Egypte verkend na woestijnoorlog (3)
DE NIJLMENS HEEFT ALLES VOORTGEBRACHT
Onderzoek ramp
in Martelange
Openluchtzigeunerbruiloft
vrolijk en onduidelijk feest
Joods kapitaal in vervalperioden
I Arabieren
roemen op
glorieus
verleden
Tast
maar toe,
jongens'
Advies kardinaal trekt
aandacht kath. politici
anders dan andere
DONDERDAG 24 AUGUSTUS 1967
DE LE1DSE COURANT
CAIRO Extreem nationalis
me en de Herrnvolkmentaliteit
liggen gevaarlijk dicht bij elkaar,
zo leert ons de jongste geschie
denis. In het Egypte van vandaag
is dat niet anders. De woorden
boeken kennen slechts het nijl
paard, de nijlkrokodil, de nijl
reiger en de nijlsnoek, maar
Nassers cultuurfilosofen hebben
er een biologische soort bij
gevonden: de nijlmens. Hij is
breed in de schouders en smal
in de heupen. Zijn hoge voor-
oofd verraadt een superieure
intelligentie. Hij is een geboren
leerser. Ik heb hem niet ont-
lekt, de nijlmens. Volgens mij
ertoont de Egyptenaar een
luidelijke neiging tot embon-
int, als hij tot de gegoede
lasse behoort en hij is schon-
ig als een schillenhit, wanneer
Hrij dit voorrecht mist. Los van
'leze algemene kenmerken heb
ik het land ondergaan als een
ieltkroes van zoveel rassen,
olkeren, religieuze stromingen
>n beschavingen, dat er nau-
elijks een touw aan vast te
nopen is. Een schilderachtig en
loeiend, maar ook uiterst ver-
rarrend vergezicht op zeven
illennia. Maar zeg dat niet
legen professor Mohammed
iboe-Zaid, want het zou hem
liep kwetsen. Hij gelooft heilig
rd tin de „homo nilicus".
CHAUFFEUR TE VEEL UUR ACHTER STUUR
BRUSSEL/MAASTRICHT. Naar w|| vernemen lieefi de procureur den konftig*
In Brunsel In samenwerking met de officier van justitie te Maastricht een ge
rechtelijk ondersoek bevolen naar de ramp met de Franse tnnkaiito ln het Bel
gisch-Luxemburgse grensplaatsje Martelange. Bij dit onderroek rullen ook amb
tenaren van het staatstoezicht op de mijnen In Nederland worden Ingeschakeld.
De ramp. die tot nog toe twaalf levens heeft geëist, Is toals wjj gisteren al
meldden in een deel van onre oplaag vermoedelijk het gevolg
moeldhetd van de chauffeur.
Volgens onbevestigde berichten was deze zondagavond uit Metz vertrokkon en
tegen vier uur 's morgens bij het polychemiebedrljf te Beek gearriveerd. Nadat
de gevaarlijke lading propyleengas was geladen, zou hij maar twee in
geslapen. Tegen acht v
rouwkapel
hebben
»p«i. ic(«. fMzizL hij de terugreis hebben aanvaard.
Martelange vernemen wij. dat de slachtoffers morgen begraven worden. De
uitvaartdienst begint om tien uur. In het gemeentehuls werd p" r«..wka»»*i
io br
Mohammed Aboe-Zaid is een gids.
.baarbij moet men niet denken aan de
Gladjanussen op de Amsterdamse rond
vaartboten, want in Egypte is gids een
arv„an de hoogst gekwalificeerde en best
Staalde beroepen. De Egyptische gids
de geestelijke evenknie van zijn
witserse collega. Hij moet thuis zijn
het gladde ijs van het hieroglyfen-
:hrift en de pieken van hoogste men-
ilijke beschaving evengoed kennen als
afgronden van decadentie.
Hij moet aan het klimtouw van zijn
erbeelding over grote leemten heen
an de ene periode naar de andere kun-
betrfen klauteren. Een nieuwe archeologi-
che vondst kan een lawine veroorzaken
n het hele historische perspectief
defl eranderen hij dient zich dus op de
le li oogte te houden.
Ieder jaar volgt hij een cursus en
ïmen. De Egyptische gidsen
nobel gilde en Mohammed
boe-Zaid die talloze beroemdheden
eeft rondgeleid, waarvan Bernhard
haw wel de meest kritische moet zijn
eweest is hun deken.
hek
Bakermat
Hij kiest het schemerdonker van de
rypte in de kerk van Sint Georg om
jn denkbeelden over het Egyptische
iut und boden te ontvouwen. Het is op
na het oudste heiligdom in Carïo.
overlevering wil, dat op deze zelfde
laats de heilige familie heeft, gewoond
haar vlucht voor de kindermoord
an Herodes. Mohammed Aboe-Zaid
Ipt dat even aan. „Zeker weten doen
ij het niet", zegt hij, „maar er
anwijzingen, dat Jezus hier de volle
xtig jaar van zijn verborgen leven
Ziel|eeft doorgebracht en pas daarna naar
'alestina is gegaan."
tBEfl De |mpi|catie Is duidelijk. Hij wil
iggereren, dat de verheven ideologie
an het nieuwe testament zijn wortels
do Egyptische cultuur. HIJ
aat verder: „Volgens de oude Egyp-
iche mythologie was er eerst alleen
water. Daaruit rees In pyraml-
n het land op, en op de top
oonde Aton, de volmaakte. Adam
Aton". Zie zo daarmee Is
ak het Oude Testament geannexeerd.
„Trouwens", zegt Mohammed Aboe-
aid, „Abraham is in Egypte geweest,
sjTJ E n Jozef. En Mozes heeft hier met God
Flor£lesPr°ken. Later kwam Jeremias naar
chiktfcier en met Christus was de cirkel
Dnd. De bakermat van heel uw Wes-
erse religie ligt in Egypte. U bent niet
n erder gekomen, maar wij hebben nog
lohammed gehad, en daarmee de ab-
olute synthese bereikt".
Dit alles op een toon, alsof hij de
ijlmens hoogst persoonlijk verant-
roordelijk is geweest voor een en an-
er. Ook de Griekse cultuur blijkt erbij
'k bi) horen. Mohammed Aboe-Zaid zegt
nminste: „Homerus heeft hier ge
bet z oond. Plato is hier dertien jaar ge-
'eest en Pythagoras heeft 22 jaar van
jn leven hier doorgebracht". Natuur-
jk zijn er enkele schaduwplekjes.
)aaro leopatra bijvoorbeeld, die het hele
ledekl ldeel der farao's verkwanselde aan
Romeinen. De Khedivendynastie met
erbarmelijk sluitstuk koning Fa-
ic&ek, die Egypte maakte tot een win-
van zijn eigen hebzucht en los-
andlgheid. Mohammed Aboe-Zaid
Lemen krotten naast hotelpaleizen,
onvoorstelbare armoede naast lu
xueus komfort in een land, waar
de revolutie de tegenstellingen niet
heeft kunnen vervagen.
lacht, fijntjes, als hij het hier over
heeft. „Een merkwaardige parallel",
zegt hij. „De Ptolemaeën, waartoe
Cleopatra behoorde, waren van Mace
donische afkomst, dus van vreemde
bloede. De Khediven precies zo. Ptole-
maeus V, de grootvader van Cleopatra,
moest vreemd kapitaal lenen om in het
zadel te kunnen blijven. Ismail, de
grootvader van Faroek, precies zo.
Ptolemaeus de vijfde kreeg het geld
van Rabirius Posthumus, 'n joodse ban
kier. Ismail kreeg het geld van baron
Kortom: Mohammed Aboe-Zaid zegt
niets meer of minder dan dat er ach
ter de perioden van verval in Egypte
joods kapitaal heeft gezeten. Wanneer
en in welk land hebben wij hetzelfde
geluid geboord?
Volle neven
Mohammed Aboe-Zaid zegt
„Als wij wegschonken, wat er in
oude hoofdsteden Memphis en Thebe
nog aan archeologische schatten onder
de grond ligt, zou de hele wereld ge
noeg hebben". Dit wederom op
toon, alsof de anonieme grootmeesters
duizenden jaren her, die in een ar
tistieke krachtsexplosie zonder weerga
of logische verklaring de wonderlijkste
kunstwerken aller tijden schiepen, vol-
•ven van hem waren. Het is aan
doenlijk van dwaasheid, iemand zo be
zig te horen. Het heeft hetzelfde effect,
wanneer m?n een Spanjaard zou
horen pochen op de kunst der Inca's
of Azteken. De waarheid is natuurlijk,
dat de Arabieren, die in 639 na Christus
Egypte binnenvielen, geen lor gemeen
hadden met het kolossale erfgoed der
farao's, voor zover daar na achtereen
volgende perioden van Perzische, Hel
lenistische, Romeinse en christelijke in
vloeden nog lets van over was. De
waarheid is ook, dat de Arabieren zich
in de veertien volgende eeuwen geen
lor van dat erfgoed hebben aangetrok
ken. Sultan Saladin beroofde de pyra-
miden van hun magnifieke mantel van
albaster dekplaten om zijn paleizen te
kunnen bouwen. Mamelukkenvorsten
deden het mysterieuze gelaat van de
sfinx van Gizeh een barbaarse plasti
sche chirurgie ondergaan. Het waren
geen Arabieren, die het hieroglyfen-
schrift ontcijferden en die de ruines
van de faraosteden onder het woestijn
zand vandaan peuterden, maar Franse,
Duitse en Engelse archeologen. Ten
slotte: zouden de Arabieren de tempel
van Aboe Simbel niet zonder een spier
te vertrekken in het Nassermeer heb
ben laten ondergaan, als het buitenland
niet de miljoenen en de know how had
geleverd, nodig, om het onvervangba
re heiligdom op ie vijzelen?
De Amontempel In Luxor Illustreert
beter dan wat ook, hoe nonchalant de
Arabieren met de oude monumenten
zijn omgesprongen. Boven op het dak
staat, als een monstrueuze zweer, een
moskee. Die is daar gebouwd, toen het
3000 jaar oude heiligdom nog onder een
zandduin verborgen lag. Wisten de
Arabieren veel? Inmiddels is de tem-
Deze moskee, gebouwd bovenop de
ruïnes van de beroemde tempel van
Luxor, weerspreekt beter dan
woorden het verband, dat de
moderne Egyptenaar tracht te
leggen fussen zichzelf en de
faraocultuur.
pel uitgegraven en kan hij in volle luis
ter bezichtigd worden, maar de mos
kee blijft staan. Boven op het dak.
Een koningin met een carnavalspet
op kan geen dwazer gezicht zijn.
Welke invloed het oude Egypte ook
gehad moge hebben op het onstuitbaar
gebleken getij van de westerse cul
tuur het is niet aan de Arabieren,
om daarover een hoge borst op te zet
ten. De Nijlmensen, die rij na rij,
reliëf boven reliëf, in stenen onaantast
baarheid paraderen langs de wanden
van de tempels en graven der farao's,
hebben geen enkele verwantschap met
de Nijlmens van heden, die aan de toe
rist slechts imitaties van Nefertltls'
portret voor echt proberen te verkopen.
Wie tussen beide een band probeert te
leggen, is dom of pleegt bewust
achiedvervalsing.
Liever dan naar Mohammed Aboe-
Zaid heb ik daarom geluisterd
die Arabische ingenieur, die betrokken
MAARSSEN Siësta op het
grintpad, dansen tussen de
heen en weer rijdende wagens.
Temperamentvolle, onvermoei
bare vrouwen en lome siësta-
houdende mannen. Romeo en
Diet je zijn in het huwelijk
getreden. Antonio, de vader
van de bruidegom, heeft het
huwelijk bekrachtigd, nog niet
officieel, want de schrijver
van de familiestam Westhlner
zit in Zweden. Pas bij terug
keer zullen Romeo en Diet je
dat iedereen ondervraagd en tot hand gaat het buitge-
alles gefotografeerd kan t
den.
Maar zij kijkt niet al te on
verbiddelijk en verraadt daar
door, dat zij slechts een rol
speelt. De garantie is plotse
ling veel minder geloofwaar-
op de been en uit de schaduw liever
maakte toestel. De bruid met
de vader, de bruid met
soldaten, met haar zusters,
broers en met de fotograaf.
aSkl™""!, Mn hulpfonds op to rtchton. Do gouveniour heoft hot Bolfttaoho Rodo
Kruis verzocht aan iedere getroffen familie een bedrag van 20.000 frank to
schenken.
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG Het advlca van kardi
naal Afrink, voorzichtig I» zijn met ver
anderingen in de katholieke organisaties,
heeft ook in politieke kringen sterke tan-
I dacht getrokken. In kringen rond de kar-
dtnaal vestigde men er gisteravond ai
de aandacht op. dat deze woorden even
eens betrekking hebben op de recents
problematiek ln de KVP, zonder dat de
ze partij bij name genoemd werd.
De kardinaal gaf, zoals gemeld, aijn
advies tot voorzichtigheid aan de leden
van de katholieke organisaties gisteren
in Arnhem tijdens het jubileum van de
aartsdiocesane Boeren en Tuinders Bond.
Hij zei onder meer: „Het is goed zich te
realiseren waarom men in het verleden
zoveel waarde heeft gehecht aan edgen
confessionele organisaties".
In katholieke politieke kringen meent
men dat deze woorden ook betrekking
hebben op de problematiek van thans
in de KVP. Deze mening werd glster-
uvond onderschreven door gezaghebben
de kringen uit de omgeving van de kar
dinaal. Men wees er wel op dat men uit
deze woorden niet direct conclusies ln
eigen richting moet trekken, maar het
advies moet betrekken bij zijn oordsels-
vorming.
Kort voor deze opmerking van de kar
dinaal had mr. E. Jurgens, oen der re
presentanten van de KVP-radlcalen al
verklaard, dat zijn groep geen scheiding
wenste maar wel een vooruitstrevende
christelijke politiek. Al eerder had mr.
Jurgens laten uitkomen dat hem het so
cialisme van een man als drs. J. den
Uyt, do voorzitter van de PvdA TWve-
de-Kamerlrautie, niet erg nan sprak.
Daarmee hielp htj enige misverstanden
van de laatste dagen over zijn opvattin
gen uit de wereld.
Uit de bijdrage die oud-minister Bo-
gaere gisteren aan de KVP-discuasienota
geleverd heeft, blijkt ook duldehjk wat
zijn geestverwanten verstaan onder
christelijk radicalisme: bouwen aan
een voor leder mens leefbare wereld.
Tijdens de bijeenkomst ln Arnhem, waar
kardinaal Alfrink zijn advies gaf, noem
de de heer C. Mertens, voorzitter van de
KNBTB het streven van de KVP-radlca
len echter een onrijp idealisme.
NU IS EEN RINCK-BRIL
(door de 5 RINCK-extra's)
VOORDELIGER DAN OOIT
BOTERMARKT 1 LEI Dl
TEL. 01710-25036
is bij de bouw van de Assoeandom.
Men weet het; deze mastodont on
der de waterwerken der wereld, die
volgend jaar gereed moet zijn, wordt
3600 meter lang, 980 meter breed en 111
meter hoog. Hij levert ln een klap dui
zenden vierkante kilometers nieuwe cul
tuurgrond, een verbeterde irrigatie van
de hele Nijldelta, en tien miljard kilo
wattuur per Jaar aan goedkope elektri
citeit. Hij zal het nationale inkomen
van Egypte vergroten met bijna
miljard gulden per jaar. „Kijk", zei
die ingenieur, wijzend op de wrieme
lende mierenhoop, die de bouwput nog
is. „Dat wordt de pyramids van het
moderne Egypte".
Zo n man is tenminste reëel. Zijn
woorden Impliceren: wil F.gyple zich
opwerpen als het herrnvolk van de
Arabische wereld, als de fiihrer ln do
strijd tegen kolonialisme, achterlijkheid
en armoede, laat het dan tonen, waar
toe de moderne NUlmen» ln staat Is,
In plaats van zijn leiderschap te ontle
nen aan een grote, maar dode cultuur,
die bovendien niet de zijne la.
Doet Egypte dat niet, dan is helaas
weer eens dit oude Arabische spreek
woord van kracht, dat luidt: „Vraagt
men een ezel, wie zijn vader is, dan
zegt hij: Mijn oom van moeders zijde
(ADVERTENTIE)
caballero
ritme ln zit. En weer kan krijgen. Bovendien
tooetje. Om vijf
r de ivet trouwen. Pas dan verder gaat het feest. Dansen storen de mannen de beraad-
worden de ringen gewisseld, alleen, dansen met zijn twee- slagingen: ..Hoeveel heb Jii openlucht voor lie volgende
zijn zij en. dansen met zijn allen, bij je? Alles is goed"
gisteren getrouwd. olè. Gerinkel van gouden lachen spottend en waar-
kettingen, gestamp van tien- schuwen dat we iedereen geld
Stralend ziet de bruid er uit, ta!len voeten> draaien met. mogen geven, maar haar dig gedoe met verbaasde ogen
zich volledig omdraaiend in lange ro^en. zeker niet. In het gebruinde Voor outsiders onduidelijk. En
haar witte jurk met al de gezicht van de geweldige dat moet eigenlijk maar zo
gouden versiersels. Pronkend jyiati.one zigeunervrouw wordt geen blijven, vinden de zigeuners
als een trotse haan stapt de spier vertrokken als de onder-
bruidegom rond ln zijn zon- In de schaduw van een «nor- handeiingen hierdoor misluk-
dagse pak. versierd met witte me Amerikaanse auto die om ^en. jg nu p^nrnflA1 haar
rozet en lange linten. IJzeren onduidelijke redenen geheel ^ruc nm geld te verdienen,
onverschilligheid, daarna - ge- overdekt ls met matrassen, zit
haaid onderhandelen. „We de boekhoudster en cheffin. RnifftJ1|W(,„
slaan er geld uit. Jongens". Zo noemt de zigeunennatrone s
Pogingen, die onverwacht zich, tenminste alvorens zij de Inmiddels heeft een veel Jon-
weer afgebroken worden om- onderhandelingen opent De gere vrouw met een schitte-
dat men eigenlijk uitbundig journalisten moeten bij haar rende
feestmaal. Op een afstandje
bekijken de vaste bewoners
het kamp dit warmbloe-
Vandaag wordt er niet ge
werkt. F.n morgen waaraehön-
Itjk ook nog niet De voor
naamst* bronnen van inkom
sten van de WeethinersfamUie
schijnen de verkoop van oude
lorren te zfjn, die zij voor een
prik kochten of vonden. De
en gastvrij is. Een nieuwe komen, of ze willen of niet. Japon) brutaalweg een camera opbrengst ls genoeg
plaat wordt opgezet „Elrom- Een sigaret dat eerst natuur- bemachtigd. Tussen de wa- eten, te drinken r-
pompom" of de Beatles, als er lijk. En dan honderdvijftig geus, In de wagens, op As weg te feoten.
opnieuw
fJUItf LB-UN UUMM FROOUKT
