland", aldus het wereldbe drijfsleven, dat in de komende maanden enorme activiteit moet gaan ont wikkelen. Nodig zijn: boortorens met 40 tot 60 man personeel per toren, bev radingshavens, schepen, helikopters vooral toeleveringsbedrijven. Een boor toren kost zo'n slordige 25.000 dollar per dag, bijna 90.000 Nederlandse guldens. Er moet dus wel poot-aan gespeeld wor den, wanneer de achttien gegadigden straks op het continentaal plat van Ne derland aan het boren slaan. Met voor ons land als uitkomst: een waarschijn lijk ongedacht-grote bron van inkomsten. Wat zo'n bekendmaking van het mi nisterie van Economische Zaken al niet kan veroorzaken. De gegadigden hebben vorige week tijdens de breuk in de KVP hun hart vastgehouden. „Houdt het kabinet het, of wordt het naar huis gestuurd, met voor ons als gevolg dat we nog langer moeten wachten of er de brui ean moeten geven".. De vrees is ongegrond gebleken. Het zoeken naar olie en gas in de bo dem van de zee is één kant van dc hele „rush". Men kan er geluk bij hebben, men kan ook terechtkomen in een vak, dat weinig oplevert. Dat is het risico van het werk, zoals de insiders zeggen. Mislukte het, dan pakt men de bullen weer bij elkaar en gaat op zoek naar an dere vindplaatsen, waar ook ter wereld. Voor de Noordzee is men niet zo be nauwd. De uitkomsten op het Engelse deel van het continentaal plat houden de moed er voorlopig nog wel in. En bo vendien is men er bijna zeker van. dat de bodem van de Noordzee recht voor de kust van Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Holland, in een breed vlak tussen Ameland-Slochteren en het Engelse Great Yarmouth geen teleurstelling zal opleveren. Daar worden in de nabije toekomst ook de grootste activiteiten ontwikkeld. Bevoorrading Dc tweede kant van deze enorme acti viteiten is de bevoorrading van de boortorens-in-volle-zee. Op iedere boor toren zit namelijk 40 tot 60 man aan per soneel. Bovendien moeten voor de werk zaamheden bij het boren dagelijks aller lei materialen aangevoerd worden. De bevoorrading is een van de belangrijkste onderdelen van dit werk. aldus de des kundigen. Stagneert deze, dan stagneert I ook het werk, waarl i inoeid zijn. Bevoorradingsbaaea kust. bevoorradingsschepen en helikop ters zijn daarvoor onmisbaar. Onml*- I baar zijn ook de toeleveringsinduslrieën. I die op de bevoorradingsbascs gevestigd I moeten zijn. Op leder gewenst ogenblik 1 moet deze bevoorrading voor en met personeel, voor en met materieel kun nen plaatsvinden. Bevoorradingsbases zijn in dit totaal van activiteiten de centrale posten, van- waaruit de boortorens kunnen blijven werken. En om dezp bases gaat 't in de ko mende weken in Nederland. Men heeft de keuze uit Rotterdam, Beverwijk met enkele kleinere bases buiten de IJmui- der sluizen en verder landinwaarts langs het Noordzeekanaal, Den Helder, Har- lingen en Delfzijl. De NAM en de Shell zullen vermoede lijk voor een groot deel gebruik maken van Delfzijl. Voor Harlingen is wel licht de kans verkeken. Omdat Caltex, een der gegadigden, die van de Harlin- ger haven gebruik wilden maken zich te ruggetrokken heeft uit de olie- en gas- rush op het continentaal plat. De haven van Den Helder is in zoverre geschikt, dat hij als kleinere bevoorradingsbasis gebruikt kan worden. Tijdverlies door enkele bruggen en sluizen in het haven- complex van Den Helder verhindert daar 'n grote activiteit en 'n snelle werk wijze. Beide essentieel voor het werk op de boortorens Rotterdam ligt volgens tal van deskundigen te ver landinwaarts. Men moet te ver omvaren en -vliegen en ook dit vergt te veel tijd. Beverwijk is zeer waarschijnlijk de meest aangewe zen plaats om er een centrale bevoorra dingsbasis aan te leggen. (ADVERTENTIE) Beverwijk Met dit voor ogen heeft ren aantal ge gadigden reeds besloten Beverwijk tr kiezen. Het Ingenieursbureau Dulllnk N.V. te Voorburg ontwierp op een terrein van 16 tot 18 ha een basis, waarop de noodzakelijke toeleveringsindustrieën zich kunnen vestigen en waar ook kanto ren gebouwd kunnen worden voor de deelnemende maatschappijen. Bovendien is er een hcllkopterhaven ontworpen. De plannen zijn gebaseerd op de noodzaak, dat per boortoren twee schepen en een helikopter nodig zijn om een behoorlijke bevoorrading te verzekeren. Het gaat er in dit totaal van opspo- rlngswerkzaamheden om, dat de 18 ge gadigden behoorlijke bases kunnen vip den. Dipe achttien kunnen nooit vanuit één haven bevoorraad worden. Wel Is zeker, dat Beverwijk verre de voorkeur heeft als centrale basis. Bij dit alles kan de Nederlandse indus trie een belangrijke rol meespelen. De meeste zo niet alle maatschappij en hebben voor deelname van dc Neder landse Industrie grote belangstelling, zo wel voor de vestiging op de bases met goed-geoutilleerde verkooppunten, als voor het eventueel bouwen van boorto- De Engelse basis Great Yarmouth la er bij wijze van spreken rijk door ge worden. De bevolking verdrievoudigde zich in twee jaar tijd door overkomst van industrieën en andere toeleverings bedrijven, met alle bijkomende voorde len vandien. Men verwacht, dat dit met Beverwijk dezelfde weg zal opgaan. Hiermee zijn de kansen van de ande re Nederlandse bevoorradingshavens niet te niet gedaan. Want Beverwijk kan het per se niet alleen af, daarvan zijn de deskundigen overtuigd. „Het blijft dus een gez.onde wedijver tussen de verschil lende havens". Het grote knelpunt blijft echter het helikoptervervoer. De KLM opent 'n he likopterlijn met enkele toestellen. Maar de maatschappijen weten nu al, dat dit onvoldoende is. Dergelijk vervoer voor bevoorrading moet aldus deze insiders vooral met kleine helikopters gebeuren waarbij per toren één toestel absoluut noodzakelijk is. Men is ervan overtuigd, dat dit moeilijkheden gaat opleveren, wanneer er niet meer faciliteiten komen. ..Het gaat ln dit totaal van alle moge lijke activiteiten niet om monopolie*, maar om een algemene zaak. Dit geldt voor de havens, dit geldt voor de Neder landse industrie als participanten, dit geldt voor het varend transport en voor het luchtvervoer", aldus de maatschap pijen, die straks op jacht gaan naar de rijkdommen in de bodem van de Noord- Voorlopig zetten de boortorens 500 mil joen gulden per jaar om. Een Hef be drag waarover te praten valt. SCHAESBERG De ontslagen pas toor Miedema van 't Eikske in Schaes- berg is niet van plan van zijn voorne men af te zien in een pand in Schaes- berg missen te gaan lezen voor zijn voormalige parochianen. Hoewel de pas toor geen commentaar wilde geven op de waarschuwende woorden in de brief die mgr. P. Moors hem gisteren had ge zonden. mag worden aangenomen dat hü datgene blijft doen wat de parochie raad hem vraagt: de mis te lezen. Mgr. Moors had pastoor Miedema geschreven het zeer te betreuren dat de pastoor van plan is toch missen te gaan lezen voor zijn volgelingen. Mgr. Moors had de pastoor ïn de brief in gunstige overwe ging gegeven van dit voornemen af te zien. „Mede in het belang van de paro- j chiegemeenschap van 't Eikske". Wan neer de parochieraad niet van gedach ten verandert, en het is hoogst onaan nemelijk dat zij dat wel doet, dan zullen vanaf morgen door pastoor Miedema eucharistievieringen worden gehoudem in het voormalige AM-F.-gebouw in

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 7