DE GERUISLOZE MASSAMOORD
Teleurstelling over
ontwikkelingsfonds
SnW
NIGERIAANS LEGER
VEROVERT BENIN
Prof. De Jong wrijft Nederland z'n blindheid niet aan
Ongeloof
ook
de u
bij
joden
Meer geld voor
toeristische
propaganda
„Alarmgeluid
helpt niet bij
afzet kaas
Indonesië wil meer
ontwikkelingsgelden
Kinderen
verslonden
door wolven
Meer vrijheid
bij winkel
sluiting
Onderzoek
BVD bij
sollicitaties
Stukgereden
hekwerk valt
op autodak
'El
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1967
DE LEIDSE COURANT
(Van een onter verslaggevera)
Als een barakhoofd in het vernietigingskamp Auschwitz voor tien porties brood
wodka kon kopen, sloeg hij rustig tien medegevangenen dood om op die manier
met gebruikmaking van hun rantsoenen aan drank te komen. Iedere avond lagen
er tien, twaalf Hollanders dood voor het block. We zagen elkaar gewoon uitteren. De
jongens dronken modder". Aldus een der zeer weinigen, die het hebben overleefd.
Een tweede: ,,Als we met 80 man weggingen naar het werk, dan kwamen we met
55 man terug. De rest was onder het werk doodgeknuppeld. Een keer werden wij
vastgehouden aan de poort en toen werd er geteld: 55. Vijf te veel en toen werden
er meteen vijf neergeknuppeld". Een derde: ,,We hadden maar 23 of 24 smerige
pannetjes, waar 1000 mensen uit moesten eten. We hoorden zelf dat, als de com
mando's uitrukten, er bij de poort gezegd werd: vanavond 60, of: morgen 70 doden
mee terugbrengen".
(ADVERTENTIE)
Mogen schoenen
die midden in de mode zijn
u ook nog lekker zitten?
Ondertussen vergaderde prof. dr. D.
Cohen, een van de twee voorzitters van
de joodse raad op 18 september 1942 met
zijn voornaamste medewerkers in Amster
dam. De notulen van de bijeenkomst
eindigden als volgt: ..Tenslotte komt ter
vergadering het eerste bericht van een
sterfgeval te Auswitz binnen". Auschwitz
wordt met een s geschreven, niet met sch.
Men heeft kennelijk nooit van die plaats
gehoord.
Hoe is dat is 's hemelsnaam mogelijk
geweest? Hoe konden de zestienduizend
Nederlandse joden, die met 19 transpor
ten naar Auschwitz waren gedeporteerd,
worden itgeroeid (dee'* onmiddellijk na
aankomst in de gaskamers, deels op de
hierboven beschreven methode van uit
hongering uitputting en marteling* zon
der dat iemand hier zich bewust was van
hun gruwelijk lot? Hoe is de hele massa
moord van de nazi's, die kil en berekend
mikten op een dodental van 16% miljoen
en daarvan slechts dooi*Hitiers nederlaag
vanaf zijn gehouden, verborgen gebleven
voor het oog van de wereld? Het zijn deze
vragen die centraal staan in de oratie,
waarmee dr. L. de Jong. directeur van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumen
tatie. zijn functie als buitengewoon hoog
leraar in de geschiedenis van de jongste
*tjd aan de economische hogeschool te
Rotterdam heeft aanvaard, en die door
Querldo in brochurevorm is uitgegeven.
Maar dat niet
..Men had het eigenlijk toch wel kun
nen weten", stelt de nieuwe professor.
Hitier zelf had al in januari van 1939
van ..Die Vemichtung der Judi6chen Ras
se in Europa" gerept, en er was vrijwel
geen grote in de nazistaat, die zich niet
meermalen in gelijke geest had uitgespro
ken. „Maar", aldus dr. De Jong, ..deze en
dergelijke uitlatingen werden nagenoeg
algemeen als beeldspraak beschouwd, als
uiting van een aggressieve mentaliteit,
die vernedering kwelling, ontbering en
mishandeling ln het uitzicht stelde
niet als aankondiging van de feitelijke,
onherroepelijke uitroeiing van elke indi
viduele jood". De berichten, die de BBC
en Radio Oranje vanuit Londen over de
concentratiekampen omriepen werden als
geallieerde oorlogspropaganda beschouwd,
de artikelen in de illegale pers evenzeer
Iemand, die de radio had afgeluisterd,
lichtte de twee voorzitters van de joodse
raad in. De reactie van Asscher: „Ik acht
de Duitsers tot. alle vuiligheid in staat,
maar dat niet". En die van Cohen: „Dat
de Duitsers zulks tegenover de Poolse
joden deden behoefde ons niet op het
vermoeden te brengen, dat zij dit ook
met de Nederlandse joden deden In de
eerste plaats, omdat de Duitsers altijd
een minachting hadden voor de Poolse
joden en in de tweede plaats, omdat zij
in Nederland rekening hielden met de
publieke opinie, hetwelk zij in Polen niet
hoefden te doen".
Niet begraven
„Deze reacties hebben in hun volstrek
te miskenning van de werkelijke situatie
allerminst een geïsoleerde plaats in
genomen". constateert prof. De Jong. Hij
beschrijft dan het lot van de onthullin
gen van Kurt Gerstein velen bekend als
een van de hoofdfiguren uit. Hochhuths
toneelstuk „Det Stellvertreter". Deze
Duitser wilde, na de vergassing van zijn
zwakzinnige schoonzuster, wel eens met
eigen ogen zien. wat Hitier en zijn tra
wanten nu eigenlijk uitbroedden en slaag
de erin, als officier bij de Waffen SS
aanwezig te zijn bij de vergassing van
duizenden joden In drie vernietigingskam
pen Tot in het diepst van zijn zielige;-,
schokt, gaf hij zijn wetenschap door aan
zoveel mogelijk personen, onder meer
aan de Nederlandse verzetsman Ubbink.
i de
MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF
Regering gaat
hulp beknotten
DEN HAAG (ANP) In de vergade
ring van de raad voor het midden- en
kleinbedrijf heeft de heer P. J. de Kruif
(secretaris van het Nederlands Verbond
van Middenstandsverenigingen) zijn die
pe teleurstelling uitgesproken over het
geen het kabinet in miljoenennota en
troonrede heeft medegedeeld over zijn
plannen voor het midden- en kleinbedrijf.
Hij herinnerde eraan dat in de regerings
verklaring destijds Is gezegd, dat het te
voeren beleid in 196T voor het midden-
en kleinbedrijf bijzonere aandacht ver-
Dat zou geschieden mede door een se
lectief beleid van de ontwikkelings- en
saneringsfondsen. Nu wordt medegedeeld
dat het kabinet de veranderingen in het
midden- en kleinbedrijf ten goede wil
helpen richten. Dat noemde de heer De
Kruif een verbazingwekkende toezeg
ging.
Over de beknotting ontbreekt in de
miljoenennota elk woord. Voor de heer
De Kruif is het duidelijk dat hetgeen is
voorbereid bij de stichting van het ont
wikkelings- en saneringsfonds voor de
middenstand, thans wordt ingepikt. Dit
is geen helpen bij de ontwikkeling,
maar een terugkomen op hetgeen in
1966 is toegezegd.
Prof. Schrijvers
raad, zei zich de
heer De Kruif wel
Hij was zelf ook
zich niet anders u
houvast heeft het midden-
drijf niet aan troonrede e
a. Geg
i bekend is,
mag worden gesproken omdat er nog
geheimhouding op rust (de voorzitters
van de vrije organisaties van onderne
mers in het midden- en kleinbedrijf heb
ben over de plannen van de bewindslie
den van Economische Zaken over de uit
voering van het ontwikkelings- en sane
ringsfonds geheim overleg gehad), is het
wel mager. Het is Verbazingwekkend, al
dus de voorzitter, dat men in 1966 een
systeem voor ontwikkeling en sanering
opbouwt en in 1968 beknot. Het laatste
woord «rover zal nog wel niet gesproken
zijn.
De heer J. A. Hurkmans (oud-voorzit
ter van het Nederlqnds Katholiek Onder
nemers Verbond) zei dat men over de
beperkingen bij het fonds voor de mid
denstand haast niet anders dan ontstemd
en teleurgesteld kan zijn.
PROFESSOR DE JONG
buitengewoon hoogleraar
onderduikers vertrouwen de zaak niet ten
volle en het rapport het enige over de
Poolse vernietigingskampen, dat in ons
land aanwezig was werd begraven in
een kippenhok. De conclusie van prof. De
Jong: „Drie Nederlanders, drie moedige
illegale werkers, hebben het onder ogen
gehad. De feiten zelf laten geen andere
gevolgtrekking toe dan dat geen van
drieën het ten voile geloofd heeft".
Hij vermeldt soortgelijke voorbeelden.
Twee Limburgers keerden, als door een
wonder gespaard, op 4 mei 1942 uit
Auschwitz terug acht dagen, nadat
daar de massale vergassingen begonnen
waren. Hun verhaal vindt niet. alleen
ongein teiresseerdh ei d bij de kerkelijke
overheid, maar wordt zelfs in de familie
kring niet geloofd Een hunner tegen
prof De Jong: ..Het ergste was. dat je
het je meest eigen mensen niet vertellen
kon. Dat gaf een ontzettende
heid. Je moest, het uitschreeuwen
was vechten tegen de bierkaai Je werd
toch niet geloofd".
den in ren vreemde verhouding tot het
getal van 60 000 gedeporteerden, maar
en hier citeert prof. De Jong het boek
„De ondergang" van z(jn collega Presser
„voor wie geloven wou, per se wou,
bood juist die post een onwaardeerlijk
houvast. Eén brief uit Polen, Is wel ge
zegd. woog op tegen welk bericht ook om
trent die vernietiging, waar dr Duitsers
mee dreigden".
Ongeloofwaardig
Dan komt prof. De Jong tot het meest
belangwekkende antwoord op de vragen,
die hij zelf heeft, opgeworpen Hij zegt:
„Deze huiveringwekkende massale, huive
ringwekkend-mechanische vorm van
nietiging van menselijk leven was
nagenoeg alle burgers in de geallieerde
landen en de bezette gebieden ongeloof
waardig. Zij was een novum in de wereld
geschiedenis. juist door haar massaal-
technische karakter essentieel verschil
lend van vroegere vormen van wat men
later genocide is gaan noemen, essentieel
verschillend ook van hetgeen diegenen,
die zich daarvoor openstellen, vóór 1939
of vóór mei 1940 over de mishandelingen
en moordpartijen in de Duitse concen
tratiekampen gelezen hadden. Zij ging
zozeer het bevattingsvermogen te boven,
dat onze geest, het besef daarvan ln zich
opnemend, het tegelijk weer afstoot als
een vreemd en huiveringwekkend absurd
element" Zoals die Jehovagetuige, die in
Auschwitz pal naast de gaskamers en de
rokende crematoria gevangen zat en later
verklaarde: „De ene dag geloofde je hel
wel. de andere niet" Zoals die groep
Nederlandse gevangenen, die zich vier
weken lang wijs wisten te maken, dat het
crematorium een steenbakkerij of een
zeepfabriek was. voordat zij de werkelijk
heid in durfden te zien
Prof. De Jong neemt, dit alles af
wegende. Nederland en de wereld zijn
Jachtvliegtuig
door huurlingen
ïrge
haald
KINSJASA (AP) De
in Roekavoe hebben giste
de drie jachtvliegtuigen,
geregeld worden beschotei
■rgehaald.
oorzitter van de
de coeur van de
kunnen begrijpen,
teleurgesteld om
drukken. Veel
n kleinbe-
mlljoenen-
DEN HAAG
Dit de,
sterk toegenomen
het buitenland is
re a bed rijf een min-
De Block (Eg,
Concrete kennis
De nazibeulen deden hun werk ln het
geheim. Wat er al doordruppelde, bleef
beperkt tot een miniem kleine kring.
Professor De Jong citeert een brief
van een NSB'er aan de Nederlandse
führer Antoon Mussert, waarin hij meldt
dat er ln de Oekraïne sprake is van „het
stelselmatig en gans uitroeien van het
jodendom, tot kleine kinderen toe", en of
zoiets „ongecultiveerds" wel door de
nationaal-socialistische beugel kon?
Conclusie van de liQOgleraar: „Deze
toevallig bewaard gebleven brier wekt
toch wel het vermoeden, dut er onder de
Nederlanders, die uit berekening of over
tuiging aan de zijde van Hitler stonden,
heel veel meer concrete kennis geweest, is
dan zij na de oorlog hebben willen er
kennen, zoal niet van de vernietiging.-
kampen, dan toch van de uitroeiing der
joden in Oost-Europa".
Dau is er het punt van d>* misleiding,
waarin de nazi's meesters waren mis
leiding. die tot dQel had. de bij de depor
taties betrokken Nederlandse en joodse
instanties in he' rechte spoor van de
medewerking te houden. Brieven uit de
concentratiekampen bijvoorbeeld, waarin
stond, dat het werk wel zwaar was. maar
het eten goed.
Toegegeven de duizend brieve
de lente van 1943 binnenkwam'
De T28, een tweepersoons lichte ja
ger met machinegeweren en raketten
aan boord, stortte in de vlammen neer
in Roeanda. aan de andere kant van de
De vertegenwoordiger van het interna
tionale Kode Kruis is in Kinsjasa aange
kun
de
huurlingen te spreke.
blindheid niet kwalijk. „De mensheid van
heden", zegt hij ongeveer: „Die niet veel
slaap verliest bij de wetenschap, dat het
hier en nu in het vermogen van de grote
mogendheden ligt, de hele menselijke
beschaving te vernietigen, heeft geen
reden neer te zien op de mensheid van
een kwart eeuw geleden, die het niet op
bracht zich ln de realiteit van Hit Iers
vernietigingskampen in te leven. Dat ls
la condition humaine Zo slaagt en faalt
elke gemeenschap op haar plaats, op haar
tijd. op haar beurt"
MINISTER:
(Van onze correspondent)
ENSCHEDE Minister Lardinol»
van Landbouw en Visserij heeft tijdens j
Je vergadering van de top-organisatles i
van de zuivelindustrie te Enschede ge- j
reageerd op sombere geluiden betreffen-
de de kaasoverschotten. Deze moeilijke
situatie is volgens zuivelkringen ont
staan doordat de minister dit jaar geen
eringsregelliig voor magere melk-
er heeft ultgevaard. Minister Ear- i
dinois zei gisteren: „Met zwartgallige
gedachten bewijst men niet de l>este
dienst aan de Nederlandse zuivel. 1
Alarmgeluiden werken nooit afzetbevor-
derend of prjfsstlmulerend. Integendeel.
ze werken de lusteloosheid In de hand.
Het Image van de Nederlandse zuivel
ordt er niet door verbeterd en men
»t er geen kilo kaar méér door af".
Deminister vond het gewenst dat de
genen die te lichtvaardig de overheid
te hulp roepen oni orde op zaken te atel-
meer zelfvertrouwen aan de dag
moeten leggen om de vraagstukken zo
veel mogelijk op eigen kracht op te loa-
De toegenomen kaaaproduktie koat
wel wat krachtsinspanning maar men
mag daarvoor niet terugschrikken. Kwa
liteitsverbetering bij de produkten en
vindingrijkheid en vastberadenheid bij
de afzet dienen de lijfspreuk te zijn.
Het leek de minister ongemotiveerd om
te gaan spreken over een noodtoestand.
In de vergadering van de CMC-ledcn-
raad die gisteren In Amsterdam Ie ge
houden heeft ook voorzitter A P. Hil-
horst de kwestie van de kaasoveischot
ten aan de orde gesteld. De Coöpera
tieve Melkeentrale ontving ln 1966 635
miljoen kilo melk waarvan 75 procent
de hoogste kwaliteitsklasse bereikte. In
het bestuur werd gisteren de heer A.
van Leeuwen ul Delfgauw benoemd ln
plaats van de heer J. van der Wel uit
Maasland die niet meer herkiesbaar was.
Van Timtur wel.
Daarom maakte Timtur de nieuwe Walk Well-serie in
drie breedtematen, verdeeld over vier leesten en ver
schillende hakhoogten. En deed Timtur in elk schoentje
een verende binnenzool. Plus een verend hielkussen.
Bovendien zorgde Timtur voor een stalen veer onder
de middenvoet èn voor een zichzelf
instellende hielsluiting. Timtur vindt
nu eenmaal dat schoenen die mid
den in de mode zijn, best lekker
mogen lopen.U bent welkom bij de
Timtur Specialisten in uw omgeving:
stalen veer onder
r. -
Fa. v. Keeken, Van MandeiloosUaat 27. Alpheo s/d Rijs - Fa. Osrlsmana.
Hogewoerd 2. Leiden - Fa. Osrlsmans, Haarlemmerstraat 140. Leiden - Fe. Corona.
Breestraat 165, Leiden - Centrum Schoenmagazijn. Letdseweg 3. Voorschoten
Fa. Hogervorst, Grachtweg 37. Liste
'N oor opbouw
van economic
DEN IIAAG (ANP
Ne,
land.
alle landei
uitm
ïemrnlrlr conferentie voor Indonesië.
Voor 1967 had Indonesië van deze lan-
ien tezamen 212 miljoen dollur toegc-
egd gekregen, waarvan 15 miljoen
lollar van Nederland. Voor 196R heeft
rsië 350 miljo,
Jonrslsche
dollai
iodic
iropotioneel zulle.
rring hoopt, da
legging v
De Indont
•iën, de heer F'
Haag.
Witte*
he minister van Ktnan-
Seda. die een bezoek
aan ons land brengt
ken met de Nederland-
spreken, vertelde dit
persconferentie In Den
Seda heeft aan de
t -der-president, mints-
Financiën) een brief
nd president
linge toelichting gegeven. Tevens heeft
hij gesproken met minister Udtnk, die
met de ontwikkelingshulp is belast.
Zijn bezoek en de boodachap van ge-
eroal So'ëharto hangen samen met het
feit, dut Nederland voorzitter is van de
intergouvernementele conferentie, die
begin november in Ameterdam opnieuw
zai vergaderen.
Het programma van economische en
monetaire stabilisaUe, dat de Indonesi
sche regering uitvoert, vordert, aldus
minister Seda. liet gaat weliswaar
met, horten en stoten, m/jar er zijn
llchtpuriVéii. Iten daarvan is de verbe
terde belastinginning. Een ander is de
betrekkelijke beteugeling van de Infla
toire prijsstijging. Indonesië rekent
voorts op een aanzienlijke exportstij
ging in het komende jaar. ln 1967 zal da
uitvoer een waarde hebben van 530 mil
joen dollar, wat 30 miljoen dollar meer
is dan in 1966. In 1968 wordt een export
verwacht van 850 miljoen dollar, waar
van alleen al de olieindustrie 300 mil
joen dollar voor haar rekening zal noe-
aul Soeha
erhan-
economische problema-
,ié wordt uiteengezet,
eft hierbij een monde-
Britten vormen
„hoofdkwartier
in Brussel
LONDEN (AP) Lord Chalfont. de
«erste Britse onderhandelaar voor de
EEG heeft een ..hoofdkwartier" inge
steld In Brussel in verband met de Brit-
ze pogingen «m lid te worden van de
EEG.
Chalfont, minister van staat voor Bui
tenlandse Zaken, gaat 4 oktober voor een
*eek naar Brussel. In die tijd zal hij
nagaan wanneer onderhandelingen op
volledige schaal waarschijnlijk gaan be-
rnren. Daarvan zal afhangen wanneer
hij zijn intrek in het hoofdkwartier gaat
jn begroting
istische propagan
da meer kracht bij te zetten is de subsi
die aan de Alg. Ned. Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer voor 1968 ver
hoogd met 0.9 miljoen gulden. Hi
Ie bedrag voor de toeristische
ganda voor de ANVV is hierdoor
men op bijna 7 miljoen gulden.
TEHERAN (AFP) In het gebied van
Ha maden in Oost-lran rijn zeven kinde
ren door wolven verslonden. Het leger
is te bulp geroepen om de dieren on-
DKN HAAG
al het hoofdbedrijf»!
ettelijke re-
het ordelijk
detailhandel
winkelslui
ting.
De Block
Dit deelt minis
de begroting 1968 van het ministerie van.
Economische Zaken. In ieder geval acht
miniater De Block een zodanige wijzi
ging van de bestaande winkelsluitings
regeling gewenst dat de ondernemers
meer de vrijheid krijgen om zelf de
openingsuren van hun winkel aan te pas
sen ean de wensen van de afnemers.
Hierbij dient echter geen afbreuk te
worden gedaan aan de essentiële socia
le verworvenheden van warknemata ao
kietea ondernemer#
Slad ontruimd I gos heeft bericht, dat de buitenlanders
I in Benin vellix ziin. De Biafraunee I
zonder strijd
dr hiil.Hr ,1, ,i'ollr hiaq'vanu'f rei,
11 aanyasspu i i hua. Dr method,
bijzonder handig, irij onschuldig
maar effectief.
strijdkrachten hebbei
Er
de
ten. Dit gebeurde enkele uren. nadat
het gebied zich tot onafhankelijke re
publiek bad uitgeroepen.
Benin, dat op 9 augustus werd Inge
nomen door troepen van hal afgeschei
den Biafra, viel eerst. Da andere ste-
dea rijn Oeroma en Elcpoma tan n.-o.
van Benin, en da saviertravene Young
machthebber mi,
ka opgleide arta Okonkwu Kr gaan
geruchten dat hij en andere leden ven
de regering sich naar het oosten terug
getrokken hebben, waar zich een con
centratie van IBO'a bevindt, dia ln het
midden-westen een minderheid vormden
maar overheersen ln Ooet-Nigerla, dat
zich onafhankelijk heeft verklaard en
nu Biafra heet. De intocht ven de fe
derale troepen in Benin la een betang-
ri)ke vordering in de Uen weken oude
bor—gnnrtog
Geweldpleging
in Hongkong
HONGKONG (AP) Voor de tweede
achtereenvolgende keer la het gister
avond In Hongkong lot gewelddaden ge
komen.
De politie vuurde truengaa en pistool
schoten af om menigten ven some 6<)0
personen te verspreiden.
De politie verrichtte vijftien arresta
ties en 32 mensen werden voor verhoor
mee naar het bureau genomen na een in
val In een vakbondshoofdkwartier dat
verdacht werd van terroriatiache activt-
NIEUWE REGELS
(Van onze parlementaire radactie
DEN HAAG. Een interdepartemen
tale werkgroep heeft voorstellen gedaan
over nadere regels omtrent de gevallen,
waarin dr Binnenlandse Veiligheidsdienst
(V.V.D.I antecedentenonderzoek moet In
stellen in het belang van de staatevelllg-
MUL
De voorstellen behandelen ook da nor
men, die daarbij moeten worden aange
legd en da versterking van de recht?»-
positie van reflectanten voor overheids
functie*! naar wie een onderzoek plaats
vindt. Het gesprek met de vaste commis
sie uit de Tweede Kamer voor de B V D
over deze materie wordt voortgezet. De
regering zul haar standpunt over een en
ander spoedig bekend maken.
Dit heeft minister Beernink (Binnenl.
/.aken) medegedeeld in de toelichting op
zijn begroting voor 1968. Op het punt van
de automatisering van allerlei admini
straties i* gebleken, dat maatregelen no
dig/uilen zijn om te voorkomen dat de
„privacy" van de geadminlsteerden kan
worden aangetast. De legering'verwacht
tuin de hand van rapporten van deakun-
dlgen binnenkort hierover te beslissen
Enkele grote uemeenten staan reeds <>p
het punt om hun administratie* te auto-
AMSTERDAM (ANP) Op de boven
de rljkswFg 2 (AmsterdamLtrecht) «r-
legFii rotonde had gisteravond een bot
sing tussen twee auto's plaats, die een
merkwaardige nasleep kreeg.
Door deze botsing verloor evn van de
bestuurdeis de macht over zjjn auto.
waardoor hij tegen de afiastering van
liet laduct reed. Een deel van de hiug-
leunlng knapte af en stortte naar bene
den. Op dat moment pu*>seerde op de
ondergelegen rijksweg juist een auto. die
het stuk brugleuning up zijn dok kreeg
Het gevolg was dat de auto driemaal
over de kop sloeg en de bestuurder zeer
ernstig gewond werd. Ook de beslui,, -
der van de wagen die tegen de afraste
ring botste, liep ernstige verwondingen
op. Belden xijn naar een ziekenhuis in
Amsterdam gebracht
