„Kleine partijen moeten
wcg;i wij zonodig ook"
Griep? Chefarine „4"
doet wonderen!
Hans van Mierlo (D
HEKS VAN WESTERBORK PROBEERT HAAR
ROL VOORTDUREND TE MINIMALISEREN
De bijl in
bos van de
vaderlandse
politiek
Missie vraagt aanpak
van heel het kerkvolk
Dag vol
leugens
van Slottke
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1967
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
praten met kandidaten
Na „Nacht van Schmelzer"
Burgemeester
Deurne toch
geen
P. v. d. A.-lid
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Tijdens de verkiezingstournee
in een klein eethuisje vol middagpauze houdende
twens kon het wel even: praten met mr. Hans
van Mierlo, lijstaanvoerder van Democraten '66,
optant voor een stuk of zes Kamerzetels. Hij
ziet eruit alsof hij de laatste nacht niet genoeg
geslapen heeft, en dat zal ook wel niet, want
een piepjonge partij naar een stembuszege
„D'66 heeft", zegt Van Mierlo, .,een grote
respons gekregen,'allereerst vooral in de
randstad." f
„Is D'66 niet een partij voor de rand
stad. Of 'n typische inteliectuelenpartij?"
Lijsttrekker Van Mierlo grijnst even, hij
ls wel immuun voor prikvraagjes.
„Dat verwijt, dat we een intellectuelen-
partijtje vormen, heb ik al vaker gekre
gen. Het typische is, dat het steevast in
tellectuelen zijn die het je onder de neus
willen wrijven. Het lijkt erop alsof men
bang is voor de sympathie, die men voelt
voor D'66 en zijn ideeën, alsof men daar
tegen een pil wil innemen. Maar zo'n in-
tellectuelenclub zijn we helemaal niet. In
Rotterdam hebben we een ploegje haven
arbeiders bij elkaar gehaald, en met hen
gepraat. Over dat regelrecht kiezen van
een minister-president, over het distric
tenstelsel en onze andere punten. Hét
kwam bij die mensen echt allemaal over,
ze zagen er best wat in.
En een randstadpartij? Natuurlijk, daar
is het begonnen. Maar we bouwen uit."
Forse kreten
D'66 heeft forse kreten in zijn program
ma staan. Volstrekt nieuwe spelregels:
rechtstreekse verkiezingen van de minis
ter-president, een moderne vorm van
districtenstelsel contact kiezer-gekozene,
en verantwoording Tegenover de' kiezeri
benoeming burgemeester óp voordracht
vafi de gemeenteraad'en dus nieb door de
minister, afschaffing van opkomstplicht
bij verkiezingen (alleen een kiesrecht,
geen plicht), opheffing van de Eerste Ka
mer, een instituut van „hearings", en dan 1
een reeks van programmapunten die te-
rug te voeren zijn op de algemene n<je-
mer: grotere particuliere vrijheid.
„Is het nu een links of rechts pro
gramma?"
„Noch het een. noch het ander. Er zit-
ten punten in die best in het verkiezings-
program van de PvdA konden staan, er j
zijn er bij die je „rechts" zou kunnen j
noemen, andere liberaal. Maar dat links
en rechts moet de wereld uit".
„Wat wil D'66, praktisch, bereiken?"
„Opheffing van die hele rij partijen. Ze
zijn overbodig. Twee of drie grote partijen
is genoeg. Daarmee is een land bestuur
baar, kijk maar naar Engeland, Amerika".
„Maar D'66 voegt weer een partijtje aan
de reeks toe
„Jawel, maar alleen als breekijzer. Wij
zien onszelf niet direct als een van die
twee of drie grote partijen die uit een
hervorming van de democratische prak
tijk zouden moeten resulteren. Als het
doel bereikt is, en die hele versplintering
ls opgeblazen, dan vliegen we zo nodig
met plezier mee de lucht in. Het is ons er
niet om begonnen, een partij op te bou
wen die met hand en tand verdedigd en
vergroot moet worden. We hebben alleen
een duidelijke politiek voor ogen, als dat
bereikt is en er is een staatsrechtelijk
stelsel gegroeid dat behoorlijk kan func
tioneren. dan is het helemaal niet meer
van belang dat een van de partijen D'66
heet".
Oplossingen
Het verkiezingsprogramma van D'66
liegt er niet om. Hans van Mierlo en zijn
partij willen nogal wat veranderen. Kun
nen en weten ze het zelf allemaal veel
beter? Hebben ze bijvoorbeeld oplossin
gen bij de hand voor de huidige recessie?
,,U denkt toch niet dat wij het allemaal
kunnen oplossen? Wat de werkloosheid
betreft: wij dachten dat ons wel enige
bescheidenheid past. Niemand kan ons
verwijten maken, want we hebben nog
niet meegedaan aan de politiek, en we
hebben dus ook nog geen fouten kunnen
maken. Maar dat legt op ons de plicht
bescheiden te zijn. en niet te pretenderen
dat we de zaak wel eens even zullen red
den. Het gaat hier om ingewikkelde pro-
blematieken. waaraan de bestaande par
tijen de handen vol hebben.
In het algemeen vind ik de teneur van
het beleid van het kabinet-Zijlstra in dit
opzicht wel juist. De honderd miljoen
voor de bevordering van de werkgelegen
heid is volgens mij wel veel te weinig".
Als D'66 niet uit is op een glanzende
politieke toekomst, met een forse partij-
staf in pen groot partijbureau, waarom
probeert men dan niet binnen de bestaan
de partijen zijn ideeën aan de man te
brengen, teneinde die betere functione
ring van het staatsbestel te bereiken?
„Dat kan niet. In die partijen is dat niet
te bereiken, dat heeft niets met onwil te
maken, maar met onmacht. We hebben
?r aanvankelijk wel over gedacht, we wa
ren niet van meet af aan van plan de
verkiezingen in te gaan. Maar binnen de
partijen krijg je geen gehoor, dat is be
wezen, (loor degenen die dat probeerden.
Als je wat wilt bereiken, moet je een be
dreiging vormen, als je een gevaar bent.
houden ze rekening met je. Je moet ze dus
bedreigen met electoraal verlies. Dus moet
je deelnemen aan de verkiezingen, moet
je partij worden
(■een missionaris
voeren is een karwei, dat aan je vreet. Naar
een stembuszege? Vijfendertigjarige Hans van
Mierlo, afkomstig uit een Bredase bankiers
familie, journalist en over de democratie tob
bende burger, ziet de vijftiende februari zonder
angst tegemoet. Hij heeft zijn baan bij het Al
gemeen Handelsblad opgezegd. De partij betaalt
hem zijn salaris tot de verkiezingen. En daarna
„Dan zit ik immers in de Ivamer." En als het
nu misloopt „Dan zoek ik gewoon weer een
baan." Maar hij en zijn geestverwanten geloven
in de uitslag. „We peilen telkens. Een onderzoek
heeft aangetoond dat we, toen D '66 pas van de
grond was gekomen, goed waren voor twee
Kamerzetels, later peilde de proefverkiezing op
dezelfde basis vier zetels. En we geloven in
tussen zelfs in zes."
Mr. Hans van Mierlo. Hij ziet eruit
alsof hij de laatste nachten niet
goed geslapen heeft. Een piepjonge
partij naar een stembuszege voeren
is een karwei dat je aanvreet.
rekker Hans van Mierlo zich zelf zo'i
„Ik heb helemaal niks van de missiona
ris in me. Ik wil niemand bekeren. Ik
verbaas me er nog steeds over dat ik op
deze manier In de politiek terecht geko
men ben. Acht maanden geleden had ik
er nog geen idee van dat het zo zou
lopen. Ik was, en ben, gewoon erg bang
r de democratie, die vastgelopen is,
ik heb gemerkt dat ik echt niet de
enige ben die deze angst voelt. De con
sequentie ervan is immers: nieuwe kan-
ien voor een totalitair systeem, Koekoek
vijst al In die richting."
trok naar Frankrijk, werkte er op de
Marseillaanse vissersvloot, hakte hout op
een eiland in de Middellandse Zee, deed
journalistiek in Perpignan en nam toen
de draad in Nijmegen weer op. Toen
Hans van Mierlo mr. Van Mierlo gewor
den was, werd hij redacteur bij het Alge
meen Handelsblad.
Onder het praten heeft hij een broodje
met naar binnen gewerkt, want je moet Hij heeft niet de habitu-
op de been blijven in het verkiezingstor
ment, dat zijn sporen al vrij duidelijk
heeft getekend op het gezicht van de
lijsttrekker. Nog geen zes jaar geleden
studeerde hij in Nijmegen af. een jaar
later dan mogelijk was geweest. Halver
wege onderbrak hij de rechtenstudie, en
de
nodig minist
Hij. hakt nu geen subtropische bi
meer, mar wU de bijl zetten in hei
van de vaderlandse politiek, waai
dikste bomen het eerst gerooid dien
worden. De stammen zijn keihard t
slagen echoën door liet hele land.
DEURNE (ANP) In een verklaring
bij de aanvang van de openbare raads
vergadering van de gemeente Deurne
heeft de burgemeester van deze gemeente.
mr. F. Iloebens. gisteravond meegedeeld
te zijn teruggekomen van zijn voornemen
toe te treden als lid van de Partij van de
Arbeid.
De burgemeester heeft na de „Nacht j
van Schmelzer" bedankt voor het lid- i
maatschap van de K.V P. Dit werd eerst
vorige week openbaar en op grond daar- i
van stelden drie raadsleden van deze
overwegend K.V.P.-stemmende gemeente
de burgemeester een tiental vragen.
De burgemeester was van mening dat
zijn lidmaatschap van de K.V.P. wel I
degelijk een rol had gespeeld bij zijn
benoeming tot burgemeester van Deurne i
in 1960. Hij kon begrip opbrengen voor I
het standpunt dat een overwegend K.V.P.- j
gezinde gemeente een K.V.P.-burgemees-
ter dient te hebben. Dit houdt echter niet j
in. aldus de heer Hoebens, dat een bur-
gemeester tijdens zijn ambtsperiode ook
dezelfde politieke gezindheid zou moeten j
blijven belijden. „Ik ben momenteel geen
aanhanger van een politieke partij", al
dus de burgemeester, „en ik zal dat voor-
eerst ook niet worden'
Dr. Dibelius
overleden
BERLIJN DPA) Dr. Otto Dibe
lius. die van 1945 tot 1966 bisschop van
de Evangelische Kerk in Berlijn is ge
weest. is in de ouderdom van 86 jaar in
zijn woning tc Berlijn-Dahlem overle-
Dr. Dibelius is als zoon van een ju
rist in Berlijn geboren. In 1907 kreeg
hij zijn eerste standplaats als predi
kant te Crossen aan de Oder. In 1925.
toer» hij al deel uit maakte van
de overkoepelende keikeraad van
Berlijn werd hij benoemd tot algemeen
superintendent, de hoogste geestelijke
gezagsdrager van de Evan. Kerk
in Berlijn. Deze functie moest hij in
1933 onder dwang van de nazi's opge
ven. Tijdens de strijd van de Kerken in
Hitiers derde rijk trad Dibelius op als
een van de leiders van het streven naar
onafhankelijkheid van de Evangelische
Kerk. Hij stoorde zich niet aan een
spreek- en schrijfverbod en werd ver
scheidene malen gevangen gezet. In
mei 1945 werd hij bisschop van Berlijn-
Brandenburg. Tot de oprichting van de
muur preekte dr. Dibelius, die sedert
1957 zijn gemeenten in Brandenburg
niet meer mocht bezoeken, regelmatig
in de Mariakerk van Oost-Berlijn.
Mede op grond van zijn streven op
oecumenisch gebied werd de evangeli
sche leider op de conferentie van de
wereldraad van Kerken te Evanston in
1954 voor zes jaar gekozen tot mede-
voorzitter van deze organisatie.
Vief middelen in één taWet helpen elkaar en._ doen wonderen!
De vier middelen, verenigd in Chefarine
„4" - elk afzonderlijk al beroemd - wer
ken tezamen nog beter en helpen vaak
ook dan wanneer andere middelen falen.
De combinatie is ideaal om pijn of griep
doeltreffend te bestrijden.
Kardinaal Alfrink
Activiteiten
coördineren
IADVERTENTIE
Voor
v>: Baby lij
POEDER - CREME - OLIE - ZEEP
(Van een onrer verslaggevers)
UTRECHT Gisteren heeft kardinaal
Alfrink. zoals in het kort gemeld, de na
tionale missieraad geïnstalleerd, die ten
doel heeft de thans nog versplinterde
missieactiviteiten van bisschoppen, in
stanties en leken zo goed mogelijk te
coördineren. De kardinaal zelf zal deze
missieraad voorzitten. Het ligt In de be
doeling dat ook in de verschillende bis
dommen en in de afzonderlijke parochies
dergelijke coördinatie-organen worden
opgericht.
Met de oprichting van de nationale
missieraad wordt tegemoetgekomen aan
een reeds gevoelde eis. de eis nameljjk I
enige orde te brengen in de chaos van op j
missiegebied bestaande activiteiten. Kar-
dinaal Alfrink zinspeelde hierop toen hij
zei- „Ik hoop van harte, dat ons aller I
verlangen naar eenheid en samenwerking i
vruchten zal voortbrengen. Ieder van u
moet voor ogen houden, dat de zorg voor
de groep die hij vertegenwoordigt hem
nooit het. grote geheel uit het oog mag
doen verliezen. Het gaat uiteindelijk niet
om wat wij als afzonderlijke groep deen.
maar om wat wij samen doen voor de
vele duizenden missionarissen uit ons
volk, die over de hele wereld namens ons
in het veld staan en die het recht hebben
op de steun van een echt georganiseerd
en efficiënt werkend thuisfront".
De missieraad wil uitdrukkelijk niet
een nieuw orgaan zijn naast of boven de
reeds bestaande organen, het wil een
ontmoetingspunt zijn. waar alle betrok
kenen met elkaar van gedachten kunnen
vdsselen. sarpen het hele arbeidsveld kun-
'nen overzien."" ótert&ppingèff^kunnen
voorkomen en lacunes kunnen opvullen.
Aan het feit dat hij zelf voorzitter van
deze raad zal zijn. kende kardinaal Al
frink een symbolische waarde toe. „Er
wordt door aangegeven, zei hij. dat de
zorg voor de uitbreiding van het geloof
en de zorg voor de missionaire geest van
de gelovigen primair een opdracht is van
het plaatselijk episcopaat. Het concilie
heeft onderstreept, dat alle bisschoppen
niet alleen voor hun eigen bisdom zijn
gewijd, maar voor heel de wereld. De
zorg voor de missie is voor een bisschop
dan ook geen liefhebberij, maar een op
dracht van de Heer".
Eensgezindheid
Het vice-voorzitterschap van de raad
komt in handen van de scheutist drs.
C. J. Hoogedoom uit Vught. Ook hierin
zag kardinaal Alfrink een speciale be
tekenis. „Dat deze functie in handen
komt- van een regulier ls een teken van
waardering voor de missionerende orden
en congregaties, die de zendingsopdracht
van de Kerk met. eigen hand waarmaken
en die een groot aantal missionarissen
over de wereld uitzenden. Het is ook
een symbool van en een aansporing tot
de eensgezindheid, die alle werkers op
dit terrein zal moeten bezielen".
In de nationale missieraad zijn ver
tegenwoordigd. de bisschoppen, de pause
lijke missiewerken, de missionerende or
den en congregaties, de lekenmissie ac
tie. de St -Willibrord Vereniging en het
apostolaat der vereniging Verder is er
uit ieder bisdom een leek in de raad. die
het kerkvolk ais zodanig vertegenwoor
digt. De taak van de raad werd als volgt
omschreven: een onderling samenspel
van alle belanghebbenden aan de missie
gedachte een aansprekende, eigentijdse
gestalte te geven en daardoor het inzicht
doen rijpen, dat elke gelovige persoon
lijk mede verantwoordelijk is voor het
missiewerk.
Zestig ontslagen
in Leerdam
LEERDAM (AlvlP) Na het ontslag
van een aantal werknemers van de N.V.
koninklijke Nederlandse glasfabriek
„Leerdam", is nu ook een tweede bedrijf
te Leerdam genoodzaakt .een. aantal
werknemers te ontslaan De teruglopen
de bouwactiviteiten, .zo deelt de directie
van de N V. Varsseveld mee. noodzaken
het bedrijf 60 van de circa 250 werk
nemers te ontslaan.
(Van onze speciale verslaggever)
MüNCHEN Een zwarte dag voor
fraulein Slottke. Een gloriedag voor de
officier van justitie, dr. B. A. Hube-r.
Een dag vol leugens, vol gruwelijkheden
en vol bureaucratisch-juridische termen
voor pers en publiek, voor 'n klas van
middelbare scholieren ook. die met hun
leraar 'n deel van de tweede zittingsdag
bijwoonden in de tweede week van het
proces tegen de drie schrijftafelmoorde
naars van 100.000 Nederlandse joden.
Van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat werd de 64-jarige Gertrud Slottke
gisteren aan de tand gevoeld. Ze moest
spitsroede lopen vanwege de scherpe
vragen, die op haar werden afgevuurd.
Ze moest, zij het helaas niet al te vaak,
bekennen, wat ze aanvankelijk meende
te kunnen ontkennen.
Een kwart eeuw is inderdaad een lan
ge tijd. Des te merkwaardiger deed het
daarom aan, dat Slottke, telkens als z.e
haar medeverantwoordelijkheid voor de
georganiseerde massamoord wilde ont
wijken, tot in de fijnste bijzonderheid I
wist af te dalen.
Niet herinnen!
De ..Heks van Westerborg", die gedu-
rende de oorlog als zelfstandig beslissend I
beambte op het beruchte referaat IV-B-4
in Den Haag heeft gewerkt, stelde voort- I
durend bijzonder domme pogingen in het I
werk, haar rol in het Nederlandse joden-
dran»a tot een van totaal ondergeschikt
belang te maken. Alle stukken, die haar
konden belasten, wimpelde ze weg. Ook
kon ze zich niets meer herinneren van
de wijze, waarop zij lijsten samenstelde
van uit Westerbork te deporteren Jand-
genoten.
Slottke, zo bleek wel, had de vrijstel
lingen van joodse mannen, vrouwen en
kinderen in bezet Nederland in handen
gehad. Zij beschikte over leven en dood.
Ze kon op transport laten stellen, „naar
het oosten", waarmee het vernietigings
kamp Auschwitz werd bedoeld, of ze
kon 'n slachtoffer van de nazistische
rassenwaan met 'n enkel potloodkrasje
van de gaskamer redden.
Ze redde niemand: nog geen kind, nog
geen grijsaard, nog geen zieke, nog geen
zwangere vrouw. Volijverig hanteerde
ze de richtlijnen, die in Berlijn door het
moordenaarscommando van Adolf Eich-
Op de lange lijsten met namen, die in
de zaal van het Münchener paleis van
justitie werden voorgelezen, zette ze in
keurig handschrift haar dodelijke krab
bels. „Wird nach Aschwitz abgescho-
ben": „Moet naar Auschwitz worden
afgevoerd".
Josef Witsjek
Een geval, dat op zichzelf behandeld
werd, was dat van de aan het Haagse
Noordeinde wonende kunsthandelaar Jo
sef Witsjek. Hij was 50 jaar, statenloos
en getrouwd met een in Zwitserland ver
blijvende half-jodin. Op 21 september be
sliste Slottke. dat de man naar Wester
bork lees: Auschwitz moest wor
den gestuurd. Twee maanden later was
hij dood. Het belastende stuk. dat de
zich steeds op haar superieuren beroe
pende feeks werd geloond, ontlokte haar
de uitspraak, dat zij Witsjek had trach
ten te redden, maar dat chef Zöpf an
ders had beslist.
Huber:
„Fa
gaf u aan dat deze
arme man moest worden abgesclioben
Slottke: „Hij had geen bijzondere
dienste voor het rijk. Hij beriep zich op
zijn vader, die een openbare functie in
Berlijn had gehad".
Huber: „Ik neem aan dat Witsjek niet
vrijwillig naar Auschwitz ging. Waarom
stelde u hier, dat u hem had willen
Slottke: „Het was een twijfelgeval".
Huber: ..Waarom irus het een twijfel-
gevalt U heeft daarnet gezegd dat u
precies volgens de u opgegeven richt
lijnen werkte".
Slottke. die steeds zenuwachtiger werd,
stak wanhopig te handen omhoog. Op de
publieke tribune klonk een sissend
gelach.
Huber: „Volgens de aan u gegeven in
structies, ging het helemaal met om een
twijfelgeval. Het is betreurenswaardig
dat u zelfs nu nog tracht vol te houden.
Witsjek te hebben willen redden".
President: „Wat had u gedaan, als het
om een gewone text iel jood was gegaan f"
Slottke: „Dan was deze de weg gegaan
van alle anderen. Ik bedoel dat hij dan
voor de Arbeidseinsalz in aanmerking
gekomen was".
Bij dubbele
nationaliteit
sold alleen
O
Nederlandse
discussie werden gebracht. De thans zo
■tjes sprekende en zielig doende vrouw
—haar ogen bleven overigens bikkel
hard, terwijl ze de lippen verbeten op
elkaar perste had deze ongelukkigen
bijna allen als Nederlander laten aan
merken, wat in alle gevallen hun dood
had betekend.
President: „Ja, ja. ik begrijp het. U
gebruikt de patentterm, waarmee de
Nederlandse joden de dood werden in
gejaagd".
Dubbele nationaliteit
Een verhit debat ontstond, toen de
door Slottke voor deportatie bestemde
joden met een dubbele nationaliteit ter
Huber: ..Op grond waai
relde
Slottke: „Op grond van de stukken, de
paspoorten en zo. die mij ter beschikking
werden gesteld".
Huber: Hoe kon u dat vaststellen f
Wist u niet, dat iemand die bijvoorbeeld
in Londen geboren is, de Engelse natio
naliteit behoudtf"
Slottke: „Dal heb lk pas na de oorlog
gehqord".
De totaal van berouw verstoten ver
dachte, kwam voor een nog heter vuur
te staan, toen haar een document onder
de ogen gegeven werd, waarin stond, dat
ze bjj een bespreking aanwezig was ge
weest, die aan joden met een dubbele
nationaliteit was gewijd. Hierin was het
besluit gevallen, in twijfelgevallen naar
de Nederlandse nationaliteit over te hel
len",
Huber: „Waarom deed men ditt"
Slottke: „Dat weet lk niet meer. Ik
vas maar een eenvoudige werkkracht,
lie slechts deed, wat werd opgedragen
Huber „Ik zul liet u zeggen. Als ie-
nand de Nederlandse nationaliteit aan
:on wrgven, maakte men alles veel ge
makkelijker. Dan hoefde men niet de
moeilijke weg van vrijstellingen en uit
zonderingen te gaan. Don kon geen jood
blijven leven, wat de bedoeling was van
de organisatie, waarbij u werkte".
Slottke ontkende nog geweten te heb
ben dat een zekere Günther met wie ze
vaak had getelefoneerd, en die haar
mondeling opdrachten gaf, de plaatsver
vanger vah Eichnianri in Berlijn was.
Ook dit zou ze pas na de oorlog gehoord
hebben.
Vraclitliriev
en
De Amerikaanse nevenaanklager
Kempner, die „de vrachtbrieven naar de
van de mannelijke en vrouwelijke
kloosterlingen ln zijn bezit had en die
zich als behorend tot „het gerechtshof
de doden" betitelde, deed nog een
felle aanval op Zöpf.
H(j vroeg de laatste, of er een premie
j Aankluger Robert Kempner over-
hnndigt de rechters het boek van de
J vermoorde kloosterzuster Editli
I Stein en het Dagboek van Anne
Frank. Links rechter dr. Göppner,
naast hem mederechter Briesman.
in zjjn dienst bestond voor het aan
brengen van ondergedoken joden. Zöpf
J antwoordde, dat hij op verzoek van de
Nederlandse en Duitse verraders, die bij
hem werkten, eenzelfde „kopf-premie"
had ingesteld, als die welke reeds bij de
dienst van Willy Lages ir\ zwang was.
Opnieuw bracht Kempner het onder
werp Anne Frank ter sprake. Acht weken
nadat Hhnmler in verband met de nade
rende geallieerde eindoverwinning „een
betere behandeling" van de joden had
gedecreteerd, werd dit meisjes met haar
familie gedeporteerd.
Zöpf: „Ik was toen in Velp. Ik heb
nog geprobeerd de treinen, die uit Wes
terbork vertrokken tegen te houden. En
ten dele is me dat gelukt. Ik ben er
speciaal voor naar Berlijn geweest".
Kempner: „Er liepen helemaal geen
treinen meer. Is dat overigens uto laat
ste woord f"
Zöpf: «Het spijt me dat zich bij een
van de laatste transporten Anne Frank
bevond. Menselijk vind lk het zeer be
treurenswaardig wat er is gebeurd."
Diep afgrijzen vervulde de zaal, toen
een in Augustus 1942 in het Deventer
dagblad geplaatst verslag van een bij
eenkomst van Nederlandse nationaal-so-
cialisten werd voorgelezen. De Duitse
jurist die daar gesproken had, had de
„bloed en bodem"-theorle van de Nazi's
op een afschuwelijke wijze uitgedragen.
De joden, „ondermensen" moesten ver
nietigd worden, omdat ze vijanden van
het volk en van de staat waren. Hun
lot was misschien tragisch, maar al6 ze
niet werden omgebracht, zouden ze een
eeuwig gevaar voor het germanendom
hebben betekend. „Een oorlog kan alleen
maar gewonnen worden door bloed en
ijzer", luidde de laatste zin.
Harster kreeg er nog van langs voor
zijn aandeel in het deporteren van joden,
die in zgn. werkverruimingskampen bij
een waren gebracht. Op bevel van Berlijn
waren er in een nacht 8000 opgepakt,
doch doordat ook hun gezinsleden werden
gearresteerd, liep dit getal tot 30.000 op.
Het was toen eind september 1942. Aan
het eind van datzelfde jaar kon de be
zetter met trots en in triomf aan Berlijn
melden, dat binnen een half jaar de
helft van de voor deportatie in aanmer
king komende Nederlandse joden op
transport was gesteld.
Een schande voor ons land bleek ove
rigens het in de rechtszaal naar voren
gebrachte feit dat zich onder de-700
man die Harster voor dit eerloze werk
gebruikte, zich 400 Nederlandse politie
ambtenaren bevonden.
Zij werden dan weliswaar niet afge
schilderd als mensen die de razzia's met
„innerlijke overtuiging" uitvoerden,
maarze deden het toch maar.
Eervolle ontslagen
hij luehtmacht
DEN HAAG (ANP) Bij K. B. is met
ingang van 1 februari 1967 op het daar
toe door hen gedaan verzoek eervol ont
slag uit de militaire dienst verleend aan
de commodore ir. L. A. R. Adam, van de
dienstgroep van de officieren van de ko
ninklijke luchtmacht; aan de kolonel W.
C. L Nuver. van de dienstgroep van de
officieren van de koninklijke luchtmacht;
aan de kolonel F. L. M. Focquln de
Grave, van de dienstgroep van de officie
ren van de koninklijke luchtmacht.
