Mary van
Regteren Altena
Het begon
allemaal met
een doodgewone
Pinocchio
,IN UW
POPPEN
HERKENNEN
WE DE MENS,
HERKENNEN
WE ONSZELF"
I
in feest schuilt brandgevaar
jEPgaaft 3$ jjggPHBaB mt DB LEffiSB COUKASÏ
UTRECHT. „Kerstfeestdat is voor
mij echt een familiefeest. Wij vieren dat
dan ook helemaal gezellig onder ons. Geen
feesthoedjes en geen kerstdiners buitenshuis,
die je drie weken van te voren al besteld
moet hebben. Ik heb een kerstboom in huis
en daar leg ik wat onder voor de jongens en
we zingen kerstliederen en ik lees een ver
haal voor van Selma Lagerlöf. En iedere
kerstnacht gaan we hier in Weesp naar de
kerk. Ik ben luthers, maar ik ga toch vaak
naar een katholieke kerstmis. Die grego
riaanse liederen vind ik zo mooi
WEESP IS TROTS OP UNIEKE KERSTGROEP VAN
Iedereen in'de wijde omtrek van Weesp
weet je de weg te wijzen naar het
huisje van „poppenmoeder" Mary van
Regteren Altena. Voor de brug rechts
af, langs de kronkelende, soms zilver
spattende Vecht en dan kan het niet
missen. Er is knapperend open haard
vuur dat weldadige warmte om je
koude enkels legt, een onverdroten
doorkletsende papegaai, die acrobati
sche kunststukjes uithaalt in zijn kooi,
een goedmoedige lobbes van een hond,
een schaaltje met drie krieuwelende
moerasschildpadjes, veel planten, veel
boeken, veel heerlijk gemakkelijke
stoelen, en daar middenin de frêle
vrouw, die zo helemaal bezeten is van
poppen.
Zij heeft er al zo'n kleine driehonderd
gemaakt, maar werd vooral beroemd
door haar kerstgroep, die enige jaren
geleden op een tentoonstelling in Aries
als de beste uit de bus kwam. „Dat
was in 1963. Ik was helemaal perplex.
Ik ben naar de jury gegaan en ik zei:
waarom hebben jullie nou die van mij
uitgekozen, er zijn er andere die veel
en veel mooier zijn! Een jurylid uit
Avignon, ik zal de man nooit meer
vergeten, blafte toen tegen me: me-
vrouw, daar hebt u gelijk ln, maar.
dat blijven poppen. In uw groep
herkennen we de mens, herkennen we
onszelf....".
De kerstgroep bestaat uit negentien
poppen. De engel, die er aanvankelijk
ook bij was Is inmiddels gedemon
teerd „2k kon er niks aan doen", zegt
Mary van Regteren Altena peinzend,
„maar ik vond hem ineens veel te
pompeus, veel te dominerend. En iets
waar ik niet achter kan staan dat moet
weg". Inmiddels is er een aanvulling
gekomen op de groep: Judas. Een
prachtige schuwe bange pop, die klaar
staat om verbijsterd weg te rennen,
het gezicht een en al vrees.
TWIJFELENDE FIGUUR
„Judas, gek hè, die wordt altijd voor
gesteld als de verrader, ais de grote
misdadiger, maar zo zie ik hem hele
maal niet. Ik zie hem als de twijfelende
figuur, die steeds een wonder van
Jezus heeft willen afdwingen. Ook het
wonder, dat hij gered zou worden van
de kruisdood. En toen Judas zag, dat
dat niet lukte, heeft hij zich opgehan
gen. Volgens mij moet het zo gegaan
zijn. Toen de kerstgroep een keer in
Hoogeveen opgesteld stond had ik
Judas erbij gezet, om een hoekje. De
burgemeester van Hoogeveen, die er
ook naar kwam kijken, zei me toen:
dat moet u nooit meer scheiden. En
dat heb ik ook niet meer gedaan. Sinds
dien is Judas een onderdeel van de
groep. Geboorte en dood, weet u, dat
hoort ook bij elkaar".
De poppen staan in het heerlijk lichte
atelier achter de woning, een ingetogen
Maria met prachtige zwarte haren en
een heel blank, heel lief, peinzend ge
zichtje, een stille Jozef, het Kind, de os
en de ezel en de herders, de drie
koningen, lammetjes en kamelen
„Morgen gaat hij weg, hij wordt opge
steld in het gemeentehuis van Weesp.
Tot na de kerstdagen. Weet u wat ik
nou jammer vind? De groep heeft nog
nooit in een kerk gestaan. Dat zou ik
nou zo fijn vinden. Mijn bedoeling is
om hem ooit nog eens aan een kerk
i tnrh Fonnpg ionee
De poppenmoeder met een van haar muzikale kinderen.
n« UmpeU Imetoicn tonHiwt v«n Mw y»n KenterenAllen». wa»r,»n vooral
SCHADE AAN
HUIZEN DIT
JAAR REEDS
12 MILJOEN
GULDEN
DEN HAAG. In het zich ten einde
spoedende jaar hebben branden in
woonhuizen reeds voor 12 miljoen
gulden aan tastbare schade aangericht.
Dat droeve cijfer loopt, zo zegt het
Nationaal Brand Preventie Instituut in
Den Haag, groot gevaar om juist in
het kleine resterende deel van dit jaar
met veel feest- en vrije dagen, nog fors
aan te groeien.
Brandgevaren schuilen in:
bakken en braden
branden v
aansteken
gebruik v
gebruik v:
ledigen vc
roken in bed
Vlam in de pan. Hiervoor heeft het
Brand Preventie Instituut de volgende
regels opgesteld:
1. Gebruik nooit water voor het blus-
2. Waarschuw zo spoedig mogelijk de
brandweer.
3. Sluit de gaskraan af.
4. Brandende pan afdekken met een
grote deksel, deken of dweil (hand
en onderarm beschermen door ze in
een doek te wikkelen).
5. Bij het afdekken altijd de vlam van
u afdrukken.
6. Bescherm gezicht en ogen met de
andere arm tegen vlammen en op
spattende olie of vet.
7. Zo mogelijk de afgesloten pan met
beschermde handen naar buiten
brengen.
8. Deksel geruime tijd op de pan laten
Bakoven. Als in de bakoven koekjes
staan te verbranden, sluit ook dan eerst
het gas af. Dan de keukendeur open
zetten, de bakplaat met een doek uit
de oven halen en buiten zetten.
Kaarsen. Bij het gebruik van kaar
sen oppassen dat ze niet te dicht bij -
andere brandbare spullen staan, waar
onder kerststukjes, en ervoor zorgen
dat kinderen er niet mee spelen.
Vuurwerk. Veilig opbergen voor
kinderen. Niet aansteken in de nabij
heid van rieten daken en andere brand
bare objecten.
Büverwarmiug. Bij het gebruik van
straal-, buta- en petroleumkachels
dient men het volgende in acht te
1. Kachel niet te dicht bij meubilair
2. Kinderen wijzen op het gevaar van
kachel omstoten. Niet laten stoeien.
3. Nooit kachel aansteken, die nog
heet is.
4. Let op of de reduceerinrichting goed
werkt.
Bij gebruik van een butagaskachel
zorgen voor deugdelijke slang tussen
fles en kachel, die voorzien is van
verbindingsklemmen en de fles niet op
brandende kachel of fornuis zetten
(explosiegevaar).
Niet alleen met de feestdagen, maar
elke dag van het jaar dienen tenslotte
de volgende punten in acht genomen
te worden:
Rook nooit in bed.
Slechts in de openlucht vlekken met
benzine verwijderen, maar liever
nog een onbrandbaar middel gebrui-
Bij het verlaten van het huis de
aBbak met peuken ledigen, niet in
de prullenbak maar in de vuilnis-
In iedere pop zie je degene terug di«
ze gemaakt heeft".
Ieder jaar houdt ze met haar leerlin
gen een tentoonstelling. Daar staan
een stuk of zes poppen van haarzelf,
de rest is allemaal leerlingenwerk.
„Daar werken ze dan ook het hele jaar
naar toe. Het is altijd een geweldig
Mary van Regteren-Altena, in Enge
land geboren en opgevoed, studeerde
aanvankelijk voor beeldende kunsten
in Amsterdam, vijf jaar. „Toen ik er
amper af was kreeg ik eigenlijk niet
veel gelegenheid meer om te gaan
beeldhouwen. Aanvankelijk maakte ik
wel veel wandkleden, want je probeert
toch op alle mogelijke manieren iets
aan je kunst te doen. En toen mijn
zoon Maarten geboren moest worden
dacht ik: weet je wat, ik ga zelf speel
poppen maken. Dat heb ik gedaan. Ik
maakte een Pnocchio. Dat werd mijn
eersteling. Een vriendin van mij van
de academie kwam eens hier en zag
die pop en ze zei: wat enig, meid. Jij
moet meer poppen gaan makenDat
deed ik ook, maar helemaal niet met
de bedoeling om er nou een handeltje
van te gaan maken. Maar die vriendin
stuurde achter mijn rug om een kunst
handelaar naar me toe, die ook meteen
wild enthousiast werd en gelijk een
heleboel poppen wilde hebben. Daar
moest hij natuurlijk wel een jaar latei-
voor terugkomen, want ik kan ze niet
zo uit de grond stampen, daar gaat
eerst een heel proces aan vooraf. Na
dat jaar had ik twaalf poppen. Die
heeft hij toen meteen tentoongesteld.
Groot succes, ik kreeg van alle kanten
telefoontjes en opdrachten. Ik wist niet
wat me overkwam. Toen ben ik ermee
doorgegaan en ik kan er niet meer mee
ophouden".
Beeldhouwen heeft ze nooit meer ge
daan, uitgezonderd enkele kopjes van
„Je bent nooit uitgestudeerd", zegt ze,
„er is altijd wel iets waardoor je weer
geïnspireerd wordt, weer andere ideeën
krijgt. Iedere pop is het ook nooit
helemaal, je jaagt eigenlijk het vol
maakte na terwijl je weet dat je het
nooit kunt bereiken. Dat is aan een
kant maar gelukkig ook, want dan zou
de lol er voor mij af zijn".
TEVJE
De laatste pop, die Mary van Regteren
Altena maakte, is er een van Tevje
uit de musical Anatevka: een verjongde
uitgave van Lex Goudsmit. Tevje, ter
wijl hij praat met God. Het is een
pracht van een pop. Je ziet hem ge
woon zeggen: God, waarom moet u m ij
nou altijd hebben?
werkt kun Je over haar roddelen, want
ze hoort je toch niet. Soms werk ik
dan tot drie, vier uur 's nachts door,
in volkomen stilte. Ik moet echt een
gevecht leveren met de pop om hem
te krijgen zoals ik hem hebben wil. De
pop is als het ware in mij en ik knok
met hem om hem eruit te krijgen. Ik
zou niet kunnen werken zoals bijvoor
beeld een Karei Appel, ik ben niet van
ik-rotzooi-maar-wat-an, dat zou ik af
schuwelijk vinden, dat zou ik niet kun
nen. Ik heb een jaar aan de kerstgroep
gewerkt en toen werd hij meteen ten
toongesteld in Breda".
Op die tentoonstelling maakte Mary
van Regteren Altena kennis met mon
seigneur Bekkers. „Wat een verrukke
lijk mens, zo gewoon, zo eenvoudig, zo
prachtig. Ik was meteen weg van hem.
Toen hij de groep gezien had, zei hij:
mevrouw, daar moeten we naar terug.
Naar dat hele menselijke. Hij zei ook:
ik zie aan de groep dat u protestant
bent. Bij ons staan Maria en het kindje
centraal, u heeft alle accent gelegd op
het kindje en Maria staat in de scha
duw".
Er verdwijnt nog een blok hout in
het knappende haardvuur. Ik word
aangespoord mijn koffie niet koud te
laten worden. Dat zou je haast, met
zoveel om naar te kijken en te luiste
ren Mary van Regteren Altena is een
enthousiast vertelster. Ze kan met
evenveel plezier praten over de voet
balwedstrijd EngelandRusland („Ik
ben niet voor niets met vijf broers
opgegroeid. Mijn kinderen vragen me:
mam, waarom fluit de scheidsrechter
nou voor buitenspel? Dan zit ik er
helemaal in. Wat een voetballers hè,
die Russen") als over haar leerlingen,
die zij een avond per week les geeft
in het maken van poppen. Ze heeft er
momenteel drieëndertig. „En als u ziet
wat ze maken, zo leuk. Ik hoor vaak,
als ze pas op les komen: nou, ik kan
het niet hoor. Ik leer het nooit. En
dan zeg ik: hoe weet u dat? Hebt u
wel eens iets aan kunst gedaan? Want
ik meen, dat ieder mens creatief ver
mogen heeft. Velen zijn zich er alleen
niet van bewust, zijn op een of andere
manier niet geraakt. Als ze bij me
komen zeg ik: nou mevrouw want ik
heb meestal huisvrouwen op les u
zult zien dat u het kunt. Dat u op het
.laatst ook de mensen heel anders gaat
zien. En dan komen ze later: het klopt.
Ik heb nou een pop gezien in de
treindie ga ik meteen maken".
EIGEN STIJL
Mevrouw Van Regteren Altena is blij
te constateren dat haar leerlingen,
wanneer ze zo intens creatief bezig
zijn, ook een eigen stijl ontwikkelen.
„Ze apen me goddank niet na, want
dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Alle poppen zijn totaal verschillend.
.parochies die nog geen kerstgroep heb
ben. Soms kan ik wel huilen als ik zie
waar sommige pastoors zo'n vijfduizend
gulden voor neertellen.
AFGRIJSELIJKE KITSCH
Daarom begon ze enkele jaren geleden
ook zelf met een kerstgroep. „Het liep
tegen Kerstmis en ik was boodschappen
aan het doen in Weesp. Toen zag ik
zo'n winkel van religieuze artikelen en
zo, u weet wel, zo'n afgrijselijke kitsch,
Maria met een gouden kroontje op,
nou, dat leek nergens op. Toen dacht
ik: ik ga er zelf een maken".
Een paar weken liep ze verdwaasd door
het huis, helemaal in gedachten. „Dat
heb ik altijd als ik een pop ga maken.
Ik denk er eerst een hele poos over na,
laat het als het ware helemaal op me
af komen, ik luister. Ik zie mezelf als
gereedschap in Gods hand, want zonder
Hem, helemaal alleen, kan ik niets.
Dan ineens heb ik het. Dan ga ik ook
meteen aan de gang en hoor ik niets
meer. De kinderen zeggen: als mamma
