KLM blijft in de pas met bescheiden groei HET VRIJE VOLK LOS VAN P.v.cLA. I Lagerhuis staat achter devaluatie Schubert, Beethoven, Bruch, Haydn TECHNISCH GEPRESENTEERD VERSCHEIDENHEID, IN OPZICHT UITSTEKEND Spanje zonder Sinterklaas Maar op berg Montserrat krijgt jongens-bisschop handenvol geschenken ,Rode doem moet eraf - DONDERDAG 23 NOVEMBER 1967 DE LEIDSE COURANT PAGINA 11 Robert Criphton: Het geheim van San- Vittoria (De Fontein Utrecht) Kort- i, rieden bespraken we de Engelse editie an The Secret of Santa Vittoria obert Criphton, een roman over zeer doeltreffend gekaraktiriseerd umoristisch en menskundig. Het zal in H. P. Rey: En altijd 2al het „Uitgeverij Luitingh" De rusteloosheid en levensmoeheid welgestelde vakantiegangers in klein plaatsje aan de Costa Brava (durende de zomermaanden thema van dit boek. Onder de hete paanse zon, in exclusieve bars lesten van schatrijke Amerikanen ;achten de hoofdpersonen van deze i& oman aan de sleur te ontsnappen. Salomo" en „De blijde bood- 'flohap van Jezus". De Nederlandse tekst an deze boekjes is respectievelijk van Smulders en van Alice Bergers, een- oudlge tekst, zonder opsmuk of franje, laar daardoor juist aansprekend. Do rote, overvloedige illustraties van i'| Imile D. Probst zijn bijzonder mooi van leur. Zij geven aan de boeken 'n extra- K' erzorgd karakter en zullen er toe lei- 7.' en, dat zij meer dan eens ter hand zul- worden genomen. Bertus Aafjes: Het Hemelsblauw (Des- ée de Brouwer) Dit handzame f?; oekje, dat is verschenen in de reeks Zilvervissen" is een alleraardigst ver- tij aaltje, een modern sprookje zo men wil, at de kinderen aan wie het wordt voor- elezen of die het zelf lezen deugd al doen. Een fijn, poëtische vertelling iet tekeningen, uiteraard in hemels- iw, van Frangóise de Mol, die uit- :end passen in de sfeer van het ver- LADISLAUS BOROS „De tegen- Bprdige God" (Uitgave Desclée de trouwer. Brugge-Utrecht) I?.: „Wegen tot een existentiële ontmoe- ng" lu dt de ondertitel. De auteur vanuit de levenservaringen van de s van onze dagen en het existenti al persoonlijke denken nieuwe wegen Deken om tot God te komen. Hij volgt us niet de oude methode van de „Gods- ewijzen" omdat hij er van overtuigd dat zijn „weg" een geestelijke wer- riijkheid is die men niet in een be- aalde logisch systeem kan onderbren- en. Er zijn dus nauwe relaties met de ^■«ivstieken. Toch hanteert Boros als Idel de wijsgerige analyse want bestaan van de mens Jezus wordt in tien hoofdstukken langs filos'o- i weg benaderd. Deze mens was aakter dan wij allen maar hij 'as dan ook in wezen anders dan wij, God. Maar, zegt de auteur laat dat woord niet afschrikken, wij ge- iken het voorlopig om de laatste n alle zijnswijzen aan te dui- en. En in het bestaan van Jezus is die latste grond geopenbaard. Een -mo- erne meditatie over het Evangelie, eschreven voor de intellectueel en in levende prediking zonder tepre en. Aan de hand van de nieuwe theo- igie opent Boros enkele geestelijke ergezichten die de zoekende denker oop, moed en vrede des harten kun- en schenken. Een boek in de Eccle- iareeks die uitstekende reputatie heeft. (ADVERTENTIE) Nog een topje thee, buurvrouw? De visite voelt zich thuis op dat eindeloze bankstel en die magnifieke vloerbedekking. Logisch, dat je je een beetje uitslooft voorje familie en je kennissen. De mensen van Hulshoffhebben een kritisch oog voor het interieur dat past bij U en bij Uw portemonnaie. Ze zijn begrijpend en behulpzaam. Later bekent u aan Uw nieuwsgierige gasten: wij zijn gelukkig... naar Hulshoff gegaan. Ze zyn gelukkig... naar Hulshoff gegaan. Den Haag: Spui/hoek Kalvermarkt. Rijswijk: In de Bogaard. Leiden: Nieuwe Rijn/hoek Hartestceg. Intcrieurbouwers Supersoon vliegen alleen over zee ROTTERDAM (ANP) Het hervat- n van de dividcndbetallng bij de KLM heeft een goede indruk gemaakt bij de vliegtuigbouwers in de Ver. Staten, die de KLM straks nodig zal hebben om nieuwe vliegtuigen te kopen. Dit ver klaarde drs. A. H. M. Kruytzer, hoofd het centraal planbureau van de KLM op een bijeenkomst in Rotterdam het Ned. vervoerswetenschappe- lijk instituut over de economische as pecten van de luchtvaart in de komende tien-vijftien jaar. Drs. Kruytzer gaf in antwoord op een vraag of de KLM gezien de verliezen de afgelopen jaren het geld niet be- in het bedrijf had kunnen houden, toe dat het dividend, drie procent over de zes maanden van het lopende bud gettaire jaar, ietwat voorbarig lijkt. De vraag „steeft u naar een grote KLM of naar een rendabele KLM", be antwoordde drs. Kruytzer als volgt: Wij gaan in onze plannen uit van een groei, die lager zal zijn dan het gemid delde in de wereldluchtvaart. Men schat thans, dat de gemiddelde groei van het luchtvaartverkeer in de komende jaren veertien vijftien procent per jaar zal zijn. De KLM rekent echter circa twaalf procent en doet dat, aldus drs. Kruytzer, welbewust om de structuur van het vervoer goed te hou den. Terwijl in 1960 nog slechts 30 pro cent van het vervoer van en naar Ne derland werd uitgevoerd, is dit nu 70 procent. Er is daardoor een veel har monischer situatie ontstaan. De luchtvaart, die thans een periode in „betrekkelijke welvaart" door maakt zal het moeilijker krijgen in ver band met de hogere kosten (om lonen). De invoering echter van de verlengde DC-8 (230 passagiers, die 20 30 pro cent minder kosten vergt) zal de KLM in staat stellen de kostenstijgingen deels op te vangen. De komst van Jumbo vliegtuigen na 1970, eerst met 400 450 passagiers, zal eveneens leiden tot een verlaging van de kosten. De supersone vliegtuigen, die over het gehele traject en over een breedte van 60 km. vergezeld zullen gaan van een sonlsche knal, zullen, aldus drs. Kruytzer, veel tegenstand oproepen. Het ligt z.i. voor de hand, dat veel re geringen vluchten van supersone toe stellen over hun land zullen verbieden. Zij zullen dan alleen te gebruiken zijn in over-water-trajecten. Hij meende dat vele luchtvaartmaatschappijen een zucht van verlichting zullen slaken als de plannen voor een Amerikaans su persone vliegtuig op de lange baan zul len worden geschoven. Nu staan ze voor 1975 op het programma. Mgr. Hakim volgt Maximos IV op BEIROET (AFP) Mgr. Georges Hakim is in het klooster van Aintraz (Libanon) door de bisschoppen van de Grieks-katholieke Kerk unaniem tot pa triarch gekozen. De nieuwe patriarch zei dat hij de naam Maximos V aan neemt. Zijn voorganger, patriarch Ma ximos IV Saiugh is onlangs overleden. LONDEN (AP) Het Engelse La gerhuis heeft strikt volgens de scheids lijnen tussen de partijen, de beslissing van dc Engelse regering het pond te devalueren goedgekeurd. Na twee da gen van bittere parlementaire debatten, waarin de verwijten over en weer vol gen, kreeg de regering steun voor haar maatregelen met een meerderheid van 77 stemmen in het huis, slechts zeven stemmen onder de hoogst haalbare meerderheid. Slechts een lid van de Labourpartdj, Richard Crawshaw, een 50-jarige advo caat uit Liverpool die sinds 1964 zitting heeft in het parlement, verstoorde de eenheid van Labour. Hij verklaarde zich van stemming te zullen onthouden. Het debat werd besloten door minis ter James Callaghan, de man die de de valuatie heeft voorgesteld aan het kabi net. Hij verklaarde dat de devaluatie „een symbool is van het feit dat dit land achtergeraakt is bij andere lan- IV2 jaar voor oplichten P.T.T. LEEUWARDEN (A.N.P.) Een gevan genisstraf van een Jaar en zes maanden met aftrek van het voorarrest heeft de officier van justitie bij de rechtbank in Leeuwarden geëist tegen de 34-jarige schilder H. U. uit Oostrum, die terecht stond, verdacht van het vervalsen van een aantal postwissels totaal bedrag 22.000 gulden en van twee Inbraken. Zijn broer, de 22-jarige chauffeur A. U. uit Driesum, die terecht stond verdacht van Schuberts liederen, geschreven in de laatste zomer van zijn aardse bestaan, werden gebundeld onder de titel Schwanengesang. Het zijn er in totaal veertien, op teksten van Ludwig Rellstab, Johann Gabriel Seidl en Heinrich Heine gecomponeerd. 1 Speciaal dc Helneliederen treffen ons I daarin diep: de jonge meester had ze in het zo juist verschenen „Buch der 1 Lieder" ontdekt en ze inspireerden I hem op een wijze, die leidde tot een nieuwe scheppingstrant. Want zijn stijl leer reciterend, vrij dramatisch, 1 hij nadert het „Sprechgesang". Juist door dit Sprechgesang wordt de taak van de piano nog importanter dan vroeger bij Schubert reeds was en de weergave van dit soort muziek aagt dan ook twee executanten, die, n volmaakte eenheid vormend, vol ledig op elkander zijn ingespeeld. 1 D.G.G. zocht daarvoor twee musici allure uit: de tenor Ernst Haefli- en de pianist Erik Werba, die een 1 weldoordachte vertolking zouden kun- waarborgen. Dat is geschied en vooral in technisch opzicht supe- 1 re langspeelplaat (138905) was l hier het gevolg van. 1 Laten we het maar eerlijk zeggen: primair waarderen we deze vanwege het artistieke gedrag van de pianist, die schijnbaar volkomen moeiteloos steeds de gewenste sfeer in elk lied een andere! weet te treffen. Hij be paalt in eerste instantie het gevoels klimaat, waarin de vocalist zich heeft bewegen. Dat bewegen is bij Ernst Haefliger niet immer ontspannen, vanzelfspre kend, maar het moet gezegd: de es- uitgebracht, het optreden van vader en zoon Davld en Igar Oistrach weer gevend (135039). Oistrach junior solieert er in het viool concert in g-klein van Max Bruch, be geleid door het Royal Philharmonic Orchestra uit Londen, door Oistrach senior gedirigeerd. We hebben daar r geluisterd. Slechts één opmerking: de vader do mineert hier te sterk, begrijpelijk ge zien de familiale verhouding/ Doch het noodzakelijke etiemricht werd er wel eens door verbroken.... zijde sentie van Schuberts lied heeft hij vol ledig door. Aantrekkelijke plaat, evenals de twee de, eveneens door de D.D.G. onlangs Daarom is de ande: plaat on9 liever: de zijde, waarop 1 der David de twee romances van Beet hoven tot klinken brengt. Ook hier be geleidt genoemd Londens orkest, ech ter onder de bekende Sir Eugène Gans- sens, dus een ervaren dirigent. De klankverhoudingen zijn dan ook veel beter, waardoor de solist de gelegen- Op alle toeren klinkt muziek Rustig en toch betoopen, x koninklijke eerste der twei die subliem wordt vertolkt. Nog een derde D.D.G.-plaat werd ons toegezonden (135034;, waarop twee symfonieën van Joseph Haydn zijn vastgelegd: de 45e ln fis klein (de zo genaamde Abschiedssymphonle) van 1772 daterend en de 104e in D groot, de Londense van 1795, waarmede do meester zijn werkzaamheden als sym- fonlcus afsloot, belde gebracht door de Dresdener Staatskapelle onder leiding van Kurt Sanderling. Een goed ensemble, dat willen w« on middellijk toegeven. Maar is Kurt Sanderling een Haydnvertolker par excellence? Wist hij beide werken een eigen fysionomie te geven, wist hij de ze twee muzieken dat karakter te schenken, dat ze verbindt; karakter be paald door voortvarendheid, door speelsheid? heling, hoorde een maand voorwaarde lijke gevangenisstraf tegen zich eisen met een proeftijd van twee jaar, alsmede een boete van f. 150.-. )e nieuwe Snip en Snaprevue „Profi ciat" is van 22 december tot en met 11 februari te zien in het Luxor Thea ter aan de Kruiskade te Rotterdam. *-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-k-K-k-k*+i'**+*+-K->t***-»l+**-K+++*****"'(***">t***"tt***'>' (Van onze correspondent) BARCELONA. Het Sint-Nicolaas- feest, zoals dat in Nederland en België wordt gevierdis in Spanje onbekend en van Zwarte Piet heeft hier nog nooit iemand gehoord. Aan gezien de Sint uit Madrid verdwijnt om de kindertjes in het hoge noorden te verrassen, moet een beroep worden gedaan op de drie wijze koningen uit het oosten om een maand later, op 6 januari, met gulle hand speel goed en snoeperij uit te delen onder de Spaanse dre\.messen, San Nicolas wordt in Spanje wel vereerd als hei lige. Hij is de patroon van de advo caten en zijn hemelse bemiddeling wordt steeds aangeroepen bij moei lijke zaken. In enkele dorpen van het Baskenland en in de provincie Navarra geeft zijn naamdag aanleiding tot een vrolijk volksfeest. In die dorpen loten de schooljongens erom wie op 6 decem ber St.-Nicolaas mag spelen. De' win naar wordt dan met de welwillende hulp van de dorpspastoor uitgedost als een soort bisschop. Hij krijgt een papieren mijter op en een lange stok in de hand. Omringd door zijn school kameraadjes trekt hij door het dorp, luidkeels speciale sinterklaasliedjes zingend, waarin de goede daden van de heilige kindervriend beschreven worden. Het refrein van alle liedjes draait op hetzelfde uit: een verzoek om geschenken. De huismoeders dra gen allerlei etenswaren bij, zoals eieren, amandelen, sinaasappelen en hier en daar zelfs een kippetje. Onder leiding van de onderwijzers richten de jongens dan 's middags een grote feestmaaltijd aan in de school, waar het lekkers gezamenlijk wordt opge peuzeld. Bisbetó Et is één plaats in Spanje waar de 6e december een zeer speciale feest dag Is ter ere van Sinterklaas. Dat is het beroemde bedevaartsoord op de heilige berg Montserrat, bij Barce lona. In het leven van de koorknapen die het beroemde zangkoor van dit benedictijner klooster vormen, speelt Sinterklaas een grote rol, Zij volgen namelijk een eeuwenoude traditie, die bepaalt dat er jaarlijks één knaapje uit deze „escolania" gekozen moet worden om „Sinterklaas te spelen". Gedurende één dag, de 6e december, treedt hij op als „bisbetó", jongens- bisschópje. Van zonsopgang tot zons ondergang krijgt hij de waardigheid van de gemijterde abt van het kloos ter. Reeds weken tevoren beginnen de voorbereidingen. De veertig leden van de „escolania", allemaal jongens van 8 tot 14 jaar, kiezen de „bisbetó" uit hun midden in een geheime stem ming, die gehouden op 22 november, de naamdag van de H. Cecilia, patro- nesse van de muziek en van de „esco lania". De traditie wil dat dt abt van het klooster enkele dagen tevoren drie kandidaten uitkiest, die dan hun vriendjes optrommelen voor een ras echte verkiezingscampagne. De abt zorgt er meestal voor juist de jonge koorknaapjes uit te zoeken voor deze De dag van de stemming heerst er grote spanning in de zangschool. De stembiljetten worden geteld, en een groot gejuich en applaus begroet de nieuwe „bisbetó", die zijn kiezers ernstig dankt voor het vertrouwen dat zij in hem hebben gesteld. De andere twee kandidaten worden even min vergeten: naarmate het aantal stemmen dat zij hebben gehaald, zullen zij op 6 december de functies waarnemen van respectievelijk vica ris-generaal en kamerheer van dc uitverkoren „bisbetó". Herderlijke brief In de morgen van de 6e decembei wordt de 10- of 12-jarige prelaat plechtig gekleed. Hij krijgt een echte mijter op, een prachtige mantel om en een vergulde bisschopsstaf in di hand. Ook de purperen handschoenen en gouden ring worden niet vergeten. Voorafgegaan door zijn vicaris-gene raal en zijn kamerheer, die beiden overeenkomstig hun rang gekleed zijn, schrijdt de nieuwe bisbetó waar dig naar de grote kloosterzaal. Hier neemt hij plaats op een troon, waar boven een speciaal voor hem ontwor pen wapenschild hangt. Zelf heeft hij een wapenspreuk gekozen, en zo lazen wij de laatste maal: „Para que se alegren", „Opdat men vrolijk zij". Dan luistert hij vol ernst naar zijn eerste en enige herderlijke brief, ge richt aan zijn kameraden van de zangschool, maar waarin dikwijls grappige toespelingen op de leraren van de „escolania" voorkomen. Deze herderlijke brief eindigt stee vast met de aankondiging van het volgende programmapunt, een „op voering" van enkele scenes uit hel leven van Sinterklaas: duistert, mijne heren, naar mijn eenvoudige preek, en als God ons zijn welwillendheid en als gij lieden allen stil blijft, zonder te kuchen of te fluisteren, zal ilc u een korte levensschets gerei van San Nicolas". De „bisbetó" zingt daarop de rol van Sinterklaas in het muzikale toneel stukje over het leven van de goed heiligman. 's Middags bezoekt hij in de aulo van de werkelijke abt de omliggende dorpen van Montserrat. Hij gaat ge kleed in de stemmige uitgangskledij van zijn kerkelijke waardigheid. Heel ernstig deelt hij met zijn kleine hand je de bisschoppelijke zegen uit, en laat zelfs zijn ring kussen door de God- vrucshtige Katalanen, die hem glim lachend eerbiedig benaderen. Terug in het klooster houdt hij een receptie waarop hij heel wat geschenken krijgt. Deze Sinterklaas ontvangt speelgoed in plaats van het uit te de- Zo gaat de Bisbetoö, de kindersint van Montseratop rond, getooid niet mijter en staf en omgeven door koorknapen. De bisschop-\ i-dag woont op een ereplaats in de kerk de vespers bij. Tijdens deze plechtigheid doet di .escolania" extra zijn best, want m ringen zij voor hun eigen kameraad Het is voor de „bisbetó" een onver getelijke dag, die hem meer dan ooii met de rijke tradities van Montserral verbint. Geen wonder dat het al meer dere malen is voorgekomen dat „hel nisschopje" werkelijk een bissch cerd. Juist in het geval van de h lige gemijterde abt van Monserr Don Casiano Just, herinneren v uidere monniken van Montserrat z nog heel goed hoe hij op een fris zonnige decembermorgen voor 1 eerst de bisschopsmantel droeg, twaalfjarige „bisbetó". r verslaggevers) De Part(j (Van een DEN HAAG beid wil haar aandelen ln de NV De Ar beiderspers overdoen aan de Centrale Levensverzekcringsbank, een sterk met de socialistische beweging vervlochten Instelling. Tezelfdertijd zul het dag blad Het Vrije Volk geen partijkrant meer zijn. Maar al zal dit dagblad daar door wat vrijer in zijn opstelling wor den, het zal wel een socialistische krant blijven. Dc ontkoppeling van par tij en krant zal morgen een der belang rijkste punten uitmaken van het con gres van de PvdA. De Arbeiderspers heeft een aandelen kapitaal van een miljoen gulden, waar van de helft is gestort door de PvdA en de andere helft door het NVV. De Ar beiderspers heeft een handelsdrukkerij, een uitgeverij, tal van boekwinkels, geeft het weekblad Vrij Nederland uit en is ook uitgeefster van Het Vrije Volk. Alle afdelingen floreren goed, de krant echter niet. Een aantul jaren ge leden had het dagblad nog rond 325.000 abonnees, nu zijn het er nog maar rond 280.000. Op zichzelf is dit nog een aan zienlijke oplage, maar de exploitatie is erg duur, mede als gevolg van l\et feit, dat de krant liefst 44 edities heeft Bovendien krijgt Het Vrije Volk niet zo veel advertenties (de belangrijkste in komstenbron van een krant) als de op lage zou wettigen. Dit komt, zo menen de meest bij Het Vrije Volk betrokke nen, omdat er een „rode doem" op de krant ligt. Vele ondernemingen willen gewoonweg niet ln dit dagblad adverte ren omdat het de krant is van een par tij, die hen niet zint. Uiteraard is de verminderde advertentie-opbrengst ook gevolg van de opki ■clan Maar de nago partij- dt toch bron van de teleurstellende opbrengst genoemd. Die „doem" ligt trouwens op het hele bedrijf, waardoor samenwer king met andere ondernemingen en het aantrekken van drukorders moeilijk wordt. En een paar orders kan men wel weer gebruiken sinds de VARA- glds (noodgedwongen omdat de Arbei derspers aan nieuwe technische verlan gens niet kon voldoen) onlangs besloot naar een andere drukker over te gaan. Te veel gebonden Het ontkoppelen van partij en krant heeft overigens niet alleen maar een zakelijke ondergrond. Men vindt ook dat de (hoofd)redactie zich vrijer moet kun nen opstellen in zijn berichtgeving en commentaren. Sedert de oprichting van de krant (april 1900 - eerste hoofdredac teur mr. P. J. Troelstra) werd de hoofd redacteur door het partijcongres be- 1 het beleid medewerkers door dat congres beoor deeld. Dit gaf de hoofdredacteur te ster ke bindingen, dit leidde er ook toe, dat de buitenwereld de woorden en menin gen van Het Vrije Volk als uitingen van de socialistische partij zag. Het ge volg hiervan is waarschijnlijk weer ge weest, dat alleen fervente aanhangers van de PvdA de krant bleven aanhou den. Men mag namelijk een verband leggen tussen de (niet alleen ln Neder land) tanende belangstelling voor het socialisme en de terugloop van het abonnementental, nu Het Vrije Volk ln zijn hele presentatie zo duidelijk een partijblad is. Men wil de krant de mo gelijkheid bieden zich vrijer op te stel len, vrijer ten opzichte van do partij, maar ook van de andere huidige aan deelhouder, het NVV. Nieuw leven Dit alles is echter nog niet aan de or de, evenmin als de vraag hoe precies Het Vrije Volk door inhoud en presenta tie, door reorganisatie en bezuiniging misschien ook, nieuw leven kan worden ingeblazen. Ook is nog niet uitgemaakt, hoeveel van de PvdA-aandelen ln de Arbeiderspers naar de bank die uiter aard ook nieuwe kredieten zal moeten beschikbaar stellen voor investeringen e.d zullen overgaan en hoeveel naar anderen. Het congres zal zich slechts over de ontkoppeling uitspreken. Zoals we reeds eerder schreven zal die uit spraak wel positief zijn, al zijn er wel tegenstanders. Emotioneel zullen de con gressisten wel zeer sterk bij de zaak betrokken zijn een situatie van vele tientallen jaren wijzigt men niet zo snel. Maar algemeen hoort men ln deze kring de opvatting, dat Het Vrije Volk, hoe anders de krant ook wordt, een pro gressieve, socialistische krant moet blij- Gulden Letter voor Hans Tieineijer ARNHEM (ANP) De acteur Huns Tlomeijer krijgt dit Jaar de „Gulden Letter", een onderscheiding, waarvoor personen of Instellingen ln aanmerking komen die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemoakt voor de Nederlandse Jeugd. De „Gulden Letter" is toegekend uit een fonds, dat ls gesticht door de Droe- te-fabrieken ln Haarlem ter herinnering aun het feit, dat aan het bedrijf ln 1964 het predikaat „koninklijke" werd toege kend. Hans Tlomeijer krijgt do onder scheiding als erkenning voor zijn acti viteiten voor de jeugd en wel voorna melijk voor hot jeugdfestlval te Velp. De commlBsuris der koningin ln Gelder land, zal de onderscheiding aanstaande maandag uitreiken. Aan de onderscheiding is een geld prijs van duizend gulden verbonden, die door Hans Tiemeijer zul worden be stemd voor een nog nader te bepalen zijn doel op het gebied v

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1967 | | pagina 11