POP
VAKBOND
TEGEN
UITBUITING
Twienerama
tiener en twen
Peer ven de Molengraft! „Hofschilder van de twintigste eeuw"
DB LETDSE COURANT
Oud geluid
uit
jonge kelen
(Van een onzer redacteuren)
Uitbuiting van de proletariërs
Bller landen joeg eertijds de hor
den in geheel Europa te hoop.
Vanuit ons hemelbed van sociale
voorrechten bejegenen wij dit
üstorische verschijnsel nu als
een lachertje. Mogen wij de ge
leide vakbondshijgers geloven,
dan gaat de geringschatting voor
ïonderd jaar sociale strijd vooral
schuil in de harten van de jeug
digen, die van het eerste uur af
n de kinderbijslag zijn gebaad.
)aar is nu verandering in gekomen.
>e tieners en de twens hebben eerst
iangevoeld en daarna met bewijzen
n aantonen, dat zij vandaag de
flag tot de uitgebuitenen behoren. Wan
tij in achteloze vervoering een
erk uit hun heupen draaien dan wel
ds gitaargoochelaar op de Bühne
te hippen, dan worden er achter
ug om grote bedragen uit hun
m gefutseld,
ioofdzondaars zijn de zogenaamde
warte bemiddelaars. Mannen, die
en vrijelijk verkrijgbaar papier-
je bij de Kamer van Koophandel naar
zaaleigenaar gaan en daar voor
00 gulden per avond een beatband
lanbteden. Gaat de zaalhouder hierop
n, dan stapt dezelfde zwarte versier-
iaT een beatband met de mede-
elingi „Ik heb een mooie klus voor
komt op voor
saties, al dient deze samenwerking nog
verdej te worden uitgebouwd.
Twienerama heeft nog meer pijlen op
xljn boog. Men kan er zich voor de
helft van de premie all risk verzeke
ren tegen het verlies van de muziekin
strumenten, die duizenden kosten. De
Rotterdamse beatgroep Fact verloor
onlangs bij een brand in het buurthuis
in één nacht voor 15.000 gulden aan in
strumenten. Jarenlang hadden ze ge
werkt en gespaard om dit bedrag af
betaald te krijgen. Toen ze met een
zucht van verlichting bijna aan het
laatste tientje toe waren, vloog de
zaak In brand. Twienerama ls toen in
de bres gesprongen door een liefdadig
heidsavond te organiser-«n in De Doe
len, met de opbrengst waarvan de
Fact enigszins schadeloos kon worden
gesteld.
Tieners aller landen verenigt u in protest tegen uitbuiting.
Korting
jullie voor 150 gulden". In 's mans
portefeuille verdwijnen 350 gulden, die
aan de band te kort zijn gedaan en
door de zaalhouder op de dansende tie
ners worden verhaald door hogere
prijzen.
Vorig jaar werd er door zwarte bemid
delaars voor veertig miljoen gulden
aan zaken gedaan. Alleen al in ons
land. In het buitenland is het niet veel
beter. Daarom is nu de roep door Eu
ropa gegaan, een oud geluid uit jonge
kelen: Tieners aller landen verenigt
u. Sinds een maand bestaat nu in ons
land een officiële stichting „Twiene
rama", die aan deze praktijken en nog
heel veel andere meer ccn einde gaat
proberen te maken. De plannen van
deze nieuwe stichting zijn al op minis
terieel niveau doorgenomen en gefiat
teerd. De popvakbond was daarmee
een feit.
Het bemiddelen tussen opdrachtgever
en artiest is bij de wet verboden. Maar
er wordt grootscheeps de hand mee ge
licht en door de mazen gekropen, al
thans waar het de beatgroepen be
treft. De 26-jarige Rotterdammer
Huub Wilmsen wist dit en begreep,
dat deze zaak aangepakt moest wor
den. In het begin zat hij er met zijn
lofwaardige initiatieven wel eens
naast, maar hij vond de goede weg,
toen hij in Hilversum contact kreeg
met de SAMA, de stichting arbeids
bemiddeling musici en artiesten. Deze
vorm van samenwerking tussen op
drachtgevers NTS, horeca enz.
verricht al jaren nuttig werk, maar
schoot te laat in op het beatverschijn-
sel met zijn even artistieke als onza
kelijke kanten.
Concessie
Een zeer vriendelijke ambtenaar van
het ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid wees de wordende
Twienerama's de weg. Zij hadden de
keus: ofwel een zelfstandige stichting
met eigen concessie, maar daaraan
verbonden de hele rompslomp van ju
ridische, administratieve en organisa
torische afdelingen: ofwel de fignur
van 'n geconcessioneerd agentschap
van de SAMA met gebruikmaking van
alle mogelijkheden, die deze SAMA
biedt. Twienerama koos 't laatste en
kan thans ais bemiddelaar optreden
voor elke beatgroep in den lande, die
voor jaarlijks 13 gulden als donateur
wil toetreden.
Een via de SAMA verworven speciali
teit van Twienerama is het contract,
dat door de hoogste gerechtelijke in
stanties te allen tijde als rechtsgeldig
wordt beschouwd. Komen er moeilijk
heden, dan lost het Bureau Arbeids
recht in Hilversum deze op, desnoods
recht zoekend tot op het hoogste ni
veau. Het contract (tussen zaalhouder
en beatgroep) geeft precies de gage
aan, alsmede voor wiens rekening de
kosten komen; de kosten van sociale
lasten, reis en verblijf etc. Deze kos
ten zijn niet gering en komen telkens
rond 50 procent boven de eigenlijke
gage. Het ls goed, dat vooral begin
nende beatgroepen zich realiseren, dat
als zij 500 gulden voor een avond vra
gen, de zaalhouder rond 750 gulden
kwijt ls. Alleen al de sociale lasten
bedragen rond 40 procent. En Twiene
rama krijgt ook wat voor de moeite
(8 procent).
Onstaat er verschil van mening tussen
ds opdrachtgever en een beatgroep,
dan krijgt de beatgroep, aangesloten
bij Twienerama, In elk geval de helft
van de bedongen gage Tegen deze
schadeposten ls Twienerama collectief
verzekerd. De beatgroepen hebben dan
in de meeste gevallen de kosten eruit.
Twienerama neemt vervolgens actie
om de bedongen gage alsnog in de
wacht te slepen.
Twienerama heeft verder contact met
de kunstenaarsbond, met alle Neder
landse arbeidsbureaus en via de SA
MA ook met buitenlandse zusterorganl-
BiJ Twienerama aangesloten beatgroe
pen kunnen voort bU aankoop van In
strumenten 10 tot 30 procent korting
bedingen bij handelaren, met wie
Twienerama 'n zakelijke relatie heeft.
Twienerama hoopt bij dit systeem
steeds meer detaillisten te kunnen be
trekken.
Twienerama wü meer. In de statuten
staat, dat het de belangen wil beharti
gen van de tiener en de twen, speciaal
op het gebied van de muziek en de
dans. Daarom wil Twienerama ook af
van de uit 1900 of daaromtrent date
rende wet, dat dansende tieners 18
moeten zijn oen zich op nlet-beeloten
dansvloeren te wagen. De tiener ven
tegenwoordig is heel wat zelfstandiger
dan die van een halve eeuw geleden
en daarom zou de leeftijd van 10 Jaar
oud genoeg zijn.
Twienerama wil ook een eLgen bonds
blad. En het wil ook subsidie. En voor
al heeft het ingezien, dat het zijn nut
heeft om te profiteren van de kennis
van volwassenen. Twienerama heeft
ondervonden, dat er met de „ouwetjee"
van veertig of daaromtrent best te
werken ls. En daarom hebben zij de
Amsterdamse advocaat met eigen kan
toor, mr. C. W. Star Busman, ge
vraagd om voorzitter van hun bestuur
te worden. Hij deed het en Twienera
ma is er trots op, ro ook op deskundi
gen op ander gebied, die in bet beetuur
zitting hebben willen nemen naast de
om zijn opstandigheid bekende Rot
terdamse provo Th. Hol term an.
Uit alle delen van het land kwamen ai
aanmeldingen binnen bij Twienerama,
Saftlevenstraat 40b te Rotterdam, waar
Huub Wtlmeen de hele dag aan de
telefoon hangt. The Key Den Haac
schreef: „Blij met deze beschermende
cirkel om de groepen heen". Forma
tion Helmond liet weten: „Hele genial
stelling voor de beatgroepen. Er zlja
ook mensen, die ons begrijpen." The
Moslims Bergen op Zoom: „Unieke
stichting. Safe gevoel voor de popwe
reld". Nic-Nac Utrecht: „Eind maken
aan het onder de prijs spelen",
Twienerama, de popvakbond, wil ech
ter geen ideële Instelling zijn. zoals de
oude vakbonden, met vlammende loo
sen tegen sociaal onrecht. Daar ls da
huidige tiener te nuchter voor. Twto-
nerama ziet 't laconiek: wie er wat ka
slot, moet bij ons komen.
ZELFS BEREID IN EIGEN VLEES TE SNIJDEN
Twienerama is zo voortvarend gestart, dat het zich
Klfs bereid heeft getoond om in eigen vlees te
njjden. Het vindt namelijk de BUMA-rechten te
■oog, vooral voor activiteiten met een niet-commer-
ciëlc of sociale achtergrond, zoals bijvoorbeeld het
Kerk in clubhuizen.
lu is de BUMA niet anders dan een incassobureau
componisten en scheppende kunstenaars, die
ich ervoor willen hoeden, dat zonder enige ver-
:oeding hun geesteskinderen avond aan avond wor-
len uitgevoerd. De BUMA houdt bij op welke werk-
auteursrechten gelden en gaat namens de
runstenaars de verschuldigde bedragen innen. Als
een beatgroep hier „All you need is love" uitvoert,
dan zorgt de BUMA via haar Britse zusterorgani
satie ervoor, dat John Lennon daarvoor een bedragje
beurt Waar dacht men, dat John anders zo rijk van
geworden is?
De Nederlandse beatgroepen en vooral de betere
hebben er dus belang bij, dat de BUMA waakzaam
blijft. Zij moeten zich dan wel aansluiten bij de
BUMA en krijgen van de BUMA dan ook hun geld.
Dit gebeurt veelal automatisch, zodra er van hun
werk een plaatje wordt uitgebracht.
Nu wil Twienerama geheel of gedeeltelijk van de
BUMA-rechten af. Het dupeert daarmee de beat-
artlesten, die het in zijn bond Juist wil beschermen.
Als argument hiervoor voert het aan, dat de meeste
beatgroepen eigen composities spelen.
De BUMA, om commentaar gevraagd, zei: „Dat ge
loven de beatjongens zelf niet. Zulke grote compo
nisten hebben zij nu ook weer niet in hun midden,
dat zij een hele avond lang op eigen werk kunnen
teren. En profiteren van andermans werk kost geld."
De BUMA gaat er vooralsnog vanuit, dat Twiene
rama geen duidelijk inzicht heeft in de werking van
de BUMA, die in wezen voor de artiest opkomt. De
BUMA zal dan ook het initiatief nemen om op korte
termijn een bespreking te hebben met Twienerama
teneinde „kennelijke misverstanden uit de weg te
ruimen".
BUMA komt a
r creatieve artiesten.
Het door Peer van de Molengraft geschilderde portret
van het Tunesische staatshoofd.
„Het meest houd ik van een droog,
stenig land. Ik heb enige tijd in
Algiers aan de rand van de Sahara
gewoond. Daar voelde ik me gelukkig.
Een Fransman uit het Middellandse
Zeegebied heeft eens heel typerend
gezegd: de bladeren, die hier van de
bomen vallen verdrogen; ln het noor
den rotten ze. Dat kille cn natte
klimaat hier zit me soms niet lekker".
Terwjji hU dit zegt kUkt de Brabantse
portretschilder Peer van de Molen
graft door het brede raam van zijn
woonkamer de tuin in. waar de
bomen en heesters al kaal worden.
Het is volop herfst.
Maar lang zal hij er niet meer naar
kijken. Iedere dag kan hij een uit
nodiging krijgen om naar Afrika te
komen om er een staatshoofd te por
tretteren. Binnenkort zal hij zelfs
drie reizen maken naar het wereld
deel, waar het aantal staatshoofden
met het Jaar toeneemt. Wie zijn Afri
kaanse opdrachtgevers zijn kan hij
niet zeggen. Zij hebben hem verzocht
geen mededelingen te doen. „Als het
werk eenmaal voltooid is wordt het
vanzelf wel bekend", zegt Peer van
de Molengraft.
„U moet begrijpen", aldus zijn toe
lichting, „portretschilderen is een
intieme bezigheid. Het liefst werk ik
dan ook in alle rust en stilte. Als het
kan laat lk mijn model slechts een
paar keer enkele uren poseren voor
de belangrijkste facetten: hoofd,
handen en houding. Voor de kleding
en de rest van het portret werk ik
bij voorkeur met een stand-in of een
mannequin, zonder dat het model
erbij is.
Dat is niet nodig. Voordat ik een
portret ga schilderen heb lk namelijk
al een studls gemaakt van het leven
van het model. Toen ik laatst een
portret moest maken van president
ii.ibib Bourguiba van Tunis, begon
hij mij bij de kennismaking zelf zijn
levensgeschiedenis te vertellen, com
pleet met zijn ervaringen in Franse
gevangenschap. Hij illustreerda aijn
verhaal met tal van foto's.
Ik bemerkte, dat hij het prettig vond.
dat lk al het een en ander afwist
van zijn levensloop. Voor mij was het
ook een buitengewoon aangename
ontmoeting, want het ls uiterst be
langrijk, dat lk contact heb met mijn
model. Tijdens het schilderen praat
ik er voortdurend mee. Ik moet het
gezicht bij me houden, anders zakt
het weg.
Alt Je Iemands aandacht niet vast
houdt dwalen zijn gedachten weg
naar andere zaken, die hem bezig
houden. Sommige mensen gaan dan
onbewust lelijk kijken. Kortom, het
gezicht is niet meer van Jou".
De Brabantse kunstenaar, die woont
in het Elndhovense stadsdeel Ton-
gelre, wordt wel eens de hofschilder
van de twintigste eeuw genoemd. Hij
heeft inderdaad een groot aantal
staatshoofden, vooraanstaande politici
en andere VIP's geportretteerd.
Koningin Juliana poseerde een keer
of vier, vijf voor hem. Vijfentwintig
keer trok hij naar het Nabije Oosten
om vorsten en oliesjeiks te schilderen.
Eén van zijn eerste belangrijke op
drachtgevers was destijds de Franse
president Vincent Aurlol. Later volg
den ministers in Belgie en Australië,
prof. Gerbrandy en prol. J. de Quay,
Albert van Dalsum in zijn rol van
King Lear en mgr. W. Bekkers. Deze
laatste kwam nog herhaaldelijk bij
hem op bezoek om „een bakske
koffie" te drinken, nadat hij hem had
geschilderd.
Het is merkwaardig, dat er vrijwel
altijd een vriendschapsband ontstaat
tussen de geportretteerde en de
kunstenaar. In zijn dikks albums
bewaart Peer van de Molengraft tal
van dankbare brieven en zijn woning
is opgesmukt met een uitgebreide
collectie persoonlijke geschenken van
zijn opdrachtgevers, aangevuld met
reissouvenlrx.
Want reizen en trekken ls er altijd al
bij geweest. Op 16-jarige leeftijd trok
hij el met een soort woonwagen
samen met een hulsknecht van zijn
vader, die aannemer was ln Woensel
door Nederland en België. Ne de
oorlog leefde hij op een woonboot op
de Seine In Parijs. Een half Jaar ver
bleef hij ln de Verenigde Staten, maar
wilde daar wel weg, boordevol helm
wee naar Europa.
Wat is het geheim van de Elnd
hovense kunstenaar, die op 1 novem
ber 45 jaar werd en over de gehele
wereld mensen gelukkig heeft ge
maakt met hun portret?
Peer van de Molengraft houdt er niet
van om de inhoud van zijn werk in
woorden te formuleren. Hij gaat het
liefst spontaan en onberedeneerd te
werk.
„Een goed portret", zegt hij, „moet
op de eerste plaats goed geschilderd
zijn, picturaal de moeite waard om
naar te kijken. Het moet, dunkt me.
ook goedlljkend zijn en een afstra
ling van een ontmoeting. Een abstract
portret zou lk niet kunnen schilde-
ls hij altijd gedisponeerd om te
schilderen?
„Ja", antwoordt hij meteen, „lk doe
niets liever dan dat. Zelfs als ik op
vakantie ga neem ik mijn materiaal
mee. Ik kan geen drie dagen zonder.
Maar dat wil niet zeggen, dat ik
altijd portretten schilder. Ik wissel
graag af. Soms begin ik gewoon aan
bloemen en landschappen. Ik voel,
dat lk dat nodig heb om fris en
vindingrijk te blijven Portretschilde
ren blijft evenwel hoofdzaak
Hoe Ik ertoe gekomen ben weet Ik
niet. Een oom van mij bewaart nog
•en portret van mijn grootvader. Dat
moet ik geschilderd hebben toen lk
zes Jaar was".
