mi Prometheus in Carré Pleyel Kwartet in Holland Festival Weg met de VATENKWAST, leve de AFWASMACHINE Zijde Dramatiek ontmenselijkt V iskotter bij Petten vastgelopen Concert in Diligentia Meer subsidie gezinszorg PAGINA 6 DG LE1DSE COURANT DINSDAG 4 JULI 1967 Ook in ons land beginnen afwasmachines zowel van Amerikaans als van Europees fabrikaat, aardig populair te worden. Dat ligt misschien wel aan het feit, dat niet alleen de huisvrouw, maar ook haar hulpvaardige man ermee gebaat is. Als liij de publikatie van het Centraal Bureau voor <le Statistiek heeft gelezen, weet hij iets, dat hij in zijn hart allang wist, namelijk dat zijn vrouw zeven uur minder vrije tijd per week heeft dan hijzelf. Opgeteld zijn dat vijfenveertig achturige werkdagen per jaar meer voor haar dan voor hem. Deze man vindt het zijn plicht 's avonds na tafel zijn vrouw te vergezellen naar de keuken en haar te assisteren bij de vaat. Deze man zal hard denken over 'n afwasmachine Daar komt bij, dat hij altijd grote belangstelling heeft gehad voor elektrische treintjes. De elektrische ma chine heeft voor hem de be koring van het mechanisch speelgoedDeze man zal zijn vrouw ernstig in over weging geven haar leven met een afwasmachine te ver lichten Het leven wordt erdoor ver licht. Niet dat de huisvrouw nu precies alle tijd gaat over houden, die vroeger aan de vaat werd besteed. Zeker niet. want het efficiënt inladen van een afwasmachine, het uit pakken en weer opbergen van de schone spullen, neemt aardig wat tijd in beslag. Wij zouden deze machine dan ook niet in de eerste plaats als de grote tijdsbespaarder willen zien, maar wel als de robot, die een van de meest kliederige en vervelende en frequente werkzaamheden overneemt. De eisen i de Europese fabrikant a/wa In een paar honderd gulden goed koper, maar men moet al wel verschrikkelijk 't land hebben aan de vatenkwast en erg dol zijn op een elektrisch apparaat om de halfautomatische aan te schaffen in plaats van voort te gaan met sparen tot het bedrag voor de volautomatische bij elkaar is. Het werk wordt minstens zo goed gedaan als door de beste huisvrouw. De volautomatische werkt het ge hele wasprogramma af zonder tussenkomst of hulp van mensenhanden. Is de machine ingeschakeld dan kan men de afwas vergeten. Er op- wordt gestreefd naar perfect it in resultaat: het ingebouwde wasprogramma is volledig, om (volgens Nederlandse maat staven) niet te zeggen op het overdrevens af. Zo heeft General Electric al zijn modellen dit uniforme wasprogramma: 2 x koud voorspoelen, 1 x wassen met water van 65 tot 70° C, 1 x koud naspoelen, 1 x warm naspoelen met water van 70° C, drogen met zelf opgewekte hete lucht. De meeste Europese merken spoelen maar één keer voor; enkele in het geheel niet (bah Piet de Smeerpoets!). Vele hebben ook slechts één na spoeling, Niettemin kan de vaat er best schoon in worden. Maar het drogen met de hete lucht, die aan het eind van het wasproces in de machine aan wezig is (systeem van de meeste Europese merken) moet het afleggen tegen de Ameri kaanse manier van drogen met zelf opgewekte hete lucht. De lucht, die in de automaat aan wezig is, bevat vanzelfsprekend veel vocht en droogt dus niet absoluut en vlekkeloos. Maar het Amerikaanse systeem maakt de machine duurder; de Amerikaanse vrouw schijnt er dit graag voor over te hebben en dat kan niet van alle zuinige Europesen gezegd worden. Zacht water Bij een temperatuur van 50° C en hoger, zet hard water kalk- deeltjes af, hetgeen leidt tot vlekken op plaatsen waar de vaat niet onmiddellijk met af vloeiend water wordt gespoeld. Hard water kan echter zacht gemaakt worden met een ont- hardingssubstantie, die bij sommige machines eens per week of per veertien dagen moet worden ververst. Bij an dere machines is ook dit weer ondervangen, want het inge- ibouwde verversingssysteem werkt automatisch. Alhanke- lijk van de plaats waar men woont en waar men dus met hard of zacht water te maken heeft; is de ene machine te pre fereren boven de andere, de waterontharder kan de voor keur verdienen, maar maakt de machine prijziger. Mobiele of standvastige? We kunnen kiezen uit de staande machine, het tafel apparaat en de Mobile Maid. Onze keukens zijn niet over matig groot en aangezien het staand model 55 tot 60 cm breed is, lijkt het tafelapparaat gemakkelijker. Maar hoe klei ner de keuken is, des te har der hebben we alle ruimte op het aanrecht nodig. Het zal bij nader inzien dikwijls toch beter zijn een staand model te kiezen. Fabrikanten, die ervan uit gaan, dat men voor het tafel model minder geld overheeft, moeten bezuiniging aanbren gen, die dan ook verantwoor delijk zijn voor een minder briljant resultaat. Tenslotte is er de verrijdbare machine, de Mobile Maid, zoals een Amerikaans fabrikant deze noemt. Men kan deze „parel" naar de tafel rollen, de vuile borden erin bergen en het apparaat weer wegzetten. In de keuken is het op de goot steen aan te sluiten en de grote inhoudsruimte neemt met ge mak de vaat van een hele dag op. Al naar gelang onze keuken toestaat kunnen we dan verder kiezen tussen bovenladers en voorladers. Wanneer we de ma chine een vaste plaats kunnen geven of inbouwen in een keukenkastje zullen we het liefst een voorlader nemen, want hoe goed sommige sys temen van bovenladers uit gedacht mogen zijn, de voor lader biedt toch het gemakke lijkste overzicht: het deksel klapt omlaag, de twee rekken kunnen gewoonlijk naar voren Meerdere programma's Wil de huisvrouw haar over grootmoeder evenaren, die aparte sopjes, kwasten en doeken gebruikte voor kristal, zilver, gewone afwas en potten en pannen, dan kan zij een ma chine vinden, dié door een druk op de knop vier ver schillende soorten afivas- programma's biedt. De potten en pannen mogen niet aan gebakken zijn maar de perfecte kookster laat het dan ook zo ver niet komen. Onpersoonlijke correspondentiekaart of geen tijding, goede tijding? Iemand die veel reist, hel erg druk heeft en toch graag een berichtje naar zijn relaties wil sturen, heeft een ont werp gemaakt voor gedrukte corres- pondcntickaarten waarop vrijwel al les vermeld staat dat men in welke omstandigheden ook, naar deze en ge ne zou willen schrijven. Wij hebben het ontwerp gevonden in ONS GEZIN; maar tot nu toe konden wij de uitvoe ring nog in geen enkele boekhandel of kiosk ontdekken. Dat is jammer want ook vakantiegangers zouden van deze uitvinding een dankbaar gebruik kunnen maken. Hier volgt de tekst: BESTE Vriend, Mensen, Vrouw, Man, Club. IK WOU DAT IK meer geld had, *n beetje aanspraak had, meer tijd had, een brief kreeg, meer slaap kreeg, jou bij me had. IK KWAM HIER vandaag, gisteren, per trein, met de auto, met een vliegtuig, tegen etens tijd. IK BEN erg moe, platzak, ondernemend, op mijn gemak, gelukkig. VERGEET NIET de kat uit te laten, de klok op te win den, de kanarie eten te geven, dat je niet mag drinken, me op te bellen, dat ik van je houd. DEZE PLAATS IS geweldig, warm, koud, druk. IK KOM gauw terug, nog wel eens langs, voor lopig nog niet. IK HEB GEZIEN alles, de grote bruggen, de parken, het vliegveld, het museum, de dieren tuin. IK ZAL voorzichtig zijn, gauw schrijven, voor je duimen, geld lenen. IK VIND HET PRETTIG met de mensen te praten, om te eten. aan jou te denken. WEES voorzichtig, trouw, zuinig, gegroet. ter Après-bainoftewel badjasje voor meneertje dat mevrouwtje-zijn- mammie veel plezier kan geven, want het is van draion badstof, zo gewassen, zo droog, blijvend briljant van kleur. Als het kan ook voor de man Tuinsproeier, suizelend; statussymbool! tuinsproeier is duur, het water evenmin. En toch spreidt het warrelend apparaatje be- i halve bogen en waaiers van water, ook een sfeer van luxe. Misschien omdat we het associëren, zelfs in het kleinste tuintje, met wijde groene gazons en rijke borders, vooral ook met vijvers en fonteinen. De Vereniging van ploitanten van waterleidingbedrijven J zegt echter dat over het nut van tuinsproeier heel verschillend w geoordeeld. Deskundigen menen dat overm tuingespuit de gewassen lui mc De wortels gaan niet, wat zij van ture doen moeten, de grond in op i zoek naar water. Ze blijven opper- vlakkig. de tuin wordt verwend daardoor kwetsbaar. Degenen die bij het eerste zon straaltje in de lente, hun tuinslang i hebben uitgerold en die de hele zo laten liggen, begaan dus fouten, al- J thans wanneer ze de slag te vaak ge bruiken. In droge perioden (laat ons hopen dat de zomer er ons mee zal ze genen) is één royale sproeibeurt per week genoeg, en beter voor de plan ten dan een dagelijks drupje. Aange- zien bloemen en planten regen en zon neschijn niet tegelijkertijd verdragen, is de avond hiervoor de aangewezen tijd. Overigens hoeft leidingwater niet al tijd het beste water voor de tuin te zijn. Het is primair drinkwater, be- i trouwbaar en geschikt voor consump tie. Bloemen en planten stellen ande re eisen. Waarom zou de regenton niet het statussymbool kunnen zijn van de Acteurs als robotsactrices als keistenen De Nederlandse toneelmanifestatie van het huidige Holland Festival bestaat uit een reeks van opvoeringen van een van de oudste tragedies uit de Westeuropese cultuur: „Prometheus" van Aischylos, uit het begin stadium van de Griekse toneelkunst, toen de tragedie nog opgebouwd was rond een koor, een protagonist en een antagonist, toen de tragedie nog geen dramatisch conflict aan de orde stelde, zoals dat later een noodzaak werd in het gehele Westeuropese theater, maar toen in Een koor van 15 personen, in dit ge val vrouwen, beweegt en weeklaagt over het grote cirkelvormige speelvlak waaromheen het publiek plaats heef! genomen, hoog daarboven taal Prome theus geboeid tussen twee enorme rots zuilen cn door het ritme, de choreo grafie en de hevigheid van de teksten zal er zeker een overdracht van groi Dat alles mocht men vernachten bij de voorstelling die gisteravond voo eerst in Nederland gegeven werd dit 2500 jaar oude stuk. Carré wai vendien tot de laatste plaats bezet, de laatste voorwaarde voor de grootsheid en kracht van dit drama en de voorstel ling ervan was daarmee vervuld. Des te verwonderlijker en betreurenswaardiger was het dat zelden in de anderhalf waarin de tragedie zich ontwikkelde, de emotie overkwam, omdat alles gewoon niet van de grond kwam. Daar veel oorzaken voor aan te wijzen. De essentiële oorzaak is echter wel het feit, dat regisseur Erik Vos er geen blijk van heeft gegeven, dat hij beseft dat voor een dergelijke tragedievoorstelling een bezinning op de stijl van spelen 'n eerste voorwaarde is. Wanneer hij zijn hoofdrolspeler (Prometheus) de rol laat doen in de stijl van een karakterspeler die een getourmenteerd personage uit beeldt, nevenrollen laat vervullen door een actrice, die opeens een soort mimi sche scenes moet spelen en door een ou dere acteur, die door zijn (overigens ge weldige imposante) stijl van spelen, thuishoort bij een vorige genera tie, komt er 'n voorstelling zonder een heid tot stand; daaruit vloeien dan weei allerlei inconsequenties en zwakke op lossingen voor scenische problemen voort, die te duidelijk een compromis zijn om aanvaardbaar te heten. Regisseur Erik Vos had op de eerste plaats moeten bedenken welke techniek nodig was om dit stuk te spelen. Dan had hij daaruit een stijl kunnen afleiden, daarvandaan weer kunnen komen tot 'n samenwerking met een decorateur, een musicus, cn acteurs. Doordat kennelijk bij voorbaat reeds de samenwerking op verschillend gebied en de keuze va geïnspireerde of inspirerende vooi Decors en kostuums zijn welis» zeer imposant, maar bieden de acteur geen ruimte. De menselijkheid is uit de voorstelling verdwenen, er is een machi ne overgebleven, waarin de acteurs er uitzien als robots en de vrouwen uit het koor als vormeloze keistenen. De de stukken eerder nog epische dan dramatische ken merken aan te wijzen waren. Een voorstelling, die poogt de grondslagen van dit theater opnieuw als uit gangspunt te nemen, kiest bij voorbaat voor een in drukwekkende en machtige vertoningsvorm en speel stijl, die niet na zal laten te imponeren, vooral niet bij toeschouwers, die voor het eerst met een dergelijke theatervorm geconfronteerd worden. SPIEGELGLADDE ZEE (Van onze correspondent) PETTEN Door onbekende oorzaak is de K.W. 164 Helena" gistermiddag omstreeks 5 uur op een van de strek dammen nabij de Hondsbossezeewe- ring bij Petten vastgelopen. De moder ne viskotter was gisteravond laat on danks assistentie van dc sleepboot ..Ti tan" van de gebr. Wijsmuller uit IJmui- den nog niet vlotgetrokken. Zowel eigenaar Van der Plas uit Katwijk, als schipper Van Duijn heb ben geen verklaring kunnen geven voor het stranden, dat op een vreemde ma nier zou zijn gebeurd. Het schip strand de namelijk bij een praktisch spiegel gladde zee, toen het op weg was naar de noordelijke visgronden. Voor de ogen van talrijke badgasten keerde het schip plotseling om en veranderde van koers en voer recht op de Ilondsbossezeewe- (Vun onze muziekredactie) Het Pleyel Kwartet is een nog jong kamermuziekensemble, gereeruleerd u leden van Het Residentie-Orkest: de fluitist Jolle de Wit. de violist Wille Noske, de altist José Stordiau, de violoncellist Bouguenon. In het kader van hot Holland Festival 1967 treedt het morgenavond in Diligen- lia op met een heel bijzonder programma. Wij wijzen hier op muziek van Ch. E. Graaf, van G. B. Viottl en van een kwartet van R. Heppener, geschreven in opdracht van het Holland Festival en aan dit ensemble opgedragen. Het kwartet in d„ opus 12. nr. 8 van Christian Graaf is door de mustcoloog- muzlkant Willem Noske ontdekt, die de afgelopen jaren reeds verschillende sym fonische werken in de Haagse concert zaal introduceerde. Waarbij hij de volgende levensbijzon derheden publiceerde: Christiaan Ernst Graaf imrd geboren fw Rudolstadt omstreeks 1726 als zoon van de destijds bekende violist «w com ponist Johann Graf. Hij kwam al op jonge leeftijd naar ons laml. alwaar liij zich in 17511 als muziekmeester hl Mid delburg vestigde. In dc Zeeuwse hoofd- iii druk. Ongeveer vier jaar later kwam Graaf (zoals hij zich na aankomst in Nederland noemde i naar Den Haag, waarop spoedig zijn benoeming lot „hof- compositeur" van prinses Anna volgde. Later kreeg hij de functie van hofkapel- 1790 heeft Graaf deze functiew vervuld. Ook iu het muziekleven dut zich in Den Ilaag builen het hof afspeelde, had Graaf in artistiek zowel als in organi satorisch opzicht een werkzaam aandeel. Ilij overleed in Den Haag in 1801,. Graaf, die een verdienstelijk schilder moet zijn geweest Carl Ph. Em. Bach bezat enige door hem vervaardigde por tretten liet als componsit een groot oeuvre na, dat behalve oratoria en lie deren op Nederlandse en Franse teksten talrijke trio-sonates, kwartetten, kwin tetten en celloconcerten omvat. Bekend zijn de variaties die Mozart in 1766 tijdens z|jn verblijf ln Den Haa-g op een thema van Graaf heeft geschreven. Als symfonious ie Graaf wel bty&o&der produktlef geweest. Zo bezit alleen al de Zendtrabibliotheek te Zürich 35 sym fonieën van hem in manuscript. De symfonieën van Graaf, die grotendeels dateren uit de jaren 1755- 1780, zijn in de eerste plaats geschreven voor de wekelijkse hofconcerten in Den Haag. Zij waren in die tijd zeer geliefd en wer den herhaaldelijk in het buitenland herdrukt. De zes symfonieën Op. 14 werden in 1T66 door J. i. Hummel te Amsterdam uitgegeven en spoedig daarop in Londen herdrukt. Van Giovanni Battista Viottl. die in 1824 te Londen op negenenzestigjarige leeftijd overleed, speelt het Pleyel- ensemble een kwartet (c klein; op. 22, nr. 3), dat de goede smaak verraadt van een mens, die ln de huidige tijd nog uit sluitend bekend is gebleven als schrijver uitstekend klinkende atudieconcer- ten; jaren geleden heeft Theo Olof er nog mm een van gaapoaid mat Hafc Residentie-Orkest: het tweeëntwintigste. Viottl gold als de bekwaamste violist van zijn tijd; hij bleef zijn betekenis be houden als vader van de moderne viool techniek. Maar dat hij meer is dan dit, zal het Pleyel Kwartet, morgen met zijn op treden in Diligentia, bewijzen. Behalve in de Residentie brengt het ensemble dit programma te Amsterdam en Middel- Slechts uiterlijk lijkt de Volkswagen van de Hamburger Manfred Gimmy (boven) nog op de „kever". De Duitser lieeft zijn tien jaar oude model in wendig volledig omgebouwd. Hiermee bezit hij wel de snelste kever Duitsland met een topsnelheid van 180 km per uu arbeidsuren besteedde hij bijna duizend gulden sportwagen op de onderste foto ontstond op i chassis. Twee Duitse automonteurs vormden 6000 kg modelgips, glasvezel en polyester de Afgezien van de ontelbars an de ombouw. De super- uit elkaar gezaagd VW- twee jaar tijd van ruim verwerkten delen uit 18 verschillends autotypen. Deze zelfgemaakte auto kost 16.000 gulden choreografie die door Vos zelf is ge maakt, blijkt uiterst zwak en weinig ge varieerd, ook zijn de mogelijkheden die 'n korps van 15 dansende sprekers een choreograaf in zo ruime mate biedt, in geen enkel opzicht onderkend, laat staan uitgewerkt. De muziek in de voorstelling biedt hetzelfde bezwaar: te nadrukkelijk in de muzikale vormgeving van het orkest, te eenvormig en ongevarieerd in de koorzang. De zeer ingewikkelde belich ting haalt weinig uit, alle fijne nuances in verschillende lichtstanden zijn te klein om suggestief te zijn. Het mooiste spelmoment is misschien wel een monoloog van Elisabeth Ander sen als Io, die de opvoering opeens tot leven wekt, door een niet esthetiserende en niet over-gestileerde (lees in dit ge val: trage) tekst uit te spreken, die won derbaarlijk authentiek wordt in dif over het geheel niet echte geheel. En daar mee komt weer een wortel bloot: de felheid, de directheid en brutaliteit van de emoties en teksten is vermeden om plaats te maken voor esthetiek en stile ring. Rampzalig voor een Griekse tra- Er zijn andere acteursprestaties. De ontroerende eenmalige terugkeer van Albert van Dalsum. die meer dan al zijn collega's een grote persoonlijkheid liet doorstralen in zijn rol van Okeanos, die een prachtige lading kreeg: André van de Heuvel had een goede inzet als Pro- meteus, maar liet het daarbij; Carol Linssen liet als Hermes ook niet alles zien van zijn grote talent. De grote fysieke inspanning van het koor van 15 jonge actrices, bleek buiten hun schuld om, niet voldoende om de aandacht voor de koorzangen en -dansen gaande te houden. Erik Vos heeft vier jaar geleden in Carré ,.De Perzen" van Aischulos laten spelen. Men moet constateren dat de ne gatieve aspecten van die voorstelling in deze „Prometheus" zijn uitgegroeid en dat de elementen die van „De Perzen" zo een succes gemaakt hebben hier ver- iabeth Andersen a. Rick Frank, Truus Dekker, arljke Frljlink, Jan Verstappen DEN HAAG (ANP) De 8 taats- secretaris van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk heeft de subsidie regeling voor gezinsverzorging en ge zinshulp gewijzigd on» een meer omvang rijke en nieer doelmatige hulpverlening mogelijk te maken, waardoor tevens meer service geboden kan worden aan zelfstandig wonende bejaarden, chro nisch zieken en gehandicapten. Instellingen voor gezinsverzorging die hun apapraat geschikt maken om aan alle urgente aanvragen van genoemde categorieën te kunnen voldoen, krijgen voortaan voor al hun werkzaamheden een tot 80'i verhoogd subsidie van rijk en gemeenten. Voor de aanwijzing als zodanig worden voorwaarden gesteld omtrent het aantal beschikbare gezins- erzorgsters, gezinshelpsters en staf leden, zodat de kwaliteit van de geboden hulp gewaarborgd is. Het verhoogd subsidie kan ook wor den toegekend aan instellingen die nog niet aan alle voorwaarden voldoen, maar dit binnen bepaalde termijn zullen berei ken door samen te gaan met andere in stellingen voor gezinsverzorging of met instellingen voor algemeen maatschap pelijk werk. Zuid-Slavië danst in Zuiderpark Terzijde van het Holland Festival speelt zich in Den Haag 'n folkloristisch festival af. Wat bescheidener van opzet uiteraard. Meer een festival voor smallere beurzen, maar daarom niet minder feestelijk. Er wordt veel gevolksdanst en waar kan dat bij goed weer althans beter dan m het Openluchttheater Zuiderpark f De Zuidslavlsche groep Joza Vlahovic veertien meisjes, zestien mannen en zeven muzikanten voerde gisteren in een goed bezet Zuiderparktheater onder leiding van Dusko Janjatovic een hele reeks uitstekend aangeklede dansen uit, waarin dansvormen uit Servië en Kroatië centraal stonden. Dit zijn juist die streken, waarvan de bevolking zich nooit geheel aan de cultuur van de Turken heeft aangepast. Het zijn vrije en levenslustige dansen, waarin de vrouwen nog wel eens de leiding nemen. Tegenover de vurige Macedonische dans stond de zwijgende Bosnische reidans, na muzikale intermezzi gevolgd door de bravoureuze mannendans uit de Banat. Vele streekdansen oogst- en arbeidsdansen - kwamen gisteren tegen de natuurlijke achtergrond van het Zuiderpark uitmuntend tot hun recht, mede dooi de fraaie authentieke kostuums in de levendige kleurstellingen. Snelheid en discipline kenmerkten de nationale reidans, de kolo, en door alles heen gloeide 't vuur van de waarachtige dansvreugde, in de vele loop- en draaicirkels, in de mannelijke behendig heids- en vrouwelijke geschiktheids- dansen getemperd door Europese gratie. Als geheel een weldadig amateurisme met natuurlijk klinkende gilletjes van de meisjes en een even spontane als ongepolijste vocaliteit. De theater aanpassing was gelukkig tot een mini mum beperkt gebleven. D-y Luchtmachtoefening DEN HAAG, (A.N.P.- Woensdag en donderdag wordt boven een groot deel van West-Europa en ook boven ons land een zgn. routine-oefening van lucht machten van landen van de NAVO ge houden. Daarbij zal ook van verschei dene Nederlandse bases gebruik worden gemaakt. By deze tweedaagse oefening zal niet worden afgeweken van de voor- geschreeven minimumvlieghoogte, noch van de laagvliegroutes boven ons land. Wel zullen er vluchten worden gemaakt buiten de normale uren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1967 | | pagina 6