S)e£cicUeSow«Mlt »De zaak Blum jodenhaat in
het Duitsland van vóór 1940
RADIO VANAVOND
Na vier jaar vluchten
EINDELIJK RUST VOOR
Dr. RICHARD KIMBLE
David Berglas bracht
t.v.-kijkers „in slaap5'
Reacties op toneel Viiflis iaar kritieken
van Jeanne v. Schaik-Willing
Stravinsky's
„Les Noces'"
PAGINA 2
DE LE3DSE COURANT
DINSDAG 18 APRIL 1967
Uithuilen en
opnieuw, maar
anders, beginnen
VOOR de derde maal binnen één jaar
ia een minister van Financiën komen
vertellen, dat het hullen la met de
achatkiat in 1967. Minister Vondeling
was in laatste instantie niet optimistisch,
minister Zijlstra leek na hem nl een
echte ongeluksprofeet, maar minister
Witteveens prognose is voorlopig een
tekort van ruim twee miljard.
Het erge is, dat er niet zo heel veel
redenen zjjn om aan die profetie te
twijfelen. Waarbij dan nog komt, dat
'n lang verhaal aangevoerd kan worden
om dit reuzetekort te verklaren, doch
maar een mtniverklaring over de
mogelijkheden om het begrotingstekort
wat te verkeuren.
Minister Wltteveen zit daarbij In een
merkwaardige positie: als schatkist
bewaarder in het kablnet-MarlJnen is hij
medeverantwoordelijk voor 't toenemen
van de kwaal, die nu 's lands budget in
slechte toestand heeft gebracht. Als
minister in de nieuwe regering moet hij
nu het bezulnigingsremedle gaan toe
dienen, waarmee hij als opposant het
kabinet-Cals in gebreke heeft gesteld.
De nieuwe, waarschijnlijk dubbele,
staatslening wordt in deze toestand in elk
geval heel verklaarbaar, al zullen de
socialisten de actie om de gulden wat
„gaver' te maken wel blijven veroordelen
en maatregelen met het risico van verder
gaande inflatie eisen.
Voor het kabinet-De Jong 1b het
actuele tekort van twee miljard niet
eens het ergste. In de Kamer kunnen
partijen hiervan wel elkaar, maar niet de
nieuwe regering de schuld geven. Erger
is, dat de financleel-economische crisis
REGEN
of geen
REGEN
DE BILT Achter een depressie,
die van Midden-Noorwegen naar
de omgeving van Leningrad trok,
stroomde in de afgelopen nacht
met noordwestelijke winden kou
dere en onstabiele lucht ons land
binnen. Boven het noorden van de
Noordzee, Denemarken en Zuid-
Zweden stond een harde tot
stormachtige wind, maar in onze
K.N.M.I.
DEELT riJ KOlld
MEDE:
omgeving was de windsnelheid be
langrijk minder. In de onstabiele
Jucht ontwikkelden zich stapel
wolken, waaruit plaatselijk enkele,
regen- en hagelbuien vielen. In
het komende etmaal zal een sto
ring van het zeegebied ten zuid
westen van IJsland naar de
Noordzee trekken. Op de nadering
hiervan neemt later de kans op
regen toe. In de komende nacht
zal in het binnenland plaatselijk
nachtvorst voorkomen, terwijl
morgen overdag de temperaturen
ongeveer dezelfde zullen zijn als
vandaag.
Weer in Nederland
Weer in Europa
Brussel
Luxemburg
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
half bew. 22 9
onbew. 22 8
on bew. 20 14
motregen 21
>nbew. 22 2
nog lange schaduwen vooruitworpen:
reeds nu dreigt er voor 1968 ook een fiks
tekort en iedereen die tot het kabinet-De
Jong toetrad, zal nu wel zijn sombere
verwachtingen omtrent de mogelijke uit
voer van plannen die geld kosten, be
schaamd weten.
Dat toekomstbeeld en met de plannen
voor grondwetswijziging met alles wat
hieraan vastzit, zal door de burgers als
het meest essentiële in de regeringsver-
klaring onderkend moeten worden. Op
het eerste gezicht heeft het kabinet blij
kens de regeringsverklaring een goede
keus gemaakt, door dc werkgelegenheid
primeur te stellen, al moet daarvoor op
andere staatstaken gekort en bezuinigd
worden. Goed nieuws ls vooral, dat de
woningbouw zwaar blijft meewegen en
dat getracht zal worden aan de financiële
nood der gemeenten tegemoet te komen;
liopen wel dat de gemeenten dan niet
tot uitgaven zullen komen die het Rijk
ra budgettaire redenen schrapt of
uitstellen moet.
WAT verder? Dat ls de gerechtvaardigde
vraagd van 18 april 1969.
Onze raad: Van de week In de Kamer
uit hullen en dan opnieuw, maar anders,
beginnen.
F.r zullen ongetwijfeld wel weer stem
men opgaan die toch snelle uitvoering
goede plannen eisen, die de werk
gelegenheid nu willen saneren met in
flatoire middelen als is het met het
risico van grotere werkloosheid straks.
Maar wi ebetaalt de rekening, wanneer
hun financleel-economische theorieën dan
straks niet blijken te deugen en onze wel-
zijnspoütlek als een kaartenhuisje ineen-
Over de totstandkoming van het kabi
net-De Jong en over zijn politieke kleur
kan men met reden klagen. De ernstige
vraag die men zich bij het kennisnemen
van zijn eerste regeringsverklaring stel
len moet. is of een ander team van
serieuze mensen, hoe samengesteld dan
ook. de greep naar de rem die de heer
De Jong es. doet, had kunnen vermijden.
Het enige tot optimisme stemmende
punt ls, dat niemand feitelijk veel ge
legenheid meer heeft cm zich druk te
maken over oorzaken en gevolgen van de
verkiezingsuitslag, over de misère die het
tot stand komen van de nieuwe regering
onmiddellijk vooraf ging.
Het gaat nu om het beleid dat op korte
termijn gevoerd moet worden; ergens is
dat de kracht van het door sommi
gen reeds als „mini-kabinet" verstoten
regertngsteam.
UIT DE STAPEL
J. H. Walgrave, Geloof en theologie
in de crisis, (Uitgeverij de Vroente, Kas-
terlee, 1966.) Een analyse van de cri
sis waarin geloof en theologie zich op
dit ogenblik bevinden. Schrijver acht de
ze crisis even diepgaand en even wereld
schokkend als indertijd de crisis van de
renaissance is geweest. Hij ontkent hiet,
dat zij gevaarlijke aspecten heeft maar
legt toch de meeste nadruk op haar po
sitieve kanten. Als gelovigen en leiders
hun zinnen bij elkaar houden, kan uit
de huidige crisis een nieuw christendom
geboren worden, dat beter is dan het
christendom, waarin wil zjjn opgegroeid.
Karl Rahner, Het leven volgens de
evangelische raden, (Patmosreeks no
29, Nelissen, Bilthoven, 1966) In een
kort geschriftje geeft Rahner zijn visie
op het leven volgens de evangelische ra
den in de postconciliaire tijd. Hij laat
de rijkdom van dit leven zien zonder zijn
(feitelijke) armoede te verzwijgen. Juist
daardoor opent hij een vester op een be
tere toekomst. Het leven volgens de
evangelische rade heeft zijn tijd nog
lang niet gehad, het zal altijd een w<
lijk aspect blijven van het leven der
Kerk.
Hans Jiirgen Schultz Wending nas
wereld toe (Patmosreeks no. 30, Nells-
sen, Bilthoven, 1966) In een bondig
essay geeft de bekende Duitse theoloog
Schultz enkele gezichtspunten, die de ba
sis kunnen vormen van wat men tegen
woordig zo graag „seculiere vroomheid"
noemt. De christen van morgen én de
Kerk van morgen zullen zich resoluut
midden in de wereld moeten plaatsen
daar als het ware incognito moeten gaan
leven. Aan de verborgenheid van God,
waarvan wij ons met de God-is-dood-the-
ologte weer hevig bewust gaan worden,
zal een verborgenheid van de Kerk
ten corresponderen.
W. J. A. J. Duynstee CssR, De roe
ping van Maria (Nelissen, Bilthoven,
1966) Poging om de Marialeer te
nieuwen door het accent te verleggen
van de moeder naar de bruid. Als Chris
tus de nieuwe Adam is dan moet Maria
de nieuwe Eva zijn. En dan valt er, al
dus tracht de auteur aan te tonen, een
nieuw licht op heel de Marialeer in het
bijzonder op enkele „moeilijke" dogmata
als de Onbevlekte Ontvangenis en Tenhe
melopneming. Een Interessante hoewel
ons Inziens niet geheel overtuigende po
ging, om de marlalogle op de hoogte
onze tijd te brengen.
De NTS zendt vanavond van 20.05
tot 22.01 op Nederland 2 „De zaak
Blum" (Attire rium) uit. een televisie
spel van Erieta Engel en R. A.
Stemmle, dat In de vertaling van Nel
Bakker op bet scherm wordt gebracht;
ren herhaling van 4 roet 1965.
De handeling speelt zich in 1928 af
In het Duitse dorp Helgendorf. Een
zekere Wilhelm Platzer wordt bij een
sollicitatie naar de functie van bureau
chef van de Spaar- en Kredietbank
te Helgendorf in de woning van Karl-
heinz Gabler gedood. Bij deze moord is
de verloofde van Gabler aanwezig. Zij
begraven het IQk In een schuur onder
een laag kolen.
Een zuster en de verloofde van de
vermoorde melden zich bij de politie.
Zij vertellen de recherche, dat Platzer
bij z(jn vorige werkgever, een reclame
bureau, ls weggegaan omdat hy Iets
wist van belastingontduiking en de-
viezenknoelerij Op de dag van zijn
verdwijning wilde Platzer dit aan
een ambtenaar van de fiscale recher
che vertellen. De politie doet een inval
ln de woning van Gabler en neemt
hem in voorlopige hechtenis. Dr. Jakob
Blum, de joodse directeur van het
reclamebureau en zijn chauffeur Karl
Bremer worden wegens verdenking van
moord gearresteerd en langdurig ver-
Affaire"
Langzamerhand ontaardt de moord-
zaak-Blum in een affaire-Blum. De
publieke opinie gaat zich ermee be
moeien. Wat dit betekent is duidelijk
als men zich realiseert, dat het stuk
in de dertiger Jaren speelt: de opkomst
van Hitier, het nationaal-socialisme en
de haat tegen de Joden. Tijdens het
verdere onderzoek wordt het lijk van
Platzer in de woning van Gabler ge
vonden. Gabler wordt ter dood veroor
deeld en zijn verloofde wordt, wegens
kennis van de misdaad, tot drie Jaar
gevangenisstraf veroordeeld. Dr. Blum
•-n zijn chauffeur worden vrijgesproken.
De woede van het volk keert zich
echter tegen de onschuldige Blum en
zijn familieleden.
Volksoploop
Stenen vliegen door de ruiten en
men schreeuwt „Weg met de Joden!"
Met de volksoploop voor de woning
van Blum eindigt het spel, waarvan
Gerard Rekers de regie had en David
Koning de produktie. De rol van dr.
Jakob Blum wordt vertolkt door Max
Crolset, die van Karlhelnz Gabler door
Eric Schneider. Verder werken mee
Johan Kaart (als inspecteur Bonte),
Alex van Royen (inspecteur Schwerdt-
feger), Luc Lutz (dr. Konrad), Llse-
lot Beekmeyer (Christina Burmann),
Adolf Rijkens (dr. Hecht), Wim de
Haas (Retteweller), Tine de Vries (Sa
bine Blum). Lies de Wind (Anna
Platzer), Karin Haage (Lucie Schmer-
schneider), Riek Schagen (Frieda Bre
mer), Wim van den Heuvel (Erwin
Tischbein), Arnold Gelderman (Hans
Fischer), Piet RÖmer (Karl Bremer),
Robert Sobels (Wilhelm Platzer), Bab
Wijman (Lorenz), Eli Blom (dr.
WormserWim Hoddes (Von Hinkel-
dey), Alex Faassen sr.. Joop Kok en
Johan van Doom (rechters) en Gerard
Doting en Paul Brandenburg (bewa-
NEDERLAND I
STER
Reclameuitzendingen
om 18.55, 19.56 en 20.16
NTS
18.45 uur:
Pipo de clown
18.50 uur:
Nieuws in het kort
AVRO
19.00 uur:
Zoo Zoo. dleren-
programma
19.30 uur:
•Die Monkees. t.v.-serie
NTS
20.00 uur:
Journaal
AVRO
20.20 uur:
Edwin Rutten. muziek
programma
Televizler, actualitei
tenprogramma
21.30 uur:
De fantastische avon
turen van het ruimte
schip ORION, t.v.-serle
NTS
22.30 uur:
Tweede journaal
22.35 uur:
Pauze
TELEAC
23.00 uur:
Kernfysica (27)
53.30 uur:
Sluiting
NEDERLAND II
STER
Reclameui t zendingen
om 20.01 en 22.00 uur)
NTS
10.00 uur:
Journaal
20.05 uur:
De zaak Blum, t.v.-spel
22.05 uur:
Tweede journaal
22.20 uur:
Sluiting
T.V. morgen
NEDERLAND I
VPRO
17.00 uur:
Kabouter Kandelaar,
kinderprogramma
17.10 uur:
Laguestra. muziek-
AVRO
20.05—20.45 uur:
Hou je aan je woord,
21.15—22.00 uur:
Marie Celeste Jiet ver
ten schip, hoorspel
23.25—23.55 uur:
Muziek voor midder-
KRO
20.00—21.00 uur:
Stereo-concert door het
Omroeporkest
21.00—21.15 uur:
Verhalen op dinsdag
23.15—23.45 uur:
Dagtekst, magazine
RADIONIEUWS DIENST
HILVERSUM I: 7.00, 8.00.
11.00, 13.00. 16.00. 18.00.
20.00. 22.30, 23.55
HILVERSUM II 7.0
7 30. 8.00, 8.30. 12.30. 19.0
22.30. %3.55
Radioprogramma
„Zwarte Vrijdag", het Intertelspel dat
de NCRV gisteravond uitzond, hebben
we vooral gewaardeerd om zijn informa
tieve waarde. Het ls niet gemakkelijk
om een lekenpubliek duidelijk te maken
hoe een fenomeen als de beurskracht
van Wallstreet ln 1929 kon plaatsgrijpen.
Toch kwam men hier een heel eind door
het voor te stellen dat de Amerikaanse
Senaatscommissie, die achteraf een on
derzoek instelde, bestond uit een aantal
Senatoren die het eerste a-b.c. van de
economie nog moesten leren.
De originele „hearings" zullen wel niet
precies zo verlopen zijn als hier ge
toond werd maar dat een moeilijke
materie hier verantwoord gepopulari
seerd werd staat voor ons vast. Door de
uitstekende bezetting en ook door de
realistische decors (Intertel pleegt niet
tegen kosten op te zien) was dit docu
mentaire spel alleszins de moeite van het
bekijken waard.
Vooral hebben we het op ..II" gehouden,
omdat de VARA'se ..Z Cars" uiteraard
meer aantrekkingskracht had dan de
TROS'se Mars-oom En passant pikten
we in Achter het Nieuws een erg ge
slaagde reeks interviews met sportmen-
sen-van-glsteren mee. Dat zou een fijn
zaterdagavondprogramma hebben opge
leverd. Heel wat geschikter dan de knap
pe maar brutale Nigeria-reportage die
het op deze maandagavond veel beter
zou hebben gedaan!
Vg.
1 JAN. '68 IN DEN HAAG
NS-bussen voor
stadsvervoer
Met ingang van Januari 1968 zullen ook
de autobussen van de Nederlandse Spoor
wegen op de route Den Haag—Amsterdam
ln de residentie opengesteld worden voor
stadsvervoer.
Dit deelde de Haagse wethouder L. van
der Weide vandaag de gemeenteraad mee.
De NS ls dan niet meer de enige streek-
vervoerondememlng die ln Den Haag en
Schevenlngen haar autobussen gesloten
houdt voor stadsvervoer. De andere onder
nemingen kwamen vorig jaar tot een ak
koord met de HTM om deel te nemen in
het stadsvervoer. De commissie vervoer-
vergunningen kreeg destijds van de NS
voor de weigering geen reden op, die aan
vaardbaar werd geacht. Toen werd reeds
ln het vooruitzicht gesteld, dat de NS zich
wel eens zou kunnen aansluiten, wanneer
de NS opnieuw een concessie moest wor
den verleend. Deze verwachting is thans
uitgekomen. De concessietermijn voor de
buslijn Den Haag—Amsterdam v.v. loopt
dit Jaar af.
In de Beiers plaats Bayreuth is een tot
dusverre onbekend schilderij van Lu-
kas Cranach ontdekt. Het is een voor
stelling van de onthoofding van Sint-
Jan en behoort aan de religieuze ge
meenschap van de St.-Georgkerk.
HOLLYWOOD (AP) Het langste vervolgver
haal in de geschiedenis van de televisie is afge
lopen. Na vier jaren op de vlucht te zijn geweest,
heeft dr. Richard Kimble eindelek rust gevonden.
Ongeveer twee weken geleden is de opname van
de laatste aflevering beëindigd. En hoofdrolspeler
David Janssen, met het uiterlijk en stem die op
Gable lijken, voelt zich opgelucht. Hoe eindigt
het?
Janssen is door de ABC en door producer Quinn
Martin geheimhouding opgelegd. De ontknoping
bestaat uit twee delen, die in de Verenigde Staten
na herhaling van voorafgaande delen in de herfst
vertoond worden. „Het enige wat ik kan en mag
zeggen", aldus Janssen, „is dat ik onschuldig
Na vier jaar waarin alles wat maar mogelijk was
er uit werd gehaald gaat The Fugitive verdwijnen.
Toen de serie begon, geloofden velen niet, dat het
verhaal langer dan één seizoen kon duren. Want
zo vele mogelijkheden waren \r niet,
dacht, raep, voor het verbaal overheen
man die na te zfln veroordeeld wegens
moord op zijn vrouw ontsnapt en zijn
onschuld tracht te bewijzen terwijl hij
voortdurend wordt nagezeten.
Niettemin zijn er variaties aan de lopen
de band gevonden op dit thema en
bleef de spanning er ln. Janssen zei dat
sproken brief uit Parijs, 19.00 Voor de kin
deren. 19.05 Hersengymnastiek, 19.20 Licht
muzlekprogr. v. d. jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05
Hou Je aan je woord. 20.45 Zing met ons
mee. 21.15 Marie Celeste, het verlaten schip,
hoorspel, 22.00 In'ern volksliedjes, 82.30 Nws,
actual., 22.50 Muzikale lezing. 23.35 Licht
platenprogramma, 23.55 Nieuws.
HILVERSUM II (298 m) KRO: 18.00 Kon.
Harmonie St. Caecllia, 18.20 Zendtijd politieke
partijen, 18.30 Jonge artiesten, 19.00 Nieuws,
actual., 19.30 ConcUlepostbus, 19.35 De zin
gende kerk. 19.45 Zoekend geloven. 20.00
Omroeporkest, stAeo. 21.00 Voordracht, 21.15
Klass. muziek, 21.30 Mod. muziek, stereo, 22.00
Cultureel progr., 22.30 Nieuws, 22.45 Klank
beeld over Zweden. 23.15 Context, 23.45 Lichte
gram. muziek, 23.55 Nieuws.
BRUSSEL Ned. (324 m> 18.00 Nieuws, 18.03
,12.00 Balalaika muziek
Land- en tuinbouw, 12.3"
stereo, 13.00 Nieuws, actual., 13.25
alt Rusland^
Voor de soldaten. 18.32
18.45 Sportkroniek. 19.30 j
HILVERSUM I (402 m) VARA: 7.00 Nws.
ochtendgynw., 7.23 Gram. 8.00 Nieuws. 8.10
Gram. en reportages, (8.30 v. d. hulsvrouw),
9.00 Romantische orkestwerken; AVRO: 9.40
Schoolradio; VARA: 10.00 Seml-klass. muziek
13.50 Gesprok*-n
portret, 14.05 Gewijde muziek. 14.50 klassieke
muziek, 15.00 Voor de Jeugd. 17.00 Voor de
zieken. 17.30 Dan6orkest.
HILVERSUM II (298 m) NCRV: 7.00 Nw
7.10 Dagopening, 7.15 Gram., 7.30 Nieuws. 7.
Licht orkest, 7.40 Radiokrant, 8.00 Nieuw
8.10 Gewijde muziek. 8.30 Nieuws, 8.32 Klas
gram. muziek, stereo. 9.00 Voor de zieke
9.40 Voor de vrouw, 10.30 Morgendienst. 11.'
Gram., 12.27 Land- en tuinbouw, 12.30 Nieuw
12.40 Variant: actual., reportages en muzle:
13.30 Metropole orkest, stereo. 14.00 De fai
Leenhouta, hoorspel, 14.25 Gram,, stereo, 15.:
Klass. en mod. muziek, stereo 16.00 Voor t
jeugd, 17.00 Praatje, 17.15 Nederl.
jes, 17.35 Gram., 17.50 Politie
HILVERSUM III (240 m en
AVRO: 9.00 Nieuws, actual.,
muzlekprogr., 10.00 Nieuws. 10.02 Arbeids
vitaminen, 12.00 Nieuws. 12.02 Operettevaria,
13.00 Nieuws. 13.02 Actual.. 13.05 Vrolijk pla-
tenprogr., 15.00 Nieuws, 15.02 Lichte muziek,
17.00 Nieuws, actual., 17.05 Rhythm and blues,
17.35—18.00 Hlllbilly-tlme (C. a. W.-muzlek).
VERONICA (192 m) 7.00 Ook goelemorgen,
9.00 Muziek terwijl u werkt, 10.00 Koffietijd,
11.00 Kookpunt, 12.00 Muziek bij de lunch.
14.00 Chlel Montagne zonder franje, 15.on
woensdagmiddag-speciaal, 16.00 Nashville
Tennessee, 16.30 Tijd voor toppers, 17.00
Teenager Muziek Express.
BRUSSEL Ned. (324 m) 12.00 Nieuws,
:k la cartc. 13.20 Tafelmuzlek,
i FM-kanalen)
bleef de spanning er in. Janssen zei dat t\
men nog wel een jaar had kunnen door- rOffrSïïlII13. I*OIlCl
gaan, maar dat het beter was om er
Edwin Rutten
houden, nu de kwaliteit nog
zo goed is.
Janssen is er wel bjj gevaren. HjJ be
zit twee huizen, waarvan er een in
Palm Springs staat, waar hij onmiddel
lijk nadat hjj met de opnamen klaar
was is gaan uitrukten. Hij speelt golf
en geniet van de zon en heeft nog geen
nieuwe plannen, maar intussen wel con
tact met alle grote maatschappijen
voor nieuwe rollen. Haast heeft hij nu
niet meer.
NTS brengt
samenvatting
Kamerdebatten
HILVERSUM (ANP) De NTS zal
morgen 19 april, via Nederland 1 sa
menvattingen uitzenden van de Kamer
debatten over de regeringsverklaring
en wel van 20.30 tot 21.10 uur van de
middagdebatten en van 23.05 tot 23.30
uur van de avonddebatten.
De AVRO-televisie brengt vanavond
via Nederland 1 een muzikaal pro
gramma rond Edwin Rutten met als
gasten de Nederlandse sopraan Erna
Spoorenberg, die voornamelijk als con
cert- en oratoriumzangeres naam heeft
gemaakt, de pianist-organist Bernard
Drukker en een combo onder leiding
van Rogier van Otterloo. Edwin Rutten
vertolkt dan balladen, swing, jazz en
klassiek en zingt onder meer. nog een
duet met Erna Spoorenberg.
Kort nadat hjj voor zijn eindexamen
gymnasium was geslaagd, maakte de ln
1943 geboren Edwin zijn eerste gram
mofoonplaat. Hiermee vestigde hij dus
danig de aandacht op zich, dat al spoe
dig een optreden in diverse zaJen en
medewerking aan programma's met het
Metropole Orkest en het VARA-dans-
HILVERSUM De Engelse mentallst
David Berglas heeft zaterdagavond met
zjjn hypnose-experimenten voor de tele
visiecamera meer teweeg gebracht dan
men vermoedde. Na de uitzending kwa
men bjj de VARA twee telefoontjes bin
nen van verontrustte kjjkers en wel uit
de hoofdstad en uit Soest. Meegedeeld
werd dat in hun gezinnen twee perso
nen onder hynose waren geraakt en
niet tot bewustzijn kwamen.
In Amsterdam betrof het een gehuwde
vrouw, die in haar jeugd ook al eens
onder hypnose was gebracht.
Direct werd contact gezocht met David
Berglas, die inmiddels al het Circusthea
ter ln Schevenlngen had verlaten. Na
veel moeite vond men hem in een Am
sterdams hotel.
De heer Berglas richtte zich telefonisch
tot de mevrouw die ln hypnose was ge
raakt en beval haar te gaan slapen. De
volgende ochtend zou ze zich weer pret
tig voelen.
Met de heer J. van Dorresteyn, een 27-
jarige onderwijzer uit Soest had de heer
Berglas met zijn telefonische cotnman-
do'6 mdnder succes dan vla het scherm.
De heer Van Dorresteyn. die vroeger
ook al eens aan een hypnosedemonstr a
tie had deelgenomen, bleef niet alleen
ook de gehele z
De suggestieve toespraak van Berg la
via de telefoon had geen enkele
werking
Gisteren zijn David Berglas en enigf
VARA-medewerkers naar Soest gereisd
waar het de mentallst gelukte onder toe
zicht van de hulsarts de heer Van Dor
resteyn uit de hypnotische slaap te doen
ontwaken. Nadat de medicus de onder
wijzer een kalmerende injectie had toe
gediend vertrok David Berglas
Londen.
De VARA-persdienst was gisteren nie;
bereid om enig commentaar te geve:
over bedoelde televisie-uitzending.
Gisteravond heeft dr. De Vaal in eei
sprek met een redacteur van het tv.-
programma „Achter het Nieuws" gezegd md
dat dergelijke zeer gevoelige personen
kans lopen onder hypnose te raken. Jir mda
was hem niet bekend of dit al een
der via de beeldbuis was gelukt.
„Het getto van Warschau"
Galerie De Sfinx O.Z. Voorburgwal 241
Amsterdam, toont van 19 april tot 10
mei schilderijen en gouaches van Ju
lio Romera en van 29 april tot 21 mei
aquarellen, grafiek en tekeningen
van Jan Wiegers.
„Reacties op Toneel" noemt Jeanne van Schaik-
Willing haar bundel toneelkritieken, die bij
uitgeverij Moussault verschenen zijn onder de
titel „Uit de Stalles". Zij geeft daarin, zonder te
streven naar volledigheid, een bloemlezing uit
de reeks van wekelijkse artikelen, die zij over
Nederlandse toneelvoorstellingen gedurende de
laatste tien jaar schreef in De Groene. Tien jaar
geleden verscheen reeds een bundeltje kritieken
van haar hand in de Ooievaarreeks, onder de
titel „Na Afloop".
Jeanne van Schaik-Willing, die reeds van 1917 af
schrijft over toneelvoorstellingen, behoort tot onze
meest ervaren critici; doordat zij een halve eeuw
lang de ontwikkeling van zeer nabij heeft gevolgd, ls
zl.' een van de meest erudiete beoefenaars van haar
vak. Daarnaast is zij echter een van die critici,
wier ras aan het uitsterven lijkt, hoewel ze in Ne
derland nog vrij veel te vinden zijn. Zij beschouwt
het toneel immers vanuit een literaire standpunt,
haar belangstelling en ook haar kennis van zaken
betreffen allereerst de kwaliteiten van 't stuk zelf, In
2e Instantie pas ls zij geïnteresseerd in de voorstel
ling, de regie en de interpretatie van de acteurs. To
neelmatige omstandigheden, die 'n beslissends rol
kunnen spelen ln 't totaal van 'n voorstelling, betrekt
«ij meerdere malen niet ln haar oordeel. Deze vorm
▼an toneelkritiek begint steeds meer plaats te ma-
ken voor kritiek, die ilch ook en zeker ln dezelfde
mate richt op. de voorstelling, dia van gelijke ar
tistieke waarde geacht kan worden als het stuk zelf.
„Uit de Stalles" bevat stukken van zeer uiteenlopend
karakter. Het boek opent met een aantal algemene
artikelen, dan volgt een reeks van meer dan 50 op
stellen over evenveel voorstellingen. De stukken zijn
nogal bekort, hetgeen te betreuren valt, speciaal om
dat Jeanne van Schaik juist passages heeft menen te
moeten weglaten, die handelen over voorstellingen.
Als motivering van een dergelijke bekorting stelt zij,
dat „onze Nederlandse gezelschappen op voldoende
peil staan, zodat de bezetting aan redelijke eisen
heeft voldaan". Een redenering die evenzeer te be
strijden is, als het omgekeerde, wanneer zij de pas
sages over de toneelstukken zou hebben geschrapt,
met als reden, dat „de door de gezelschappen Re-
kozen toneelstukken op voldoende hoog peil staan, zo
dat het repertoire aan redelijke eisen heeft voldaan".
Soms vervallen ln haar opstellen alle verwijzingen
naar de voorstelling, zodat men niet eens meer kan
lezen in welke bezetting onder welke regie of zelfs
bij welk gezelschap een bepaald stuk, dat uitgebreid
beschreven wordt, is gespeeld.
Het is te betreuren, dat in een boek, waarin jje
toneelkunst, de meest vergankelijke, wordt gespro
ken, zo weinig ls vastgelegd over het toneel zelf.
Een bundel theaterkritieken, die niet over theater
Kaan, maar slechts over toneelstukken en de literai
re aspecten daarvan, schiet aan zijn doel voorbij.
ONTSTAAN IN WERKKAMER
BIJ dit principiële bezwaar tegen de samenstelling
van de bundel van Jeanne van Schalk, voegt zich
een tweede, dat gericht ls tegen haar werkwijze in
da P^rnv1* routine aan het schrijven voor een
weekblad. Hoewel haar eruditie, haar belezenheid,
haar Inzicht in de structuur van een stuk, keer op
keer bewondering afdwingen bij de lezer, komt bij
hem toch geregeld de vraag naar voor, hoe de kun
stenaars die het stuk speelden, over de inhoud en
de interpretatie ervan hebben gedacht. Daar immers
staat in het algemeen te weinig over in de kritieken
van Jeanne van Schaik. Zeer breed ontwikkelt zij in
haar kritieken haar visie op het stuk; vaak wekt dit
de indruk dat die visie eerder is ontstaan in de
werkkamer, waar zij het stuk las, dan in de schouw
burg, waar zij als critica te weinig mee lijkt te gaan
met de visie van de mensen op het toneel.
Neemt men het boek van Jeanne van Schalk-Wil
ling voor wat het eigenlijk is: een reeks van lite
raire oordelen over toneelstukken, dan valt er zeer
veel te waarderen en te bewonderen. Vaak kan men
kennis nemen van een persoonlijke, oorspronkelijk
visie, van goed gedocumenteerd materiaal, dat be
paalde achtergronden van het stuk belicht, die niet
vermoede perspectieven openen. Het standpunt dat
ingenomen wordt, is zo persoonlijk, dat het vaak
een reactie van de lezer uitlokt, omdat hij gedwon
gen wordt zijn visie te toetsen aan die van de
schrijfster. Zelfs met opstellen over voorstellingen,
die door Jeanne van Schaik vrij bewust opgeroepen
schijnt. Deze licht provocatieve benadering van de
lezer en de onderwerpen waarover zij schrijft, ma
ken „Uit de Stalles", ondanks allerfel details, waar
over men met Jeanne van Schalk van mening kan
verschillen, een Interessant en zeer leesbaar boek
over de literaire kant van het toneel.
Jan Verstoppen
orkest volgden. Daarna verscheen de
langspeelplaat „Takin' a chance on
Edwin", waarmee hy de grote verwach
tingen, die men na zyn eerste plaat
koesterde, volledig rechtvaardigde. In
1962 maakte Edwin Rutten deel uit
van de ploeg, die Nederland vertegen
woordigde op de Europabeker voor
zangvoordracht te Knokke. Na vervol
gens ie zijn opgetreden in Finland,
nam hij in 1963 met groot succes deel
aan het „International Festival of
Light Music Song" in de Poolse stad
Sopot. Op dit festival, waaraan door
vierentwintig landen werd deelge
nomen, won hy zowel de Grote Prijs
van Polen als de Prijs van de stad
Sopot. Dit succes leverde hem een tour
nee door geheel Polen op. terwyi boven
dien ln dit land een grammofoonplaat
werd gemaakt. Sinds deze opvallende
prestaties heeft Edwin Ruttens faam
zich zowel in eigen land als ook daar
buiten sterk verbreid. Hy ls sedertdien
onder meer opgetreden te Genève, Mon-
treux. Parijs, Brussel en enkele Duitse
steden, zowel voor radio als voor
televisie.
Nederland L 20210 uur
Vanavond via Hilv. II
Onder leiding van de dirigent Jean
Fournet zullen vanavond het Radiokoor
en leden van het Radio Filharmonisch
Orkest voor de KRO-radio in een ste-
reofonlsche uitzending Igor Stravins-
kl's „Bruiloft" uitvoeren. Stravinski
componeerde dit ballet (Les Noces) In
1915, voor solisten, koor en blazers, 4
plano's en slagwerk.
Het ballet is uit vier delen opgebouwd.
In het eerste deel „De Vlecht" wordt
de bruid gekapt door haar vriendinnen
die haar tevens troosten omdat zij af
scheid moet nemen van haar ouderlijk
huis. Ook de verzorging van het haar
van de bruid verhaalt Stravinski hoe
remonie. In dit tweede deel „Bij de
bruidegom" klagen zijn ouders dat zij
hun zoon moeten afstaan. In 't vertrek
van de bruid verhaalt Strawinskl hoe
de stoet naar de kerk vertrekt en geeft
hij een beeld van de gelukwensen die
bruid en bruidegom in ontvangst mo
gen nemen. Dit deel sluit met 't af
scheid van wederzijdse ouders. In het
vierde en laatste deel „Het huwelijks
feest" wordt gesproken over de liefde.
Bruid en bruidegom krijgen van alle
kanten nog goede raadgevingen inge
fluisterd.
Dan nemen de gasten afscheid en hoort
men tot slot de bruidegom een liefdes
lied zingen.
Aan deze uitvoering wordt meegewerkt
door: Mirjam Krieg sopraan, Wilhel-
mina Matthès alt, Bert van 't Hoff te
nor en Max van Egmond bas. De pla-
no'z worden bespeeld door Else Krijgs
man, Jean Antoniettl, Jan Wijn en Jo
Dusseldorp.
Hilv. n. 21.SO uur.
koopt
NCRV
documentaire
van BBC-tv
(Van onze omroepcorrespondent)
HILVERSUM In november 1940 x
tooiden de Duitsers de bouw van c
ommuurd getto, waarin de joden vu oh
Warschau moesten worden opgesloten
i ongeveer anderhalve vier fee
kante kilometer groot stadsgedeeli' »arb
omgeven door drie meter hoge mure: t x
met prikkeldraad en glasscherven of rd
de randen.
Voor de 600.000 inwoners van
getto was ontvluchten onmogelijk. 1
allen vonden de dood. Tussen lf»4 ld,
en 1943 werden er 300.000 joden uit 1 lls ee:
getto naar het concentratiekamp Tre a gc
blinka getransporteerd. In 1943 tenslot n d
te werd na hevige gevechten het gel fee
to vernietigd. De Duitsers hebben i
onbeschrijfelijke leed, dat ln dit d<-<
van Warschau plaatsvond, angstwA
kend nauwkeurig op film en foto va.' Een
gelegd. Een van de overlevenden, toiers
thans in Engeland woonachtige Ales (nw
ander Bernfes, heeft ln de afgelop %en
twintig jaren die opnamen verzamel ek
De BBC-tv heeft er een documentair 9 z(jn.
van gemaakt, die de NCRV vaikaï
avond 25 april om 21.35 uur zal uit?'(fgn z(
den. In aansluiting hierop leest de f „Hei
teur Albert van Dalsum een brief v"c' hmt
van een der laatste verdedigers van
getto van Warschau.
„Context" over
confessionaliteit
in hoger onderwijl
Be
In de KRO-radiorubriek Context (Hf1 >taK
II. 23.15 uur tot 23.45 uur) zullen ffKri-G
deelten worden uitgezonden van
teach-ln over de confessionaliteit
hoger onderwijs. Dit openbaar deN
wordt vanavond gehouden ln de
van de r.-k. universiteit ln Nijmegen.
irloi
