ANATEVKA:
Zwemmen in rivier blijft
altijd gevaarlijk vooral
7 op de „rustige" plaatsen
a
van soloprestatie tot totaal theater
VERRADERLIJKE STROMINGEN
Diepten
moeilijk
te zien
In Scheveningse circussauna
IK WERD DOODSBANG VOOR MAN IN AUTO"
63 Jehova's
wegens dienst
weigering in
gevangenis
iïÜjvOENSDAG 19 JULI 1967
DE LEIDSE C0URAN1,
Op warme dagen worden
(geld verdrinkingsgevallen gemeld,
flet alleen aan zee, waar zelfs de leek
igzamerhand overtuigd is van de
lan de waarscliu-
igen te houden, maar meer nog in
kanalen. Daar kunen sterke
•mlng en/of de golfslag van voor
arende schepen een niet geoefende
remmer onverwachts van de been
nr.-rekken, als hjj meent ergens veilig op
ondiep plekje te kunnen uitblazen,
zjjn juist die slechte zwemmers en
i de mensen die nooit zwemmen ge-
lierd hebben, die bjj voorkeur rustiger
(Rtjlaatsen opzoeken om te baden. Zy be-
^^jeffen niet, dat dergelijke plekken door
ie zwemmers en de andere ingewyden
Sr® 1st gemeden worden, omdat er direct le-
^fensgevaar bestaat voor ieder, die daar
3 ««ter gaat.
Ziu
Langs de Nederlandse rivieren staan,
lp een enkele uitzondering na, geen
vaarschuwingsborden voor gevaarlijke
'I itroming of verboden te zwemmen. Het
ook ondoenlijk de politie langs alle
ïiiÖJken en kaden te laten controleren.
Jaarvoor ontbreken de benodigde men-
Jen. Daarom is het nodig alle liefheb-
gers van een verfrissende duik tijdig
ue% waarschuwen door een betere voor
lichting. ledereen moet weten, dat de
stroming van de rivier het sterkst is
juist onder de wal van een buiten bocht,
dat er gevaarlijke draaiingen optreden
tusen kribben en andere uitstekende
walgedeelten, en dat de hekgolf van een
voorbijvarende boot zelfs baders in on
diepe kanaalgedeelten onverwachts
beentje kan lichten. Om het gedrag
van de stroming te onderkennen moe
ten potentiële baders eerst de situatie
ter plaatse goed verkennen.
Stroomgeul
Omdat de sterkste stroming traag
reageert op bochten in de bedding zal
de grote watermassa rechtuit willen en
door een enkele dijk met moeite kun
nen worden gekeerd. Tet beveiliging
van zo'n dijk worden daarom kribben
gebouwd, die de kracht van de stroom
ter plaatse breken en de diepste stroom
geul op enige afstand van de zomerdijk
houden. Uit de aardrijkskunde zal men
wel hebben onthouden, dat havenplaat
sen in vroeger tijden altijd aan de bui
tenbocht van een rivier werden ge
bouwd. omdat juist daar de rivier he
diepst was en de schepen dan gemakke
lijker aan de loswal konden meren. Aan
een blnnenbocht zouden ze immers ge
vaar lopen te stranden. Maar zon los
wal vinden we niet alleen in het groot
langs de (thans opgegraven) havens
van de grote steden. Kleine loswallen
liggen er hier en daar in de buiten
bochten van grote en kleine rivieren.
Soms ten dienste van een kleine in
dustrie, in andere gevallen ten behoeve
van een gemeente, die geen eigen haven
bezit.
Stuit de hoofdstroom op zo'n krib of
op een inspringende loswal, dan buigt
zich een stroomtak af, die terugbuigt
langs de zomerdyk cn het begin vormt
van een onzichtbare watercirculatie
Staan de kribben dicht byeen, dan kan
een draaikolk ontstaan. Liggen zy ver
der van elkaar, dan ziet de leek op
het eerste gezicht slechts een rustige
inham. Doordat er een tegenstroom
staat vlak voor zyn voeten, meent hy,
dat het open water ln het midden van
de rivier sneller stroomt, omdat het
vlak by hem stHstaat. Een gevaariyk
gezichtsbedrog! De onervaren zwemmer
beseft ook niet dat de smalle tegen
stroom een diepe geul heeft uitgesleten
pal langs de plaats waar hy voetje voor
voetje het water In denkt te kunnen
stappen. De mensen die helemaal niet
kunnen zwemmen, lopen enorme risi
co's, wanneer zy zich van een krib of
loswal af in het water begeven om
te gaan pootje baden. Niet alleen stap
pen zy in veel dieper water dan zy kun
nen vermoeden, maar bovendien sleurt
de stroom hen daar onmiddellijk mee
naar de hoofdstroom, zodra zy het even
wicht verliezen
Diepten
En dan komen er nog dieptepunten
voor in de rivierbodem. Op verschillende
eigenaardige plaatsen heeft de stroom
in vroeger dagen een geul uitgesleten,
die nog steeds bestaat, ook al is de
stroomrichting in de bedding nu iets
gewijzigd. Daarnaast is er de fatale
invloed van de mens zelf, de aannemer
die zand nodig had of grint voor zijn
cement. De gemeente, die daar in de
rivier zand liet opzuigen om een bouw
terrein op te hogen. De mens aarzelt
niet als er ergens iets voor niets te
halen is en deze mens maakt daarna
geen kosten om de gemaakte gaten
met ander materiaal te dichten. De
plaatsen van zo'n zandwinning liggen
vaak naast een krib of by een loswal
en ze zyn tien tot vyftien meter diep
over grote en onregelmatig gevormde
oppervlakten. En de blnnenbocht? Pas
in een geheel uitgedroogde rivier kan
men het grillige verloop van de stroom-
bedding precies onderscheiden en zien,
hoe het verloop van de diepe geul naar
de oever onverwachte hoogteverschillen
oplevert.
Dan biykt ook, dat alleen een bln
nenbocht een veilige plaats zou kunnen
zijn voor zwemmen. Bevindt zich echter
bij de binnenbocht ook een uitbouw, of
bijvoorbeeld een eerste krib voor een
direct volgende buitenbocht, begeef je
dan ook daar niet voetstoots te water.
Er zal allicht ook een kleine tegen
stroom kunnen voorkomen, al is die
dan niet zo verraderiyk diep als die
tussen de kribben van de buitenbocht.
Daarom is het zaak, dat alleen de zeer
goed geoefende zwemmers zich in een
rivier wagen. Voor de minder gerou-
tineerden blijft het zwemmen in een
rivier een hacheiyke zaak. Zy kunnen,
als de stroom hen te pakken heeft, ver
moeid raken of in paniek verkeerde
bewegingen gaan maken. Als zy dan
niet tydlg worden opgemerkt, worden
zy het slachtoffer van hun gebrek aan
ervaring. Wie niet, of niet voldoende
kan zwemmen, moet daarom ln het
belang van zichzelf, maar ook ln het
belang van anderen, uit de grote rivie
ren biyven. Zeker uit de benedenloop,
waar ook de Invloed van het gety een
rol speelt.
Zuigkracht
Nog pas is in de Ia»k by Schalkwyk
bewezen, dat iemand die niet kan zwem
men, zelfs een redder nfslaat, die hem
nog juist weet te grypen. Het gevolg
Iaat zich raden. Geen leek kan zich
een juiste voorstelling maken van de
ongekende kracht van een rivier, die
Iemand ver onder de waterspiegel kan
zuigen en zelfs Iemand, die op vaate
grond meent te staan, ondersteboven
kan gooien en meesleuren. Slechts de
ervaren zwemmers weten ln zo'n geval
de juiste oplossing in praktyk te bren
gen: watertrappend naar de opper
vlakte en dan rustig op de rug biyven
liggen met de aroom mee. Zich vooral
niet vermoeien, tot er een mogeiykheld
Is schuin met de stroom mee naar de
wal te zwemmen op een plaats, waar de
wal werkeiyk bereikbaar Is.
bbjGlinStlffC reacties
5uu 1
8 uit buitenland op
Noordwijkerhout
MADRID, (K.N.P.) Het Madrileen-
blad ABC schrijft met veel waarde-
tover het bisschoppensymposium in
rdwykerhout. De werkelijke beteke-
van deze byeenkomst is gelegen tn
feit, dat Pyreneeën noch Alpen ln
t zijn. Europa economisch of cultu
reel te verdelen Ook de Kerk zal haar
taken ln Europees verband moeten aan-
Het blad erkent dat het woord „Hol-
and" voor een Spanjaard momenteel
ilektrisch geladen is, met name op reli-
t^eus terrein. Daarom hebben velen by
ortiet, horen van een aanstaand symposium
bbtïn Holland meteen gedacht aan ..een pro-
;resslstische ontmoeting, een blsschoppe-
•ni: ijk separatisme, min of meer anti
ek tomeins en gevaarlijk". De werkelijkheid
erachter bleek totaal anders te zijn.
ille Na herinnerd te hebben aan de tijden,
chtfat Spanje in de Kerk van Europa de
ooi oon aangaf, stelt ABC vast. dat nü de
nai xperimenten uit de noordelijke landen
n p het katholicisme in Spanje moeten
re gorden toegepast. „Bij ons zal heus geen
de etterij binnensluipen, wanneer onze bis-
e choppen met hun ambtsbroeders ln
luropa praten",
aa Het Engelse weekblad The Catholic He-
ITald schrijft: „De Kerk van Holland heeft
he reer de leiding genomen. Dit feit heeft
wc^ulke belangrijke gevolgen gehad, dat het
en zeer duidelijke inwerking van de Hei-
fi ige Geest schijnt te zijn". Het blad noemt
lie Ie bijeenkomst „het concilie van Europa"
m n stelt heD gerust die Nederland als de
;t .raketbasis" van de hedendaagse Kerk
teschouwen
Emeritaat - Pastoor H. J. C. v. d. Burg
Bit Vogelenzang zal per 30 augustus met
meritaat gaan. Hij wordt opgevolgd door
M. van de Brink, die thans kapelaan
s in Velzen-Noord (H. Jozef).
Straf voor auto
ingetrokken
(Van onze correspondent)
DEN HELDER. De straf voor de
auto die een marineman op min
of meer clandestiene wijze ver
voerde is opgeheven. Zoals gemeld
was het voor de taxi en niet
voor de chauffeur na genoem
de rit verboden op het marine
terrein ln Den Helder te verschij
nen. Na een gesprek met het be
treffende Helderse taxibedrijf
heeft de marine gisteren de straf
tegen de auto opgeheven.
(Van een onzer verslaggevers
.Ju het tsaristische dorp Anatevka tot
nader order op de Scheveningse breedte
graad ligt, zitten de ingezetenen er op
eens ongehoord warmpjes bij. Dat bleek
gisteravond al meteen tijdens de Haagse
première van de musical „Fiddler on the
roof" in Zwolsmans circussauna, waar
de godvruchtige melkboer Tevje en zijn
dorpsgenoten ondanks de handicap van
hun oersterke, op Siberië geïnspireerde
kleding glorieus overeind bleven bij tem
peraturen tussen 26 en 30 graden. Een
enthousiast transpirerend publiek, dat
zich drie en een half uur lang tevergeefs
met de king-sizeprogramma's in polaire
luchtlagen trachtte te wuiven, honoreerde
het somber, melancholiek levensverhaal
van Tevje en de zijnen dan ook tenslotte
met een ovationeel applaus, dat twee keer
zo lang duurde als de bijval, die de mu
sical kreeg bij de oerpremière, ruim zes
maanden geleden, in het Amsterdamse
Carré.
Overdonderende
Lex Goudsmit
in verrukkelijke
musical
Legt
die
Drie uur lang worstelt melkboer Tevje (Lex Goudsmitmet dc zorgen van zijn gezin. Omringd door vijf dochters en
aangewaaide veroveraars, belijdt hij onvermoeibaar zijn geloof in zijn onzichtbare Meester, die zijn grillig pad door
het leven heeft uitgezet.
naast deze Haagse premiere, dan ziet men
ogenechynlyk twee keer dezelfde muzi
kale mammoet Dezelfde verrukkelijke,
ln tere Chagallkleuren gepenseelde de-
oors. dezeilde geraffineerde kostumering
en belichting, die elk showbeeld vangen
in de milde lijst van een middeleeuws
schilderij Men hoort ook dezelfde mu
ziek. uitgekiende Broadwayschlagers als
de titelsong en de onmogelijke meezinger
„Als ik toch eens rijk was". Kijkend en
luisterend naar Lex Goudsmit herinnert
men zloh ook. dat zyn acteursprestatie
zes maanden terug even formidabel, even
overdonderend was.
Maar toch zijn er duidelijke verschillen
tussen het Anatevka van december 1966
en hetzelfde dorp in de lange, hete zomer
van 1967. Verschillen, die bij een bruta
liserende musical als „My fair lady" of
„Heerlijk duurt het langst" onder tafel
zouden vallen, maar in de opzet van deze
show moeiteloos naar voren springen. Het
verhaal van Anatevka is immers het
kleine verhaal van een klein dorp, van
kleine mensen met hun kleine zorgen.
De humor van de Sholom AJeichem, ge
drenkt in helmwee en vliesdunne mazzel,
wordt mondjesmaat gedoseerd en daar
door krijgen alle showvond6ten een dro
merig Madurodamformaat.
het
Prinses Beatrix heeft gisteren twee uur meegevaren met de Henri Dunant.
het hospitaalschip tan het Rode Kruis, dat thans een vakantietrip door
Nederland maakt met drieënveertig jeugdige beademingspatUmten aan boord.
Dit mogelijk geworden doordat van het geld voor het nationaal
huwelijksgeschenk een zuurstofinstallatie op het schip is aangelegd. Een
erehaag van verpleegsters deed de prinses uitgeleide na haar tochtje.
Vriendin vermoord meisje vertelt:
Henri had in
hele streek geen
beste reputatie
(Van onze correspondent
MONTZEN „Die Henri Mo-
>ers deed zo vreemd en praatte zo
dreigend, dat ik doodsbang werd
?n geen seconde langer in de auto
rilde blijven."
Dit vertelde dinsdagmorgen de 16-
zrige Rita Poncelet, vriendin van de
7-jarige Jocelyn Flamand, die maan
dagavond in het bos te Epen met twee
ilstoolschoten werd vermoord. Deze
wee middelbare schoolstudenten uit het
Belgische Leers zouden samen met de
moeder van Joselyn een week vakantie
vieren in de Belgische grensstreek. Zon
dagmiddag arriveerden zy ln uitgelaten
stemming in het huis van haar half
broer, een douanier. In het café Mullen-
ders, tegenover het douaniershuls, ont
moette Jocelyn enkele uren later reeds
de man, die haar noodlottig zou worden;
de man ook die bij twee vrouwen kin
deren had. Maar dat wist ze niet.
„Ach, die Henri was een wilde jon
gen". zegt madame Mullenders achter
de tapkast. In zyn geboortedorp La Ca
lamine en in de hele Belgische grens
streek had de 23-jarige Henri Mobers
de reputatie een Casanova te zyn. „We
dachten elgeniyk dat hy niet goed wys
was. Hy kon soms zo verschrikkeiyk
stoer praten", aldus de kasteleinsdoch
ter Joseanne. „Dat hy tot een moord in
staat zou zyn, hebben we echter niet voor
mogelijk gehouden".
Van beroep was Henrl chauffeur. Het
ging een tijdje redelijk goed totdat hy
ongeveer een jaar geleden met zyn
vrachtwagen een ongeluk veroorzaakte,
daarover moeiiykheden kreeg met de po
litie en een verbod kreeg opgelegd niet
meer te mogen autorijden. Zijn huwelijk
leed toen spoedig schipbreuk en de
werkloze chauffeur liet zich scheiden.
Voor Henri Mobers begon een leven
van lanterfanten. Hy zat spoedig tot
over de or ene in de schuld. Hy begon
stuk voor stuk zyn meubels en alle an
dere bezittingen te verkopen. Een maand
geleden ondernam hy een mislukte zelf
moordpoging met vergif.
Zondagavond zat de ex-chauffeur zo
als gebruikelijk aan de tapkast van café
Mollenden. HR ontmoette er de twee
meisje* en maakte een afspraakje voor
de volgende dag. Maandagmiddag om
twee uur reed hy prompt op tyd met
de auto van zijn maitresse voor. nuu
moeder van Jocelyn zat aan de
kant voor het douanienhuis en de
geraan had niet de moed aan te Im
Hy «1st of begreep dat de moeder haar
dochter verboden had met hem m<
gaan. Even later wandelden de meisjes
arm in arm de weg af. De ex-chatiffei
reed hen achterop en nam het tweet
mee In zUn auto.
Hij maakte een ritje -door de Voer
streek, de bossen en heuvels langs de
grens en bezochten te Vaals het Drie
landenpunt. Tydens de tocht zinspeelde
Mobers erop, dat hij iets spectaculairs
van zins was. De 16-jarige Rita werd zo
bang, dat zij erop stond naar huis terug
te keren. Mobers liet haar uit de auto.
Zy ging in paniek naar de gendarmerie.
Daar vertelde zy de commandant, dat
haar vriendin in gevaar was. De gen
darmerie alarmeerde enkele posten ln de
buurt. Veel resultaat had deze alarme
ring niet, omdat men niet wist waar te
zoeken. Rita vertelde, dat Jocelyn ook
uit de auto wilde stappen, maar niet de
kans kreeg, omdat Mobers het portier
dichtsloeg en snel wegreed.
Een patrouillerende Belgische doua
nier deed enkele uren later in de bossen
rond Epen zyn lugubere vondst, twee
ontzielde lichamen. Het meisje was ln
hoofd en borst getroffen.
In Montzen en In La Calamine was
men onder de indruk. „Het ls verschrik
keiyk", meende de kasteleinsvrouw.
„Maar die Jongen moest wel op een of
andere verschrlkkeiyke manier aan zijn
einde komen".
Boer door pen
in hoofd gedood
NUK1RK, (ANP). - In een welland
nabij Nijkcrk it> gisteren een landbouwer,
de 40-Jarlge G A. van Klooster uit Hoog
land gedood door een hooi pers
Vermoedeiyic is hy na een storing zon
der eerst dc motor uit te zetten onder
de machine gekropen. HU werd in het
hoofd getroffen door een pen uit de hool-
pera en was op slag dood.
„moge op hel eerste gezicht nauwelijks
stof lijken voor een musical, maar toch
is door hechte samenwerking één der
grootste artistieke en financiële succes
sen geboren, die Broadway ooit gekend
heeft".
Pleitbezorger
Wat de Nederlandse veraie betreft:
men krijgt de indruk, du<t die samenwer
king in de loop der maanden steeds be
ter is geworden. Voor de première klopte
op papier alles; de spelers kenden hun
rol, de muziek golfde conform de parti
tuur uit de orkestbak. Ruim voldoende
voor een uitgekiende, op maat gesneden
muzikale komedie, muur voor Anatevka
not te weinig. Daardoor resteerde van die
première alleen de herinnering aan melk
boer Tevje, die ln de ronde figuur van
Lex Goudsmit een warmbloedig pleit
bezorger had gevonden. Hij geloofde met
elke vezel van zyn barokke aanwezig
heid ln het dorp. dat Sholom Alelchem
gedroomd heeft en daardoor was hij ut
staat de kleine problemen, de mazzel en
de pech. volkomen echt aan zijn publiek
door te geven
Vijf schonen
Ook gisteravond waarde hu weer ln
het schemerduister van zijn dorp rond
met. het verrukkeiyk gemak, waarvan
alleen een meest eracteur het geheim
kent. Ditmaal luid hy eet iter verster
king gekregen van de andere dorpelingen,
die opeens ook geloofden in het klelnt
verhaal van Tevje. De vyf schonen, die
in Amsterdam langs de redlljn van hun
ekst naar hun verbanning uit Anatevka
toeleefden, waren nu zijn herkenbare
dochters geworden, de amoureuze ridders
te voet. die over de drempel van zijn
nederig huis strompelden, hadden dit
maal de lucht van Rusland ln hun ver
schoten kleren.
Totaal theater
In de broeikas van het Schevenings
Circustheater groefde een verdienstelijke
musical op die manier uit tot een thea
tergebeurtenis van formaat Een schijn
baar onmogelijke opgaaf: mensen te
lntereseren voor de kleine zorgen en
vreugden van een melkboer, werd opeens
de inzet voor een grandioze, collectieve
prestatie, die de zwakke punten volledig
overschaduwde. Anatevka, aanvankelijk
het sucoes van solist Lex Goudsmit. ls
totaal theaiter geworden.
Het 16 de moeite waard om ln de ko
mende weken van dit wonder getuige t
zyn.
LT.
DEN HAAG (ANI'i Er zitten op het
ogenblik 63 Jehova's getuigen In de ge
vangenis wegens dienstweigering. Op 1
januari jl. waren het er 49. I»it betekent
niet, dat het aanUil wegens dienstweige
ring gestrafte Jehova's getuigen ilch In
een stygende l(jn beweegt dit uantal
varieert van Jaar tot Jaar, doch sedert
1952 is er haasti geen Jaar geweest, dat
de militaire rechter geen gevangenisetra'
len oplegde aan Jehova's getuigen.
Een en ander ls af te lezen uit een
stallek van de strafzuken tegen Jehova's
getuigen en de hun opgelegde gevangenis
straffen in de periode van 1952 tot en met
1966. In deze periode werden in totaal 459
Jehova's getuigen veroordeeld tot gevan
genisstraffen wegens dienstweigering. De
ze straffen variet-rden van ter, maanden of
minder tot drie Jaren. 95 kregen een ge
vimgenlaetraf van minder dan een jaar.
14 een Jaar en de rest langer don ren Jaar.
Twee Jaar en drie maanden was de straf,
die 196 Jehova's getuigen tegen zich hoor
den uitspreken, 29 kregen tweeëneenhalf
Jaar en 3 kregen drie Jaar.
