spaar veilig: WIJ HEBBEN GEKOZEN VOOR VERNIEUWINGEN. DAT KOST GELD Postspaarbank het N.K. V. „Mertens van een van de onzen gebleven Drs. JOOP DEN UYL (P.v.d.A.): Wellicht nieuw proces Gemmeker-W esterbork kapittelt Den Uyl Minister Veldkamp Markant KVP- aandeel in sociaal beleid na de oorlog Norbert en Jozef als Ard en Keessie Ae LEIDSE COURANT MAANDAG 13 FEBRUARI 1961 praten met kandidaten (ADVERTENTIE) Van een onzer Tegen het sluitingsuur ligt de lijstaanvoerder van de Partij van de Arbeid, de 47-jarige drs. Joop M. den Uyl, lui achter een cognacje. De hele dag heeft hij er weer uitgezien als „een man om mee te werken", maar op dit late uur heeft hij meer weg van een carnavalsprins die uitblaast na de optocht. Zijn bonte verkiezingskaravaan is vandaag weer een eindweegs voortgetrokken, en in verslaggevers) het motel verzamelen zich de cracks van de partij na vanavond in stad en land spreekbeurten vervuld te hebben. Vondeling is er, Vrolijk, Egas, Roemers, Meester, Tans en mindere goden. Den Uyl, de primus inter pares, heeft de zoveelste speech van zijn campagne achter de rug. Hij geeuwt. Maar zijn blauwe ogen zijn klaar wakker. Onder strenge voorwaarden desnoods in zee met KVP „Zeg eens eerlijk", vraagt hij, „vond je me demagogisch?" Hij ls econoom van zijn vak, geen volksmenner van nature, kennelijk een beetje bang dat hij zijn zaken te ongenuanceerd naar voren brengt. Hij trok een volle zaal. kreeg zes endertig vragen te beantwoorden. Waarop Vondeling meedeelt, dat hij er wel eens zestig heeft gehad. Den Uyls levensbericht? „Ik kom uit een winkeliersgezin van vijf kinderen. Ik was de enige die mocht studeren. Vader vroeg gestorven. Van huis uit gereformeerd, maar ik heb me van de Kerk losgemaakt. Na de oorlog sociaal redacteur van Het Parool. Daarna, tot 1948 van Vrij Nederland Toen directeur van de Wiardi Beckmanstichting. In 1953 in de Amsterdamse gemeenteraad, in 1956 Kamerlid, in 1962 minister van Econo mische Zaken. Vrij man sinds de ..Nacht van Schmelzer". Zfln liefhebberijen? ..De kinderen we hebben er zeven' Literatuur, maar aan lezen kom ik niet meer toe. Kamperen! We zijn al in Istan- boel geweest en in LaplandDit Jaar voor het eerst met een vouwcaravan we hebben altijd nog op de grond gesla pen. Tja. en dan: sport. Vorig jaar heb ik één of twee keer getennist. Vorige week een half uur gebiljart!" ..Nou. dat lijkt maar zo. Ik ben echt niet kwaad geworden, helemaal niet. 't Was leuk. 'n volle bak da's altijd 'euk Maar je moet niet vergeten dat het mijn zoveelste speech was. Je krijgt ook altijd dezelfde vragen. Ik ben wel eens geïrri teerd door het kleine grut, dat doorzanikt over details..." Duidelijkheid Langs een In fel oranje livrei gestoken portier marcheerde hij vier uur geleden de zaal binnen. Zijn aanhangers bege leiden hem met applaus. In de zaal zitten ook twee bedrijfsaalmoezeniers. Eén van hen heeft vanavond met Den Uyl ge geten: hij wilde wel eens precies weten wat de socialistische lijsttrekker denkt. „Er is veel veranderd", grinnikt de ober die In de pauze raison van tachtig wel vaartscenten zijn pilsjes slijt. In zijn toespraak betrekt Den Uyl de bekende socialistische stellingen en vraagt, net. als Toxopeus pleegt te doen. van de confessionele partijen duidelijkheid: nog voor 15 februari een keuze tussen V.V.D. Niet terug naar klassenstrijd. of P.v.d.A. rechts of links, conservatief of progressief. Zwart-wit tegenstellingen, tóch ongenuanceerd? Jongeren hebben de muren van de zaal en zelfs het spreek gestoelte beplakt met affiches voor 'n teach-in. Politiek is hip! Rooiekool of boerenkool? Cals of Jelle?" Den Uyl kiest natuurlijk rooiekool, on der géén beding samenwerking met de V.V.D.maar misschien toch wel met de K.V.P. Hij rekent er kennelijk op dat de P.v.d.A. wint en de K.V.P. zetels verliest, want hij stelt niet geringe voorwaarden. Hij zegt: ..Het is voor de P.v.d.A. niet eenvoudig zelfs maar aan samenwerking met de K.V.P. te denken! Maar een grote partij als de onze kan zich niet permit teren om bij voorbaat nee te zeggen. Wij willen een zo groot mogelijke invloed In ons land. Daarom desnoods maar met de K.V.P. in zee! Maar alleen op voorwaar de dat de K.V.P. een duidelijk vertrou- wensvotum aan de P.v.d.A. geeft en er bindende afspraken gemaakt worden voor vier jaar. Als medevoorwaarde stellen wij. dat de K.V.P. zal meewerken aan 'n wijziging van ons politiek stelsel en wel zó, dat bij een conflict tussen kabinet en Kamer. Kamerontbinding en nieuwe ver kiezingen volgen zodat de kiezers zich kunnen uitspreken. En wij zullep ook eisen dat de wezenlijke punten van ons programma in het regeringsprogramma v/orden opgenomen!" Bekentenis Harster belangrijk MüNCHEN (ANP) I)e Duitse justitie onderzoekt de mogelijkheid om de vroegere commandant van het Nederlandse do< kunnen hebben dat de Duitse Justitie ln de toekomst vooral oud SD-functlonaris- sen het vuur na aan de schenen gaat leg gen. Uit Harsters bekentenis kan namelijk volgens deze zegslieden de voorzichtige conclusie getrokken worden dat nog SD-functionanssen op de hoogte waren met het lot van de naar het oosten weg gevoerde Nederlandse joden. Bij zijn be rechting in Nederland in 1949 ontkende Harster nog geweten te hebben wat er met de uit Nederland afkomstige joden zou gaan gebeuren, maar tijdens het voor gangskamp Westerboi k. Gemmcltcr, op- i onderzoek van zijn tweede proces in Mün- nieuw voor het gerecht ter verantwoording chen kwam er op dit punt een bekentenis, te roepen voor zijn in Nederland gepleeg- dje hij tijdens de openbare behandeling de oorlogsmisdrijven. van zijn zaak handhaafde De heer B. A. Sijes van het rijksinsti- Een substituutofficier van justitie u:: tuut voor oorlogsdocumentatie die het pro- Düsseldarf woont daartoe het proces tegen ces ui München als officieel waarnemer de oorlogsmidadigers Harster. Zoept en van de Nederlandse regering bijwoont, zei Gertrud Slottke bij. dat zich deze wekén over de waarde van Harsters' bekentenis: voor het Landesgerioht München II af- I „Harster is een van de weinige Duitse oor- speeLt. Gemmeker. die in 1945 door een j logsmidadigers die met. een bekentenis is bijzonder gerechtshol in Nederland tot. gekomen. HPt is dus mogelijk dat een aan- tlen jaar werd veroordeeld, woont op het tal Duitse openbare aanklagers na deze ogenblik ln Düsseldorf. Een eventuele i bekentenis nieuwe vervolging van de oud-kampcom mandant zal dan ook in deze stad plaats- Hoewei de Duitse justitie op het ogen blik alle mogelijkheden voor een nieuw proces tegen Gemmeker onderzoekt, is het nog allerminst zeker dat het binnenkort tot een proces zal komen. Een voorwaarde voor een nieuwe actie tegen de Wester- borkcommandant. die tientallen treinen volgepakt met Nederlandse joden naar het oosten zag vertrekken. Is het ontdekken van nieuw materiaal, zoals dat wel ln de zaak tegen Wilhelm Harster. de oud-SS- en SD-commanadant in bezet Nederland, het geval was. Uit goed Ingelichte kringen wordt vernomen dat de processen tegen Harster, Zoepf en Slottke voor wat een tweede vervolging van Gemmeker betreft, geen nieuw en voldoende belastend mate riaal heeft opgeleverd. Insiders achten het niet uitgesloten dat het proces dat thans ln München wordt gehouden van grote Invloed zal kunnen zijn op het aanspannen van nieuwe pro cessen tegen Duitse oorlogsmisdadigers. Vooral de bekentenis van SD-comman- dant, Wilhelm Harster. ln de eerste dagen Tot die wezenlijke punten behoort de hervorming van de ondernemingen (ver plichte publikatie van de jaarverslagen, invoering van 't enquête- en beroeps- recht voor de ondernemingsraden, beper king van het aantal commissariaten per persoon, verkiezing van arbeidscommis- 6arissen). „Hervorming van de onder nemingen". zo zegt Den Uyl openlijk flirtend met de katholieke arbeiders, ..waarnaar ook de christelijke vakbewe ging zo reikhalzend heeft uitgezien". Het is óók een programmapunt van de K.V.P.. maar in de uitvoering ervan heeft de socialistische lijsttrekker weinig fiducie. Den Uyl: „Mooie volzinnen in het K.V.P.-program, maar je voelt en proeft dat er niets van terechtkomt. Het kabinet-Schmelzer-Toxopeus is al in de maak. De hinderpalen worden ijlings opgeruimd (omroepwet oliezaak)". Hij constateert dat de werkgevers blij zijn met de ontspanning op de arbeidsmarkt, met de werkloosheid. Dezelfden die een jaar geleden ach en wee riepen, toen het kabinet-Cals voor de tweede helft van 1966 paal en perk stelde aan de werving van buitenlandse arbeidskrachten, zwiepen de mensen nu als baaltjes meel de straat op! Ze zeggen: ze leren weer dat er gewerkt moet wor den. Ik erken dat er bij de werknemers een tekort aan verantwoordelijkheid is, maar dat verhelp je niet door werkloos heid te scheppen. Dat verhelp je door ze verantwoordelijkheid te geven. Dan is er perspectief op den duur..." Hij verwijt de werkgevers dat zij opnieuw beginnen de klassenstrijd. In het motel vragen wjj hem of niet juist de P.v.d.A. naar die heilloze klas> senstrijd ls teruggekeerd. Is de P.v.d-A. niet bezweken onder de druk vai linkse vleugel (die het in de K.V.P. zeker niet gewonnen heeft)? Den Uyl ontkent met grote stelligheid dat de P.v.d'A. weer aan de klassenstrijd toe is, „Volstrekt niet!" Hij wijst er nadruk op dat zijn partij geleide loon politiek voorstaat en dat is volgens hem flagrant met de klassenstrijd in strijd ..De partij is wel geradicaliseerd", zegt hij. „maar niet in de zin van oud-links" Vergelijking met de K V P. gaat niet op: „In de K.V.P. trekken de vleugels naar verschillende kanten. De ene groep is daar behoudend, de andere voor vernieu wing. Bij ons trekken ze dezelfde kant op. er is alleen meningsverschil over het gezegd heeft dat c .fundamenteel gezond" is. Hij houdt die stelling nog staande en spreekt van ,,de treurige moed van meneer Schmelzer". die de P.v.d.A. in het algemeen en Von deling in het bijzonder aanwijst als de schuldigen aan de werkloosheid. Het is een zaak waarover de hooggeleerde eco nomisten het niet eens zijn. Oud-minister Den Uyl van Economische Zaken (vol gens zijn tegenstanders ,.de dirigent van het optimisme") zegt er het volgende van: ..Die bewering in kwalijker dan een stoot onder de gordel! Vondelings liberale voorganger WItteveen ls de schuld van alle ellende. Hij liet het kabinet-Cals voor anderhalf miljard onbetaalde reke ningen na en daarenboven nog een aan gekondigde belastingverlaging van één miljard. Het kabinet-Cals heeft de moed gehad om terwille van het economisch herstel tweemaal een belastingverhoging van 850 miljoen voor te stellen. ..Het kwartje op de sigaretten van Vondeling!" Onpopulaire maatregelen, maar nood zakelijk om de vuile was van Witteveen op te ruimen". Het herstel van de betalingsbalans is volgens Den Uyl te danken aan de maatregelen die het kabinet-Cals genomen (heeft Niet aan Jelle Zijlstra? Joop den Uyl is niet „weg" van de economische opvattingen van de huidige minister-president. Zijlstra wil de werk loosheid bestrijden door de betalings balans. de rekening van importen export, te verbeteren. Volgens Den Uyl gaat het er nu in de eerste plaats om de werkloos heid te bestrijden, niet om de deviezen voorraad van de Nederlandse Bank te vergroten. De honderd miljoen gulden die Jelle nu" beschikbaar gesteld heeft voor de regionale industrialisatie, zouden volgens hem eerder op tafel gelegen heb ben als de K.V.P. het kabinet-Cals niet had laten vallen. Het kabinet-Cals heeft naar de mening van Den Uyl niet de kans gekregen om de vruchten van zijn beleid te plukken. Zou de werkloosheid dan groter zijn. indien het beleid van Vondelings voor- ganger Witteveen was voortgezet? „Inderdaad. Ik stel dat duidelijk: als lijn-Witteveen was doorgetrokken, zouden er nu nog meer werklozen zijh!" Bewaker De P.v.d.A.. zo verklaart Den Uyl. wil niet voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Zij heeft gekozen voor vernieuwing kost geld. ..Maar ik ben wel eens bang dat-ie in de provincie wat al te ge makkelijk beloften doet". Dat zegt de 34-jarige „bewaker" van Den Uyl. Jan Koolman Hij is wetenschappelijk ambtenaar te Amsterdam, was met een studiebeurs in Amerika en volgde daar van nabij de verkiezingscampagne van Johnson. Hij zorgt nu dat Den Uyl op tijd naar bed gaat en op tijd present is. De lijstaanvoer der moet fit blijven. de constltutio- „Het congres van de Partij van de Arbeid heeft welbewust gesteld dat de monarchie hier en nu niet in discussie gesteld moet worden". Den Yyl vindt dat de monarchie nu goed functioneert.. ls Den Uyl soms Spaar bij de Postspaarbank- 1 de veilige manier van sparen. Uw spaarbankboekje staat op naam: zonder uw handteke ning kan niemand aan uw geld komen. Uw spaargeld is veilig, zelfs bij diefstal of verlies van het boekje. Meer dan 2200 vestigingen in Nederland staan voor u klaar: het post kantoor is altijd in de buurt. Bij de Postspaarbank kunt u de voor u meest geschikte spaarvorm kiezen met een rente variërend van 3,48% tot 5%. En heeft u een girorekening? u zelfs thuis sparen. Kies de veilige ma- sparen! „Helaas niet,! Nou Ja. helaas dat bedoel ik eigenlijk niet... Commissaria ten zijn verenigbaar met het volks vertegenwoordiger-zijn maar zij moeten openbaar zijn". Veel fanmail? „In toenemende mate. De meeste brie ven zijn aanhankelijkheidsbetuigingen, echte fanmail dus. Maar ik krijg er ook nogal wat met kritiek. Het is overigens niet zo dat ik elke dag bossen brieven krijg". Bent u „een dogmatische dromer" zo als Schmelzer u op het Overüssels Appel van de K.V.P. genoemd heeft? Die mii kennen weten dat voor mij de feiten tellen' Als onder het Nederlandse deel -van de Noordzee evenveel aardgas eevonden wordt als in Slochteren. leveren mijn voorwaarden ons land in de komen de dertig iaar anderhalf miljard gulden méér op dan die van het kabinet-Zijlstra! Schmelzer kan wel.beweren, dat dat een slag in dp lucht is. maar ik houd op grond van miin ervaringen tijden? de onderhandelingen vol. dat de oliemaat schappijen op mijn condities waren in- hoe kan het andei's ook over de gpgaan.Hij houdt vast aan staats- oorzaken van de werkloosheid. Per slot deelneming „Wij. socialisten, zullen ons van rekening is hij de man die als verzetten!" 55 (Van onze parlementaire redactie) HELMOND Tydens een verkie zingstoespraak in Helmond heeft KVP- minister dr. G. Veldkamp Het gisteren ontoelaatbaar genoemd, dat P.v.d.A.- Ieider drs. Den Uyl de schijn wekt als zou NKV-voorzitter Jan Mertens de ka tholieke werknemers hebben opgewekt op de Party van de Arbeid te stemmen. Dr. Veldkamp zei van Mertens de vrij heid te hebben gekregen te verklaren dat dit niet waar is en dat deze P.v.d.A.- uitspraak Mertens „die in de KVP-ge- lederen een van de onzen is gebleven" hindert. Mertens heeft het bestuurslidmaat schap van de KVP neergelegd, aldus dr. Veldkamp, omdat hij meende dat twee belangrijke maatschappelijke functies, die een verschillende stellingname nodig kunnen maken, niet vermengd dienen te worden. Als NKV-voorzitter wil hij vrij zijn om waar nodig kritiek te geven op het KVP-beleid. „Mertens, die evenals anderen onder ons de kabinetscrisis in het kabinet-Cals betreurde en betreurt, staat op het stand punt dat de katholieke werknemer een mondige kiezer is, die dus zelf zijn keuze j moet bepalen. Ik weet, dat het zijn wens ls en dat hij, evenals ik en vele ande- j ren, zich yil inzetten om dat te berei- i ken dat de KVP de lijnen van het so- ciale beleid, zoals dat tot op de dag van vandaag is gevoerd, ook in de verdere toekomst zal doortrekken, vooral met betrekking tot de vraagstukken van rechtvaardige verdeling van inkomen en vermogen, van de structuur van onder neming en maatschappij en met betrek king tot de noodzakelijke collectieve voorzieningen voor de leefbaarheid van onze samenleving, omdat op die wijze de keuze van de katholieke werknemer een vanzelfsprekende op de KVP zal kunnen zijn. Daardoor is nodig, dat de KVP-leiding zich positief in die rich ting opstelt en aan het NKV op even wichtige wijze, d.w.z. naast andere maat schappelijke organisaties, de gelegenheid geeft tot zijn sociale inbreng. Tevens dat de KVP het vertrouwen wekt zich juist terzake van deze centrale sociale kwes ties sterk te maken." Dr. Veldkamp voegde hieraan toe, dat KVP-voorzitter Aalberse hem verklaard heeft, „zich sterk te willen maken, dat de katholieke werknemers daarop kunnen rekenen". De heer Veldkamp schetste de bijdra gen van de KVP aan het sociale beleid na 1945, toen de KVP onafgebroken regeringsverantwoordelijkheid heeft ge dragen. Hij noemde de invloed van zijn strekt onjuist'". partij op dit beleid zeer markant vond het dan ook vanzelfsprekend, di dit beleid de krachtige steun ondervo» van brede lagen van het katholieke volt Dr. Veldkamp noemde het sociaal-eco nomisch beleid, dat de KVP voorstaal een duidelijk beleid. Hg vond het warrend, dat de P.v.d.A. en de VVD vat oordeel zijn, dat de zgn. confessionelt partijen in de politiek onduidelijkheid scheppen door niet vooraf een keuze It doen van de regeringspartner na de ver kiezingen. „Het programma van de KVI is duidelijk en wie dat met ons wil uit voeren is in beginsel onze partner". Voorts zei minister Veldkamp het be grijpelyk en toelaatbaar te vinden, dal de P.v.d.A. gebruik maakt in haar i kiezingscampagne van de verwarring die in ons laiul ontstond na de nacht van Schmelzer. „Maar", zo vervolgd' de bewindsman, „wat ik van een man al mijn oud-collega Den Uyl, die dag 1 dag uit de mond vol heeft over duidelijk heid ln de politiek, niet begryp en wal ik niet toelaatbaar vind, is dat hy dt schijn wekt als zon de voorzitter het NKV, de heer Jan Mertens, de ka tholieke werknemers hebben opgeweld op de P.v.d.A. te stemmen. Dit is vol-; Soustelle stelt zich kandidaat LVON (Reuter) Jacques Soustelle, de cx-gaullistiscbe politicus, die door de Franse politic wordt gezocht op beschul diging van samenzwering tegen de Fran se staat, heeft bekendgemaakt, dat hij kandidaat wil zijn in de Franse verkie zingen van volgende maand. Hij heeft zich kandidaat gesteld in Lyon. In een geluidsband, die door journalis ten in Lyon is beluisterd, zegt Soustelle dat hij op het ogenblik niet in Frankrijk is. Wanneer hij terugkeert is ook nog niet bekend. Soustelle is eens een naaste medewer ker van generaal De Gaulle geweest, maar hij brak met hem naar aanleiding van de Algerijnse politiek van De Gaulle. In 1960 werd Soustelle als minister van Voorlichting ontslagen. Hij verliet Frank rijk in april 1961 en in 1962 werd eon van zijn proces, zou mogelijk tot gevolg arrestatiebevel tegen ham uitgevaardigd» De Chinese vice-premier Tsjen Ji spreekt een bijeenkomst van honderdduizend Maogezinden in Peking toe. Van links naar rechts: Rang Sjeng, hoofd van de geheime polttie, vice-premier Tsjen Ji, premier Tsjoe En-lai, Mao's vrouw Tsjiang Tsjing «n de lefcfc* eo* de mtttweto «wvefatt* 8jen Po-fa, voorbeelden opvolgen. De heer Schmelzer vroeg zich af. waar toch de weerstanden tegen christelijke partijpolitiek vandaan komen. Naar zijn mening zit de oorzaak vooral bij de jongere garde, die denkt, dat wij als christelijke politieke beweging de waan bezitten superieure christenen te zijn. die een monopoliepositie op eisen voor humane politiek. Dat is echter niet het geval. Uit het evan- DEN BOSCH De kleine Norbert Schmelzer en de lange Jozef Luns zijn zaterdagmiddag toegejuicht als waren zij Keessie Verkerk en Ard Schenk zelf. Zjj zyn de „lieverdjes" van de KVP en van de büna drie duizend partqgangers, die in Den Bosch bqeen waren voor de laatste verkiezingsstunt, het KVPROM. Het werd een happening zonder rook- spreekkoren, spandoeken, toeters, knallende ballonnetjes en daar tus sendoor het Brabants Orkest. Plaats van handeling:' de nieuwe Brabanthal van het Veemarktcomplex, een ge voor elk financieel-economisch vraag stuk. Christelijke visie kan leiden en leidt tot een eigen beleid. Het be staansrecht daarvan en de noodzaak daartoe eisen wij daarom op, aldus de KVP-fractievoorzitter, die zei, dat men in zijn kring ook worstelt, zoekt en tast om een beleid op te bouwen. Links-rechts De socialistische lijstaanvoerder dre. J M. Den Uyl heeft op een „walk-in talk in" in het Beursgebouw te Am sterdam verklaard, dat de PvdA niet zal deelnemen aan een regering, die zich geen feitelijke voortgang naar meer rechten dei' werknemers ten doel stelt. Drs. Den Uyl verweet de lijsttrekker van de KVP een partij bouw dat eruit ziet als een reus achtige schelp. Luns steelt de show niet alleen met zijn redevoerinkje over het buiten lands beleid van de KVP. maar ook als sportverslaggever. Bij tijd en wijle beklimt hij het spreekgestoelte om mededelingen te doen over de uit slagen van de wereldkampioenschap pen schaatsen. Hij praat over „onze eigen Keessie". De Brabantse lijsttrekker ir. Lardi- nois zei niet de fout te willen maken zich als landbouwkundig ingenieur in de financiële politiek te storten. Op dit punt moeten we alleen goede duidelijk te hebben geantwoord op een vraag of hij het KVP-programma „waarin mooie dingen worden gezegd over hervorming van de onderne ming", wil verwezenlijken met de VVD. een partij, die niet wil tomen aan de macht van de vermogens- bezitters, of de Partij van de Arbeid. Deze bijeenkomst heeft geleid tot ongeregeldheden, waarbij twee arres taties werden verricht. Amsterdamse provo's en hun aanhang trokken naar het Spui om een verkiezings happening bij het Lieverdje te hou den. Hier werden onder meer rook bommen gegooid en fietsen aan het Lieverdje gehangen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1967 | | pagina 6