voor
vakantie
met 'n
tuitmondje
HET WONDERLIJKE
JOEGO-SLAVIE
OM DE HOEK
Servie - land om te ontdekken - heeft
geen kust maar toch stranden
11T1E inlichtingen wil hebben
over een aanstaande vakantie
im Joego-Slavië moet wel even
ultldjken bij het betreden van het
Nationaal Joego-Slavisch Ver
keersbureau aan de Plaats 11a im
Den Haag. Men moet wel de trap
op, anders loopt men een vlotte
kans in een weliswaar aantrekke
lijk maar niet op het toerisme in
Joego-Slavië ingesteld etablisse
ment terecht te komen. Dus de
trap op en men wordt met open
armen ontvangen. Inderdaad met
open armen, want de directeur
van het Verkeersbureau, de heer
Milivoj Pavela, heeft een zwak
voor Nederland en zijn Inwoners.
Hij heeft afin enthousiasme over
gebracht od het personeel en u
kunt ervan verzekerd zijn tot en
met te worden geholpen.
DAT zal ook wel nodig zijn als
u niet alleen een fervente zon-
zoeker bent maar in uw vakantie
ook nog iets zult willen opsteken.
Als u zich in een „andere wereld"
wilt begeven en u zat wilt kijken
aan andere levensgewoonten, an
dere landschappen, andere men
sen. Dat kunt u als u het zo lang
zamerhand overbekende Slovenië
en Kroatië overslaat. Natuurlijk,
die kust blijft een aaneenschake
ling van alle mogelijke bouwstij
len en een Ideaal oord om van
zon en water het volle pond te
verkrijgen. Maar daarover gaat
het vandaag niet. We zoeken het
verderop, in het uiterste oosten
van dat gebenedijde land. In Ser-
ZATERDAG 13 MEI 1987
TOERISTISCHE SCHIJNWERPER - TOERISTISCHE SCHIJNWERPER - TOERISTISCHE SCHIJNWERPER TOERISTISCHE SCHIJNWERPER
Geklemd tussen Albanië, Griekenland en Bulgarije ligt
de „uitloper" van Joego-Slavië, de republiek Macedonië.
Het ligt in feite „om de hoek" en er moet een forse om
weg langs het ontoegankelijke Albanië worden gemaakt
als men gebruik wil maken van de kustautoweg, die van
Triëst tot de Albanese grens loopt en een goed wegdek
garandeert. Wacht u even met te stellen dat het dan
toch te ver is. Het zuidelijk deel van Servië mag dan al
sterk de „Oosterse" kant opgaan. Macedonië is het. Het is
het deel van Joego-Slavië dat de toerist op een klein
stuk, gemeten naar het land, een onvermoede wereld doet
instappen. Een wereld van de grootse meren van de
Balkan de meren van Ohrid, Prespa en Djoran
een wereld van kleuren aan de muren van de kloosters,
een wereld van folklore, muziek en dans, van oriëntaalse
steden. De Macedoniërs zelf, zijn verrukt van hun land
en hebben voor zichzelf en voor de toerist deze route
ontworpen, waarlangs men de gehele scala van mogelijk
heden, bezittingen en schoonheid van de republiek ont
moet en ondergaat: Skopje - Tetovo - Gostivar - Meer
van Mavrovo - klooster van St-Jean Bigorski - Struga -
Ohrid - Resen met het meer van Prespa - Bitola - Prilep -
Stobi - Titov Veles - Skopje. Een rondrit door een andere
wereld.
wordt nog de kleurrijke klederdracht gedragen.
vië en Macedonië, een wereld die
alles biedt wat de verwende toe
rist wenst. Dit is het enige land
waar naast het katholicisme de
islam en de orthodoxie huurlieden
zijn. Deze twee republieken van
de zes die tezamen de Socialisti
sche Federatieve Republiek Joego-
Slavië vormen zijn een schat
kamer van oude cultuurrijkdom -
HET zijn twee waarlijk interes
sante delen van het land, dat
een stormachtige ontwikkeling op
toeristisch gebied heeft doorge
maakt. Binnen tien jaar werd
het een favoriet vakantieland. Er
is wel eens gezegd (en wellicht
nog meer gedacht) dat de trek
naar Joego-Slavië afnam na de
hausse van enige jaren geleden.
Niets Is minder waar. Vorig jaar
gingen zesentachtig procent meer
Belgen naar Joego-Slavië dan in
1965. Ook over. onze zuiderburen
„regeert" Milivoj Pavela, die de
gehele Benelux bestrijkt. Er kwa
men meer Fransen, meer Oosten
rijkers, meer Amerikanen. Maar
zij streken toch in hoofdzaak
neer aan de formidabele kust
strook. Servië, met zeveneneen
half miljoen van de in totaal
achttieneneenhalf miljoen inwo
ners en Macedonië met nog geen*
anderhalf miljoen inwoners, zijn
eigenlijk voor de fijnproevers die
hun vakantie met een tuitmondje
genieten.
Men herinnert zich de
beving, die Skopje heeft getroffen. De
hoofdstad van Macedonië is er nog
niet overheen. Maar het gevolg is wel
geweest, dat van het oude Skopje nog
meer is verdwenen en rijzige, beton
nen gebouwen ervoor in de plaats
zijn gekomen. De stad, die lange tijd
in een overgangsperiode van oud naar
nieuw leefde, is al bijna niet meer oud,
op de zigeunerwijk na. En de histori
sche monumenten, waaronder ook
de moskeeën moeten gerangschikt wor
den. Het is in het hoogseizoen moeilijk
onderdak te krijgen indien men al
thans niet tijdig heeft gereserveerd.
Maar vanuit elke bovengenoemde
plaats kan de tocht worden onderno
men. Bijvoorbeeld vanaf het meer van
Mavrovo waar men twee vlïègen in
een klap vangt: het meer om zich te
verpozen en het nabijgelegen klooster
van St.-Jean Bigorski.
Tweeling
Dan heeft men al een indrukwekkend
inzicht gekregen in Macedonië maar
het summum komt nog: Struga, bijna
tegen de Albanese grens gevleid en als
een „tweeling" dicht bij Ohrid gelegen.
Niet voor niets draagt Struga de bij
naam „het kleine Venetië" en Ohrid is
met Dubrovnik de schoonste stad van
Joego-Slavië. De lof van Dubrovnik ls
op deze pagina's In het verleden reeds
bezongen. Ohrid doet er niet voor
onder. De stad spiegelt zich in het
blauw van het meer, de flora en fauna
zijn overweldigend, de straatjes en hul
zen schijnen lukraak gebouwd te zijn
en vormen een geheel, zo schilderach
tig dat een kunstenaar naar penseel
en linnen grijpt om die schijnbare
chaos te vereeuwigen.
Ikonenweelde
En weer zijn er de fresco's: in de oude
kerk van de H. Sofia, in die van de H.
Kliment waar men een ikonenweelde
koestert die verbijstert, en iin verschei
dene andere kerken. Ohrid is geen stad
die men moet bezoeken. Men moet
de stad ondergaan, zich onderdompe
len in een leven dat het onze niet is.
Hoewel men soms met verbazing de
tonen van een jazztrompet zal horen
want Ohrid, aangeraakt door de hand
van het toerisme, ontwikkelde zich tot
een gezocht toeristenoord. En dan moe
ten er moderne hotels komen, er moet
„westers" gedanst kunnen worden
op westerse muziek. Maar de zoeker
hoeft geen halsbrekende toeren te ver
richten om het oosterse Ohrid te ont
dekken.
Vaals van Joego-Slavië
Een bijzonder stukje water is het meer
van Prespa, waarvan het grootste deel
tot Joego-Slavië behoort en kleinere
parten tot Griekenland en Albanië. Het
is Vaals van Joego-Slavië, het drie
landenpunt. Rondom liggen de stadjes
Otesevo, Asamati en Pretor alle
voorzien van een camping die men ln
Macedonië overigens niet bij tientallen
zal vinden maar wel bij de „erkende
toeristenoorden" die een aangenaam
verblijf garanderen. Het heerlijke kli
maat zorgt voor een overvloed aan
fruit, vooral appels en peren. En het
meer zit vol vis. Dus ook weer: de hen
gel meenemen.
Via Bitola, Prilep, Stobi, Titov Veles
bereikt men weer Skopje en dan kan
met met recht en reden zeggen dat ge
hele wonderlijke land te hebben ge
zien. Natuurlijk, er zijn in Macedonië
nog vele plaatsen, vele stadjes, vele
dorpen. Maar het is, in welke vakantie
ook, beter een klein deel Intensief te
„doen" dan een groot deel oppervlak
kig, zodat men in feite niet meer weet
wat men gezien heeft.
REIS,
HENGEL,
AUTO
Nationaal Joego-Slavisch
Verkeersbureau
voor de Benelux,
Plaats 11a, Den Haag,
tel. 11.68.92.
Aan zon is aan het meer van Ohrid geen gebrek. De netten kunnen er snel
drogende reparaties worden verricht onder het uitwisselen van de laatste
nieuwtjes.
Wie de reis naar Servië en/of Macedo
nië niet per auto maakt maar het
vliegtuig prefereert, kan met de bin
nenlandse lijnen niet duur maar
meestal nel druk de volgende
plaatsen bereiken: Skopje, Ohrid. De
JAT vliegt u naar Beograd en van
daar reist men verder. Per trein ls
het ook te doen, maar dan wordt het
zeer vermoeiend en langdurig. Per au
to rijdt men vla Ljubljana, Zagreb,
Beograd, Nis naar Skopje en vorder
naar de Griekse grens over een van
de voornaamste hoofdvcrkccrswegcn
van Joego-Slavië.
Als de hengel meegaat, moet men een
vergunning hebben om te vissen. Deze
vergunning wordt afgegeven door de
„hengelaarsbond", door het gemeente
bestuur en in sommige gevallen door
de hoteldirectie.
In diverse steden maakt het „rent a
car" opgang. Men heeft meestal do
keus tussen Flat 750, VW 1200 en 1300.
Morris 1100, Opeis, Mercedes. Men
moet een cautie storten die varieert
van 300 tot 675 nieuwe dinar, wat
overeenkomt met 24 tot 53 dollar. De
huurprijzen variëren naargelang de au-
to, die men wensC" van 3 lót 0 dollar
per dag, Indien men een auto huurt
van een tot zes dagen. De prijzen zijn
2.80 tot 5.80 dollar voor een huurpcrio-
de van zeven tot dertig dugen. Daar
boven wordt de prijs 2.GO tot 5.60 dol
lar per dug. Het ls goedkoop een VVV-
combi voor acht personen oï een Mor
ris Minibus voor tien personen te hu
ren. Zij vallen in de laagste huurklas-
se. BIJ de huurprijs komt nog eens een
kilomcterprljs, die varieert vun 0.07
tot 0.10 dollar. Het minimum Is hon
derd kilometer per dag. De bestuurder
moet ten minste eenentwintig Jaar zijn.
Dat Belgrado behalve van Servië ook
de hoofdstad van Joego-Slavië is, wil
men misschien wel vergeten. Niet om
dat het een oninteressante stad is,
maar omdat men in zijn vakantie wel
iets anders wil dan een stad met- bijna
een miljoen inwoners. Maar Belgrado
ls wel een plek om te beginnen aan
een onvergetelijke zwerftocht door een
land dat ongekende mogelijkheden
biedt. Bij aankomst in Beograd heeft
men al een dikke achttienhonderd kilo
meter achter de rug. Des te beter want
dan ziet men niet zo op tegen nog eens
enige honderden kilometers. En die
moet men toch wel afleggen om Servië
te kunnen ontdekken.
Er zijn diverse manieren om een tocht
te maken. Men kan de Donau, de Sava
en de Tisa de grootste en best be
vaarbare rivieren volgen en de
ogen uitkijken naar al dat „vreemde".
Men kan trachten te „liften" met een
boot. Langs de oevers zal men ervaren
dat de geschiedenisboeken geen woord
te veel hebben gezegd over de „eeu
wigdurende strijd tussen Turken en
Serviërs". Helaas zijn tijdens die
Turkse overheersing veel artistieke
rijkdommen verwoest. De tweede we
reldoorlog deed er nog eens een schep
je bovenop maar niettemin zijn er,
vooral door een intensieve restauratie,
nog voldoende schoonheden overgeble
ven om de reis naar Servië lonend te
maken.
Kust is er vanzelfsprekend niet. Wel
meren waarvan het Palicmeer bij Su-
botica het bekendst is. Voorts zijn er
kunstmatige meren, zoals het Vlasina-
meer in het zuiden van Servië, het
Zvornikmeer aan de Drina, het Ko-
kin Brodmeer aan de rivier Uvac en
nog enige. Onderweg is er dus voldoen
de gelegenheid een „stuk water" te
pakken en dat zal geen overbodige lu
xe zijn want zowel Servië als Macedo
nië kennen hete zomers.
Bovendien zult u het (niet onbelangrij
ke) restant van de fresco's wellicht
willen bewonderen. Als u naar de val
lei van de Ibarrivier gaat, zult u de
mooiste exemplaren ontdekken in de
Het ia goed, rustig en succesvol vissen in de Joego-Slavische Donau. Hij heeft
hengel kennelijk niet genoeg.
kloosters van Sopocani Studenlca. Ljubo-
stlnja en Zlca. In de provincies Kosovo
en Metohija herbergen de kloosters in
Pec, Ljevlska, Gracanlca en Decani
fraaie fresco's en in West-Servië pron
ken de kloosters van Mileseva, Arilje,
de witte kerk van Karan en Raoa met
prachtige exemplaren.
GIBRALTAR VAN DONAU
Oude vestingen markeren de route, te
beginnen bij Beograd op de Kalemeg-
danheuvel en verder bij Novi Sad, wel
ke vesting het Gibraltar van de Donau
wordt genoemd, by Smederova en Golu-
bac. Toeristen met Interesse voor ar
cheologie zullen kunnen genieten by Bel
grado (Vlnca), Caricin Grad bij Les-
kovac, Brzi Brod bij Nis en Gamzlgrad
bij Zajecar.
Dat zijn moeilijke namen, onbekend
ook voor zeer velen en dat duidt er al
op dat Servië een vakantiestreek is die
nog geen gemeengoed is geworden.
Plaatsen als Lovran, Opatija, Du
brovnik, Crikvenica en dergelijke doet
men na de vlucht die Joego-Slavië als
toeristenland heeft genomen al af met
een hoofdknik alsof men het over Zand-
voort en Bergen aan Zee heeft.
De wegen in Servië zijn niet alle even
best. Aan de wegaanduiding kan ook
wel eens iets ontbreken. Maar al die
donkerkijkende, dikwijls met respecta
bele snorren getooide Serviërs lijken
somberder dan ze zijn. En zij zullen
u ongetwijfeld altijd op weg helpen.
Als ze u kunnen verstaan want de een
voudige Serviër zal Frans noch Duits
verstaan. Frans is echter bij de meer
ontwikkelden in Servië en Macedonië
een „must", terwijl u zich wellicht het
best verstaanbaar kan maken bij kin
deren, die een sterk gevoel voor En
gels hebben, dat dan ook op vele scho
len wordt onderwezen. Maar op een
min of meer avontuurlijke vakantie
ontdekkingstocht maakt een probleem
pje meer, ln dit geval de taal, niet
OVERAL STRAND
Ontdekkingen: ln Avala, een geliefd
oord waarheen de inwoners van Beo
grad trekken. Daar staat het monu
ment van de onbekende soldaat, een
schepping van de befaamde JoJgo-Sla-
vische kunstenaar Mestrovic. De bos
sen zullen u waarschijnlijk nog meer
aantrekken. Smederevo aan de Donau
en slechts vijftig kilometer van Beo
grad verwijderd, wil de toerist kennis
laten maken met de enorme vesting
uit 1430, die tot de grootste van Euro
pa behoort en de inwoners zullen u
met genoegen de weg wijzen naar het
rivierstrand dat op een eiland in de
Donau is geprojecteerd.
Trouwens, er zijn maar weinig steden
van enige importantie die niet gezorgd
hebben voor een strand. Pozarevac
heeft er ook een, dat de schone noam
Morava Lagoon draagt, en in Golubac
ontbreekt het zandstrand evenmin. Een
van de mooiste stranden aan de Do
nau ligt in Donji Milanovac, dat tevens
beroemd is om zijn kaviaar, zoals Ne-
gotin een grote naam heeft op het ge
bied van wijn, de befaamde Krajlna.
Al die plaatsen liggen ln de buurt van
Beograd en zyn per bus of trein te be
reiken. Dit voor hen die toch maar
besluiten de (bijna) miljoenenstad Beo
grad als pleisterplaats te kiezen. De
hengel moet dan wel worden meege
nomen want het ls in de omgeving
best vissen.
PITTORESK
U zoekt misschien naar een bijzonde
re stad. Richt dan de schreden van
Beograd naar Novi Sad en dertien ki
lometer voor deze stad bent u in
Sremski Karlovci, waar de wijngaar
den in veelheid wedijveren met de
stranden aan de Donau. Daar zult u
fraaie oude bouwwerken vinden, de
schilderingen ln de kathedraal, de
„rijke" kerken en dat alles in een
stad, die de omschrijving pittoresk
BUITENBEENTJE VAN
ZES REPUBLIEKEN HEEFT
ZELFS EEN WOESTIJN
met ere kun dragen. Dan bent u ook
vlakbij Novi Sad voor het geval u in
teresse hebt 1" het bijwonen van een
operavoorstelling of het bezoeken van
een van de (vele) musea. Ook hier
dient men de kerken niet over te
slaan. En passant kan men de ge
neeskrachtlge bronnen bezoeken en
trachten daar verlichting te vinden
voor reumatiek, spierpijnen en derge
lijke, indien u dauraon helaas mocht
lijden. Het bronwater wordt overigens
ln flessen verkocht en is een export
artikel. En een flesje kan nooit kwaad
Het kan ook gedronken worden bij een
bezoek aan het visserseiland Ribursko
Ostrvo, dat een uitstekend vlsrestau
rant heeft.
Servië, de grootste republiek van hel
zestal, ls natuurlijk niet in kort bestek
geheel tc omvatten. Het gaat slecht om
de indruk. Wat u er kunt vinden. Men
kan er de vakantie meer „Inhoud" ge
ven, dan wordt bereikt met louter
Hoewel dot voor
velen, en zeker niet ten onrechte, Je
van het van een vakantie is.
Om met nog enige kleine voorbeelden
te bewijzen dat Servië inderdaad een
„buitenbeentje" is: Dellblatska Pesca-
ral de enige „woestijn" ln Europa,
dertigduizend hectaren groot; Vrsac
met onder andere het Roemeense
theutcr en wijnfeesten ln september;
Bcla Crkva met het bloemencurnaval
In het begin van juni; Apatln met in
Juni en juli „het feest van de vis
sers"; de acht kloosters In de omge
ving van Ovcar Banju; Tltovo Uzice,
een van de ouste Servische steden;
Taru en Dlvcibare voor een rustige rc-
laxvakantie; Kraljevo met het Zlca-
klooster uit de dertiende eeuw; Stude
nlca met het belangrijkste klooster
van Servië met de fraaiste fresco's;
Kopaonik met de hoogste bergen la
Servië, voor liefhebbers van een berf^
vakantie; Novi -Pazar met de uit de
zestiende eeuw stammende Altum
Alemmoskee cn de Turkse herberg uit
de achttiende eeuw; Pristine met een
moskee uit de vijftiende eeuw; de
„0O6 terse" stad Pee; het bijzonder
aantrekkelijke Prlzren met de beroem
de goud- cn zilversmeden en de mos-
Men zou kunnen zeggen: uitzoeken
maar, er ls voor leder wat bij. En dut
thans ook nog zonder visum, dat ter
gelegenheid van het toeristisch Jaar
1967 ls afgeschaft.
