Leidse Courant | 1967 | 21 april 1967 | pagina 2

VANDAAG BEGINT IN MONTREUX
DE STRIJD OM TELEVISIEROZEN

VANAVOND VIA NED .1
Drama Rinus van der Lubbe:
Een brandende kwestie...

VLASVELD

Kleurenprogramma's worden belangrijker

Voorspellingen
zijn zinloos

6.75

PAGINA 2

DB LEIDSE COURANT

VRIJDAG 21 APRIL 1967

Verklaring met
zwakke en met
sterke kanten

OS van het parlement hebben de grote
vakcentrales hun oordeel gegeven
over de regeringsverklaring. Het hele
kabinet zal geweten hebben, dat het
geen uitspraak in majeur zou worden.

Wie het ergste vreesde, moet naar
onze mening erkennen, dat de verkla
ring van de vakbeweging over het ge
plande regeringsbeleid nog al meevalt.
De goede bedoelingen worden ln ruime
mate toegegeven en dat Is dan ln elk
geval nog wel iets anders dan de radi
cale koers ln conservatieve richting
die sommige Kamerleden de heer De
Jong en zijn kabinet verweten hebben.

Natuurlijk keert de vakbeweging zich
tegen het streven om de begrotings
tekorten drastisch te verminderen en
om tot elke prfls een verder afglijden
in inflatoire richting te voorkomen
Ook wij vinden niet dat een regerings
beleid pas goed is, wanneer de in
komsten en uitgaven elkaar precies dek-

Maar een zwakke kant in de vak
bewegingsverklaring vinden we, dat nog
al gemakkelijk geoordeeld wordt over
een begrotingstekort dat over een
aantal reeds voorgenomen bezuinigin
gen, het bedrag van drie miljard gulden
zal gaan bedragen,

We vrezen dat de vakbeweging, wan
neer zij in het belang van de werk
gelegenheid op korte termijn het nemen
van wat meer risico's bepleit, de werk
gelegenheid op langere termijn tegen
wil en dank een beetje te veel aan het
geluk wil overlaten.

IN het belang van de werkgelegenheid
op kortere termijn vraagt de vakbe
weging terecht stimuleringsmaat
regelen van de overheid. De bouwnijver
heid en het wegenplan worden hierbij al»
voorbeelden genoemd.

Op hetzelfde vlak liggen de bijstands
maatregelen die gevraagd worden
voor nationale gebieden en bedrijfstak
ken waar de welvaart snel in afwaartse
richting glijdt: ^le textielindustrie in de
eerste plaats en verder meer in het

algemeen de industrialisatie van de Ne
derlandse ontwikkelingsgebieden.

Tegelijkertijd breekt de vakbeweging
evenwel ook een lans voor forsere hulp
aan de ontwikkelingslanden buiten
Europa. De bedragen die hiervoor
ln de regeringsverklaring worden ge
noemd, vindt de vakbeweging „volstrekt
onvoldoende".

Volgens de J-adlcale, evangelische,
politiek waarvoor tijdens de verkiezings
campagne verschillende politieke par
tijen op de bres geklommen zijn, is dat
inderdaad onvoldoende. Maar wie rekent
wat de vakbeweging zo by elkaar dan
nog voor extra-uitgaven wenst, kan niet
langs de vraag heen gaan, hoe daar
dan geld voor gevonden moet worden
zonder van het begrotingstekort inder
daad een gevaarlijk gat te maken.

Dan moet er dus of wel bezuinigd
worden op andere posten, waarbij ver
moedelijk alleen bezuinigingen op de
fensie de goedkeuring van de vakbewe
ging kunnen wegdragen, of er moet
een belastingverzwaring komen. Van de
objecten die dan. voorgesteld zouden
kunnen worden, kan men vaststellen
dat ze óf de werkgelegenheid bedreigen,
óf in nominale gulden niet zo heel veel
zullen opbrengen óf door de vakbewe
ging uit sociale overwegingen afgewe
zen worden.

STERKER vinden we de verklaring der
vakcentrales daar waar de regering
verweten wordt, dat over de mogelijk
heden om ook de werknemers te be
wegen tot een aandeel in de investerin
gen te weinig gezegd wordt Inderdaad
kan wil men effect soorteren
de kabinetspolitiek moeilijk beperkt
blijven tot het stimuleren van de reeds
bestaande bezitsvormingsmogelijkheden.

Wellicht kan men hopen, dat door de
modernisering van de ondernemings
structuur ook voor dit vraagstuk een
oplossing gevonden gaat worden, maar
die oplossing kan dan gelet op het so
ciaal-economische klimaat van dit mo
ment, net te laat, dus helemaal te laat
komen.

Door deze lacune kan de kabinets
politiek ten opzichte van de vakbewe
ging kwetsbaar blijven. En dit in dub
bele mate wanneer de voorzichtigheid
inzake de loonpolitiek nog geruime tfld
gehandhaafd zou moeten blijven.

Machtsverschuiving in Griekenland

IN de wieg van de Europese democratie,

Griekenland gaat het niet goed met
de democratie. Dit heeft ongetwijfeld
iets te maken met de uiterst kritische
visie, die de gemiddelde Griek doorgaans
heeft op de leidende politici; het heeft
vooral ook veel te maken met de on
zalige en diepe tegenstellingen tussen
links en rechts, die hun wortels hebben
ln de grimmige burgerkrijg, die van
1945 tot en met 1949 in het land gewoed
heeft. De Lambrakis-affaire en de
Asplda-zaak zijn er symptomen van.

Links en rechts staan uiterst scherp
tegenover elkaar. Links, met uitzon
dering van de communisten dan, de
democraten met republikeinse opvat
tingen, die evenwel een zuiver consti
tutionele monarchie willen aanvaarden
en rechts de behoudende communisten
vrezende groeperingen, een groot deel
van het leger en het koningshuis. Uit
deze laatste groeperingen stamt de
maatregel, die nu de volledige macht
aan leger en koning gebracht heeft. Op
het ogenblik blijft het een open vraag
of het initiatief genomen is door de
koning of door het leger. Eenmaal heeft
koning Konstantijn het initiatief ge
nomen; hoe groot de pressie van de
legerleiding is geweest, valt, op dit

tenminste, niet te zeggen.

In ieder geval is de samenwerking
tussen koningshuis en leger altijd
treffelijk geweest. De koning, dat geldt
zowel voor Konstantijn als diens voor
ganger Paul, heeft het leger altijd min
of meer als een privéaangelegenhetd
beschouwd, waarbij koning Paul altijd
iets meer bezonnenheid aan de dag leg
de dan Konstantijn tot dusverre getoond
heeft. Veel Grieken menen de invloed te
ontwaren van koningin-moeder Frede-
rika, die niet ln alle lagen van de be
volking even populair is.

Het is moeilijk te zeggen wat er nu
verder gaat gebeuren. De macht bérust
nu, zoals gezegd, bij koning en 1<
Als motief is genoemd dat men de
kiezingen, die voor 28 mei zijn vast
gesteld, ordelijk wil laten verlopen. Het
is mogelijk, dat dit de enige aanleiding
tot de machtsverschuiving is; het is ook
niet uitgesloten, dat een als tijdelijk be
doelde toestand voor onbepaalde tijd ge
prolongeerd wordt.

In Museum Fodor, Keizersgracht
Amsterdam, wordt van 27 april tot
en met 11 juni een tentoonstelling ge
houden van werk van Frieda Hunzi-
ker.

55

(Van een onzer vertlaggevers

In een iets gewijzigde en wat toegespitste vorm en
bovendien onder een andere titel is dezer dagen de
tweede druk verschenen van Jef Lasts en Harry Wildes
„Kruisgang der Jeugd". Het heet nu: „Rinus van der
Lubbe, Ooodstraf voor een Provo". De nieuwe uitgave
komt stellig niet ongelegen. „Kruisgang der Jeugd",
waarmee Jef Last en Harry Wilde het met Bruin- en
Roodbroeken eenzijdig ingelichte publiek een helderder
kijk op Marinus van der Lubbe wilden geven, verscheen
slechts korte tijd voor de Duitse inval in Nederland.

Het boek was eigenlijk nog nauwelijks „droog" of de
Duitsers vielen ons land vinnen en een van de eerste
dingen waar zij zich mee bezig hielden was het tegen
gaan van een verdere verspreiding van het boekwerk.
Hetgeen niet zo verwonderlijk was. Want Jef Last en
Harry Wilde kwamen in hun werk, dat enkele jaren van
vooronderzoek en studie vergde tot geen andere con
clusie dan dat Rinus van der Lubbe, de halfblinde Leidse
metselaar, die in februari 1933 de Rijksdag te Berlijn in
brand stak en bijna een jaar later te Leipzig werd ont
hoofd, tot zijn daad geprovoceerd werd door een nazi.

Pleitbezorger
Jef Last na
afloop in forum

De brand had grote gevolgen. Maar van
een geheel andere aard dan Van der
Lubbe ooit had kunnen denken. Zijn
daad was voor het proletariaat niet het
sein om in opstand te komen tegen het
opdringende nationaal-socialisme, maar
Hitier zag in de rokende puinhoop een
uitstekend middel zijn felste vijanden,
de Duitse Communisten, de genadeslag
toe te brengen. Waar lag de waarheid
omtrent Marinus van der Lubbe? Het
geruchtmakende proces te Leipzig kon
de oplossing niet brengen. Vrijwel een
ieder was er van overtuigd, dat het pro
ces van a tot z geregisseerd was, dat
de uitslag al voor de aanvang bekend
was, maar Rinus, een versufte (en ook
verdoofde?) beklaagde bleef zwijgen.
Nazi's en communisten gaven na de
brand in het Rijksdaggebouw elkaar
royaal de schuld in bruin- en roodbroe
ken. Voor de nazi's was de Leidse met
selaar een communistische provocateur;
voor de communisten was Rinus de ver
rader, de schandknaap bovendien van
SA-lelder Ernst Röhm.

Verklaring gezocht
Jef Last en zijn Duitse vriend Harry
Wilde zijn in feite de eersten geweest,
die gepoogd hebben Rinus als mens te
doorgronden teneinde de verklaring te
vinden voor zijn rampzalige en waan
zinnige laatste daad. Jef Last beoogde
met ztjn boek en zijn onderzoek tevens
Rinus te zuiveren van de blaam, die
met politieke bijbedoelingen van weers
zijden op zijn karakter was geworpen.
Hij kwam daarbij tot de conclusie, dat
de Leidse metselaar vor Last een
symbool van de idealistische Jeugd in
de crisisjaren op afschuwelijke wijze

(ADVERTENTIE)

RIJSCHOOL

Bli'IJIl'/IWilB

VOOR ALLE
RIJBEWIJZEN

slachtoffer was geworden van zowel
het nazisme als de innerlijke verdeelde
arbeidersklasse. Jef Last besluit met de
hypothese, dat Van der Lubbe tot de
brandstichting geprovoceerd werd door
een nazi, wiens communistische broer
bij Katwijk van de verdrinkingsdood
werd gered.

Sterk aangevochten
De hypothese van Jef Last In zyn ge
romantiseerde analyse van Van der
Lubbe is In later jaren sterk aange-
voch. Onder meer door de Duitse schrij
ver Tobias, die in een nuchtere beschou
wing van de feiten stelt, dat Van der
Lubbe geheel zelfstandig tot zfjn daad
was gekomen. Een daad warmee Hitier
weliswaar enorm ln de kaart werd ge
speeld.

Vor Jef Last Is deze theorie „te dol om
los te lopen", zoals hij zegt in zijn voor-
word. Hij verwijt Tobias bovendien, dat
hij feiten onder de tafel heeft gehou
den, die niet al te best pasten in zijn
theorie. Bij het onderzoek na de brand
werden in de Rijksdag sporen van vloei
bare brandstoffen gevonden o.m.
zelfontstekende brandmiddelen als fos-
forpreparaten met zuurstof die kun
nen wijzen op een van tevoren zorg
vuldig „geprepareerde" Rijksdagbrand;
Last wijst ook op de opmerkelijk snelle
arrestaties 3000 bevelen tot arresta
tie zouden al gereed gelegen hebben
voordat Rinus door het raam van de
Rijksdag naar binnen klom en het
moet gezegd, dat de Amsterdamse let
terkundige sinds de dagen waarin zfjn
hypothese voor het eerst in drukvorm
werd uitgegeven, van vele zijden steun
heeft gekregen. De mededelingen van
Glsevius en H. Schneider bevestigen in
grote trekken do theorie van Jes Last
en Harry Wilde. Sinds kort bevindt zich
in het gezelschap van degenen, die
Van der Lubbe de misleide dader noe
men, ook dr. Edouard Calic, de Franse
Jurist-journalist, die sedert de oorlog
als een bezetene gezocht en gespeurd
heeft naar de ware daders vande
Rijksdagbrand.

Revisie mogelijk

De tweede druk van de verkorte „Kruis
gang der Jeugd" nu „Doodstraf voor
een Provo" geheten komt ook op een
goed ogenblik, omdat de laatste maan
den Marinus van der Lubbe weer sterk
in de belangstelling is komen te staan
ln verband met. de revisiemogeiykheden
van het vonnis en het proces. Mr. Ben-
no Stomps, die In 1933 door het Van
der Lubbecomité naar Lelpzich werd
gestuurd om de verdediging op zich te
nemen, maar onVerrlchterzake moest
terugkeren, hoopt dit jaar nog naar
Duitsland te reizen om een gerechte
lijke rehabilitatie te verkrijgen.

ADVERTENTIE

NEDERLAND I

STER:

(reclameultzendlngen o
18.55, 19.56 en 20.16 uu
NTS:

18.45 uur:

Pipo de clown
18.50 uur:

Nieuws in het kort
NCRV:

19.00 uur:

Twien, tienerprogr.
NTS:

20.00 uur:

Journaal
NCRV:

20.20 uur:

Attentie, actualiteiten
rubriek
20.45 uur:

De Lucy Show,

21.10 uur:

Een brandende
kwestie, t.v.-spel
22.10 uur:

Discussie
juist uitgezonden

NTS:

23.10 uur:

het s

Tweede Journaal
23.15 uur:

Sluiting

NEDERLAND II

STER:

reclameuitzendingen om
20.01 en 22.10 uur)

NTS:

20.00 uur:

Nieuws ln het kort
VARA:

20.05 uur:

Coronationstreet,

20.55 uur:

Achter het nieuws,
actualiteitenrubriek
21.20 uur:

Mies-en-scène, amu
sementsprogramma
22.05 uur:

Uitgereken, program
ma voor consumenten
NTS:

22.15 uur:

Tweede journaal
TELE AC:

23.30 uur:

Kernfysica (27)

T.V. morgen

NEDERLAND I

STER:

(reclameuitzendingen om
15.31 en 15.57 uur)

NTS:

15.30 uur:

Nieuws ln het kort
15.34 uur:

Week journaal voor
gehoorgestoorden
AVRO:

16.00 uur:

The Monkees, t.v.-serie
16.25 uur:

Denis the menace,

16.50 uur:

Rikkie en Slingertje,
poppenspel
17.05 uur:

Vrouwtje Bezemsteel,
kinderprogramma
17.30 uur:

Sluiting

HILVERSUM

VARA:

21.00—-22.30 uur:

Concert door het Radio
Kamerorkest
22.55—23.55 uur:

Prettig weekend,
platenprogramma

HILVERSUM II

NRU:

20.00—21.00 uur:
Stereo-reis door
toperetteland

Radionieuwsdienst
HILVERSUM It 7.00.
8.00, 11.00, 13.00, 16.00,
18.00, 20.00, 22.30, 23.55
HILVERSUM II: 7.00,
7.30, 8.00, 8.30, 12.80,
19.00, 22.30, 23.55
HILVERSUM III: Elk
heel uur vanaf 9.00

Radioprogramma

HEDENAVOND
HILVERSUM I (402 m) VPRO: 18.00 NWS,
18-15 Lezing. 18.20 Pianospel, 18.30

ïzlek. 20.45 Ge-

ctuaL a.SS Gram muziek, 23.55* Nws.
HILVERSUM II (298 m) KRO: 18.20 Uit
zending van D '66. Spreekster: mej. A. Goud-

ïuwenoude culturen - moderne sta
ten, door Tom Hoogland. NRUx 20.00 Stereo:
Operettemuziek (gr). 21.00 Klare taal, lezing.
- -5 Volksmuziek. 21.35 I -

Lubbe, de vurige wens van mr. Stomps,
die in zijn jarenlange advicatenpraktyk
steeds de wezenloze in zijn cel is blij
ven zien. hem met een simpel „neen"
afwees als verdediger en door zijn wei
gering in feite koos voor zelfmoord.

Rehabilitatie voor Van der Lubbe

Mr. Stomps protesteerde direct bij de
NCRV toen hij vernam, dat men voor
nemens was de Duitse documentaire,
gebaseerd op het boek van Tobias, op
het beeldscherm te brengen. Met op de
achtergrond het dreigement van een
kort geding kreg hij gedaan, dat nu
hedenavond na uitzending van het
Duits tv-spel, waarin Jules Hamel de
hoofdrol speelt, een nabespreking ge
houden wordt, waarin de tegenstan
ders van Tobias een en ander wat
naar hun oordeel scheef is recht kun-

muzlek. 22.05

grammofoon-

22.25 Humanistisch Verbond. Kort commen
taar, onder redactie van en uitgesproken door
Th. Polet 22.30 Nieuws. 22.40 Profiel van
Coleman Hawkins, klankbeeld. 23.15 Concert:
I. Omroepdubbetkwartet: moderne rranse
liederen; 11. Kamerorkest: moderne muziek.

VERONICA (192 m) 18.00
"8.15 Jukebox. 19.00 J.M.H.UI
rashvllle Tennessee, 21.00 S.

-1.30 Morgen Is het zaterdag, 23.30 All<
men los, daarna tot 1.00 gevar. muziek.

BRUSSEL NED (324 m) 18.00 Nieuws.
18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paardesportult-
slagen. 18.30 Tips voor weekendverkeer. 18.45

MONTREUX -Voor
de zevende maal
Montreux. Voor dc
zevende maal de
str\jd om de Gou
den Roos. De strijd
om een begeerde

praktisch elk jaar
wel onenigheid is.
De Gouden Roos,
en de mindere zil-
bronzen hebben nu niet zo
heel veel artistieke waarde, maar zijn
commercieel van enorme betekenis.
Want het land dat met een van die prij
zen naar huls terugkeert kan ervan
verzekerd zjjn, dat aanvragen binnen
stromen van teJevisleorganlsaties uit alle
delen ter wereld. Dat is ook de bedoe
ling van het festival: een ontmoetings
punt te scheppen voor programmakers
en programmakopers. Dat hiervoor
Montreux Is gekozen is louter en alleen
te danken aan het handige public rcla-
tionswerk van de plaatselijke VVV «n
de hotelhouders, die niet in de eerste
plaats gedacht hebben aan dc televisie.
De televisie als zodanig laak hen Si
berisch, maar ln die overgangsmaanden
van winter naar zomer, wanneer er in
het stadje, dat ln de vorige eeuw door
de Engelse dichter Lord Byron is ont
dekt, helemaal niets te doen is en in
gedut lijkt, is *o"n festival een plezierige
injectie.

Tot nu toe ia het festival voor Neder
land niet bijzonder succesvol verlopen.
Eenmaal slechts xljn we in de prijzen
gevallen en dat was ln 1964 met de
Rudl Carrel show. Verder Is de Neder
landse televisie er nooit aan te pas ge
komen. Opmerkelijke successen heb
ben in het verleden de Tsjechen be
haald, die al een paar maal met goud
en zilver naar huls zijn gegaan. Naast
de ofliciëlo prijzen zijn er nog twee,

namelijk de persprijs en de speciale
prijs van de stad Montreux. Met die
persprijs is het eigenlijk een vreemde
zaak. Jaar op Jaar verdringen de
Duitse persvertegenwoordigers zich
om toch vooral in de Jury te mogen
zitten. Dat schijnt voor hen een zo be
langrijke zaak te zijn... alsof hun Jour
nalistieke carrière ervan afhangt. De
Engelsen, die hier in groten getale
naar toekomen, of 't festival nu de
werkelijke reden is, of de zon, of 't feit
dat vooral Engelse oude heertjes en
dames 't stadje groot en bekend heb-
hen gemaakt ls onduidelijk, maar die
Engelse persmensen weigeren hard
nekkig om zitting te nemen in een
persjury. Ze komen naar hier om te
citeren en te spelen in het Casino.

Toen men zeven Jaar geleden met zo
veel enthousiasme aan het festival be
gon hoopte men, dat deze wedijver
vooral ook een artistieke wedijver zou
zijn en dat er de finefleur van het ar
tistieke kunnen zou worden gepresen
teerd. Met die finefleur is het eigen
lijk na een paar jaar al gedaan. En
daarvoor zijn twee oorzaken aan te

In de eerste plaats bleek het geen te
levisiefestival te zijn, maar een festi
val van programma's. Het ging er he
lemaal niet om of het medium met al

xeiijke manier werd gehanteerd. Nee,
het is er na een paar jaar al gauw om
gegaan programma's in te zenden, die
voor televisie een grote belangstelling
zouden ontmoeten. Geen typische pro-
dukties dus geënt op de mogelijkheden
van het nieuwe medium. Voorbeeld
van deze verwarring van film en tele
visie geven de Tsjechische inzendin
gen. Een paar keer bekroond, maar ln
geen van de gevallen hadden die pro
gramma's ook maar Iets te maken
met televisie. Integendeel het was
puur film.

En dat kon, omdat filmindustrie en te
levisie ln Tsjecho-Slowaklje met elkaar
zijn verstrengeld. Heeft een regisseur
voor televisie enige tijd niets te doen,
dan werpt die zich op de film en om
gekeerd. Daarom maken televisieregis
seurs films en filmregisseurs voeren
regie in televisleproduktles. Met alle
nadelen, die aan dit systeem mogen
kleven heeft het toch een groot voor

deel, namelijk dat de regisseurs met
beide media weten om te gaan. En
hoe! De Fransen, het moet gezegd
worden, durven in hun produktiea ar
tistiek nieuwe wegen in te slaan. De
produktles van Jean Averty, vaak wat
high brow en daardoor voor het gro
te publiek niet helemaal acceptabel,
mogen er zijn.

Het grootste euvel is echter, dat Mon
treux ls verlaagd tot een niet officiële
beurs bedekt met een artistiek vernis-
Men komt er zaken doen. Vooral
de mannen van de Amerikaanse Natio
nal Broadcasting Corporation en Co
lumbia Broadcasting System doen er
goede zaken, maar ook de officiële
omroepvertegenwoordlgers maken af
spraken, doen bestellingen en kopen
In. En wanneer deze zaken prevaleren
komt het artistieke geweten nogal eens
In de verdrukking.

Er is in het verleden al eens gesugge
reerd het festival in twee delen uiteen
te laten vallen. Namelijk inzendingen
die gemaakt zijn met televisiecame
ra's en op de beeldband zijn vastge-
en programma's die pure film zijn en
waar geen tv-camera bij te pas komt.
Maar zover is het nooit gekomen en
zal het ook nimmer komen.

Middelmatige kwaliteit

Het is een goed-vaderlandse gewoonte
om nogal wat kritiek te leveren op
wat de Nederlandse televisie op het
scherm weet te brengen. Men behoeft
maar eens een paar keer wat festivals
af te lopen, bijvoorbeeld Berlijn en
Praag en men komt tot de conclusie,
dat daar door anderen omroepen, die
over veel meer geld beschikken niet
veel betere programma's worden ge
produceerd. Wat de Amerikaanse tele
visie presenteert we zien het dage
lijks, in elk geval wekelijks is het
beste dat ter beschikking is en dat ls
eigenlijk ook niet om over naar huis
te schrijven.

Het ligt niet alleen In het geld, er
komt natuurlijk heel wat vakman-
schp bij, maar het ligt vooral aan het
talent. Wanneer talent en vakman
schap hand In hand gaan dan blijken
de winnende programma's meestal
niet de duurste. Die Inzendingen, die

Daarom is er geen peil op te trekken.
Het oordeel van de jury vindt meest
al geen algemene bijval. Ook dit jaar
zal er wel weer voor de nodige deining
worden gezorgd. Nederlands taak in
de jury wordt nu waargenomen door
NCRV's Dick van Bommel, nadat we
al eerder de heer Rengelink, met een
NTS-pct op, de heer T. Nuyl en KRO's
Ben Mettrop in de jury hebben gehad.
De beoordeling zal misschien worden
bemoeilijkt door de inzendingen buiten
mededinging in kleureR. Want de kleu
ren gaan natuurlijk de grote toekomst
tegemoet. Voor de kleuren gaat men
dan ook dit jaar naar Montreux. Ieder
een wil nu wel eens zien, wat dat op
levert. In vergelijking tot de kleuren
verzinken de zwart-witinzendingen
misschien helemaal tot een grauwe

Drie kleurenmiddagen

Vandaag heeft de loting plaats gehad.
Vierentwintig programma's zijn voor
officiële mededinging ingezonden en
dat is minder dan vorig jaar. Buiten
mededinging zijn er nog eens 15, maar
de grote belangstelling gaat toch uit
naar de kleurinzendingen ook buiten
mededinging. In totaal dertien inzen
dingen. Die worden getoond op maan
dag-, dinsdag- en woensdagmiddag mei
daarop aansluitend discussies over de
artistieke en technische problemen. Dat
het festival zijn ,,zwart-wit-tijd" gehad
heeft ligt voor de hand, en het kon best
eens zo zijn. dat de strijd om de rozen
het volgend jaar misschien al In de
kleurenafdeling wordt gevoerd.

Aan het begin van elk festival ls er na
tuurlijk altijd de vraag, hoe de Neder
landse inzending ontvangen zal worden.
De kansen van Dorus worden niet hoog
aangeslagen, maar je kunt natuurlijk
nooit weten. Toen de Rudl Carrelshow
in 1964 werd gegeven «el ook praktisch
ledereen hoe de NTS het In sljn (bolle)
hoofd kon hsien om zo'n programma ln
te sturen. Maar wat gebeurt er. silver
na het goud van de Zwitserse omroep
en voor het brons van de Amerikaanse
CBS. Daarom heeft het nauwelijks sin
om sich aan voorspellingen te wagen.

Rundfunk weigerde

De chef-drama van de NCRV, de heer
David Koning wilde de zaak Van der
Lubbe uit de doeken doen met behulp
van de Duitse tv-produktie, waarin de
Nederlandse acteur Jules Hamel de
hoofdrol speelt. Maar een spel van
twee maal anderhalf uur was wel rij
kelijk lang, vond men. Daarom werd
uit drie uur tv-film een uur durend
programma gemonteerd. De Hessische
Rundfunk verbood dit; een week voor
de uitzending. De artistieke waarde
van hun produktie zou door de coupu
res worden aangetast. Daarom: de he
le uitzending of helemaal niets. Pro
blemen voor de NCRV: er was al een
forum samengesteld en in dag- en
weekbladpers was de voorpubUciteit zó
groot geweest, dat men eigenlijk het
programma niet meer kón laten val
len.

De oplossing werd gevonden in de uit
zending van deel 1 van dè Duitse do
cumentaire. „Dat handelt voorname
lijk over Van der Lubbe", zegt men
van NCRV-zijde, „in het tweede deel
komen figuren aan bod die voor Ne
derland eigenlijk minder belangrijk
zijn". David Koning zelf zal vanavond
na uitzending van het eerste deel zelf
een samenvatting geven van deel

Discussie

Na deze samenvatting volgt een dis
cussie, waarin getracht zal worden
een licht te werpen op de vele duiste
re plaatsen in deze mysterieuze kwes
tie. Aan de discussie, die geleld wordt
door de journalist W. L. Brugsma,
wordt deelgenomen door mr. B. W.
Stomps, de Haarlemse advocaat, die
ln 1933 tevergeefs getracht heeft om
Van der Lubbe te verdedigen; dr. Jef
Last, van wie kort na het proces een
boek over het rijksdagbrandproces
verscheen; de essayist Arthur Lehnlng,
die achter het door dr. Tobias gehul
digde standpunt staat; Harry Schulze-
Wilde en Robert Jasper Grootveld.
In dit gedeelte zijn ook enige verkla
ringen opgenomen, onder meer van de
In Duitsland woonachtige Franse jour
nalist dr. Edouard Calic (die ook aan
de discussie deelneemt), die kortgele
den in het nieuws kwam, doordat hij
tot dan toe onbekende documenten en
nieuwe gegevens over het rijksdag
brandproces ontdekte, die binnenkort
zullen worden gepubliceerd.

Ned. I. 21.10 uur.

Pete Felleman
schetst portret
Coleman Hawkins

In de NRU-rubriek Toonbeeld van
vanavond wordt een profiel gewijd aan
de jazz-musicus Coleman Hawkins, de
Amerikaanse tenor-saxofonist die in de
jaren dertig al met de Ramblers speel
de. Coleman Hawkins treedt nog regel
matig op en is in ons land geen onbe
kende. Dit Toonbeeld wordt gepresen
teerd door Pete Felleman die hierme
de zijn comeback als platenruiter voor
de radio maakt. Zij het dan in een an
dere stijl dan tien jaar geleden. De
■heer Felleman gaat in de toekomst
meer programma's in dit genre voor
de NRU presenteren.

Hilv. II. 22.40 uur.

ZATERDAG

HILVERSUM I (402 m) VARA: 7.06
Nieuws en ochtendgymnastiek. 7.20 Socia-
strijdlled. 7.23 Lichte grammofoon-

(8.30—8.35 Van de voorpagln:
wijs: tips voor trips en vakanties). 9.15 Sterec
Klassieke grammofoonmuzlek. (9.35 Water
standen). 10.00 Z.O. 135: gevarieerd program
ma. <11.00 Nieuws). 12.15 Voor nu en latei
lezing. 12.27 Mededelingen t.b.v. land- e

tuinbouw. 12.30 Actueel sportnieuws. 13.00
Nieuws. 13.10 VARA-Varia. 13.15 Tijd voor
teenagers (gr.): 13.15 Uitlaat, een program
ma voor twintigers. 14.55 Radio Jazz-Magazine
15.25 De Utrechtse Politie, klankbeeld. 16.00
Nieuws. 16.02 Oosteuropese kroniek. 19.20
Lichte orkestmuziek. NRU: 16.30 Franse les.
VARA: 17.00 Tussen stilstand en beweging,
lezing. 17.15 Lichte grammofoonmuzlek. 7..V
Radioweekjoumaal.

Nieuws 7.10 Meditatie.

1.00 Nieuws. 8.10 Djinn: gevarieerd program-

12.40 Overheidsvoorlichting: Ge
ven en nemen. De familie Van Buuren
praat weer over het verkeer. 12.50 Zonder

FM-kanaleni.

HILVERSUM III (240 1
NCRV: 9.00 Nieuws. 9.02 1
(gr). 9.30 Leger der Hellsmuzlek. 10.00 Nieuws
10.02 Koorwerken van grote meesters. 10.30
Licht gevarieerd muziekprogramma. (11.00)

lltelten, reportages, stripverhaal van lichte
muziek. 13.00 Nieuws. 13.02 Platenshow voor
tieners. 14.00 Nieuws. 14.02 Velvet voices. 14.30
Op toener toeren: serie Ramblers Radio re
prises. 15.00 Nieuws. 15.02 Kiosk. 15.30 Licht
platenprogramma. 16.00 Nieuws. 16.02 Week-
d-Melodle. 17.00 Nieuws. 17.02—18.00 Sport

VERONICA (192 m) -

C. w.-hlts. Hollar

The Dutch Swing College Band, 11.15 Schip
schoon, 12.00 Hits a gogo, 12.45 Teenager
Muziek Express, 13.45 Party, 14.00 Nederlands'1
Top 40, 16.00 Tips voor de top, 17.00 Favorle
ten Express, 17.45 The Teenbeatalub.

BRUSSEL NED (324 hv) 12.00 Nieuws
12.03 Amusementsmuziek. 12.40 Weerbericht,
•dedelingen, programma-overzicht en SOS-

'berlcht. 13.15 Radlomatine<
(14.00 en 15.00 Nieuws). 17.00 Nieuws, weerbe
richt en mededelingen. 17.10 Klelnkunstpro-

Aardigste onderdelen van de t v -avond
van gisteren waren de samenvattingen
van het Tweede-Kamerdebat over de
regeringsverklaring. Zij hadden even
als daags tevoren echter het enorme
nadeel dat ze veel te beknopt bleven,
waardoor het telkens de voorlezende
commentator was die het verloop van
de discussie moest duidelijk maken ter
wijl de reportagefragmenten alleen dien
den om aan die voorlezing een verlevi-
gende noot te geven.

Welnu, die fragmenten waren levendig
genoeg. Maar we geloven dat veel meer
zendtijd voor deze materie had moeten
worden vrijgemaakt. In de tijd vóór de
verkiezingen heeft de t.v. enorm veel
tijd aan de politiek besteed. Terecht, en
met het gunstige gevolg dat er wellicht
nimmer een zo grote politieke belang
stelling ls geweest als juist rond deze
verkiezingen.

We geloven dat de „politieke aardver
schuiving" voor een groot deel op reke
ning van de t.v. geschoven kan worden.
Maar dat houdt in dat de door t v. voor
gelichte tieners nu ook het recht heb
ben te weten wat er met hun stem ge
beurt. Regeringsverklaring en het debat
erover konden wat dit betreft verhelde
rend werken, maar dan niet in deze al
te benarde samenvattingen. Zowel woens
dag als donderdagavond waren er op bei
de netten genoeg programma's die rustig
op de plank hadden kunnen blijven. Zou
nog voordelig zijn geweest ook voor de
door financiële moeilijkheden geplaagde
omroepen

Over die financiële moeilijkheden wordt-
geklaagd in het nieuwe nummer van de
KRO-Glds, die vermeldt dat ..Twee edel
lieden van Verona" door prijsstijgingen
f. 7 000 duurder uitkwam dan men be
groot had. Welnu men had de kwart ton
die het spel uiteindelijk kostte ditmaal
kunnen besparen door het veel goedko
pere spel van de 150 edellieden op het
Binnenhof uit te zenden. Men zou daar
mee veel kijkers een plezier hebben ge

We bedoelen hier overigens niets kwaads
mee ten aanzien van deze opvoering
„Twee edellieden" Is een van de vroegste
en ook een van de minst belangrijke
stukken van Shakespeare. Het zit vol
van ongerijmde overgangen, maar bij
vlagen is het toch al kenmerkend voor
het latere werk van de grote Brit Het
is zeker charmant toneel, met een paar
kostelijke scenes en met een van Shake
speare* mooiste verzen (het Sllvla-
lied) dat er overigens hier maar bekaaid
afkwam

De vertaling van Wim Zaal was héél
vrij maar over het geheel „bekte" ze
goed .Frans 't Hoens regie, opzettelijk
stijlonzuiver. deed het aardig en in de
bezetting was het accent vooral gelegd
op de Jeugd. Dus geen ijzersterke vertol
kingen. maar wél een frisse opvoering
die geen moeite deed om ongeloofwaar
digheden geloofwaardig te maken.

EEN

STERK

STAALTJE

NYLON
DAMES NACHTHEMDEN

met mouwtje

NATUURLIJK BIJ

HAARLEMMERSTRAAT
172 174 179
HERENSTRAAT 9
MIDZA

de hoofdrollen: Willem Nijholt en
Sjoukje Hooymaayer. Besten van de bij
rollen: Peter van der Linden, die een
geheel eigen inbreng had, en de guitige
Rita Maréchal. Rol apart: André van
den Heuvel, wiens routine veel meer op
tafel kan leggen dan wat voor zijn Jon
gere collega's mogelyk was.

Alles bijeen: aardige voorstelling van
een minder bekende Shake Speare. Maar
een minder bekende Shakespeare. Maar
komende maanden net zo goed gedaan
zou hebben Zodat we menen dat een
ruimere reportage uit de Tweede Kamer
gisteren verre de voorkeur verdiend zou
hebben. vg

T.v.-reportage opening
wereldtentoonstelling

(Van onze omroepcor respond ent)
HILVERSUM De NTS zal donder
dag 27 april van 21.50 uur tot 22.05 uur
op Nederland I via de communicatie-
satelliet „Early Bird" een rechtstreek
se reportage geven van de officiële
opening van de wereldtentoonstelling te
Montreal.