Ik was topspion voor NATO"
SCOUTRAKET WAS
CADEAU VAN NASA
Berg problemen in
hoofdsteden EEG
Taxichauffeur Evert Reydon
verbreekt na jaren stilzwijgen
Zoeken naar ESRO-2
Vertraging
voor Estec
verwacht
Viering 10 jaar EEG
in één uur gebeurd
Vergadering
comité „Vrij
Griekenland
DINSDAG 30 MEI 1967
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
ZE hadden gehoord van die bonje met de ouwe op de „Hunze" en er werden vragen gesteld.
Ik werd driftig, sloeg een ambtenaar met een hard voorwerp op het zachte vlees van de mond,
r r korte ritmische slagen. Vruchteloos probeerde hij brabbelgeluidjes te maken, trillende handen
tastten naar het pulp dat eerst lippen waren, verbrijzelde tanden. Met een droge snik zakte hij lang
zaam op de grond". Met deze woorden beschrijft de thans 34-jarige Evert Reydon het incident, dat
hem, nadat hij van zijn schip was gedrost, naar zijn zeggen in de handen van een Nederlandse inlich
tingendienst en op het pad van de spionage heeft gevoerd. Het is typerend voor de rest van het bij
Polak en Van Gennep verschenen „Spion voor NATO", een dubbeldikke pocket, geschreven door de
vroegere Nederlandse scheepsmachinist, die met zijn vriend Lou de Jager, indertijd leerling van de
zeevaartschool, in 1961 in Rusland is gearresteerd en tot vijftien jaar werd veroordeeld wegens
spionage.
(Vervol* van de voorpagina)
Kond middernacht, terwijl het aftellen op de Western Test Ranche in Call-
fornië zonder haperen voortging, was ESTEC-woordvoerder Verwijnen
(secretaris van de directie) nog vol lof over de Scout, die de vrucht van drie
jaar samenwerking tussen tien Europese landen even later regelrecht naar
de mestvaalt van de mislukking zou dragen. „We hebben hem van de
Amerikaanse organisatie voor ruimtevaart N.M.S.M. cadeau gehad", zei hij.
„Hij kost 5 miljoen gulden. Dat is goedkoop voor een raket, maar onze
satelliet is dan ook erg klein. Het heeft geen zin de ESRO te lanceren met
een Atlas, die 30 miljoen kost. Dat zou hetzelfde zijn uls een goederentrein
huren voor het verhuizen van een kist. De Scout is in het verleden een
goede raket gebleken. Op honderden lanceringen zijn er maar een paar
mislukt".
gaskar laat Noordwijk helemaal van de
andere kant van de aardbal weten, dat
men geen signaal heeft opgevangen
Een gitzwarte morele kater maakt zich
van het ESTEC-een trom meester
Van een onzer verslag gevers f
Ondanks hun gedetailleerde bekentenissen voor de
Russische rechtbank dacht praktisch iedereen in Neder
land dat de twee Nederlandse zeelieden ten onrechte
waren veroordeeld, toen ze na twee jaar werden vrij
gelaten en bij terugkeer op Schiphol opmerkelijk voor
zichtig weigerden iets anders tegen journalisten te
zeggen dan: „Ik verwijs naar het proces in Kiev." Nu
Veel fantasie
naast beetjje
waarheid in
paperbaek
van mislukte
geheimagent
Hoe wordt men in Nederland spion?
De doorslaande argumenten, die Rey
don stelde tegenover de ambtenaar, die
wilde weten hoe en waarom hij van zijn
schip geurost was, vormden een uitste
kende sollicitatie naar de post van ge
heimagent bij de inlichtingendienst.
,,'s Avonds werd ik thuis bezocht door
mannen in regenjassen met deukhoeden.
I Het zou er moeilijk voor me uit gaan
zien, tenzij ik mee wilde werken aan een
onderneming waar „risico aan verbon
den was", zo schrflft Reydon. Het bleek
om het maken van foto's in Russische
havens te gaan en dat vormde het be
gin van een wonderlijke carrière als
spion van de man, die zich zelf afschil
dert als „een merkwaardig tweeslachtig
wezen, enerzijds de wereldse, verfijnde
salonjonker, anderzijds de ruige zee-
Als zijn contactmannen noemt Reydon
,,Van M. en N.". een opmerkelijke ge
heimzinnigdoenerij. want tijdens het pro-
i ces in Kiev hebben de Russen indertijd
niet met initialen gewerkt: zij noemden
de namen Nadort en Van Maurik. In het
boek worden de initialen ook prompt vol
ledige namen, zodra Reydon een stuk uit
de Izwestia citeert. Op geen enkele ma
nier blijkt echter uit het boek. dat Rey-
In 1961 hoorde Evert Reydon in
Moskou het vonnis: IS jaar gevan
genisstraf. In 't boek beweert Rey
don dat hij toen al wist dat dit
vonnis louter komedie was; binen
twee jaar was hij weer terug in
Nederland
don de conclusie overneemt, die Neder
landse verslaggevers ten tijde van de ar
restatie en het proces hebben getrokken,
namelijk dat Nadort een vakbondsman
uit Rotterdam zou zijn en Van Maurik
de toenmalige directeur van ANP-foto.
komt Evert Reydon er rond voor uit dat hij wel
degelijk heeft gespioneerd. Hij doet dat in een boek,
waarvan het manuscript best een tijdje naast een niet
geslaagd James Bondavontuur gelegen zou kunnen
hebben. Het houdt verder het midden tussen „Ik, Jan
Cremer" en „Bob en Daphne" en het bevat naast
kennelijke waarheden zoveel verzinsels, dat men op de
laatste bladzijde nóg niet weet waar men aan toe is.
thans als perschef verbonden aan de i
Jaarbeurs en vroeger aan de Rijksvoor
lichtingsdienst Beide heren hebben
steeds ontkend iets met de zaak uit
staande te hebben gehad. Hoe dan ook.
„Van M. en N." waren volgens Reydon
„uitzinnig van vreugde over de zeer goed
geslaagde foto's" en zo kwam van het
een het ander.
§ilen( killing
In het boek is dal nogal wat. Hij
wordt vrijgesteld van dienstplicht, maar
mag tegelijkertijd een officiersopleiding
volgen, die „afgewisseld door perioden
van praktisch werk" een duikersoplei
ding, een vliegeropleiding en een para
chutistenopleiding omvatte, afgezien nog
van wat bijlessen in „het gebruik van
verschillende soorten vuurwapens en ex
plosieven, ongewapend gevecht, silent
killing enzovoort".
Zo'n opleiding in Nederland, Frank
rijk en Engeland kost de inlichtingen
dienst honderdduizend gulden, maar de
spion in spe moet er ook een schuldbe
kentenis voor tekenen: ieder jaar dat er
voor dedienst wordt gewerkt gaat er tien
procent af. Na acht jaar wordt de res
terende twintigduizend gulden kwijtge
scholden en wordt er een bonus uitge
keerd van vijftienduizend gulden.
Daarnaast is er dan nog een salaris
dat overeenkomt met het salaris, dat nor
maal uitgekeerd wordt voor soortgelijke
werkzaamheden in de saaie burgermaat-
schapvij. „Als ik als machinist werkte
kreeg ik een machinistensalaris, als vlie
ger een vliegersalaris", zo schrijft Rey
don. En de lezer vraagt zich onwillekeu
rig af wat het inkomen zal zijn geweest
toen hij met een torpedoachtige een-
mansduikboot onder water naar een Rus
sische kruiser voer, om de schroef van
het schip te fotograferen. 7n met die
burgermansbaan kan de sprong uit een
U-2-verkenningsvliegtuig boven Rusland
vergeleken worden We kunnen alleen
maar nopen dat Reydan er ook finan
cieel uitgesprongen is.
Onmiddellijk daarna het debAcle al
had niemand in 't feestvierende ESTEC -
centrum In Noordwijk (voorbestemd om
eens het terrein te worden van de ge
zamenlijke Europese ruimtevaart) het in
de gaten. „Het aftellen is tot 745 gevor
derd". zei Bund.iv telefonisch vanuit
Amerika „Raket en satelliet zijn in per
fecte conditie. Alle stations, die de eer
ste tien omwentelingen moeten contro
leren, werken volmaakt".
Dat was om 3 minuten voor 3,
Om 6 minuten over 3 meldt Bunday
vanaf het centrum Goddard: ..Hij is
gelanceerd Alles gaat goed Het weer ls
mooi". In Noordwijk worden de glazen
geheven.
Het duurt nog muur 8 minuten en de
Seout zal de eerste Europese satelliet ln
de baan om de aarde hebben gebracht,
waar h|j een jaar lang op hoogten van
350 tot 1100 km. gelijktijdig 7 zeer be
langrijke proeven zal nemen, onder
meer voor de universiteit van Utrceht
Wat kan er nog fout gaan?
Om 9 minuten over 3 de derde trap
van de Scout Tonv Potter In Noordwijk
werpt een blik op het schema voor hem
en roept, bezorgd In de telefoon: „Is hij
niet over tijd""' Ameriku antwoordt
pmmpt: „De vlucht verloopt normaal".
Om kwart over drie komt het bericht:
„We hebben geen aanwijzing, dnt de
vierde trap ls ontbrand, maar rte raket
ligt nog steeds op koers" Noordwijk waar
schuwt: „Je bent een minuut achter op
Je schema" Om 20 over drie geeft Ame
rika toe, dat de 21 miljoen dure satelliet
tijdelijk zoek ls
„Iedereen probeert wanhopig hem te
vinden", zegt de telefonische stem, die
in Noordwijk door dc varsterkers tot dra
matische toonhoogte wordt opgeblazen.
De feestvreugde k'apt ifls een doorgeprik
te ballon dicht Dc officiële genodigden
uit de deelnemende Europese landen zijn
wit van spanning. Om tien voor vier
wordt de vrees bewaarheid
De satelliet had toen tijdens zijn eer
ste omwenteling boven de contm'epost
Madagaskar moeten zijn, maar Mada-
Woensdagmidag 4 december 1963
arriveerde Evert Reydon op Schip
hol waar zijn echtgenote en drieja
rige zoon hem opwachtten. Even
later zou hij tijdens de persconfe
rentie op bijna iedere vraag het
zelfde' antwoord geven: ,Jk ver
wijs u naar het proces ia Kier".
Levcnsstorv
Geen resultaat
verwacht van
besprekingen
(Va
mze correspondent l
ROME Op de eerste dag van de
Europese topconferentie in de Italiaan
se hoofdstad was het hoogtepunt van
gisteren de officiële viering van de tien
de verjaardag van het verdrag van Ro
me, in dezelfde zaal van het Capltool
waar op 25 maart 1957 de plechtige on
dertekening plaats had. Voor liet uit
zonderlijke gezelschap, bestaande uit de
hoogste vertegenwoordigers van de zes
landen, hield president Saragat de offi
ciële feesttoesprnak. Deze was aange
kondigd als een opmerkelijk moedige
redevoering, maar in feite bestond zjj uit
een historisch overzicht van de voorge
schiedenis die tot de totstandkoming van
liet Romeinse verdrag leidde, waarna de
Italiaanse president een overzicht gaf
Handtekeningen
als protest tegen
bedreiging Israël
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG In verband met de toe
stand rond Israël heeft een aantal Ne
derlanders, waaronder vele oud-verzets-
•trijders, een oproep gericht aan het Ne
derlandse volk. Hierin vraagt men hand
tekeningen op te sturen als protest te
gen de voortdurende bedreiging van het
..kleine en dappere volk van Israël."
De handtekeningen zullen worden aan
geboden aan de Nederlandse regering
met het verzoek het resultaat ter ken
nis te brengen van de Verenigde Naties.
Als adres voor de verzameling van
handtekeningen is „Nes Ammin" geko
zen, een organisatie die zich beijvert
voor een beter begrip tussen joden en
christenen, Noordsingel 11, Rotterdam, welljks Iets concreets verwachten.
van wat bereikt werd e
nog aan moeilijkheden
zyn blQven bestaan.
De enige passage, die werkelijk de
aandacht trok, betrof het verzoek van I
Groot-Brittannië tot opname in de ge
meenschap, waarbij Saragat duidelijk
onderstreepte dat dit verzoek niet een
politieke daad was van de partij die op
het ogenblik in Italië aan de regering
is, maar dat het Britse verlangen even
sterk wordt gedeeld door de beide oppo
sitiepartijen de conservatieven en de li
beralen. Hij wees erop. dat het rege
ringsbesluit van Londen praktisch una
niem door het Lagerhuis was aangeno
men en dat dit zijn beslissende beteke
nis heeft President Saragat sprak in
het Italiaans en praktisch alle officiële
gasten \olgden zijn rede van de gedruk
te teksten in diverse vertalingen. Presi
dent De Gaulle, achter wie Pompidou en
Couv^" de Murvllle waren gezeten, bleef
onbeweeglijk hoewel het velen op
viel, dat hij veel sterker dan bij de vo
rige bezoeken aan Rome een bijna ner
veuze indruk maakte. Niettemin applau-
diseerde De Gaulle hartelijk en langdu
rig en schudde zijn Italiaanse collega van I
harte de hand aan het einde van diens j
redevoering. Er was geen enkele andere
spreker en de hel^ plechtigheid was in j
iets meer dan een uur afgelopen.
Vanmorgen om tien uur zijn alle bui
tenlandse delegaties in het Italiaanse i
ministerie van Buitenlandse Zaken te-1
zamen gekomen voor de enige en eigen-1
lljke bespreking die maar nauwelijks drie
uur zal duren. Uit dit feit alleen al ïb
het zonneklaar, dat deze met zoveel
uiterlijk vertoon georganiseerde, topbij
eenkomst in de eeuwige stad, geen enkel
resultai; zal kunnen opleveren, waar
schijnlijk tot grote voldoening van pre
sident De Gaulle, die zo kennelijk aan
stuurt op tijdwinst inzake een stand
puntbepaling voor wat betreft het toe
treden van Groot-Brittannlë en enkele
andere staten tot de Europese gemeen-
Ook \oor wat betreft de benoeming
of verkiezing van de diverse nieuwe top
functies die noodzakelijk ls geworden
ten gevolge van de fusie der drie grote
organisaties (de gemeenschappelijke
markt, KSG en Euratom) kon men nau-
Wie het verhaal ernstig wil nemen kan
terecht op de achterkant van de pocket.
Daar staat dat Reydon ln zijn spionage-
autobiografie „op meeslepende wijze de
story van zijn leven vertelt: zijn luxueuze
jeugd, zijn leven als zeeman, zijn oplei
ding tot meesterspion van de NATO. zijn
avonturen als internationale playboy in
Engeland. Frankrijk en het Midden-
Oosten. de martelingen in zijn Russische
gevangenschap enfin, het is een boek.
zo veelomvattend, zo ondragelijk span
nend zo authentiek, dat een weergave
van de inhoud onmogelijk is".
Wie er om glimlacht vindt zijn gelijk
op een van de eerste bladzijden, waar
staat dat alle in het boek beschreven
situaties en de meeste personen slechts
leven in de fantasie van de schrijver, zo
dat elke gelijkenis met bestaande situa
ties en met de meeste bestaande personen
op toeval berust.
Taxicliauf k'cui
Reydon en De Jager zijn door hun ai
restatie ongeschikt geworden voor h<
spionagevak. De Jager doet nu als mi
chinist dienst op een vissereboot. Reydon
heeft ondanks verscheidene sollicitaties
geen kans gezien bij een scheepvaart
maatschappij een baan te vinden. Hij is
nu taxichauffeur ln Amsterdam. Het ziet
er naar uit, dat h|j het loon van de angst
uiteindelijk via zijn uitgever hoopt te ln-
Zes kilo heroïne
vraag hoeveel bedraagt de
vertraging, die drie mislukking de luro-
liext ruimtevaartorganisatie tal opleve
ren. Technisch valt het mee. als men de
ESTEC-kopstukken mag geloven. Het nm
bitieuie programma van laneertngen
voor de komende jaren schijnt er nauwe
lijks onder te lijden. Iet* anders Is het
vertrouwen van de deelnemende partners
In de onderneming
Frankrijk heeft at vier satellieten nm-
hooggebracht Engeland drie en Italië
twee. Ze hebben hun ervaring aan het
grote Europese concept doorgegeven,
maar ze hebben anderzijds hun eigen
nationale plannen aangehouden.
Het grote Europese concept ls vannacht
weer niet van de grond gekomen. Men
kan zich voorstellen dnt dit voor de ge
noemde landen reden kan zijn. zich des
te meer ln hun Individuele sneerden vast
te bijten ten koste yan het ge!>eel
Beltrami treedt
af als nuntius
(Va
DEN HAAG Mgr. Gulscppe Bel
trami, die op 26 Juni door Paus Paulus
tot kardinaal zal worden gecreëerd, gaat
ons land op korte termijn verlaten. Hoe
wel nog geen formele beslissing Is ge
nomen, verwacht de nuntiatuur dut mgr.
Beltrami zich in Ronie zal gann vesti
gen. Het ls nog niet bekend, wie hem
als pauselijk gezant ln Den Haag zal
opvolgen.
Mgr. Beltrami kwam zondag terug
Elke stad stelt
bepaalde zaak op
congres aan orde
AMSTERDAM (ANP) Gisteravond hoofdsteden
heeft het comité „Vrij Griekenland" in
Krasnapolsky te Amsterdam een demon
stratieve vergadering gehouden. Viei
sprekers, prof. mr. P. J. G. Kapteyn,
hoogleraar in het volkenrecht te Utrei
Iedere stad zal een onderwerp behande
len en wel. Amsterdam administratieve
problemen bij oentrallsatie en decentra
lisatie van de stad
Bonn: stedebouwkundlge problemen ln
het kader van de uitbreiding (het wonen,
de vestiging, de bouwplannmg)
Brussel: problemen in verband met het
verkeer en het vervoer ln het algemeen.
AMSTERDAM (ANP) Burgemeester Luxemburg: economische vraugstukken
r. G. van Hall van Amsterdam heeft iJ1 verband met dc stedelijke uitbreiding,
gen het congTes van de unie van I ParU». de sociale vraagstukken bU de
n de Eurc
hartelijk
)ité, dr. Lucas
van der Land, docent in de geschiede
nis van de politieke theorie aan de uni
versiteit van Amsterdam, de journalist
Frans van Hasselt, die uit Griekenland
werd uitgewezen, en de al jaren in Ge-
nève wonende Griekse hoogleraar, prof
Jean Siotis, voerden het woord. Het
culturele gedeelte van de vergadering
omvatte Griekse verzetspoëzie- en lie
deren, en Griekse klassieke en moder
ne kunst. Er waren 300 aanwezigen
Demonstratieve
bijeenkomst
voor Israël
in oude RAI
geopend. Het congTes heeft als
„Problemen voortvloeiende uit dc
durende uitbreiding van de zes
sleden van de E.E.G.". Een berg va
blemen. zoals mr. Van Hall zei. wi
?rd.
dagelijks
Het congres zul drie dagen duren. De
nemen dc burgemeesters en enkele we
houders van de steden Bonn. Brussi
Luxemburg. Parijs. Rome en Amsterdar
•oort-Rome: de culturele problemen, die
oofd- voortkomen uit dc stadsuitbreiding, dc
i pro-1 bevolkingsgroei en de toename van de
irmeej voor ontspanning beschikbare tijd
ccon- Donderdagmiddag Is ln het koninklijke
instituut voor dc tropen een plechtige
slotzitting, waarin burgemeester Vim Hall
Deel I het presidium di
van een vakantie in Spanje. Zijn mede
werkers op de nuntiatuur waren toen
nog niet op de hoogte van zijn benoe
ming tot kardinaal Toen dot gisteren
bekend werd, heeft men het heuglijke
feit in de huiselijke kring gevierd Dc
nuntiatuur ontvangt zeer veel felicl-
tatietelegrammen Dc officiële viering ln
Den Haag zal plaats hebben bij de
afscheidsreceptie, die voor het vertrek
de nieuwe benoemde kardinaal naar
Jen gehouden.
Hoge plaats voor
Semitsjasny
burgemec ler van Luxemburg, m «taatsveilisheldsdlenst In de Sovjet-Ui
wiens stad In 1968 In t. juui lijk- congres I benoemd tot eerste vlce-premler
der E.E.G.-hoofil.stcden /-ai pluatsvlndcn. I d® Oekraïne.
AMSTERDAM (A.N.P),
oude RAI ln Amsterdam
Nederlantbte Zionistenhond
in beslas genomen N>d
■at Ie»
t>
MONTREAL. (AP' De Canudese
politie heeft op het Internationale vlieg-
veld van Montreal een hoeveelheid zuivere
heroine van ongeveer zes kilo ln beslag
genomen met een geschatte waarde van
4 tot 5 miljoen dollar (14 tot 18 miljoen I .yyp
gulden) Er zijn twee arrestaties verricht
De gearresteerden z|jn een man en een
vrouw die ais woonplaats Marseille. Frank
rijk opgegeven hebben. Ze zijn aangeko-
-M- UU P.r„. Dc
Israëlische vakbeweging, de Hlstadrut"
bijeenkom"! gehouden, die duh
belangstellenden trok. Diverse np
voerden het woord. Onder hen bet
zich onder anderen freule W'ttewa
Stoetwegsa ititt i, «ie Instai
wethouder J. Tabak. inr. E. Toxopeu»
i I'yl (P.v.d.A.), J. W
Schuit (KVP) ril rabbijn dr. J Horten
dorp.
tatle vond plaats nadat het paar de
douane en de grenscontrole was gepas-
DEN HAAG Bij K B. Is benoemd
tot officier in de Orde van Oranje-Nas-
sau H. Trebels, hoofdofficier 2de klasse
b|j de hoofdafdeling O.B.D. van het mi
nisterie van Binnenlandss Zaken, wo
nende te 's-Oravenfaag<h
zijn sympathie betuigd met het Israë
lische volk en de hoop uitgesproken dat
toch nog een vreedzame oplossing kan
worden gevonden voor de problemen In
het Midden-Oosten. Het NW heeft er in
dit telegram geen twijfel over laten be
staan dat het elke aggressie jegens
IsraM scherp veroordeelt.
De Nederlandse Zionistenbond heeft gisteravond In dr oud* RAI te Amsterdam een demo
ganiseerd tegen de situatie in het Midden-Oosten. Dr duizenden aanwezigen brachten hun r
uitmg in sen motie. Vele bekende Nederlanders voerden het u oord
