OUD WORDEN
IN LEIDEN (1)
Voorzieningen
voor gezonde bejaarden
komen aardig op gang
Mr. J. Klaasesz onthulde „Stier
op nieuwe Leiderdorpse brug
PAGINA 3
DE LEIDSE COURANT
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1067
QM MAAR tegelijk met de deur in het
heilig huisje te vallen: de levensavond
van Leidse bejaarden is niet altijd één ster
renflonkering, integendeel, hij vertoont soms
nog al wat bedenkelijke wolkjes en naarmate
bij verder vordert is er steeds minder roze-
geur en maneschijn.
Ook in onze stad gebeurt het. U heeft het
kunnen lezen onlangs. Die oude man, die
dagen dood in zijn woninkje heeft gelegen.
De juffrouw waar hij elke dag patates frites
kwam halen, miste hem tenslotte. Vijf regels
in de krant, dat is meer aandacht, dan hij
misschien in zijn hele leven van de buiten
wereld gekregen heeft. En nog gaan we er
aan voorbij. Op een stad van 100.000 inwo
ners mis je één, twee bejaarden niet!
QE ZORG voor de werkelijk hulpbehoe
vende ouden van dagen" staat in Leiden
nog maar in de kinderschoenen. Te laat
heeft men de consequenties willen aanvaar
den van het groeiend aantal bejaarden. De
gezonde bejaarden hoeven niet meer achter
een gordijntje op hun dood te zitten wachten.
Voorzieningen als bejaardensociëteiten, uit
stapjes, verzorgingsflats en bejaardencentra
zijn er nu wel, in min of meer toereikende
mate. Maar de langdurig zieke bejaarden
hen wacht een aantal verpleeginrichtingen,
die allen iets zonnigs, iets vredigs, iets van
,,houd-er-de-moed-maar-in" in hun naam
hebben. Helaas blijkt, dat zij die zonnige
levensavond waaraan zij op hun gevel appe
leren, veelal niet waar kunnen maken.
Het bejaardenprobleem.
Een loze kreet voor iedereen
die niet bejaard is. André Gide
maakte zyn 61ste verjaardag on
sterfelijk door te zeggen: "Ik heb
moeite mezelf er van te overtuigen,
dat Ik nu zo oud ben als die ande
ren, die mij heel oud voorkwamen,
toen ik zelf nog jong was En
daarin schuilt in zekere zin een
verklaring voor het feit dat we nu
met onze bejaarden "zitten".
STATISTISCH had men 20 jaar ge
leden kunnen voorzien, dat er een
ongekend hoog aantal bejaarden
zouden komen. Men heeft de cijfer
tjes links laten liggen. Niet zo'n on
gelooflijk verschijnsel, als men de
psychologische weerstanden in aan
merking neemt, die er zijn tegen oud
worden en met name tegen de ouder-
domsverschijnselen.
Niemand verlangt er naar oud te
worden, niemand wenst zich bezig te
houden met een toekomstbeeld, dat
onontkoombare aftakelingsverschijn-
selen impliceert.
Bovendien kan men zich. jong van
jaren, moeilijk voorstellen hoe het
is om oud van dagen te zijn.
Zelfstandigheid
ARTSEN, die zich als pioniers met
de gerontologie en geriatrie, met
de sociaal-geneeskundige facetten
van het bejaard-zijn, bezighouden
wijzen op het grote belang van het be
houd der zelfstandigheid van bejaar
den zijn blijvend contact niet de
samenleving. In het algemeen wordt
de eigen activiteit van de bejaarden
het meest bevorderd door hen zoveel
mogelijk vrij te laten, hun zelfstan
digheid en onafhankelijkheid zo min
mogelijk aan te tasten.
De gezonde bejaarden eisen niet
temin toch nog een groot aantal
voorzieningen, juist om hun een grote
mate van zelfstandigheid te garan
deren, zoals het bereiden en verzorgen
van warme maaltijden, het centraal
laten wassen van de grote wai het
bieden van gezinshulp en contacten
en het scheppen van voorwaarden
voor een zinvolle vrijetijdsbesteding.
avonden komen, slaagt men er toch
aardig in zoveel mogelijk gegadig
den te bereiken, dankzij de vrou-
wenorganlsatie« en de bejaarden
bonden zelf, wijkverpleging en
lijsten van bejaarden in de ver
schillende parochies.
Tafeltje dek je
DE UNIE van Vrouwelijke Vrij
willigers, afd. Leiden voert al
enige jaren haar "Taf eitje-dek-je-
actie". Dinsdags en donderdags wordt
er om beurten door 25 vrouwelijke
vrijwilligers in Endegeest eten voor
bejaarden gekookt, dat in heetwater-
bussen vervoerd wordt. Voor f. 1.50
heeft men een maaltijd, waar men
twee dagen mee kan doen. In het
totaal maken 40 bejaarden in Leiden
hier gebruik van. "Veel te weinig
eigenlijk" vindt men bij de Unie.
"Hoe meer klanten we hebben, des
te lekkerder maaltijden kunnen
we voor minder geld maken".
S.O.S.-kaart
HULP aan bejaarden had ook de
K.K. Bejaarden bond, afd.
Leiden, die zo'n 800 leden telt, uit
gedacht In de vorm van een kaart.
de ramen kan hangen in geval
van nood. De r.k. Bejaardenbond
kreeg de steun van de Algemene
Bejaardenbond hier in Leiden en
toen men zat te wachten op een
persconferentie, die van hogerhand
belegd moest worden om aan het
plan ruchtbaarheid te geven, kwam
het Rode Kruis plotseling met een
S.O.S.-kaart op de proppen. Er
was uiteraard by de bondsbesturon
enige teleurstelling - het was toch
„hun" idee en ga nou maar eens
tegen zo'n wereldorganisatie op
boksen - maar het doel was in ieder
geval bereikt, alleenstaande bejaar
den, die plotseling ziek worden of
door een ongeval getroffen worden
kunnen de kaart voor hun raam
hangen en hoeven niet In erbarme
lijke omstandigheden te wachten op
iemand die toevallig op visite komt.
Aanpassings
vermogen
EEN DER belangrijkste kenmerken
van de oudere leeftijd is het ver
minderd aanpassingsvermogen. Bio
logisch, psychologisch en sociologisch
kan de ouder wordende mens zich
minder goed verweren tegen ongun
stige uitwendige omstandigheden.
Dit leidt tot een verhoogde behoefte
aan beschutting en verzorging.
In het algemeen zal in de stad de
vereenzaming en verwaarlozing ern
stiger vormen aannemen dan op het
platteland, waar de bejaarde meer ge
ïntegreerd blijft in de dorpsge
meenschap meer kan rekenen op
burenhulp en waar de huisarts, gees
telijk verzorger en wijkverpleegster
niet zo ver van hem afstaat als in
grotere steden. Belangrijk in die
steden is daarom de aanwezigheid
van een dienstverleningscentrum. Ge
zonde bejaarden kunnen vaak moei
lijk zelf in bad gaan en komen er niet
toe om naar een pedicure te gaan.
Moeilijk lopen is dan niet een gevolg
van bejaard-zijn, maar van een on
nodige overmatige eeltvorfning en
misgroeide nagels.
Dienstverlenings
centrum
Het Leids Vrouwencontact, waar
in de 17 Leidse vrouwenver
enigingen zyn vertegenwoordigd,
heeft b. en W. van Leiden ruim
een jaar geleden verzocht na te
denken over de mogelijkheid van
een rydend dienstverleningscentrum
met een verpleegster en pedicure,
die de verschillende wyken af kun
nen gaan. Hoewel men daar nog
niets over gehoord heeft, zijn ande
ren de mening toegedaan, dat een
vast dienstverleningscentrum de
voorkeur verdient, omdat men dit
dan grootser aan kan pakken, bijv.
met een geriatrisch spreekuur, een
centrale wasserij en ruimte voor
ontspanning.
Eenzaam
Ondanks alle voorzieningen zyn er
bejaarden die eenzaam zijn. Deze zyn
veel moeilijker te registreren, dan
die bejaarden, die zich ergens by
willen (of kunnen) aansluiten. Er
komen gevallen binnen bij de Leid
se G.G. en G.D. van bejaarden, die
met ongedierte, te vies om "aan te
pakken" op een hoop vodden wor
den gevonden in een onbewoonbaar
verklaarde woning, ziek.
Er zijn er ook, die de "e
lieid" ervaren als vrijheid en dit con
sequent kiezen. De zwervers, de man
nen met pet en stoppelige baard, die
hun hele hebben «n houwen in dat
valiesje hebben, dat ze altijd mee
sjouwen. Zonder enige binding kunnen
ze voor hun natje en hun droogje
terecht in wat in de volksmond „loge
ment" heet. In de Jan Vossensteeg is
er een, waar 20 van hen een onder
komen hebben gekregen. Ze kunnen
er slapen, éten en een praatje maken
en alles gaat er op ongecompliceerde
wijze, die hun juist zo lief is.
Veel te jeugdig
Een van hen, vertelt, ondersteund
door een buurman, die gretig zit te
pruimen, "Als ik weer naar een
bejaardenhuis terug zou moeten,
zou ik liever dood gaan. Ik schaar
me liever niet zo bij oude mensen
pmdat ik mezelf nog fit voel. Ik ben
er veel te jeugdig (73) voor. Ik kan
nog goed lopen en fietsen, nee lk
moet van zo'n huis niets hebben."
De man, die met pet op en jas aan
zijn krant zat te lezen, alsof hij elk
ogenblik op stap kon gaan, was in
Leiden geboren en had als steenhou
wer gewerkt. Op 30-jarige leeftijd
had hij zijn vrouw verloren (hoe en
in welk opzicht wou hij niet vertellen
en een keer trouwen vond hij meer
dan genoeg. "Mijn kinderen? Als ik
ze tegen kom. dan spreek ik wel
tegen ze. Nee. ik kom niet bij ze over
de vloer. Nou ja, daar heb ik mijn
reden voor. Ik blijf liever op mezelf
staan. We kunnen hier goed met el
kaar opschieten. De een is putjes
schepper en de ander dat, maar wat
doet dat er toe".
Deze mensen, die beginnen te lach
en, als je ze „bejaard" noemt, betalen
tl. 110.per maand voor een dage
lijkse warme maaltijd en slaapge
legenheid. Alle overige kosten, zoals
wasserij* en brood vallen er buiten.
Ze kunnen zich zelf echter bedruipen.
Nee, geen "bijstand". "Dan moeten
ze alles van je weten en dan krijg je
nog niks".
LEIDSE SCHAAKBOND
In de eerste klasse van de Leidse Schaak Bond zijn de kaarten, zo lijkt het
ons, reeds definitief geschud. Vooral nu Voorschoten 1 afgelopen maandag
avond de match tegen Philidor 2 afbrak met een 4','*3' voorsprong en zeer
gunstige perspectieven op een kleine eindoverwinning mag men wel gevoeg
lijk aannemen dat het kampioenschap de Voorschotenaren nauwelijks meer
kan ontgaan. Ze moeten nl nog spelen tegen het derde en het vierde tiental
van Philidor. en dat zijn juist de degradatiekandidaten. Dat werd dinsdag
avond weer eens bewezen, want LSG 2, dat door twee nederlagen zijn
kampioenskansen had zien verdwijnen, wilde tegen Philidor 4 kennelijk
flink uithalen. Het werd voorlopig 9-r-0 voor de LSG'ers, met een goede kans
op het absolute volle pond: 10—0 Jammer genoeg heeft deze krachtsexplosie
geen resultaat meer, bet was meer een prestigekwestie geworden. Datzelfde
zal ook wel gelden voor de wedstrijd Philidor 2-LSG 2, die op maandag
13 februari a s. zal worden gespeeld. Jammer, dat de spanning er nu een
beetje uit is. Een kompliment des te meer voor Voorschoten dat in deze
kompetitie een bepaald opziendbarend resultaat gaat behalen.
In 2 B is een opmerkelijk herstel van Voorschoten 2 te konstateren. Hierdoor
werd Sassenheim 1 in de race om de eerste plaats een plaatsje teruggezet.
Het ziel er in deze groep overigens naar uil dat Noordwijk eerste gaat
worden: de wedstrijd tegen concurrent Katwijk werd afgebroken met een
54 voorsprong en dat is, gezien het feit dat Noordwijk al één matchpunt
meer heeft, waarschijnlijk reeds voldoende. Boskoop 2, VTL en Philidor 5
zijn hier de degradatie-klanten: de teams hebben ieder één matchpunt en
aangezien er voor de laatste ronden enkele onderlinge ontmoetingen op het
programma staan, valt er hier nog bittere strijd te wachten.
In 3 C tenslotte behaalde Revanche zijn zoveelste overwinning. Ditmaal was
Valkenburg de sigaar (8—2). De enige concurrent is Rijnsburg, zodat we de
onderlinge ontmoeting tussen deze beide clubs (de eerste in deze dubbel-
rondige competitie werd na enig geharrewar met 5V»4'/» door Revanche
gewonnen) met spanning tegemoet kunnen zien.
PAUZE
Bejaarden-
societeiten
IN LEIDEN komen die voorzie-
ningen aardig op gang. Bejaar-
densocleteiten - Iedere parochie
heeft er bijv. een - en bejaarden
bonden proberen oudere mensen
uit hun eventuele Isolatie te halen
en fiun ontspanning te geven.In de
vorm van toneel-, film- en feest
avonden. De socletelten zijn weke-
H|ks een middag geopend. Hoewel
de bejaardenhboden niet zodanig
voor "elok wat wils" bieden, dat
nile oategoriën bejaarden op hun
Hoofdstad Operette
bracht „Zwei Herzen"
GEHOORD DE BIJVAL en het gelach
heeft het optreden van de Hoofdstad
Operette in de Stadsgehoorzaal gister
avond het talrijke K. O.-publiek veel
plezier bezorgd met de operette van
Robert Stolz „Zwel Herzen im Drelvier-
teltakt", in een bewerking van Walter
Kochner. Zelf waren we er niet enthou
siast over. Op het podium beschikte
men in de meeste rollen over welluiden
de en voluminieuze stemmen, maar over
het algemeen werd er erbarmelijk ge
acteerd. Een uitzondering op dit laatste
maakte de koetsier Dominik, die enkele
aardige scènetjes ten beste gaf.
Er zou een door-en-door Weense ope
rette op de planken worden gezet, maar
afgezien van de geslaagde decors en
costuums hebben wij ons hart niet kun
nen warmen a nadeze „Weense" pret.
die voor de Nederlandse gelegenheid
vertolkt werd in een vereenvoudigd, aan
gepast Duits, waarin zinsnede als „Glaas
je op, laat je rijden" en „Niet schudden,
ik ben geen drankje" niet van de lucht
waren. Bovendien was deze produktie
voorzien van een humor die lang niet
iedereen ligt. Het meeste effect werd
daarbij nog bereikt in het kluchtige en
dat deed het goed in de zaal. Het to
neeltje met Salomé en graaf Bobby was
een leuke vondst, maar ook deze pret
eindigde in het uit haar rol vallen van
Salomé, die het uitproestte van wege de
capriolen van graaf Bobby. Het geheel
werd ondersteund door een schetterend
revue-orkestje onder leiding van John
Kapper.
Botsing te Sassenheim
Door voorruit van
autobus gesmakt
Gisteravond omstreeks 5 uur vond op
het kruispunt Sassenheim-Noord een
verkeersongeval plaats met vrij ernstige
gevolgen. Een bromfiets, bestuurd door
een 17-jarige plaatsgenoot, met achter
op een duorijder, kwam uit de richting
Lisse, en moest na het oversteken van
de Carolus Clusiuslaan uitwijken naar
links vermoedelijk voor enkele daar
aanwezige wielrijders. Op hetzelfde mo
ment naderde uit de richting Lisse een
NZHVM-bus die naar links moest uitha
len om een aanrijding te voorkomen.
Dit laatste lukte niet, waarby de duo-
rijder een hevige klap opliep van de bus
en niet zijn hoofd de rechtervoorruit
verbrijzelde.
Dokter van Raay. die de eerste hulp
verleende, liet het slachtoffer, een 28-
jarlg Leidse loodgieter, die ernstig aan
het hoofd was gewond en ook rugklach
ten had, naar het Acad. Ziekenhuis te
Leiden overbrengen.
De bestuurder van de bromfiets kwam
er beter af. Hij werd slechts licht aan de
rechterhand gewond. Behalve de voor
ruit werden ook de rechtervoorlampen
van de bus vernield. De bromfiets liep
hoegenaamd geen schade op.
Kampioen KDC wint
met veel moeite van
een LDDB-tiental
De reeds enkele jaren op het pro
gramma staande wedstrijd tussen de
kampioen van het district en een
LDDB-tiental werd ook nu weer door
de prop.comm. georganiseerd.
RDC moest het opnemen tegen een
sterk samengesteld LDDB-tiental.
Vooral de bezettnig van de eerste bor
den was goed. Th. Zwetsloot en W.
Heemskerk toonden hun plaats in hun
eigen tiental ten volle waard. De
KDC'ers J. Zwaan en J. v. Duiven-
boden hadden geen schijn van kans.
Ook Schoneveld Pzn., die tegen de
WDG'er v. Zanten speelde, ging ten
onder. De overige RDC'ers hielden de
eer van hun vereniging hoog en toon
den, dat zij niet voor niets kampioen
waren gewerden.
De ged. uitslag: KDC-LDDB: 1 J.
Passchier-H. de Koning (LDV) 1-1,
J. Zwaan-Th. Zwetsloot (DVN) 0-2, 3
J. v. Duivenbode-W. Heemskerk (LDV)
CHRISTELIJK "BOMBARIE"
Uit een schermutseling in het Leid»
Universiteitsblad blijkt, dat een van
de jongste doctores, de heer O. D.
Duintjer, zich in de laatste stelling van
zijn proefschrift tegen het luiden van
kerkklokken keert.
Door de gewijzigde omstandigheden
(constant gedruis van verkeer en indus
trie) zou dat luiden zijn „zinvolle func
tie hebben verloren". Hij beschouwt
het als „opdringerig bombarie" van de
christenen en vindt dat de "kerkelijke
makkers" het wild geraas beter konden
staken.
In tegenstelling tot die jonge
doctor zijn we van mening, dat juist
door de gewijzigde omstandigheden de
taak van de kerklokken belangrijker is
dan ooit.
Toch delen we zijn ergenis over "op
dringerig bombarie". Het gaat tegen
woordig zo gemakkelijk: even op een
knopje drukken. Dat luidt maar aan.
door de mechanische installatie steeds
in dezelfde dooie slag. bij meer klokken
in steeds precies hetzelfde samenspel.
Je behoeft niet in bed te liggen, om dat
mechanisch gejuich na een minuut al
onuitstaanbaar te vinden. Als de koster
het knopje vergeet, blijft dat maar door-
kleppen en dank je God, dat het gejubel
afgelopen is.
Het akelige van het geval is. dat al
dat te lang, te veel, te ontijdig en te
hooggestemd klokluiden een averecht
se uitwerking heeft. Mechanisch klok
gelui mist ieder speelsheid. Het beste
remedie zou zijn, weer met de hand te
luiden, een zwaar karwei waar men
spoedig genoeg van krjjgt.
P. S. Zelfs doctor Duintjer zal tegen
het vreedzaam klokje van de „Engel
des Heren" geen bezwaar hebben. Het
is bescheiden en kort.
LEIDSE BIOSCOPEN
De films ui de week van 2 febr. t/m
8 febr. zijn door de Katholieke Film
Centrale als volgt gekeurd:
Camera: High and Low (De losprijs)
(18 jr.)
Dagelijks: 2.30, 7.00 en 9.15 uur
Zondag: 2.30, 4.45 7.00 en 9.15 uur
Lido: Codenummers L (14 jr.)
Dagelijks: 2.30, 7.15 en 9.15 uur.
Zondag: 2.30, 4.45, 7.00 en 9.15 uur.
Luxor: Brandt Parijs? (14 j.)
(Geprolongeerd)
Dagelijks: 2.30 en 20.00 uur.
Zondag: 2.30. 4.45. 7.00 en 9.15 uur.
Studio: Cul-de-Sac (18 jr.)
Dagelijks: 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
Zondag: 2.30, 4.45, 7.00 en 9.15 uur.
Trianon: De prooi (str. volw.)
Geprolongeerd
Dagelijks: 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
Zondag: 2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur.
Rex: Agent 001 - Operatie Jamaica
(14 jaar)
Dagelijks: 2.30, 7.15 en 9.15 uur.
Zondag: 2.30, 4.45, 7.15 en 9.15 uur.
KORRELTJE
Wie is altijd even verstandig?
0-2, 4 Ar v. Beelen-A. van der Zwan
(LDC) 2-0, 5 H. Klinkenberg-F. Later-
veer (DCL) 2-0. 6 J. Gottwald-J. van
Bemmelen (WDG) 1-1, 7 J. Schone
veld Pzn.-K. v. Zanten (WDG) 0-2,
8 H. Voorzaat-J. Couvee (SDV) 2-0,
Mr. J. Klaasesz onthulde het beeld van de stoere
Stier. Een treffend geschenk", merkte burge
meester mr. R. M. Gallas tijdens de feestelijke
bijeenkomst op: „De kop wenkt uitnodigend in
de richting Leiden en de geheven staart zwaait
een welkom naar degenen, die via de brug
Leiderdorp komen binnen rijden".
der ergens op te lijken van-
ok stieroide spreekt het beest
m zó duidelijke taal, dat autori-
elgenlyk niet veel behoeven te
Klaai
misaris van de Koningin gistermiddag
na de onthulling van de ..Stier", een
meriite Leiderdorp! op de nieuwe lÜ-l-
derdorpse brug over de Rijn.
Na deze weinig woorden belovende
inleiding zei mr. Klaasesz tijdens de
bijeenkomst in de voor de brug gemeer
de salonboot toch nog vele ware din
gen. „Met de moderne kunstenaars moet
de overheid erg voorzicht zijn. Dikwijls
komen er heel andere dingen uit de
bus dan bestuurders zich bij het voor
overleg gedacht hebben, maar finan
cieel zitten zij dan al met handen en
voeten gebonden", aldus de commissaris
die er evenwel direct op liet volgen, dat
d« provincie ten volle tevreden is over
hetgeen door beeldhouwer Theo va der
Nahmer tot stand is gebracht: een stoer,
maar tegelijk ook speels werk, dat het
zeer waarschijnlijk in de omgeving en
het landschap uitstekend zal doen. Wat
ook de bedoeling van de provincie ge-
Mi'. Klaasesz. die zijn rede alsge
woonlijk met vele grappige woordspe
lingen kruidde, zei bovendien nog. dat
de provincie, die sinds kort besloot grote
openbare werken ln de provincie te ver
fraaien met een kunstwerk, overigens
wel eens onder ogen kan gaan zien of
mooie kunstwerken, zoals op de Leider-
dorpse brug, niet een nadelige invloed
zullen hebben op de verkeersveiligheid.
„Misschien zal het zelfs wel nodig wor
den na enige tijd op het wegdek te
schilderen: „Kijk hier en niet naar de
stier aldus merkte hij tot aller hilari
teit op.
Na zijn dank betuigd te hebben aan
de kunstenaar, de heer Van der Nahmer
droeg mr. Klaasesz tenslotte het circa
2',* meter hoge brons op symbolische
SYMBOLIEK
Burgemeesier mr. R. M. Gallas van
Leiderdorp, die in de afgelopen dagen
vragen te verwerken had gekregen als:
„Is dat ingepakte geval op de brug
soms een verkiezingsstunt van de partij
voor ongehuwden?". verklaarde, dat het
gemeentebestuur oprecht verheugd is,
dat het doek thans is gevallen. Burge
meester Gallas sprak ook van een op
vallende symboliek met de gemeente en
wenste na een woord van dank tot de
provincie en de kunstenaar, dat Leider
dorp tto in lengte van jaren een goed
bestierde gemeente zal biyven.
Na de officiële onthulling en de toe
spraken bleef het grote gezelschap,
waarby ook de heren S. Menken en C. J.
Piena, wethouders van Lelden, nog ge
ruime» tijd bijeen in de door het ge
meentebestuur van Leiderdorp afge
huurde salonboot.
