verdien
met uw
PROF. STALPERS
ENTHOUSIAST
TERUG UIT ROME
Britse mijnwerkers moeten
uitzien naar ander beroep
„Emancipatie van leek in
Kerk niet meer te stuiten'
«RAIFFEISENBANK
Kroatenleider naar
ontvoerd?
ewo
TOTAAL NIEUWE POLITIEK IS VODIG
Aanhangers
van Wilson
gegriefd
Christen-radicaal congres in Scheveningen
Maar niet starten
met breekpunten
RIJKS
POSTSPAARBANK
RENTE TOT
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1967
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 6
(Van een onzer verslaggevers
TILBURG Het lekencongres dat vorige maand in
Rome is gehouden, heeft één ding heel duidelijk be
wezen: de wens van emancipatie der leken leeft over
al ter wereld heel sterk. „Voor mij was het een ver
ademing te merken dat de ontwikkelingen in de
Nederlandse kerkprovincie ook op dit punt overal met
bewondering worden gevolgd. Men put er kracht uit
en hoop voor de mogelijkheid tot ombuiging van 4e
eigen situatie. Wel een bewijs dat onze problematiek
niet typisch Nederlands is".
Professor dr. J. A. Stalpers
Dat zegt prof. dr. J. A. Stalpers, een
van de dertig afgevaardigden, die ons
land op dat congres vertegenwoordig
den- De Nederlandse delegatie had afge
sproken terughoudend te zullen zijn.
„In de wereldkerk staan wij te boek als
„de provo's". Wij vonden ook daarom
det we anderen beter konden laten pra
ten. Als zij zouden komen met resolu
ties, die inhielden wat wij wensen, was
ons dat ook goed".
De Nederlandse delegatie zou, zo was
afgesproken, op het congres in de werk
groepen twee stellingen bijzonder sterk
steunen namelijk:
a. de wenselijkheid om bepaalde eigen
ontwikkelingen in de verschillende
kerkprovincies toe te laten,
b. het streven, om de leken op all»
niveaus van kerkelijke overweging
en beleidsbepaling als gesprekspart
ner aanwezig te laten zijn.
Op genoemd congres waren leken uit
alle mogelijke Kerken aan het woord,
o.a. uit India. Indonesië. Afrika, Canada,
de Verenigde Staten en Latijns-Amerlka
„Voor ons was, wat ze vertelden, vaak
een openbaring. Keer op keer waren wij
verrast door de waardering, die uit hun
woorden bleek voor het Nederlandse
katholicisme, dat het op het gebied van
de emancipatie niet bij woorden heeft
gelaten, maar tot daden is overgegaan.
Dat lag op het lekencongres vèel gunsti
ger dan op het concilie en de bisschop
pensynode".
Dankbaar
„Men stak niet onder stoelen of "banken,
dankbaar te zijn. dat de Nederlandse
katholieken consequent tot handelen
zijn overgegaan. In Nederland gebeurt
wat. zo zei men keer op keer'.
Prof. Stalpers meent, dat in heel wat
landen de leken zich sterk weten door
Connally stelt
zich niet meer
herkiesbaar
AUSTIN, (A.P.) Gouverneur John
Connally, die gewond werd by de
moordaanslag op Kennedy en' één van
de beste politieke vrienden van president
Jonhson, heeft bekendgemaakt, dat hij
zich niet beschikbaar stelt voor een
vierde ambtsperiode als gouverneur van
Texas. Zijn besluit zou van invloed
kunnen zfln op de kansen van Johnson
in Texas by de volgende presidents
verkiezingen. Connally heeft enige
malen met succes verkiezingscampagnes
voor Johnson geleid.
OMBUDSMAN
OP KOMST
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Op het ministerie
van Binnenlandse Zaken is studie ge
maakt over de instelling van een om
budsman naar Engels model, dat wil
teggen van een door het parlement
benoemde ombudsman. De studieresul
taten worden thans op enkele andere
departementen bezien. Een en ander
«al mogelijk kunnen lelden tot het op-
Dit
ster Beemink (Binnenl.
Zaken) gisteren in de Tweede-Kamer
commissie die zijn begroting behandel
de.
De heer Boot (KVP) had betoogd
dat er behoefte bestaat aan een stand
puntbepaling terzake. De VVD'er Riet
kerk zei verwonderd te zijn, dat de re
gering nog niet met initiatieven was
gekomen. D'66 ziet ook al verlangend
naar de komst van de ombudsman uit.
Deze figuur zal een toeverlaat moe
ten worden voor burgers, die in het
verkeer met de overheid moeilijkhe
den ondervinden.
Antonioni gaat
voor MGM filmen
NEW YORK De Italiaanse film
regisseur Michelangelo Antonioni en pro
ducer Carlo Ponti zullen drie films gaan
maken voor Metro-Goldwyn-Mayer. Dit
door de Amerikaanse filmmaatschappij
bekendgemaakt.
De eerste, getiteld „Zabriskle point"
gaat over een kleine Amerikaanse stad,
die wordt geteisterd door onlusten. Met
de produktie wordt ln de komende lente
begonnen.
Er z)jn nog geen bijzonderheden over
de belde andere noch over financiële
regelingen bekendgemaakt.
het Nederlandse voorbeeld. Men volgt er
nauwgezet de Nederlandse oecumenische
beweging, de nieuwe liturgische ontwik
keling. de discussie over het gemengde
huwelijk en de democratisering van de
Kerk via het pastoraal beraad. Prof.
Stalpers glimlacht. Er schiet hem iets
te binnen. „Weet u, dat zo'n ervaring
Je af helpt van een frustratie? Je hebt
als Nederlandse katholiek het gevoel,
dat Je in de wereldkerk een buiten
beentje aan het worden bent. Nou, dat
congres heeft wel duidelijk gemaakt dat
we veeleer pioniers zijn".
Vrijwel unaniem, zo zegt prof. Stalpers,
was de mening van dit congres 2500
afgevaardigden dat de leek moet deel
nemen aan het leergezag van de Kerk
en dat dit in de wijze van besluitvor
ming tot uitdrukking moet komen.
„Men erkent het grote verschil tussen
priester en leek ln de Kerk niet meer.
Allerwegen wordt gedacht aan een part
time priesterschap. Weet u. de emanci
patie van de leken ln de Kerk is veel
verder voortgeschreden dan die van
de hiërarchie".
De congressisten waren duidelijk ge
ïrriteerd door het feit, dat er geen enkele
werkzame verbinding is geweest tussen
het lekencongres en de bisschoppen
synode. die op hetzelfde moment
„ergens" ln Rome werd gehouden. „De
toespraak van de Paus tot het congres,
uitermate behoudend en uitgaand van
de verouderde opstelling van het pri
maat van de hiërarchie, was niet eens
meer een koude douche. Men sprak in
de wandelgangen van het congres over
die oude zieke Paus, die l'.c'emaal is
ondergedompeld ln de traditionele opvat
tingen. die in Rome nog heersen en
ging rustig over tot de orde van het
Bewondering
Prof. Stalpers heeft grote bewondering
Voor de wijze waarop de Nederlandse
bisschoppen in Rome de wereld een
werkelijk beeld hebben gegeven van de
ontwikkelingen die in de Nederlandse
kerkprovincie aan de gang zijn. „We
zullen er goed aan doen. in eigen land
niet meer zo duur te praten over de
verhouding leken-eplscopaat. Natuurlijk,
we zijn mensen en maken dus allen
fouten, maar pas in Rome heb lk ge
merkt, hoe voortreffelijk onze bisschop
pen hebben gemanoeuvreerd". Prof.
Stalpers meent, dat men in Nederland
consequent moet doorgaan met denken
en praten over de verhouding priester
leek. theologisch zowel als organlsato-
rlsch-structureel. „Wij zijn dat aan de
leken over de hele wereld verplicht".
Bijzonder geluWcig is hij over de wijze
waarop de gróte wereldproblemen op
het congres aan de orde zijn gekomen,
zoals de rassendiscriminatie het vraag
stuk van vrede en oorlog. Vietnam, de
verhouding onderontwikkelde landen en
rijke landen. De aanzetten zullen verder
moeten worden uitgewerkt. Er is dan
ook sprake geweest van het stichten
van een lekenbureau in Rome. Maar
dat zal wel moeilijk gaan. „De Romein
se curie zou ongetwijfeld aanvoeren, dat
die leken daarmee op weg zijn een
eigen hiërarchie binnen de Kerk op te
zetten", merkt hij Jachtend op. Ook
de geboortenregellng is op het congres
ter sprake gekomen De grote meerder
heid. dat bleek zowel ln de commissies
als in de plenaire vergadering, gaf de
voorkeur aan een gezinsplanning, waar
voor de verantwoordelijkheid bij de
ouders rust.
Tot besluit zegt prof. Stalpers wat bit
ter: „Wij hebben het ergerlijk gevon
den. dat ook op dit congres door be
paalde figuren Intrigeachtige proce
dures zijn gevolgd. Dat was onwaardig".
Hij stelt, eerbied te hebben voor menin
gen, die men als conservatief kan aan
duiden. „Maar Nederlanders, die langer
in Rome wonen en die de verhoudingen
goed kennen, worden langzamerhand,
zo is mij gebleken, wat moedeloos, dat
enkele conservatieven ln de curie met
Intriges en handigheidjes de wereldkerk
ln hun straatje willen houden. Ze ge
bruiken sluwe methodes. Dat ls in
strijd met de normale menselijkheid,
met de eerlijkheid".
LONDEN (AP) Een van de meest
radicale «taaltjes van economische chi
rurgie van de Britse Laubourregering
heeft kreten van afschuw verwekt van de
zijde van de meest toegewijde aanhangers
van de Labourpartij de kolenmijnwerkers.
Lord Robens, directeur van dc staats
onderneming der kolenmijnen en eens
een leidende Labourpoliticus. heeft be
kend gemaakt dat de Britse regering
voornemens ls het aantal mijnwerkers
rond 1980 te hebben teruggebracht tot
65.000. Hun aantal bedraagt nu 387.000 en
een generatie terug waren dit er twee
maal zo veel.
Het voornemen van de regering is het
gevolg van de overschakeling in Enge
land van kolen op elektriciteit, olie. kern
energie en het onlangs onder de Noord
zee ontdekte aardgas. In andere landen
heeft deze gang van zaken de betref
fende regeringen reeds doen besluiten mij
nen te sluiten. Maar achter de plannen
van de Britse regering steekt veel poli
tiek geharrewar tussen premier Wilson
en een kleine groep ln zijn partij over
de financiële politiek om het pond ster
ling te redden. De Mijnwerkers zijn nu
het kind van de rekening en zij voelen
zich verkocht omdat zij bekend staan als
trouwe aanhangers van Wilson. Nog geen
twee maanden geleden stak Wilson een
stokje voor de sluiting van twee niet ren
dabele mijnen en wist deze uit te stellen
„tot na de winter", een daad die hem
verzekerde van de steun van „het zwarte
front". Maar nu zij van Robens van de
regeringsplannen hebben vernomen wordt
diezelfde daad van Wilson, die aanvan
kelijk is geloofd en geprezen „een kus
des doods" genoemd.
Het delven van steenkool is, vooral in
de dunne Britse steenkoollagen, een on
economische wijze van het winnen van
energie uit de aardbodem. De Britse
staat-elèktriciteitsmaatschappij heeft nog
maar een maand geleden bekend
gemaakt dat door middel van kernenergie
goedkoper kan worden gewerkt dan met
steenkool. Engeland heeft voorts een groot
tekort aan werkkrachten voor de zich uit
breidende industrie en de werkloos ge
worden mijnwerkers hebben echter laten
weten het beroep dat zij zich hebben ge
kozen zo lang mogeMjk te zullen uit
oefenen.
Werk aan
..ijzeren gordijn
Vaals gestopt
AKEN, (A.N.P.) *- De aanleg van
de grensmarkering langs de zogenaan>-
de grensweg by Vaal* is vandaag stop
gezet. Het districtsbestuur van Aken
heeft daartoe onverwacht besloten. De
Duitse autoriteiten zeggen verbaasd en
geschrokken te zyn door de verontwaar
diging die aan Nederlandse zyde is ont
staan n.a.v. het plan langs de Neder
lands-Duitse grens bij Vaals een duide
lijke grensmarkering aan te brengen die
ongeveer een tot anderhalve meter hoog
zou worden. Hoewel de aanleg van deze
„vangrail" geregeld is by een verdrag
tussen de twee landen heeft men toch
het besluit genomen de werkzaamheden,
die begin deze week begonnen waren,
stop te zetten.
(ADVERTENTIE)
laat het overschijven naar een kosteloze en
3j% rentedragende prive-rekening bij de
Raiffeisenbank.
Vraag folders of mondeling advies.
spaarbank en alle bankzaken
Raadsels rond Draganovic
We moeten niet beginnen met breekpunten, was het standpunt van de christen-r
het congres. Het ontlokte aan de aanwezige niet-radicalen. de fractievoorzitters x
Schmelzer en Biesheuvel, een matig applaus.
REEDS VELE
AANVALLEN
AFGESLAGEN
(Van onze correspondent
MAASTRICHT In een officiële be
kendmaking. die de regering van Joego
slavië heeft uitgegeven, wordt bekend
gemaakt, dat de Kroatische voorvechter,
mgr. prof. dr Krunislav Stepban Dra
ganovic. een van de aartsvijanden van
het communistische regime van president
Tito, in de eerste helft van september
vrijwillig naar zijn land is teruggekeerd.
Sedert 16 september zo staat in de be
kendmaking woont hij in Serajewo, de
hoofdstad van de republiek Bosnië/Herzo-
gewina. Mgr. Draganovic, prof. in de
theologie, vluchtte ruim twintig jaar ge
leden uit zUn land, toen de communisten
daar de baas werden. HU woonde onder
meer in Rome, Wenen en MUnchen.
Volgens de verklaring uit Belgrado zal
Draganovic zich voor de rechter moeten
verantwoorden wegens „vijandige propa
ganda tegen Joego-Slavië", waarvoor
hij volgens het wetboek van strafrecht
van het land maximaal twaalf jaar ge
vangenisstraf kan krijgen.
Draganovic, die momenteel hulsarrest
zou hebben, werd geboren in Kroatië, dat
een overwegend katholieke bevolking
heeft. Tijdens de tweede wereldoorlog
sloot de nu 64-jarlge professor Dragano
vic zich aan bij het bewind van de
„Oesta8ji", die in samenwerking met de
Duitsers van het katholieke Kroatië een
onafhankelijke republiek wilde maken.
Ongeveer 200.000 Kroaten vluchtten na
de oorlog naar het buitenland; de helft
naar Oostenrijk, waar zij onder meer in
vluchtelingenkampen in Salzburg werden
ondergebracht. Prof. Draganovic was een
van degenen, die vluchtte en ijverde na
dien ook nog voor de vorming van een
onafhankelijk Kroatië. De Kroatische
ballingen hebben in het buitenland een
regering in ballingschap opgericht, waar
mee prof. Draganovic in nauw contact
Dat prof. Draganovic vrijwillig naar
zijn land terug is gekeerd, wordt echter
buiten Joego-Slavië niet geloofd. Nog kort
voor zijn verdwijning heeft hij tegenover
vrienden verklaard, dat hij ln de voort
durende vrees leefde eens te zullen wor
den ontvoerd of vermoord. Dat hij daar
alle reden toe had, blijkt wel uit een
mislukte moordaanslag op zijn leven
enkele jaren geleden ln München. Daar
werd hij op het stationsplein door twee
leden van de veiligheidspolitie van Tito
aangevallen. Prof. Draganovic, die een
man is van uitzonderlijke grootte en fors
gebouwd, wist zijn aanvallers toen buiten
gevecht te stellen door ze met hun hoof
den tegen elkaar te slaan. Zij zakten be
wusteloos in elkaar. Hij zelf werd ook
gewond. Toen hij in het ziekenhuis bij
kwam, waren zijn aanvallers in dezelfde
kamer. Ook op de Via Moricane in Rome,
waar hij op nummer 14 woonde, werd hij
eens aangevallen. Zijn aanvaller ging
daar op de vlucht, toen hij op krachtig
verzet van Draganovic stuitte.
Volgens de leider van het nationaal
comité Kroatië, Blanco Jellc is prof. Dra
ganovic via Triëst naar Joego-Slavië ver
dwenen. HIJ werd daar in een diplo-
matenauto geduwd, na lange tijd op
straat te zijn geschaduwd.
Het Amsterdams Volkstoneel, Beppie
Nooy, had na 1200 voorstellingen
van het volksstuk „Rooie Sien"
aangekondigd dat het spel van het re
pertoire zou worden genomen. Het pu
bliek blijft er echter om vragen en er
komen dus nog enkele voorstellingen.
Op vrijdag 17 november ook voor de
Hagenaars. Dan gaat „Rooie Sien" in
het Circustheater te Scheveningen.
rond
he.
binnenhof
(Vuii onze parlementaire redactie)
MINISTER De Block, die de Neder
landse economie in politieke zin
mag beheren, is een nogal rustige man.
Tegenwoordig noemen ze het karakter
van zulke mensen „introvert", dat zo
iets als ,,naar binnen gekeerd" bete
kent. Hij lacht zeer zelden, hij windt
zich nog veel minder op. Toch werd
het zelfs hem deze week ln de com
missievergaderingen van Economische
Zaken te veel. En hij verzuchtte nau
welijks verstaanbaar. „Ik wordt lang
zamerhand ziek van ai die nota's. Het
duurt eeuwen voordat ze klaar zijn en
wanneer ze klaar zijn, dan hebben de
veranderde omstandigheden ze al lang
weer achterhaald." Minister De Block
heeft blijkbaar niet alleen wat moeite
met al die nota's, maar ook met zijn
moedertaal, want een beetje geschrok
ken van zijn eigen politieke bruutheid
zei hij even later tot de economische
experts van de Tweede Kamer: „Op
mijn departement wordt niet be
laagd De politieke economen ke
ken bij dit „belaagd" zeer geleerd en
knikten nog veel wijzer.
De economen hadden het deze week
weer voor het zeggen ln de Tweede
Kamer. Voor de toehoorders en d« niet
helemaal deskundige economen op de
perstribune staat het sein dsn op rood.
Zij moeten ijlings alle kennis, dis se
bezitten, bij elkaar vegen, moeten nog
even vlug kort voor de vergadering
een handzaam economisch zakboekje
raadplegen en moeten verder proberen
niet al te opzichtig te flaneren met
economische tijdschriften, met gedruk
te beschouwingen van Pen, Wemerafel-
der, Hoefnagels enz. nez. Maar Onze
Lieve Heer hoort xe brommen
want, wat moet je, wanneer minister
De Block in een magistrale volzin de
Kamer overtroeft: „Wat is da rele-
vantheid van het beschikken over hei
cijfer van de endogene loonraming
voor de vrije loonpolitiek"T?T Dan
houdt men toch wel even de adem in
voor zoiets groots. Helaas, even later
hoort men dan onze hoogste politieke
econoom in Den Haag zachtjes mom
pelen: „Ik zie het niet
HAARMEE staat de oud-KLM-direc-
teur, oud-staatssecretaris van Bui
tenlandse Zaken en thans bij de gratie
van de AR, de CHU, de KVP en de
WD minister van Economische Zaken,
ln feite voor schut. Want nog geen
week geleden zei minister Roolvink in
dezelfde Kamer, op dezelfde stoel, op
bijna hetzelfde uur van de dag: „U
vraagt naar de endogene loonraming?
Ik mag dit de geachte afgevaardigde
niet zeggen. Het is namelijk geheim".
Maar en dat ls kennelijk het grote
verschil tussen beide bewindslieden
minister Roolvink is vakbondsleider
geweest, vekbondsvoorzltter zelfs, en
bovendien ook nog fractievoorzitter.
Hij weet dus met iedere opmerking
vanuit de zaal (welke zaal ook) wel
raad, ook al slaat het antwoord ner
gens op.
Enfih: minister De 6lock wist het niet.
Wel wist hij dat pr een management-
gap" is en dat ook nodig de „technolo-
gical-gap" gevuld moet worden. Maar
vooral hoopt hij de „escalatie voor de
lachende derde" te kunnen voorkomen.
Want het onderzoek naar de „inflow"
van andere ondernemingen heeft een
„longterm" karakter.
Is het een wonder, dat zelfs «en man
als staatssecretaris Van Son van het
zelfde departement van Economisch»
Zaken aan het einde van de dag ult-
riep: „We kunnen op dit moment
nog niet overzien, waar we exact aan
spoelen".
Wij ook niet. Maar als we het eerlijk
voor het zeggen hebben: onder de om
standigheden van deze week spoelen
we liever niet meer aan ln de commis
sie van Economische Zaken.
Vliegramp Comet
mogelijk door
bom veroorzaakt
LONDEN A.P.Een woord
voerder van het ministerie van Handel
heeft gewaagd van de mogeiykheld,
dat op 12 oktober een Comet van de
Britse luchtvaartmaatschappy BEA by
Turkye is neergestort door een ont
ploffing. Hij zei, dat de schade aan
één van de zetels in de toeristenklasse
mogelijk veroorzaakt kan zyn door een
explosieve lading, die op de vloer van
het vliegtuig ls ontploft. Hy zei, dat het
nodig is het onderzoek verder voort te
zetten alvorens tot een definitieve
gevolgtrekking te komen. Aanvankeiyk
zou generaal Grivas, de leider van de
Cyprioten In de stryd tegen Engeland,
met het vliegtuig meereizen.
(ADVERTENTIE)
(Van onze parlementaire redactie
De christen-radicalen uit de ARP, CHl' en KVP
hebben gisteravond in Scheveningen op hun eerste
congres vastgesteld: „Dit congres moet de stap xijn
naar een totaal nieuwe politiek. Maar we moeten
niet beginnen met breekpunten." Of zoals een van
de congressisten het kort en bondig uitdrukte: „We
moeten het op behooriyk ruim zicht zien". De vraag
of het befaamde stcmbusakkoord van oud-mlnlstcr
Bogaers direct al als scheidingslijn behandeld moet
worden, werd ontkennend beantwoord.
„Iedere groepering moet voor zichzelf uitmaken wat
zij doet wanneer haar party niet wil overgaan tot
een chrlstelijk-radicaal programma", meends de
KVP-radicale mr. E. Jurgens. „De ene partij is al
door de bocht, de andere nog niet. Een der criteria
voor ons is echter duidelijk met welke partijen wij
een christelijk vooruitstrevend program kunnen ver
wezenlijken."
Mr. E. Jurgens' en met hem ook de christen-radicalen
uit de ARP en de CHU sloten hierbij aan op de
rede die oud-minister drs. P. Bogaers bij de opening
van het congres had gehouden. Deze constateerde
hierover: „Al die moeilijkheden rond het stembu»-
akkoord zijn oplosbaar als de politieke wil er is.
Als de noodzaak om deze weg te gaan wordt inge
zien." Voor drs. Bogaers is het namelijk een gevolg
van het christeiyk-radlcaal denken, dat pas mei
een parlementaire meerderheid een christelijk voor
uitstrevend program verwezenlijkt kan worden. Dit
sloeg bij de tweehonderd christen-radicale congres
gangers zonder meer een. De voorzitter van het
congres, het Eerate-Kamerlld van de ARP prof. De
Gaay Fortman, onderstreepte deze opmerkingen:
•De ohriztaUike partij Ml alt eloheelf al aemaowes-
Ontwapening Europa
Desondanks had drs. Bogaers wel enige bedenkingen
I- gen het ontwerp-program van de christen-radicalen.
Wat over de toekomstige ontwikkeling van Europa
wordt gezegd ln de buitenlandse paragraaf en ln die
van Defensie benaderde de KVP-radicale gastspreker
met wat hij noemde „duidelijke reserve". Het ont
werp-program stelt namelijk voor in de toekomst
Europa geheel te ontwapenen. Zo ver is het echter
nog niet, want het congres zal nog de hele zaterdag
besteden aan de bespreking van dit program.
De openingsavond werd bijgewoond door onder meer
van KVP-zijde mr. P. Aalberse, drs. W. K. N.
Schmelzer, de heer F. van der Gun, van de ARP
door mr. B. Blesheuvel, van de CHU door de heer
J. Mellema en van D '66 door mr. H. van Mierlo.
Ook verschillende Kamerleden van diverse fracties
weren de opening aanwezig.
