DEVON EN CORNWALL
ém
A
mm
INN
IS
.IN"
HOE
KOMT MEN
IN
ZUIDWEST
ENGELAND?
JOHN
HASSELL:
ZATERDAG 20 MEI 1967
TOERISTISCHE SCHIJNWERPER - TOERISTISCHE SCHIJNWERPER TOERISTISCHE SCHIJNWERPER - TOERISTISCHE SCHIJNWERPER
1Ï7TB gaat er mee naar Enge-
land varen? Engeland, dat
voor de doorsnee reislustige Ne
derlander nog steeds een gesloten
boek is. Engeland, dat door een
hardnekkig, in de lage landen wijd
verbreid misverstand, nog steeds
vereenzelvigd wordt met mist, re
gen, lauw bier, bolhoeden en een
eetcultuur, die zelfs een betonnen
maagput spontaan zou laten stei
geren. Londen ligt hemelsbreed
nog geen tweehonderd kilometer
van Amsterdam, maar de vakan
tiegangers, die de steven van hun
vrije tijd naar deze stad wenden,
kan men nog steeds tellen op de
vingers van één zere hand. Liever
hangt men twee dagen in een ko
kendhete treincoupé, liever jak
kert men dag en nacht over ein
deloze autosnelwegen om het ver
meende paradijs achter de verre
horizon te kunnen enteren. Spanje
Joego-Slavië, Marokko, Grieken
land en Egypte, dat zijn de koek
je». die de Nederlander met zijn
zelf,.reizend" bakmeel maakt; En
geland daarentegen ligt hem even
zwaar op de maag als de zwartge-
teerde plumpudding, waar Old
Britannia op Kerstmis collectief
de echte en valse gebitten op
breekt.
GELOOF ons: de mensen, die
Engeland consequent links la
ten liggen, boren zich daarmee 'n
grandioos vakantieparadys door
de neus. Dat is dan niet de me
ning van een dwarsliggende an
glofiel, maar van een Nedeflander
die ook met een ransel vol voor
oordelen de sprong over het Ka
naal maakte. Tot zijn stomme ver
bazing vond hij achter de legen
darische krijtrotsen van Dover 'n
land met onbegrensde mogelijkhe
den. En rust. En hoffelijkheid. En
zon. Waarachtig, zelfs dat.
Misschien kan dit zwart-wit por
tret van Zuid-Engeland uw ijzig
oordeel over de aspirant EEG'er
nog bijtijds ontdooien. Achteraf
zult u er geen spijt van hebben,
dat u zich onder het Britse bol
hoedje hebt laten vangen.
EEN
KWESTIE
VAN
GELIJK
OVERSTEKEN
Wie zijn vakantie uitsluitend markeert aan de hand van
folders, brochures en vrijblijvende Indianenkreten van
reisbureaus („komt dat zien, boeren, burgers en buitenlui"),
kan in Zuid-Engeland van een kouwe, zure kermis thuis
komen. Men leest bijvoorbeeld, dat Brighton een glanzende
parel is aan een goudgele kust. Nou vergeet dat maar gelijk,
want de confrontatie met deze vuilnisbak van Londen, kan
alleen uw heimwee naar Katwijk en Schevenlngen maar
vergroten. Het smalle strand is in de zomermaanden ver
zamelplaats voor honderdduizenden Engelsen, die de mil
joenenstad Londen de bleke rug toekeren en tussen de
krijsende kinderen, transistorradio's en langharige Mods en
Rockers (een kleurige variant op de vaderlandse nozem)
regelrecht op een psychiatrische behandeling aansturen.
Een andere keus hebben deze „kortparkeerders" echter niet:
het Is voor hen een kwestie van kiezen of delen ln het twij
felachtig vertier op één van Brlghtons wrakke, houten
Een pak van hetzelfde verschoten laken
hebben de naburige badplaatsen East
bourne, Newhaven en Hove: 'n rommeli
ge boulevard, veel eerbiedwaardige, door
de poreuze knieën zakkende hotels en
stranden, die met pijn, moeite en En
gelse koppigheid op de zee veroverd
zijn. De fotografen, die de folders van
deze vakantiecentra verrasten met
fraaie doorkijkjes en somptueuze ver
gezichten, mag men dan ook een uit
gesproken aanleg voor illusionisme niet
ontzeggen.
De Nederlander, die vanuit Dover aan
zijn zwerftocht door Zuid-Engeland be
gint, doet er dap ook goed aan de kust
te mijden en zich dwars door het klok
huis van Sussex te eten. Het loon voor
deze weinig voor de hand liggende
daad, krijgt h(j onmiddellijk uitgekeerd
in overweldigend landschapsschoon,
stille, romantische wegen, stokoude ste
den en middeleeuwse kathedralen.
Na tien kilometer bemerkt u, dat het
links rijden (een opgaaf, waar u thuis
geweldig tegenaan gehijgd hebt) nau-
■fS!'
30* 40»,
Burchten beheersen de grillige kustlijn van Cornwall, die bezaaid is met tol voor kort spierwitte stranden. De olie 1
de Torrey Canyon heeft daar verandering in gebracht, maar met man en macht probeert men de luisterrijke toestand
vroeger weer voor de zomer te herstellen.
met de eigen auto
weiijks problemen oplevert. Dat ligt
dan voor tien procent aan uw eigen
aanpassingsvermogen en voor negen
tig procent aan het welwillend mede
leven van de Engelse automobilist, die
bij het ontwaren van een buitenlands
nummerbord meteen de gretige hulp
vaardigheid van een heilsoldaat demon
streert. Probeer het maar: als u zich in
alle bochten wringt om het tegemoet
komend verkeer in perspectief te krij
gen, wordt het portierraam van de wa
gen vóór u al omlaaggedraaid en komt
een harige arm als een pompzwengel
naar buiten. Maakt ie mooie concentri
sche cirkels, dan kunt u veilig doorsto
men, wijst hjj naar beneden, dan kunt
u beter plaats rust maken, tenzij u zich
de sensatie van een frontale botsing
niet wenst te laten ontgaan.
Fraai reisdoel
Laat u ook vooral het gedempt genoe
gen van het Britse publeven niet ont
gaan. Passeert u onderweg zo'n sche
merige tapperij, dan kunt u dat fraaie
Torquay, parel aan de Engelse Riviera,
Is door zijn beschutte ligging op en
tussen zeven heuvels gezegend met een
voor Engeland opmerkelijk mild klimaat,
waar zelfs palmen gedijen.
reisd'oel, honderd kilometer verderop,
wel vergeten. Gewoon rustig aanschui
ven en meedrinken, dat is de enige op
lossing. De tandeloze man naast u ver
telt de laatste roddels uit het dorp; als
u daarna onthult, dat u uit Nederland
komt, klapt het gezelschap drinkebroers
in de eeltige handen en is het unaniem
van mening, dat je dat niet aan u kunt
horen. Knik welwillend, maar trap er
niet in. In feite bent u al lang met uw
gronderig accent door hun mand ge
vallen, maar ze willen u gewoon niet
voor de knop stoten. Merkt er echter
iemand op, dat Brussel de hoofdstad
van uw land is, kom dan onmiddellijk
in het geweer. Er z(jn grenzen. Maak
wat losse notities bij Engeland* toetre
ding tot de EEG of snij het probleem
Gibraltar aan. In het Gemenebest is
vriendelijkheid beat, maar chauvinisme
nu eenmaal beter.
En wat de reis betreft: als u werkelijk
het onderste* uit de vakantiekan wilt
drinken, dan moet u beslist westwaarts.
Langs Southampton en dan via Dor
chester, Bridport, Axminster en Exeter
naar het onder sagen en legenden ge-
buJct gaande Devon. Favoriete stand
plaats Is onbetwist Torquay, één van
de fraaiste badplaatsen in Europa. Door
zijn beschutte ligging op en tussen ze
ven heuvels aan de kust van Torbay, is
Torquay gezegend met een mild kli
maat, waarin zelfs palmen gedijen. De
folderschrijver grijpt op dat moment
alweer naar zijn trompet en blaast de
bekende wijs: „Torqnay kan men in
alle opzichten vergelijken met de bad
plaatsen aan de Middellandse Zee". Ak
koord, als je de regelmatig terugkeren
de regen over het kletsnatte hoofd ziet,
is het ook wel zo.
De vijftien kilometer lange kustlijn van
Torquay is opgebouwd uit inhammen,
rotspartijen en heuvels en daartussen
liggen de acht oases van de badplaats:
kleine, dolromantische stranden met
een moderne accommodatie.
Het vakantiepakket, dat deze badplaats
aanbiedt, is ongelooflijk: men kan er
vissen, zeilen, paardrijden, bowlen, gol
fen, tennissen. Er zijn een aquarium,
een miniatuurdorp, 'n paardenrenbaan,
schouwburg en bioscopen. Daarnaast is
Torquay logisch uitgangspunt voor een
zwerftocht door Devon: één van de mooi
ste gedeelten van Engeland. Hier vindt
men historische nederzettingen met
schilderachtige namen: Stoke Gabriel.
Lustleigh, Widecombe en Buckland-in-
the-Moor: stenen molshopen in een ein
deloos hei- en moeraslandschap. Ruige
rotsen springen plotseling uit de val-
British Travel Association,
Nieuwe Spiegelstraat 68,
Amsterdam, tel. 020-234004
Een gastheer uit duizenden Engelse hoteldirecteuren
John K. Hasselt, rijzige, ietwat kalende telg uit een
roemrijk Brits horecageslacht. Met vrouw en twee
zoons leidt hij in Torquay het San Remo en het
Kistor-hotel en de unieke wijze, waarop hij dit doet.
heeft hem sinds 1946 een aanhang van verwende
globetrotters bezorgd. In zijn schemerig kantoor, waar
hij zijn gifgroene sokken niet onder stoelen of banken
steekt, zegt hij glimlachend: „Natuurlijk weet ik. dat
de Engelse keuken op het continent ln een kwade reuk
staat, maar naar mijn smaak is het verwijt, dat
niet helemaal meer opgaat. Ik geef overigens graag
toe, dat vele Engelsen merkwaardige opvattingen heb
ben ovr de eisen, waaraan een maaltijd moet vol
doen. Soms krijg je zelfs het idee, dat ze het eten als
een soort lijfstraf beschouwen.
In de hotel- en restaurantsector is echter een nieuwe
generatie naar voren gekomen, die de eeuwige groene
banen en het suf gebraden, draderige vlees hebben
vervangen door spijzen, die met meer fantasie, raf
finement en vakmanschap bereid worden. Ze hebben
een Europese keuken geïntroduceerd, waarin het goede
der aarde met Engelse degelijkheid bereid wordt. Ik
geloof, dat het een gelukkige combinatie is. Afgezien
van de keuken stond de Engelse hotellerie trouwens
al op internationaail peil: de Britse bedden zijn we
reldberoemd en al6 je in een doorsnee Engels hotel de
warmwaterkraan open doet. komt er ook onmiddellijk
warm water uit. Dat nxwt u eens ln Frankrijk pro-
John HasseH, die zijn opleiding kreeg ln het Dolder
Via de ferrydienst Oostende-Dover
een even snelle als pryzige ver
binding, die in de zomermaanden
vele malen per dag onderhouden
wordt door moderne „rijd op rfld
af-schepen. Plaatsbespreken Is 'n
dwingende noodzaak, want anders
mist men de boot gegarandeerd.
De reis duurt ruim drie uur en als
het daarna even tegen zit houdt de
douane ln Dover u even lang vast.
Dover-Torquay Is een afstand van
260 kilometer, maar denk vooral
niet dat u deze reis in één dag
kunt maken. De wegen ln Zuid-
Engeland z(jn smal en bochtig en
de gemiddelde snelheid komt niet
ver boven de 50 kilometer per uur
uit. Het la daarom raadzaam een
pleisterplaats halverwege te zoe
ken: kathedraalstad Winchester
(met het voortreffeHJke Wessex-
hotel) of Southampton.
per trein vanuit Londen
Er ls een geregelde treindienst op
Torquay van de Western Region
van de Britse Spoorwegen: non
stop van Paddington-Statlon naar
de zuidwestkust. Onder meer rijdt
zomers de beroemde „Torbay-eoo-
prease" met luxerijtuigen en res
tauratiewagen. Men kan in het ao-
merselzoen ook per luxe-expresse
bus van Londen naar Torquay
per vliegtuig
Dat is Dartmore: stenen molshopen In een eindeloos hel- en moeraslandschap.
Ruige rotsen springen plotseling uit de valleien, wlldstromende rivieren slingeren
zich door steenrode kloven.
Van London Airport wordt een re
gelmatige dienst onderhouden
naar het vliegveld Honiton Clyst
by Exeter. Per bus of trein kan
men vandaar verder reizen naar
de kust.
Dit is ook hot wereldberoemde gebied
van de Dartmoor-ponys, hondsbrutale
xriervoeters, die rondom de al even
wereldberoemde gevangenis hun prai
ries hebben. Fotografen en filmers lo
pen ze spontaan onder de voet en als
een automobilist vergeet zijn portier
raam te sluiten, dan hozen te binnen
de kortste keren het gehele comparti
ment leeg.
Geen kopie
Devon en het nog oostelijker gelegen
Cornwall (onlangs op onplezierige w(jze
in het wereldnieuws gekomen door de
ramp mot de olietanker Torrey Ca
nyon) zijn streken, die de Nederlandse
vakantieganger niet teleurstellen. Ze
zijn namelijk volkomen anders dan de
vlakkë polders in het lieve vaderland:
wat kan de reiziger, op zoek naar de
horizon, zich beter wensen?
Zuidwest-Engeland zal hem echter niet
teleurstellen: net Britse Imperium geeft
hem hier in wide-screen en technicolor
een overdonderende sight-seeing door
een landschap, waarin roemryk verle
den en romantisch heden onder één
noemer zyn gebracht. Dat is een vol
zin, waar u in uw hotelkamer over na
kunt denken, als het tegen de verwach
ting van de folders in toch regent ln
Torquay, de koningin van de Engelse
Riviera.
ALS u toch in de buurt van Totnes
bent, dan moet u beslist een be
zoek brengen aan de Cott lnn te Dar-
tington, de op één na oudste herberg
van Engeland. Onder dezelfde door
rookte balken, waar u van de whiskey
proeft, hebben ln de vorige eeuwen
mannen gestaan met klinkende namen:
Koning Edward de Tweede, Marlowe,
Willem van Oranje en Daniel Defoe.
De Cott Inn, die ln 1320 werd geopend,
viert, bij leven en welzijn, zijn 650ste
verjaardag over drie Jaar. „Het zal in
Devon een dreun geven", zeggen de
stamgasten, die de kleine bars en eet
zalen tot het fatale sluitingsuur als
hun speelruimte beschouwen. Tip voor
de fijnproever: het eten In de Cott lnn
is excellent en niet te duur, de wijn
kelder is verbijsterend uitgebreid en
i van een goede,
EVON en Cornwall hebben de vrije
IJ beschikking over een groot aantal
middeleeuwse bouwwerken, die mot
liefde gekoesterd worden. Om er enige
te noemen: Tot nes Castle, Restormel
Castle. Launceston CastlePendennis
en Sint Mawes Castle en Chysauster,
het oudste dorp uon Engeland, dat bi)
opgravingen is blootgelegd.
ALS u een ware kaaeliefhebber bent,
vraag dan ln Engeland eens naar
stllton, die de „koning der kaxen" ge
noemd wordt. Het ls een romig, blauw
dooraderd kaaaje. dat vaag doet den
ken aan de Franse roquefort en de
Italiaanse gorgonzoln. De smaak ia
mild en pittig tegelijk: als met elke
Brit kun Je er dus alle kanten mee uit.
A LS u per frein reist, informeer dan
eens naar de speciale voordeelbil
jetten. British Rail zit er vol van: Oo
as you please-tickets en circular tour
tickets en midweek return tickets en
excursions tickets. Soms scheelt het u
de helft in prijs. Altijd het proberen
Grand Hotel in Zürich, in het Suvretta-hotel in Sankt
Moritz en het Bristolhotel in Wenen (en daartussen
door ook nog zes jaar als artillerie-officier in het Verre
Oosten diende», heeft li\ zijn twee middenklasse
hotels van meet af aan gemikt op het huiselijk kom
fort. „Als gasten nummers worden", zegt hij, „is voor
hen de aardigheid eraf. Mijn guslen moeten in mijn
huis dezelfde dingen kunnen doen ais ze thuis gewend
zijn. Daarnaast, verwachten ze terecht een optimale
service. Elke week organiseer ik bijvoorbeeld een
picknick op de heide van Dartmoor. Per bus of eigen
auto's trekken de gasten dan langs een vastgestelde
route door het landschap en tegen het middaguur
krijgen ze midden op de hei een Breugheliaanse maal
tijd opgediend. Koude kip. lamsooteietten, salades,
koffie, noem maar op. Het is elke week weer voor mijn
vrouw en mij een feest om cieze tocht te organiseren"
In onberispelijk rokkostuum verschijnt John Hassell
ook tweemaal per week, op woensdag- en zaterdag
avond. op de parketvloer van hotel San Remo om één
van zijn gasten voor de eerste dans uit te nodigen
Even later zwiert hij met een oude, brekelijke lady
langs de tafels. Wat Hassell doet ls weer eens wei-
gedaan.
Kille aanpak
Hij geeft het zelf toe: „Als je de hele dag bezag bent
om het je gasten naar de zin te maken, dan ordt je
nooit rijk- dot wilt. moet Je een hotelfaforiek
beginnen met computers en een hoteldirecteur, die je
nooit ziet. Br zijn mensen, dde van die kille, zakelijke
aanpak houden. Ze zeggen: het ls de beste waarborg
voor privacy. Dot kan best zijn, maar naar mijn
smaak is de sfeer in een gevangenis dan toch nog har
telijker. Daar kijken ze tenminste nog een6 naar je
om. Be wil eerlijk bekennen, dat mij de ouderwetse,
degelijke hoffelijkheid beter ligt. Laten ze dan maar
achter mijn rug beweren, dat lk een slaaf van mijn
werk ben. Dan zag fk: „Akkoord, Jullie hebben gelijk.
Maar als je nou geen andere meester wenst?".
