halve prijs
Corruptie en bureaucratie
als hardnekkig gezwel
VIJFTIEN JAAR GEËIST VOOR
MOORD MET PYAMABROEK
INDONESIË:
de lange weg-2
Anti-smokkel
commando's
in vijftig
havensteden
Slechts één dag
Bedrijfsapostolaat
maakt balans op na
15 jaar pionieren
PROFESSOR
SAMKALDEN
„Ik wilde met
haar praten
MORRIS
Wet tegen
terreur in
Z.-Afrika
VRIJDAG 16 JUNI 1967
DE LEIDSE COURANT
(Van een speciale verslaggever)
DJAKARTA. De nieuwe
machthebbers van Indonesië heb
ben het niet gemakkelijk. Beter
is trouwens te zeggen dat ze het
bijzonder moeilijk hebben. Hard
nekkige gezwellen als corruptie en
bureaucratie zijn niet van de dag
op de nacht weg te snijden, daar
de staatshuishouding door en door
verziekt is. Van hoog tot laag is
er van alles en nog wat „georgani
seerd" om rijk te worden of in
leven te blijven. Het laatste is nog
steeds het grondprincipe van elk
bestaan. Ergo: er zal corruptie
blijven, zolang er te weinig wordt
verdiend om rond te komen.
Mensen, die jarenlang illegale
wegen hebben bewandeld om zich
zelf zoveel mogelijk te bevoordelen
bijna elke Indonesiër kan hier
van meepraten worden bij een
wisseling van regime niet plotse
ling bekeerd.
Het gevangen zetten en zelfs ter dood
veroordelen van enkele hoge staats-
functionarissen, die zich ten koste van
het volk rijk gestolen hebben hen
treft thans alle blaam van het schande
lijke financieel-economisch beleid van
de afgelopen jaren verhindert ande
ren niet zich op welke schaal of op welk
vlak ook aan hetzelfde euvel schuldig
te maken.
„Als generaal Soeharto werkelijk alle
corruptie zou willen uitbannen", ver-
klaarde een Indonesiër, die niet aan de
goede bedoelingen van de weernemend
president twijfelde, „zou hij tenminste
de helft van het volk achter slot en gren
del moeten zetten. Voor het leger en de
politie behoeft geen uitzondering te wor
den gemaakt. Uniformen en wapens
oefenen op zichzelf reeds een zekere
druk uit. Mes is er bang voor, de er
varing heeft bovendien geleerd dat een
mensenleven niet telt. Veel rampokpar-
tijen door gezagdragers worden niet
eens gemeld. Van de verkeerspolitie ispe geldmarkt geworden. Zij zijn niet
bijvoorbeeld bekend dat de 't grootste langer tot voorfinanciering in staat, ter-
deel van de vaak ten onrechte opgeleg- wijl kredieten onmogelijk kunnen wor
de boetes in eigen zak laat verdwijnen". den aangetrokken
De export van levensbelang voor
Indonesië en toch al tot een bedenkelijk
niveau gedaald wordt, evenals trou-
de import, bovendien nog door de
Koopkracht
Een andere Indonesiër zei: „Hoe kan
je orde op zaken stellen bij een volk.
dat onder het mom van nationalisme de
bitterste armoede heeft moeten slikken?
De afleidingsmanoeuvres van Soekarno
zijn overbekend. Denk maar eens aan
de confrontatiepolitiek ten opzichte van
Maleisië, waar Soeharto en de zijnen
het vorig jaar een einde aan maakten.
Men gelooft niet meer in kreten, maar
alleen nog in zichzelf. Het bevorderen
van eerlijkheid en ijver zal een van de
grootste problemen van het nieuwe be
wind zijn. Noch het een, noch het an
der zal kunnen worden bereikt als de
koopkracht niet kan worden vergroot
en als de welvaart van enkelen niet ge
meengoed voor velen wordt".
Het moeilijke van de huidige situatie
is dat de noodzakelijke monetaire maat
regelen, die getroffen zijn, het leven
eerder duurder dan goedkoper hebben
gemaakt. De schaarste aan geld is zo
groot dat vele zaken hun deuren ge
sloten hebben, wat de werkgelegenheid
nog geringer heeft gemaakt.
Een groot deel van de batikbedrijven
is hierbij, doch, erger: ook enkele export-
huizen zijn het slachtoffer van de krap-
ADVERTENTIE)
BEVERWIJK (KNP) De 43 pries
ters en 14 leken religieuzen, samen met
de vele honderden anonieme lekenwer-
kers in het bedrijfsapostolaat in de
Randstad Holland hebben zich in een
rapport gewend tot de Kerken van Haar
lem en Rotterdam, hun bisschoppen en
hun priesters en gelovigen.
Zij doen dit om bijstand te krijgen van
de 1,5 miljoen katholieken en de ruim
2000 priesters bij hun pogingen, de Kerk
in de hedendaagse arbeiderswereld te
brengen. Zij doen dit ook om het onbe
grip en de weerstand binnen de eigen
Kerk te overwinnen nu zij na 15 jaren
pionierswerk en hardnekkig zoeken heb
ben moeten vaststellen, dat de Kerk ge
presenteerd moet worden en zich aposto
lisch moet gedragen bij een toenemende
onkerkelijkheid die reeds 53 procent in
de Zaanstreek heeft bereikt, 48 procent
in Amsterdam, 26 procent in Delft en
23 procent in Leidèn.
De hoofdaalmoezenier van het bedrijfs
apostolaat in beide bisdommen. G. F. A.
Geraets te Beverwijk, heeft dit verslag
uitgebracht, daarbij bijgestaan door C.
M. Thoen, wetenschappelijk medewerker
van het K.A.S.K.I. te Den Haag. In 89
T&lenha regenjassen met nylon ge
voerd, sterk, kreukherstellend, was-
baaren plooihoudend. In verschil
lende modekleuren.
Uniek van model
Uniek in kwaliteit
Uniek in prijs
Morgenochtend 9 uur begint de
verkoop Geen telefonische of
schriftelijke orders.
Onderzeedienst
zestig jaar oud
DEN HELDER (ANP) Minister-pre
sident De Jong zal op 29 juni tot de
hijna vijfhonderd reünisten behoren die
in Den Helder het zestigjarig bestaan
van hun vroegere of tegenwoordige wa
pen, de onderzeebootdienst van de ko
ninklijke marine, gaan vieren.
De oudste reünist (87) is schout-bij
nacht b.d. D, Scalongne, die op Neder
lands eerste onderzeeboot, de 0-1 heeft
gevaren. Hij zal een schilderij, gemaakt
van vice-admiraal jhr. G. L. Schorer, na
mens de reünisten aan de commandant
van de onderzeedienst, kapiteit ter zee
H. Starink, aanbieden.
knap hoogleraar met
nuchtere kijk op het leven
(Van onze parlementaire redactie
DRO'FESSOR DR. I. SAMKALDEN is
een merkwaardige man. Briljant
hoogleraar in recht en staatswetenschap
pen, boeiend spreker, die prachtige zin
nen volbouwt met originele vergelijkin
gen wetenschappelijk politicus, opvallend
minister. Hij is eigenlijk een man, die
men als burgemeester moeilijk in' een
vakje kan zetten. Amsterdam is daarom
een uitdaging aan zijn kwaliteiten, een
rechtstreekse aanval op zijn kracht (die
hij heeft), op zijn menselijkheid (die
hij bijna nooit laat blijken), op zijn
durf (waarvan hij nog heel wat in reserve
heeft) en op zijn fantasie. Maar vooral
een uitdaging aan de Rotterdammer, die
op 10 augustus 1912 misschien liever niet
in de Maasstad geboren zou wlilen zijn,
als hij toen al had kunnen veronderstel
len ooit eens burgemeester van die las
tige hoofdstad van Nederland te moeten
worden.
opvallende figuur geweest door zijn op
treden in de senaat. Er viel bij hem
altijd wel Iets te beluisteren aan politiek,
aan kennis, aan knapheid, aan fraaie
volzinnen Als minister van Justitie van
1956 tot 1958 in het laatste kabinet-Drees
heeft hii weinig herinneringen nagelaten,
ook niet als Tweede-Kamerlid van 1959
tot 1960. Des temeer als senator en ook
des te meer als minister van Justitie In
het kabinet-Cals.
Hij haalde de wrevel op zijn hals
een groot aantal Nederlanders toen
de beruchte Lages op menselijke gronden
naar Duitsland liet terugkeren, hii kreeg
Haarentcen anplaus van een afge'aden
Tweede Kamer, toen hij het huweliil
van prinses Beatrix en prins Claus goed
Men komt in de Kamer zelden onder
de indruk van welke politicus of ministe:
ook Men raakt er nog veel minder ont
roerd. Op die befaamde dag in de Twee
de Kamer kort voor het huwelijk wel
Dat was professor dr I Samkalden. die
men nog nooit ontdekt had.
Hij was besluitvaardig, hard tegen half
zachte opvattingen en meningen en noj
harder tegen de man. die hij als partij
genoot nu gaat opvolgen. Het interim-
rapport-Enschede over deze gebeurtenis
sen spreekt daarover duidelijke taal. Deze
man gaat het thans in Amsterdam
wagen. Als hij er even dikwijls en ever
smakelijk om goede zaken, om rake op
merkingen, om pikante situaties kan
lachen zoals hij dit elders ook steeds
gedaan heeft, dan krengt de hoofdstad
een goede Amsterdamse burgemeester.
bladzijden wordt het wel en wee, het
idealisme, de hoop, de mogelijkheid en
het falen van dit bedrijfsapostolaat uit
gedrukt.
Amsterdam telt een katholieke bevol
king, die voor 60 procent weinig of in
het geheel niet meelevend is, hoewel de
stad een bewogen religieus klimaat
heeft. Amsterdam roept om nieuwe wij
ze van kerk-zijn. Er werken 3 juzuïeten,
4 kapucijnen, 3 karmelieten en 3 fran
ciscanen in bedrijven als: scheepvaart,
haven, vliegtuigindustrie, grootwinkelbe
drijven, banken enz.
In Rotterdam werken 7 jezuïeten in
vrijwel dezelfde bedrijven als Amster
dam: het pastoraat vertoont hier een
achterstand van 50 jaren en de religieu
ze situatie van de bevoking heeft een
uiterst kritiek punt bereikt: de belijden
de christenen moeten er evangelisch
„wichelroede lopeP".
In Schiedam gaat het pastoraat een
moeilijke tijd tegemoet en in Rozenburg
zijn er unieke kansen om de industriële
ontwikkeling humaan te begeleiden.
De conclusie voor heel de Randstad
Holland is deze: „De Randstad is bij
uitstek het gebied, waarin de bisschops
kerken van Haarlem en Rotterdam ge
roepen zijn om kerken te worden, actu
eel toegerust om in woord en werk het
evangelie voor de industriemaatschap-
verkondigen. Het is een gebied vol
hoopverwekkende, grootse mense
lijke krachtsinspanningen. Het draagt
echter in de grote bevolkingsconcentra
ties overal de sporen van de sociale,
culturele en geestelijke misère, die de
prijs is geweest van de unieke dyna-
De klacht van het rapport is in hoofd
zaak deze, dat veel priesters, veel theo
logen zelfs en de grote massa der katho
lieken nog weinig van het bedrijfsapos
tolaat snappen. Men ziet niet wat de
Kerk hoognodig te doen staat in de ko
mende postindustriële periode, die wij
tegemoet gaan. Het rapport is een lijvig
pleidooi voor de nieuwe gestalte, die de
Kerk moet krijgen in de industriële tech
nische maatschappij, die het landelijk
karakter helemaal verloren heeft. Het is
vergezeld van een uitvoerig schematisch
overzicht van de activiteiten van het be
drijfsapostolaat.
rompslomp van de bureauc:
Een kritische geest heeft dit onlangs
in het dagblad Djakarta Times aan de
kaak gesteld, een exportvergunning, zo
werd gesteld, heeft 39 verschillende
handtekeningen of stempels nodig, een
importvergunning kan met 19 toe.
Als 't toppunt van ambtenarij werd
gesignaleerd dat het ontbreken van een
signatuur er oorzaak van kan zijn dat
de voor verscheping gereed gemaakte
goederen op de kade blijven liggen. De
komst van een volgend schip moet dan
worden afgewacht dikwijls weken en
soms maanden later alvorens een be
gin kan worden gemaakt met het ver
dienen van de zo broodnodige deviezen.
„We zijn er al zo slecht aan toe",
bracht een zakenman naar voren. „On
ze produktie ligt ver ten achter bij vroe
ger als gevolg van het ontbreken van
transportmiddelen, machine-onderdelen,
kunstmest enz. traditionele exportgoede
ren als rijst en suiker moeten thans te
gen betaling van buitenlandse valuta
worden gemïporteerd. Olie, copra, thee,
tin, koffie, tabak, alles is achteruitge
gaan. Moet de bureaucratie ons nu ook
nog eens de das omdoen?"
Tegen de smokkelhandel, die in het
rijk van de duizenden eilanden welig tie
ren kan, gaat de marine thans kracht
dadig optreden. Speciale commando's
zijn in oprichting, die door schout-bij
nacht Sjaaf zullen worden gedirigeerd.
De laatste heeft in de maand mei een
lange inspectietocht gemaakt. Hij heeft
al gerapporteerd dat hij in verschillende
delen van Indonesië niet minder dan
vijftig notoire smokkelhavens heeft ont-
maskers, die van nu af aan extra
aandacht zullen krijgen.
De vraag blijft natuurlijk of de smok
kel van grondstoffen en goederen naar
havens op het Aziatische continent ef
fectief kan worden bestreden. Men heeft
er niet alleen een vloot van snelle sche
pen voor nodig, maar ook een legertje
van smetteloze ambtenaren. De laatsten
zullen zich moeten meten met minder
scupuleuze collega's. Het is in Indone
sië een publiek geheim dat geünifor
meerde en niet-geünifor meerde staats-
functionarissen het weglekken van kost
bare deviezen oogluikend toestaan om
dat ze van de smokkelhandel meeprofi-
Door sluiting
meubelfabriek
120 werknemers
ontslagen
UTRECHT (ANP) De directie van
de N.V. Stoel- en Meubelfabriek v./h.
Van Rooyen in IJsselstein heeft besloten
het bedrijf binnenkort te sluiten. De 120
werknemers vernamen deze onheilstij
ding, nadat directie en vakbonden de
laatste handen hadden gelegd aan een
afvloeiingsregeling.
De vakbonden noemen de afvloeiings
regeling en de daarbij te verstrekken fi
nanciële tegemoetkoming „vrij rede
lijk". Het bedrijf, dat kampt met afzet-
moeilijkheden, is in staat de financiële
verplichtingen zowel aan krediteuren als
aan het personeel volledig na te komen.
De fabriek is ongeveer zeventig jaar
oud en behoort tot de oudste meubelbe
drijven van Nederland. Het is een fami- j
lie-N.V. De gemiddelde leeftijd van de
werknemers is vrij hoog.
De situatie in de sector van de gestof
feerde zitmeubelen is op het ogenblik
beslist niet rooskleurig. De buitenlandse
fabrikanten brengen hun overschotten
vaak tegen kostprijs op de Nederlandse
Geen vrijstelling
van belasting
uurloonactie
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Dc opbrengst van de
uurloonactie voor Israël In het bedrijfs
leven zul normaal aan de gebruikelijke
loon- en inkomstenbelasting en de hef
fing van premies voor AOW-AWW on
derworpen zijn. Van deze inhoudingen
zal alleen vrijgesteld zijn het loon voor
overwerk, dat ten bate van Israël wordt
verricht.
Dit ls gisten
•ns nadrukkelijk
iterie vun Financiën mede
gedeeld. De beschikking over de vrij
stelling voor het overwerkloon was bij
het ministerie van Financiën de deur al
uit, toen werkgevers- en werknemersor
ganisaties in de Stichting van de Arbeid
tot het voeren van de uurloonaktle be-
Er is door de stichting vooraf geen
overleg gepleegd over fiscale faciliteiten
voor deze uurloonactie met het ministe
rie van Financiën. Het verlenen van die
faciliteiten is trouwens volgens het mi
nisterie technisch onmogelijk. De pro
blemen, die aan de uitvoering verbonden
zouden zijn zijn te groot, omdat de fis
cus de gang van zaken in iedere onder
neming zou moeten nagaan. Voor de
werknemers blijft uiteraard de moge
lijkheid open staan om dc geschonken
uurlonen af te trekken voor de Inkom
stenbelasting.
Ook de werkgevers kunnen de toege
voegde verdubbeling van de opbrengst
aftrekken krachtens de giftenregellng.
Schenkingen aan de collectieve Israël-
actie zullen vrijgesteld zijn krachtens
schendlngsrecht.
Volgens staatssecretaris Grapperhaus
(Financiën) komen giften aan het Comi
té Simon Wiesenthalfonds voor belasting-
faciliteiten In aanmerking. De ondermi
nister heeft dit meegedeeld in antwoord
op schriftelijke vragen van het liberale
Kamerlid Koning.
Even voor de huwelijksvoltrekking van Freda Allen en Marshall Power, een
parachutist uit het Engelse plaatsje Washington, zweelden de gasten nog
door de lucht. Zij kwamen de twintigjarige bruid een fles champagne,
aanbieden namens het onderdeel waarin de bruidegom dient. Drieduizend
meter lager lag de kerk van de Onbevlekte Ontvangenis, waar het bruidspaar
de gaste>i opwachtte. De bruid ging na de plechtigheid op de schouders en de
mannen werden bedankt met een zoen.
Acteur kreeg klappen
Geen vervolging
van politieagenten
AMSTERDAM (ANP) Het onderzoek
van de rijksrecherche naar het optreden
van de politic tegen de Amsterdamse ac
teur Henk Molenberg tijdens de ongere
geldheden van 1 mei op de Dam leidt
niet tot het instellen van een strafvervol
ging tegen een of meet politieagenten.
Dit heeft de officier van justitie vu
hoofd van het Amsterdamse arrondis
sementsparket, mr. J. F. Hartsuiker,
aan do heer Molenberg meegedeeld. De
acteur heeft klappen opgelopen toen de
politie ter plaatse aan het chargeren
BREDA Tegen Chef S. (49) uit
Oosterhout. die in februari zijn vrouw om
het leven bracht door haar met een
pyjamabroek de keel te snoeren, ia voor
de rechtbank in Breda een gevangenis
straf van 15 jaar geëist. De raadsman, mr.
H. Kronenburg, achtte alleen ernstige
mishandeling de dood ten gevolge heb
bende bewezen en vroeg een kortere straf
en terbeschikkingstelling van de regering.
Chef S. begreep op de zitting niet vol
doende dat hij het leven van zijn vrouw
de 46-jarige C. S. van Goorbergh
ADVERTENTIEj
Tijdens een ledenvergadering van he
Verbond van Nederlandse Werkgevers i
de heer C. M. Hage. oud-directeur vai
dc N.V. Lijm- en Gelatinefabrick „Delft"
benoemd tot lid van verdienste van he
Verbond.
De heer Hage heeft tot 1962 lange tijd
deel uitgemaakt van het algemeen be
stuur van het Verbond van Nederlandse
Werkgevers. Van 1950 tot 1958 was hij
tevens lid van het dagelijks bestuur.
en zijn acht kinderen tot een hel had ge
maakt. Hij zag niet üi dat zij reden tot
klagen had. Hat was dan ook tegen zijn
zin dat een schelding van tafel en bed
werd uitgesproken. Zoals zo vaak besloot
hij haar op 17 februari op te zoeken. Zij
wilde echter niets van verzoening weten.
Op de slaapkamer van zijn zoons greep
hij haar bij de keel en .snoerde in uiterste
woede haar keel. „We waren toch ge
trouwd". zegt hij nu voor de rechtbank.
De officier van justitie, mr. J. Louet-
Fejsser, gelooft dat verdachte uitsluitend
medelijden met zichzelf heeft en dat zijn
daad hem ten volle kan worden aangere
kend. De president vraagt dan: „Wat
wilde u van haar?". „Ik wilde met haar
praten", zegt verdachte. Na zijn afschuwe
lijke handeling had hij geluisterd of zijn
vrouw mog leefde. Daarna was hij naar
beneden gegaan, waar hij ontdekte dat
zijn gezicht vol bloed zat.
De officier trok uit de manier waarop
Ohef S. te werk was gegaan de conclusie
dat hy de moord na kalm beraad en in
koelen bloede heeft gepleegd. „Vanmid
dag reken ik met huar af", had hij eerder
che dag tegen zijn ko6tJuffrouw gezegd.
Voordat hij vertrok stak hij het zojuist
geslepen zakmes bij zich. „En daarna
kom ik nooit meer terug", had hy by het
weggaan gezegd, doelend op de gevange
nisstraf die hem te wachten 6tond.
Chef S. ontkent dat hij een pyjama
broek heeft gebruikt. Volgens de of ticier
heeft hy de indruk van een poging tot
zelfmoord willen wekken. Hij voelt er
niets voor om verdachte, die als alcoholist
te voorschijn komt, ter beschikking te
stellen. De rechtbank zal over twee we
ken uitspraak doen.
Poolzee spoedig
ook open voor
niet-R ussen
ROTTERDAM (ANP) Buitenlandse
Koopvaardijschepen rullen dit Jaar voor
iet eerst gebruik kunnen maken van de
cheepvaartroute langs de Russische
ordkui
i de hu
eg tussen
n de Stille
De afst
n Londen en Yokoha
ma is via de Poolzee 4.340 zeemijlen kor
ter. Zelfs wanneer langzamer moet wor
den gevaren tijdens het passeren van ijs-
zones zullen de schepen ongeveer dertien
etmalen besparen. De poolvaart zal
slechts enkele maanden per Jaar moge
lijk zijn. Voor de begeleiding van dc bui
tenlandse koopvaardijschepen staan Sov-
I jetijsbrekers klaar.
Na de opening door koningin J-uhana van de vergrote koven van IJmutóen gieten*» «n one blad gemeld dronk
hare majesteit op kat haoenteeMjn een glas samen met minister Bakker sm de burgemeester» van gemeenten langs 1 W.
ADVERTENTIE
I CAWfOVlT tegen maag-
en darmstoornissen.
I HUCOLIW (reukloos)
r voorkoming van muggebeten.
(ADVERTENTIE)
Speciale
auto-aanbieding
Deze demonstratiewagens ver
keren in onberispelijke staat en
worden onder volledige garantie
en met enkele duizenden
guldens korting aangeboden
LEIDSE AUTOBOXEN
GARAGE N.V. - LEIDEN
JOHANNESBURG (DPA) „Wie ter
roristen nuar Zuld-Afrlku stuurt, stuurt
heil een zekere dood in". Deze waar
schuwing van de Zuldufrikaan.se minis
ter-president. Johannes Vorster. uan de
buurlanden In het noorden, wordt thans
politieke werkelijkheid met de aan-
vaurding door het parlement van een
„anti terreurwet die de Zuidafrlkaan-
sc regering zonder umendementen door
beide halzen van het parlement heeft
geloodst.
De wet moet de politie een wupen in
handen geven tegen het optreden van
verzetslieden. Op grond van dc wet
wordt als terrorist beschouwd niet
slechts de gewapende verzetsstrijder, die
sabotage pleegt, politiebureaus overvult
of regeringsgetrouwe functionarissen ver
moordt. maar ook degene, die voor de
verzetsstrijd opgeleid is, die wapens
heeft en niet bewijzen kun, dat ze voor
andere dan vcrzetsdoeleinden bestemd
zijn. Ook treft de wet eenieder, die ver
zetslieden onderdak verschaft, verbergt
of welke hulp ook. hetzij rechtstreeks
of Indirect, biedt.
Met de nieuwe regeling krijgt de poli
tie in y.uid-Afrika buitengewone vol
machten. Iedere politieofficier vanaf een
zekere rang kan een verdachte voor on
bepaalde tijd in hechtenis houden. Geen
rechtbank kan nagaan, of een verdach
te ten onrechte In hechtenis is. Hij blijft
ook van rechtskundig advies verstoken
en geen zijner verwanten krijgt U ho
ren waar hij gevangen gehouden wordt.
