WINTERSPORT
als gewone man
kun je beter
gif nemen
OP VERKENNING ROND HET MEER VAN GENEVE
ZATERDAG 6 JANUARI 196S
voor 63 gulden
per dag
met vier kinderen
niet duur
als je de weg weet
(Van t
i nieuwe wintersportliefhebber)
Ik zal de juiste ligging van het plaatsje niet
verklappen, want het is er nog zo heerlijk
rustig en vooral: goedkoop. Het kwam zo: de
zomervakantie was vorig jaar door ziekte en
regen nogal in het water gevallen. Mijn vrouw
was enthousiast gemaakt door wat vrienden
en kennissen om de sneeuw in de bergen op
te zoeken. Maar ik bleef er koud onder. Wat
wil je tenslotte: we hebben vier kinderen: 13,
11, 5 en 3 jaar. Waar laat je die en als je ze
meeneemt is het niet meer te betalen.
Maar je wilt niet helemaal on
willig zijn en daarom kwamen
toch de folders van de reisbu
reaus op tafel. Daar waren we
gauw mee klaar: als we de kerst
vakantie eraan besteedden en de
kinderen meenamen, kwam de
goedkoopste mogelijkheid, en dat
was Zuid-Tirol, op maar liefst
1000 gulden. Zonder koffie en
andere drankjes, zonder de prij
zen van liftjes en sleetjes. In geen
1600 jaar, moesten we vaststellen.
Maar uiteindelijk zal 't wel ieder
jaar worden, want we zijn met 't
hele gezin voor een krats gegaan
en gaan eind dit jaar weer. We
kregen kort na de schrik over de
kosten kennissen op bezoek, die
hun zomervakantie in een fami
liepension in westelijk Oosten
rijk (Vorarlberg) hadden doorge
bracht. U kent die enthousiaste
verhalen, opgesierd met dia's. De
plichtmatige belangstelling ver
anderde in heftige interesse, toen
de enthousiaste kennissen vertel
den, dat daar op 1.000 meter in
december al volop sneeuw ligt En
dat het gezellige, gastvrije en
goedkope pension dan open stond
voor de liefhebbers van sneeuw
en ski's. Onze gasten waren kri
tisch, dus als die al enthousiast
Hele gezin
Een brief was gauw geschreven
en werd even snel door Oosten
rijkse Franz beantwoord: we
konden daar met het hele gezin
van 24 december tot 3 januari
terecht voor totaal 450 schilling
per dag. Dat is zo'n 63 gulden,
alles en alles inbegrepen. Ook de
vriendelijke bediening, de sleetjes
en we moesten zelfs aandringen
om de geleende ski's voor de
oudste zoons te betalen. Wijn en
sterkere alcoholica tegen slijters-
prijs. Het eten was nog lekkerder
dan thuis. De houten stoelen in
de eet- en conversatiezaal waren
op den duur wat hard, maar het
bed was heel zacht en schoon.
Wel moeten we erbij vertellen
dat voor de kinderen een sterk
gereduceerde prijs gold en dat
we twee driebedskamers had
den. Maar een echtpaar betaalt
ook niet meer dan 28 gulden per
dag, alles inclusief, voor een
tweepersoonskamer.
De reis per auto verliep zowel
heen als terug, onvoorstelbaar
vlot. De Duitse autobaan tot Ulm
was zeer rustig en het koele weer
maakte het rijden veel gemakke
lijker dan in de zomer. Zodoende
uit Utrecht vertrokken te zijn,
al om half drie in Ulm, waar
we aanvankelijk hadden willen
overnachten. We gingen toen
maar door met de gedachte: we
zien wel hoever we komen. Maar
ook de laatste dik 300 kilome
ters gingen zo vlot, langs secun
daire wegen, dat we al om half
zeven aan de grens en een uur
tje later ter plaatse waren. We
schoven zo het lange dal van Vor
arlberg in met maximale stij
gingen van 7 procent. En net
toen we begonnen te vrezen dat
het zou blijven bij de sneeuw-
hoopjes langs de weg, kwamen
we de laatste 20 kilometer in de
verlangde witte wereld. De laats
te 150 meter de berghelling op,
waren zelfs niet zonder sneeuw
kettingen te overwinnen maar
dat was alleen maar een aanlei
ding tot algemene vreugde. Een
romantische glijwandeling be
sloot de dagreis en voor de kin
deren stond na een telefoon
tje vanaf de grens eten, dou
che en bed klaar. We waren
de eerste gasten van het winter
seizoen. Voor Kerstmis kwamen
nog twee gezinnen en daarna liep
het aantal gasten tot 30 op.
Waaghalzerij
Over het verblijf daar is niet zo
veel te vertellen, want dat moet
je meemaken. De rust, de avon
tuurlijke wandelingen langs
smalle paadjes door de bergen,
de waaghalzerige afdalingen per
slee als beloning voor lang klim
men, de kerstnacht in een mid
deleeuws dorpskerkje, het be
wonderen van de skiërs want
daar waagden we ons niet meer
.aan. Het was zo fijn dat we eind
dit jaar weer gaan. Het weer had
iets beter gekund en de zon was
wat gauw weg achter de bergen.
Maar we willen u hier niet over
tuigen van het genot van een
wintervakantie. Alleen maar dat
het niet zoveel hoeft te kosten,
zelfs al ga je met het hele gezin.
Want u mag de hoge kosten, die
Kerstmis en nieuwjaar gewoon
lijk meebrengen, ook nog in zo'n
vakantie steken. Het kostte dit
keer ook niet zoveel vakantie
dagen. Maar als u het kunt
plooien, mag u ook later gaan.
De vraag is maar net: hoe kom
je aan zo'n goedkoop adresje,
waar het toch goed is? Recom
mandatie is de beste weg. Maar
u kunt ook zo'n klein plaatsje
in de buurt van de „echte" cen
tra prikken en daar de VW aan
schrijven. Er zit wat meer risico
in. Als uw verblijf niet helemaal
zou bevallen, kunt u ter plaatse
uitkijken naar iets beters voor
een volgend jaar. Want wie er
een keer geweest is, blijft warm
lopen voor en in de sneeuw.
kilometervreten
is er
niet altijd bij
met de eigen auto naar
de sneeuw blijft een gok
(Van een onzer verslaggevers)
Met de auto naar de wintersport:
het klinkt zo eenvoudig, zo ver
leidelijk ook. Geen gesjouw met
koffers, geen verplichte conver
satie in een snikhete conpé en
eindeloos trekkebekken over „ja
raam dicht, neen raam open".
Gewoon de deur van je eigen
wagen achter je dichttrekken, de
verwarming op hoog en dan
Nou vergeet het maar rustig.
Kilometervreten een speciali
teit van Nederlandse toeristen
is in deze wintermaanden een
geweldige gok. Het kan gebeu
ren, dat je zonder een centje pijn
van Arnhem naar Zwitserland
of Oostenrijk snelt en de gas
pedaal voortdurend op de plank
kan houden, (zoals blijkt uit
nevenstaand reisverslag van „een
nieuwe wintersportliefhebber").
Voor hetzelfde geld zeil je ech
ter in Gouda al een mistbank
binnen, waarvan de rente tot
voorbij Franfurt wordt bijge
schreven op je klamme voor-
Zeg nu niet: daar is weer de
grote pessimist aan het woord,
want de werkelijkheid geeft ons
op negen van de tien dagen ge
lijk. Natuurlijk kunt u de ANWÉ
bellen (814381), maar de slape
rige stem, die u daar inlicht,
beschikt ook niet over orakel
kracht en de pijn is juist,
dat weersveranderingen in deze
maanden altijd la carte wor
den geserveerd en nooit tevoren
op het menu staan. Wij kunnen
u een recent voorbeeld aanrei
ken: wij gingen op 12 december
1967 weg, belden 's nachts om
vier uur de ANWB, hoorden
daar, dat de toestand van de
wegen tot aan Bazel excellent
was. Gingen derhalve boordevol
optimisme op pad en belandden
bij Gouda prompt in een woes
tijn van grijze mistwatten. „Dat
gaat over", riepen wij opgelucht,
„dat is gewoon een broddellap,
die de ANWB over het alwetend
hoofd heeft gezien". Bij Utrecht
was ie nog niet weg, bij Arnhem
zaten we er dan ook nog in en
die toestand duurde tot voorbij
Frankfurt. Vanaf Keulen hadden
we ook nog te kampen met ijzel,
die de Autobahn veranderde in
een langgerekt schaatsstadion.
Resultaat: wrakken links en
rechts langs de weg, meer dan
volwassen opstoppingen (van
drie kwartier tot een uur) en *n
tempo, dat niet hoger lag dan
twintig kilometer per uur.
Bij niet 's nachts
Wij willen u het autorijden in de
winter niet tegenmaken, maar
houd wel rekening met de vol
gende punten:
a) Ga niet te vroeg van huis.
Niet zeggen: „Als ik in het holst
van de nacht vertrek, haal ik het
in één dag", want juist in die
vroege uurtjes gebeuren de
meeste ongelukken. Er is dan
nog niet gestrooid en een plotse
linge ijzeltoestand moet u dan
zelf het hoofd bieden.
b) Trek u niks aan van de bor
den „Glatteis-Achtung". Het zijn
nuttige borden, maar ze worden
alleen per 1 december geplaatst
en per 1 april weggehaald. Ze
staan er alleen ter vrome herin
nering. Over de toestand van de
weg op dat ogenblik zeggen ze
c) Zorg, dat u beste banden hebt.
Banden van tachtig procent,
waar u in Holland zo aardig
mee uit de voeten kunt, moet u
beslist vervangen. Het beste is
om winterhanden te laten mon
teren, die door hun progressief
profiel een maximumgreep op
de weg garanderen.
d) C niet af op de nonchalante
opmerkingen van Zwitserse of
Oostenrijkse eigenheimers, die
aan 't begin van een ten hemel
schreiende klim of afdaling
mompelen, dat u rustig verder
kunt gaan op uw half versleten
zomerbanden. Deze mensen over
schatten uw rij techniek en hou
den er geen rekening mee, dat
u zelden manoeuvreert op be
sneeuwde wegen. Zorg, dat u
sneeuwkettingen bij de hand
hebt. De fabel, dat sneeuwket
tingen in Zwitserland en Oosten
rijk even gemakkelijk gehuurd
kunnen worden als bij ons fiet
sen, is niet waar. De meeste ga
rages verhuren geen sneeuwket
tingen meer, omdat de organi
satie voor het terugbrengen te
duur is geworden. Koop liever
een stel (reken op veertig gul
den).
Doe ka lm aa n
Als u voor het eerst naar de
wintersport gaat, kunt u zich
veel kosten en ergernis besparen
door niet meteen ski's, schoenen
en abonnementen voor twee we
ken of langer te huren. Begin
rustig aan, kijk eerst de be
sneeuwde kat uit de boom. Huur
uw ski's voor één dag, merkt u
dan dat het lukt, ga dan een
stap verder en verleng de huur-
periode met drie dagen. Hetzelf
de geldt voor skilessen en ski
liften. Per doz' n is niet altijd
voordeliger. Er zijn ook dagen
dat er niet geskied kan worden
en dan raken de knipkaarten
niet tijdig voor het vertrek op.
Neem nooit genoegen met afge
trapte ski's in hun bittere na
dagen. Zeg niet: „Het is maar
voor de aardigheid, ik doe het
wel op houten latten", want
juist op slechte ski's zeilt u re
gelrecht op een beenbreuk af.
Roep ook niet: „Ik ben een
slimme jongen, ik geef mezelf
wel les", want u kent de verra
derlijkheden van de skipiste niet.
Gooi die zes gulden voor een
lesje er maar rustig tegenaan.
Dat scheelt u honderden guldens
dokterskosten. En zonder
stevig lesje techniek krijgt u het
skiën nooit onder de knie.
Reisbureau: veilig
Als u nog geen winteraccommo-
datie hebt: pionier niet op eigen
houtje, ga niet af op een vage
folder, maar neem een goed reis
bureau in de arm. Daar weten;
ze alles van sneeuw, ski's,
en hotels. Vraag er gelijk bij,
op hoeveel uur zon u kunt reke
nen. Het kan gebeuren, dat het
idyllische hotelletje van de fol
der net aan de verkeerde kant
ligt en u nooit zon krijgt.
Hebt u uw zinnen gezet op een
chalet, houd er dan rekening
mee, dat men in de wintersport-
centra alles, wat een dak heeft,
grootmoedig chalet noemt. U zult
tien tegen één opgescheept wor
den met een optrekje dat mis
schien wel uw zomerwensen in
willigt, maar volstrekt onvol
doende is om u winterweelde te
garanderen. Een kleine, waarde-'
volle tip: in Nederland opereert j
sinds kort Swiss Chalets, eer
waterdichte organisatie, die alle
aanbiedingen voor meer dar
100 procent garandeert Adres'
Straat van Makassar 13, Amstel
veen. Telefoon 12934-11623.
een riks per slok;
Links: Noem het ter plaatse nooit Meer
van Genève, maar Lac Lcman. want
Lausanne, Vevey en Montreux vinden,
dat het ook van hen is en de chauvinis
tische tenen z(jn daar lang.
Rechts: Regen Is in Lausanne niets bfl- pg
zonders in de winter. Wie daarvan houdt SJy
kan goedkoper thuis bljjven. ÜI
(Van een onzer verslaggevers)
GENèVE Rekenen met Paul Henri Jaccard de man.
die het niet te schatten voordeel heeft. VVV-directeur te
zi|n in een paradijs als Lausanne is een interessante
zaak. Hu doet het in La Voile d'Or. een etablissement
annex strand aan het Meer van Genève. dat een rake
illustratie is van zün doelstellingen. .Men kan namelijk
in La Voile d'Or a la carte eten en is dan zo'n veertig
gulden kwijt. Men kan er ook een menuutje krijgen en
betaalt dan ongeveer 7 gulden. Men kan er tenslotte
en daar gaat het om een uitstekende warme hap
tot zich nemen voor een riks. In alle drie de gevallen
is het uitzicht even rraai. mag men zwemmen in het
zelfde water en zonnebaden op hetzelfde strand.
„Waarom niet?" zegt Jaooard. „We hebben hier aan het
Meer van Genève al te lang de neiging gehad, alleen
maar duur te willen zijn. Dat moet veranderen, want
zo komen wc er op den duur niet. Het is bovendien
onverstandig, want met goedkoop zijn kun je nog geld
verdienen ook". Ten bewijze pakt hü de menukaart en
begint te cijferen.
Ik geef zijn berekening weer. niet alleen omdat zij
interessant is, maar vooral, opdat u weet, waarom de
gewone man nu nog niet, maar binnenkort wel vakantie
kan vieren in de exclusieve enclave, die dit met een
oveidadige flora en adembenemende decors begenadigde
stukje Zwitserland is althans: als het streven van
Paul Henri Jaccard succes heeft.
We kwamen op het onderwerp naar aanleiding van het
nieuwe Eurohotel, dat in Montreux is geopend. Men
rekent daar niet schrikken voor een kale over
nachting 34 gulden per nacht per persoon. Een dubbele
kamer kost dus 68 gulden en dan heb je niet eens
televisie - die kun je er raison van een rijksdaalder
per dag bijhuren. Het feit, dat de 16 verdiepingen, die
bij elkaar 320 gasten kunnen herberen, bediend worden
door zegge en schrijve twee liften, getuigt bovendien
van iöq üinki portie minachting voor de klant, Dokken
mag hij wel, maai voor de rest moet hij, trappelvoetend
voui de liftdeur, maar zien, hoe hij beneden of boven
komt. Heel dom van dat hotel", zegt Jaccard, deze aan
merkingen mijnerzijds aanhoord hebbende. En hij rekent
„Laat 'ons de kostenbasis van een hotelbed stellen op
12 franc per dag. Wil een hotelier 8 franc per dag per
bed winst maken, dan komt zijn prijs op 20 franc per
bed per dag. Wil hij integendeel 20 franc winst vangen,
clan moet hij de klant 32 franc rekenen. Nu is het zo, dut
een prijs van 20 frane een bezettingsgraad van 100
percent garandeert, terwijl je met een prijs van 32 franc
niet hoger komt dan 50 percent. Met andere woorden:
bij een prijs van 20 franc ben je 30 dagen per maand
vol, bij een prijs van 32 franc maar 15 dagen. Nu eens
kijken, wat het voordeligst is. Inkomsten per maand
bij een prijs van 20 franc 30 x 20 600 franc per bed
Inkomsten bij een prijs van 32 frane 15 x 32 480 franc
In beide gevallen kosten van 30 x 12 franc 360 franc
Winst voor de goedkope hotelier 240 franc, die voor de
dure slechts 120 franc. Dit is natuurlijk een imaginair
voorbeeld. Ik wil maar zeggen: een lage prijs, die je
een uitverkocht huls oplevert, is veel lucratiever dan
een hoge prijs, die dat niet doet. Je kunt toeristisch
-esproken als streek niet langer van de happy few leven
Dure hotels, vanzelf. Maar daarnaast goedkope, zodat
er all-inclusive-tours kunnen komen. De deur moet open
voor het sociale toerisme".
Ik heb Paul Henri Jaccard na dit betoog hartelijk de
hand gedrukt en succes gewenst, er de hoop aan toe
voegend, dat zijn prijsverlagende kruistocht zich niet
zal beperken tot de hotels, maar ook tot andere toeris
tische rekwisieten. Tot de nachtclub in Genève bijvoor
beeld, waar ik de vorige avond pils had gedronken
raison van twaalf gulden per glas. Een rijksdaalder per
slokals gewone man kun je beter vergif nemen.
Overigens ook een ontdekking in de andere richting,
tijdens deze verkenning van de omstreken van het
Meer van Genève en wel het rustieke dorpje Entreves,
meteen rechts, als u aan de Italiaanse kant de Mont-
Blanctunnel uitkomt. Daar staat hebt u een potlood
klaar? „La Maison de Filippo" en wat er geschiedt,
houdt u niet voor mogelijk. Men eet er, zoals vroeger
vorsten gegeten moeten hebben een vage, Brueghel i-
aanse herinnering tot watertandende werkelijkheid
geworden. U begint met hors d'oeuvre. Niet zomaar een
v erlept slaatje of, als u het duurdere werk wilt, 'n kreeft
cocktail, nee: men poot zes, zeven lokale hors d'oeuvres
voor u neer, die allemaal even apart zijn van geur en
smaak en u mag er mee doen, wat u wilt. Idem met de
soepen, die volgen, de vissen, de antipasta's en de vlees-
spijzen. U krijgt, bij dit laatste punt aangeland, niet óf
reerug. óf gems, óf wild zwijn voorgeschoteld, maar
alle drie tegelijk en daarnaast nog een stuk of wat
soorten. Fruit na? Onmiddellijk wordt een mand aan
gedragen, die nauwelijks te torsen is, plus een vijftal
schalen met verschillende soorten noten. Kruidig land-
wijntje erbij. Koffie met likeur na. Twee volle uren
heeft men nodig om al dat lekkers te proeven en dan
mag men geen minuut verloren laten gaan. Maar men
kan er ook veel langer over doen het deert de uitbater
niet, noch neemt hij het u kwalijk, als u een en ander
in de zak zou steken. De kosten? Dertien gulden per
persoon. Jazeker: voor het Italiaanse equivalent van
dertien Nederlandse Inflatoire guldens mag men in „La
Maison de Filippo" precies zoveel en zolang eten als
men wil. Een culinaire Mont Blanc aan de voet van de
•chte een ander woord kan ik er niet voor vinden.
De man doet het voor de lol of er schuilt een Mecenas
achter, die voor zijn geld liever pollepels in beweging
ziet dan penselen: het is de enige verklaring.
Eiffeltoren
Ontdekkingen, dio eerder de ziel dan de maag ver
rijken? Ook die zijn er rond het Meer van Genève te kust
en te keur als men de ogen open heeft. Men kan zich
gaan vergapen aan het fontein ln Genève, die meer dan
honderd meter hoog spuit qua prestatie een soort
Eiffeltoren van water, als ik de trotse technici goed
begrepen heb maar ik prefereer de Rochers de Naye.
met 2405 meter het hoogste punt in de omgeving, bereik
baar per comfortabele tandradbaan of na een fascine
rende voettocht. Beide geven een steeds wisselend, steeds
verrassend uitzicht op Montreux, het meer en de Franse
Jura aan de overkant. Eenmaal boven gekomen gelooft
men zijn ogen niet. De top ligt zo gunstig, dat men het
hele Zwitserse Alpengebied panoramisch voor zich ziet
rechts de norse Mont Blanc, links de gracieuze Jungfrau,
de strenge Mönch en de dodelijke Eiger, daartussen de
Matterhorn. Aan alle kanten honderd kilometer maag
delijke schoonheid. Een vergezicht, dat slechts fluiste
rend geprezen mag worden.
Iets heel anders is het ChSteau dl Chillon, welks fun
damenten pootjebaden in het Meer van Genève en
binnen welks muren het licht wisselt met de tinten van
het water. Het is in de dertiende eeuw gebouwd door
Pierre de Savtty, die om zt)n uitzonderlijke gaven wel
„de kleine Karei de Grote" wordt genoemd en diende
onder meer als zetel voor dl bekende tegenpaus Felix V.
De sfeer uit die feodale dagen, toen levenslust meer telde
dan godsdienstzin laMirt neer dan ascese, is puntgaaf
bewaard gebleven dank zij het feit, dat het kasteel
nooit veroverd is. Vergeet, dat de Engelse bard Lord
Byron er een vrij larmoyant gedicht over schreef, dat
lange tijd loodzwaar op allerlei literatuurlijsten van
middelbare scholen heeft gewogen, maar droom, in deze
authentieke omgeving, gewoon weg. Na een uur of wat
buiten komend, verbaast men zich over het bestaan
van auto's. Historische woorden van een Amerikaan
tegen zijn gids, nadat hij dit juweeltje van Romaanse
bouwkunst had bezocht: „Waarom hebben jullie het in
's hemelsnaam zo dicht bij een spoorlijn neergezet?"
Dwaas als de opmerking is, tekent ze wel de absoluut
wereldvreemde sfeer, waardoor de bezoeker aan hM
Chüteau de Chillon bevangen wordt. Vooral gaan zie®^
als u in de buurt van Montreux bent.
Prijsbewust
Tot zover deze neerslag van een steekproef ge wij ze va« j
kenningstocht rond het Meer van Genève, dat men ta
plekke nooit zó moet noemen, maar Lac Leman, omdat
Lausanne, Vevey en Montreux vinden, dat het ook van
hen is. en de chauvenlstische tenen zijn lang daarginds.
Wat de VW's verschrikkelijk graag zouden hebben, is, j
dat de toerist ook eens aan hun kanton Vaud wild! j
denken, als hij wintersportplannen heeft. „Want zie", 1
spreken zij wervend, „vanuit onze steden kan mei
binnen een uur wel op dertig verschillende skihellingci
zijn. Dat is nog eens wat anders dan opgesloten te zitted
in zo'n centrum hoog in de bergen. Bij ons kun je ieder*
dag iets nieuws kiezen en 's avonds krijg je het vertiel i
van een mondaine stad op de koop (nou ja) toe." Per
soonlijk weet ik dat allemaal nog zo niet. Ik heb d«
indruk, dat het 's winters veel regent rond het Meer
van Genève, en wie daarvan houdt, kan goedkoper thuis i
blijven. Maar de zomer Is er toeristisch zeer interessant
Zeker, nu de Engelse aristocratie, gedwongen door de
deviezenbeperkingen van zuinige premier Wilson, weg i
moet blijven, hetgeen Paul Henri Jaccard en in
zijn voetspoor hopelijk allerlei andere lieden, die het
op onze portemonnee hebben gemunt zèèr prijsbewust
heeft gemaakt
