Afschuwelijke bekentenis van Harster
TWAALFJARIGE POLITICUS PETER
MAAKT VISITATIEREIS NAAR BINNENHOF
Mevr. Van Someren
contra Koekoek
Enige verontschuldiging: „Ik was afgestompt
„Koekoek is
een idealist,
maar hij doet
het te dom"
Laster vreet steeds verder
PAS LATER
GEHOORD
VAN DE
VERGASSING
BTonchiletten
WOENSDAG 25 JANUARI 1967
DB LBIDSE COURANT
PAGINA 8
-DAG-IN-DAG-UIT DAG-IN-DAG-UIT—DAG-IN-DAG-UIT-DAG-IN-DAG-UIT—DAG-IN-DAG-UIT— P()|j|j(^e StaiulwCTkcr
Minister-president„Dat je maar een flinke jongen mag worden"
Om uw overbelast geheugen afdoend op te
frissen: op vrijdag 20 januari lanceerde de
immer montere televisiemandarijn Willem
Duys de 12-jarige Peter Korver als politiek
en middelbaar geschoolde uitsmijter in zijn
programma „Voor de vuist weg". Duys was
via een KRO-medewerker attent gemaakt op
deze ondermaatse tiener, die sinds enkele
maanden alle door de politieke wol geverfde
In de dagen na zijn televisionaire
hoogstand haalt hij zwijgend de oogst
n: twintig telefoontjes van bewon
derende medemensen, onder wie een
oudtante uit Zandvoort en de voorzitter
de Christen Democratische Unie,
daarnaast enkele brieven en een spon
tane vriendschap met een klasgenoot,
die echter spoedig door de zeef van zijn
achterdocht valt.
,Die jongen heeft me voor de tele-
ie gezien en stukken over mij in de
krant gelezen. Dal noem ik geen ware
rietidschapIk heb best behoefte aan 'n
aste vriend, maar die moet dan wel
hetzelfde denken pis ik."
Gedresseerd
Zeeverkenner en rustend postzegel
verzamelaar Korver (6000 verschillende
zegels, waaronder vele betrekking heb
ben op ruimtevaart en geschiedenis)
accepteert ook gretig onze uitnodiging
op dinsdag 24 januari een bezoek te
brengen aan de egeringehallen op het
Haagse Binnenhof. Hij is nog nooit in
de Residentie geweest, heeft indertijd
wel met de zesde klas van zijn lagere
school een middag doorgebracht in Die
renpark Wassenaar. Dat was vorig jaar.
Hij herinnert het zich als de dag van
gisteren.
Voordat hij na de geschiedenisles
zijn lievelingsvakin onze auto stapt,
pakt hij uit zijn schooltas een zak
agenda en zoekt hij het kenteken op,
dat we de avond tevoren hebben op
gegeven. Hij knikt tevreden. Het tele
foonnummer klopt. Daarna opent hij
het portier en zegt: Zoudt u zich even
willen legitimeren. Een paspoort of rij
bewijs is voldoende." Hij wacht met
instappen, totdat hij het document ter
dege heeft gecontroleerd, dan geeft hij
het terug met een: „Sorry, maar dat
moest van mijti moeder."
Hij gooit zijn schooltas achterin en
nestelt zich glimlachend in een hoek
van de voorbank. Hij zegt: ,,Ik hoop,
dat u de waarheid schrijft, want ik heb
in de afgelopen dagen een paar onpret
tige ervaringen gehad. De Gooi en Eem-
lander schreef: „Willem Duys begon met
een gedresseerde vogel en eindigde met
een gedresseerd jongetje". Een vuil
stukje dus. Die Nico Scheepmaker, die
dat heeft geschreven is van „Tien over
rood". Dat kun je goed merken. De
liberale bladen als de Tijd hebben veel
positiever over mij geschreven. Gisteren
heb ik ook gesproken met een verslag
gever van H
stond erop c
debaters in zijn woonplaats Naarden de mond
snoert met zijn op maat gesneden röntgen
foto's van het kwalijk gesappel der vader
landse partijen. Eenmaal gezeten tussen de
lustig kwispelende goudvissen van warm
bloedige Willem vertelde de eerstejaarsleer
ling van het Bussums Vituslyceum opnieuw
met de hoge vibratie van een Wiener San-
gerknaap, dat de politieke groeperingen in
Nederland mank gaan aan duidelijkheid en
dit dan ook bij de komende verkiezingen dik
op hun brood zullen krijgen. Na afloop van
zijn krachtig credo, dat door de AVRO ge
honoreerd werd met een boekenbon van
25 gulden (..Ik vind dat niet misselijk", zegt
de geïnterviewde), merkt Korver schouder
ophalend op: „Die Duys is een aardige man,
maar van politiek heeft hij geen enkel benul.
Ik zat even scheef met die vraag over de
doorbraak, ik kon mijn gedachten op dat
moment niet zo snel formuleren, maar hij
wist er zelf ook geen bal van. Toch mag ik
hem wel. Als ik alleen sympathie zou mogen
hebben voor mensen, die wat van politiek
snappen, was ik gauw uitgepraat".
want met eocialistische bladen kun je
nooit weten. De helft van het stuk is
niettemin bezijden de waarheid. Ik heet
bijvoorbeeld niet Piet maar Peter. Dat
is maar eeo klein voorbeeld. Het artikel
wemelt van de onjuistheden. Ik zou ook
gezegd hebben, dat ik tegen de moi
i-hie was. Dat heb ik nooit gezegd. De
□archie is een symbool van de demo-
'ciatie en staat alg zodanig boven de
partijen. Ik heb alleen beweerd, dat over
25 jaar on6 land waarschijnlijk een
republiek is. De socialisten zijn er vóór
en die winnen steeds meer terrein. Je
kunt dat vervelend vinden, maar je zult
het domweg moeten accepteren".
Nederlands jongste politicus voelt
zich in de Tweede Kamer gelijk op
zijn gemak. Hij werpt zijn canvas-
schooltas in één van de regerings-
banken en inspecteert de kwaliteit
van de zetels. Dan zegt hij: Wan
neer kan ik Schmelzer zienHij is
een omstreden figuur. Ik zou hem
graag eens ontmoeten."
Ter hoogte van Weesp bekent hij wel
enige moeite te hebben met de echtge
noot van kroonprinses Beatrix. „Ik heb
vtel boeken over de tweede wereldoorlog
gelezen, die tijd interesseert me enorm.
Hitler was een maesa-beïnvloeder, die
het Duitse volk heeft meegesleurd. Er
was een grote werkloosheid, tachtig
procent van de Duitse bevolking had
niet te eten. Volgens mij zijn ze zonder
het zelf te weten voor zijn kar gespan
nen. Daarom moeten we die zaak maar
vergeten. Het is meer dan twintig jaar
geleden. Ik begrijp alleen niet, waarom
we ze zulke hoge baantjes moeten
geven. Prins der Nederlanden lijkt me
net
be veel".
Petrus Johannes Cornelia Korver heeft
na de gemeenteraadsverkiezingen van
vorig jaar definitief besloten om zijn
postzegelhobby te ruilen voor een poli
tieke carrière. Hij schreef naar alle
partijbureaus („De postzegels betaalde
ik van de vijftig cent zakgeld, die ik
in de week krijg") en bestudeerde
nauwgezet alle programma's. Aan de
hand van dit onderzoek besloot hij om
zich aan te sluiten bij de Christen-
Democraten van de Waalwijker Smits,
wiens conservatieve voordeelaanbiedin
gen hem het meeste aanspraken. De
CDU moeet daarvoor eerst haastig zijn
statuten wijzigen, omdat in de adhesie
van een twaalfjarige niet voorzien was,
maar toen die zaak geregeld was. accep
teerde de knokgrage splinterpartij hem
graag als volwaardig lid. „Ik betaal
alleen dat tientje contributie niet", be
kent Korver ruiterlijk, „dat had mijn
vader trouwens nooit goed gevonden. Ik
doe nu wat administratie en breng brie-
allo christenen. Het is belachelijk,
dat iemand op de KVP stemt, omdat
zijn ouders dat ook deden. Dat heeft
alleen zin, als je het programma kent
en er volledig achter staat, Nederland
is rijp voor een middenpartijenstelsel:
er moet één sterke christelijke partij
komen, die zich in het centrum opstelt.
De linkse figuren uit de KVP, de A.IÏ.
en de CHU kunnen dan terecht in de
werkgroepen van de Partfj van de
Arbeid. Daarnaast stel ik me voor. dut
er nog plaats is voor een specifiek libe
rale partij en voor de communisten. Alle
andere partijen kunnen dan verdwijnen,
dat is verspilling van krachten. Met de
vele partijen, die er nu zijn, vult er niet.
te regeren".
Flauw benul
Ter hoogte van Leiden betuigt Peter
Korver zijn spijt over het smartelijk
feit, dat het grootste deel van onze be
volking geen flauw benul heeft van
politiek. „Maar", voegt hij er tot eigen
geruststelling aan toe. „na de verkie
zingen van vorig jaar is er een duide
lijke kentering ten goede. De politieke
situatie in ons land is alleen nog te
onduidelijk. De meeste mensen weten
niet, wat de partijen wlllep. Daar
uit is ook het succes van een man
als Koekoek te verklaren. Voor mij
is die man een idealist, die Neder
land echt wil helpen. Hij wil het alleen
te makkelijk doen, een beetje dom ook.
Als hij zegt, dat de belastingverlaging
door moet gaan, realiseert hij zich niet,
wat de consequenties zijn. Hij is een
doorsnee-burger, die het volk aan
spreekt. De meeste politici zijn nu een
maal voor de massa onverstaanbaar".
Hij zwijgt plotseling; zijn getraind
oog heeft de stokoude contouren van
het Binnenhof geïdentificeerd. Ademloos
betreedt hij even later het gebouw van
de verlaten Tweede Kamer. In zijn zak
brandt de gulden, die hij heeft meege
kregen om ansichtkaarten van het rege
ringscentrum te kopen. In afwachting
van deze overdonderende confrontatie
heeft hij een lange nacht wakend in
zijn bed doorgebracht
Op de trap draait hij zich om en
vraagt: „Kan ik straks met Schmelzer
spieken? Hij is een omstreden figuur.
Ik wil hem graag leren kennen". In zijn
canvae-schooltas ligt het plakboek
bovenop. Er is plaats voor duizenden
handtekeningen van vóór- en tegen
standers.
De Tweede Kamer vult hem tegen.
Hij heeft zijn regenjas in de regerings-
banken geworpen en taxeert met ken
nersoog de afmetingen. ,.Op de televisie
is hij veel groter", zegt hij achterdoch
tig, ..waar zit Koekoek nou*"
Beurtelings vlijt hij zich neer in de
biljart-groene zetels der regeringsgetrou
wen en van de taaie oppositie. Een
minuut later zit hij op de stoel van de
minister-president: een bliksemopmars.
die de moederlijke serveuses van de
koffiekamer met luid applaus belonen.
Dan tikt hij op de microfoonkop en
roept: „Mijne heren, mijns inziens wordt
het hoog tijd, dat er een ministerie voor
de middenstand komt".
Op dat moment komt een bode hoofd
schuddend vertellen, dat de griffier van
de Kamer niet bereid ie om de 12-jartge
aspirant-politicus de broederlijke hand
te drukken. Terecht vreest hij. dat de
dubieuze kanten van zijn ambt daar
door te duidelijk geaccentueerd zullen
worden. Hij acht het vooralsnog beter,
dat men de klok hoort luiden, maar
niet weet, waar de schepel uithangt.
Dekkingsplan
Minister-president Zijlstra is aan de
overkant van het Binnenhof toeschiete
lijker. Op weg naar tie geeuwende heren
der Eerste Kamer, legt hij een vader
lijke hand op de brekelijke schouder
van Peter Korter: een hoopvol begin
van zijn dekkingsplan. „Dat Je maar
een flinke jongen mag worden", zegt
hij. Als hij zich daarna met vieve tred
verwijderd heeft, zegt het jongste CDU-
lid„Het is een aardige man, maar ik
heb nooit geweten, dat hij zo'n rooie
neus had".
In de schemerige Eerete Kamer houdt
hij het vervolgens twaalf minuten uit.
Dan heeft hij het wel weer gezien. Hij
drinkt een cola, eet een croquet en zegt
tussen twee slokken door: „Over 25 jaar
stemt de helft van ong volk op de Partij
van de Arbeid. Ik ben zelf niet voor het
socialisme die bemoeizucht van de
staat ontneemt je de kans op een eigen
leven maar het valt niet tegen te
houden. Daarnaast zullen de Christen-
Democraten één derde van de stemmen
verzamelen. De rest wordt verdeeld
tussen de liberalen en de communisten".
Hij glimlacht inteng tevreden. Inmid
dels heeft hij al besloten om die foto
met de minster-president niet op school
te laten circuleren.
,,Dat geeft maar schele ogen",
verduidelijkt hij, „misschien is het
ook wel een vreemde hobby voor
een jongen van twaalf".
De P.v.d.A.-verkiezi»igskaravaan heeft gisteren 't Limburgse Horst aangedaan.
Tweede-Kamerfractievoorzitter drs. N «der horst moet zich met zijn
verkiezingsmateriaal gevoeld hebben als de overige standwerkers op de vrijwel
uitgestorven markt: geen belangstelling voor de aangeprezen waar.
„Vrije Tribune"
gaat ermee door
ARNHEM (ANP) Voor de presl
ent van de rechtbank te Arnhem mr
J. H. C. Slotemaker, stond gisteren me
Uitlatingen, die de laatste zou heb
ben gedaan tijdens openbare vergade
ringen door 't gehele land, over 'n be
smet oorlogsverleden van mevrouw Van
Someren, hebben mevrouw Van Some
ren aanleiding gegeven dit geding aan
te spannen. Na beide partijen te hebben
gehoord, bepaalde de president de uit
spraak op 2 februari aanstaande.
De heer Koekoek deelde de president
mede zonder de ruggesteun van een ad
vocaat te zijn gekomen en zei niet ge
komen te zijn om iets toe te geven.
Mr. Pels Rijcken, raadsman van eise
res, begon zijn pleidooi met de nadruk
te leggen op het menselijke aspect.
Hier is een vrouw in eer en goede
naam meer dan eens in een openbare
vergadering aangetast. Laster heeft
vleugels en als het gaat om iemand die
een openbare functie heeft, zijn die
vleugels bijzonder snel en dan vindt de
laster geloof, zelfs al komen de aantij
gingen uit troebele bron. In dit geval
gaat 't erom, dat mevrouw Van So
meren leidster zou zijn geweest van de
NSB-jeugdstorm. Alleen al haar leeftijd
zij was toen 1112 jaar maakte
dit onmogelijk.
De raadsman noemde en aantal ge
vallen. waarin de aantijgingen van
Koekoek in vergaderingen elders wer
den herhaald en uitgebreid. Een zekere
Van de Brake zelfs tijdens een verga
dering van de VVD te Ede hebben uit
geroepen: „Mevrouw Van Someren
heeft nazi-activiteiten bedreven. Ze
moesten haar kaal scheren". Geruime
tijd is zij door anonieme personen door
de telefoon uitgescholden. Zij heeft
zelfs een geheim telefoonnummer moe
ten aanvragen.
Het toppunt van wat in Nederland
kan gebeuren noemde mr. Pels Rijckens
„De Vrije Tribune", een blad dat met
een oplaag van 400.000 exemplaren gra
tis huis aan huis in 't noorden van ons
land staat te verschijnen. Volgens een
prospectus stelt dit blad zich ten doel
van de laster 'n bedrijf te maken: de in
houd bestaat uitsluitend uit ingezonden
stukken tegen personen. Iedereen kan
een stuk insturen, mits hij 0,75 cent per
woord wil betalen. De aangevallen per
sonen worden dan uitgenodigd zich te
verdedgen, ook tegen een tarief van
0,75 cent per woord. Er ligt een inge
zonden stuk klaar getiteld: „Was me
vrouw Van Someren wel of niet lid van
de jeugdstorm". Koekoek is hier mede
verantwoordelijk voor.
De raadsman achtte de preventieve
werking van het vonnis van groot be
lang en verzocht de president een zo
danige dwangsom vast te stellen, dat
deze niet uit de kas van gedaagdes
partij kan worden betaald.
De heer Koekoek zei, dat zijn naam
niet op de lijst van de NSB voorkwam,
maar dat men daarop toch wel eens
moest zoeken naar de naam van Van So
meren. De president riep hem tot de or
de. Koekoek: „In Sneek heb ik men
sen, die erom vroegen, uitgelegd, dat
volgens Baas mevrouw Van Someren
bij de Jeugdstorm was geweest". De
president: „Dit wordt ontkend, maar
heeft u geen onderzoek ingesteld?"
Koekoek: „Geen interesse. Aan deze
vrouw zal ik nooit excuses aanbieden.
Zij is zelf een groot beledigster".
President: „Ik wil gedaagde wel de
kans geven met tegenbewijzen te ko
men. Dan zal ik de zaak aanhouden".
Koekoek: „Ja, maar dan tot na de
verkiezingen. Ik kan mijn tijd wel be
ter gebruiken. De VVD wil er toch al
leen maar politiek munt uitslaan".
Nadat mr. Slotemaker de heer Koe
koek nog eens uitdrukkelijk had ge
vraagd of hij afzag van tegenbewijzen,
bepaalde de president de uitspraak op
2 februari.
Hengstenkeuring - In de Irenehal van
de Jaarbeurs in Utrecht wordt op 3 en 4
februari onder auspiciën van de „Vereenl-
ging tot bevordering van de landbouw-
tuigpaardfokkerij in Nederland" (V.L.N.)
Europa's grootste hengstenkeuring gehou
den. Behalve de V.L.N.-warmbloedheng-
sten en rijponvhengsten van de rassen
New Forest. Welsh en IJslanders komen nu
voor het eerst ook de zogenaamde Hack-
neyhengsten naar Utrecht,
(Van een speciale verslaggever
MüNCHEN Een volledige be
kentenis, een biecht, een „mea cul
pa". Zo kan de tweede dag van het
proces tegen de schrijftafelmoor-
denaars van 100.000 Nederlandse
joden worden gekenschetst, een
dag, waarop alleen dr. Harster aan
bet woord kwam. De climax vorm
de een bekentenis, die in de ontel
bare rechtszalen, waar nazi-oorlog-
misdadigers werden voorgeleid
nog nooit is gehoord. De voorma
lige SS-generaal en bevelhebber
van de veiligheidsdienst en bevei-
ligingspolitie in bezet Nederland,
was totaal uitgeput, toen hij hier
mee klaar was.
beuren op gang hebben gebracht, zich
moeten verantwoorden. Ik kan slechts tot
mijn verontschuldiging aanvoeren dat ik
was afgestompt door alle gruwelen, die
het bestaan van de mens aan waarde
hebben doen inboeten. In mijn familie en
in mijn wijdere omgeving was ook ik
zwaar getroffen".
„Toen de jodentransporten in juni 1942
in Westerbork op gang kwamen, zei mijn
gevoel me dat de gedeporteerden de dood
zouden worden ingejaagd. Hoewel ik niet
wonderwapen geloofde en
ook niet in de uiteindelijke overwinning
het derde rijk, heb ik toch niet de
noodzakelijke consequenties getrokken. Ik
verschool me achter gevoelens van ge
hoorzaamheid en plichtsbetrachting, die
bij nader inzien overdreven waren. Ik
neem de verantwoordelijkheid op me voor
alles wat de Duitse veiligheidsdienst in
Nederland heeft misdaan, ook tijdens de
dagen, die ik in Duitsland of elders door
bracht".
„Het feit. dat ik de dingen zo lang
voor me heb uitgeschoven en de zaken
er niet bij heb neergegooid, is mijn zware
morele schuld, waarvoor ik moet boeten
Het was doodstil ln de grote rechtszaal
van het Münchener paleis van justitie,
toen Harster deze woorden uitsprak. Tij
dens de korte schorsing, die niet lang
daarna volgde, merkte men onder de hon
derden. die dit proces bijwonen ook
ontelbare jonge Duitsers bevinden zich
eronder een zekere waardering voor de
wijze, waarop de kreupele verdachte
boete deed. „Ik wil nadrukkelijk stellen",
zo bracht Harster naar voren, „dat *t feit,
dat lk geen pogingen heb ondernamen te
Aan deze ontlasting die de voormalige
SS-generaal zowel innerlijk als uiterlijk
beroerde, is een kwart eeuw van draaien
en ontkennen voorafgegaan. In Nederland,
waar Harster in 1949 tot een gevangenis
straf van 12 jaar veroordeeld werd acht
jaar hiervan zat hij uit heeft hij steeds
hardnekkig volgehouden niet te weten
welk lot de door hem gedeporteerde land
genoten in de vernietigingskampen
wachtte. Hetzelfde heeft hij trachten te
doen tijdens het begin van de tweede
zittingsdag werd dit nog eens door de
officier van justitie, dr. B. A. Hüber on
derstreept toen hij van 12 januari van
het vorig jaar af in de Münchener straf
gevangenis in voorarrest zat.
Milder
Slechts de confrontatie met de door
hem ondertekende stukken, die door het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
ter beschikking werden gesteld, heeft hem
uiteindelijk tot andere gedachten ge
bracht. Zyn dramatische verklaringen van
gistermiddag moeten dan ook in het licht
worden gezien van het feit, dat de recht
bank. die voor tweederde uit beëdigde
leken bestaat, bij het tonen van zoveel
schuld en berouw zeker milder zal von-
De president dr. Karl GÖppner beseft
dit. Hi) onderbrak de als een waterval
pratende verdachte dan ook voortdurend
met vragen, die vaak een psychologische
Inlaoud hadden. .De men* te tooh aan
sociaal wezen", zo zei hij. „betekent dat
niet dat hij vreugde en verdriet met an
deren tracht te delen?" Harster: „Als ge
neraal stond ik te hoog om deze zaken
met anderen door te praten. Aun het ge
zel ligheldsle ven heb ik. ook al om deze
reden, nooit deelgenomen."
President: „En Rauter, uw chef dan?
Heeft u de door u vermoede vernietiging
van de joden vaak met hem doorgespro-
Harster: „Rauter is als een moedig man
gestorven. Toen hij in Nederland de dood
onder ogen zag, commandeerde hijzelf het
vuurpeleton. Ik had echter weinig con
tact met hem. Hij was een SS'er van
beroep, ik ben politievakman. In de elite-
kring van de SS heeft men mij nooit
voor vol aangezien"
President: „U hoelt geen namen te noe
men als u bevreesd bent hierdoor ande
ren te verraden. Ik kan echter niet ge
loven, dat u nooit met iemand over deze
zaken gesproken hebt. Ik ben ook in het
leven geweest."
Harster: „Ik heb al deze dingen onder
me gehouden. Het zou misschien andei's
zijn gegaan, als ik iemand in vertrouwen
had willen nemen. Dat ik dat niet heb
gedaan, dat lk de zaak niet heb trachten
op te helderen, is mijn zware morele
schuld. Ik heb alles willen bedwingen. Zo
lang men niet volledige zekerheid heeft,
blijft men zich voor zichzelf verstoppen.
Als ik deze wel had trachten te krijgen,
had ik gefaald, omdat ik dan had moeten
zegen: „Ik ga.
De laatste woorden sprak de verdachte
met verheffing van stem uit. Eerder had
bil vertelaard dat bij eteohte twee keer
Westerborg had bezocht, nooit ooggetuige
was geweest van razzia's of deportaties en
één keer het concentratiekamp
Buchenwald had bezocht. Hjj had daar
de barakken bezichtigd waar de Neder
landse gijzelaars waren ondergebracht
Van gruweldaden had hij niets gezien.
Extra-scliok
Van de naar het oosten gedeporteerde
joden wist hij na de Wannseeconferentie
van januari 1942 wel dat ze slecht be
handeld werden, ondervoed waren en bij
velen tegelijk voor het vuurpeleton wer
den gezet. Pas later had hij viui de massa-
vernietigingsmiddelen in kampen als
Auschwitz en Sobibor gehoord.
Huber: „Toen u van het vergassen
hoorde, wat betekende dat voor u?".
Harster: „Dat was een extra-schok
voor mij
Huber: „Toen u vernam hoe al die ver
nietigingen in hun werk gingen, wat
dacht u toen?"
Harster (totaal uitgeput leunde hij
sprakeloos tegen de leuning van de ver-
dachtenbank) kon plotseling geen woord
meer uitbrengen. De president greep in.
„Er is vandaag te veel van u gevergd. Een
andere keer zuilen we hier misschien
nader op ingaan".
De officier van Justitie steunde dr.
Göppner in deze bewering.
Meer dan elders
Nog mocht de rood aangelopen ex-
generaal niet gaan zitten. De neven
aanklager, de Amerikaanse jurist dr. Ro
bert Kempner, die onder meer namens
d« nabestaanden van dr. Edith Stein en
Frank optreedt, voelde hem
nader aan de tand.
„Hoe komt het", vroeg hij, „dat ln Ne
derland meer joden werden omgebracht
dan in alle andere bezette gebieden te
zamen?"
Harster, die al eerder had verklaard
dat het perfecte bevolkingsregister in Ne
derland hem en zijn slechts 200 S.D.'ers
van grote dienst was geweest, antwoordde:
„Het was een heel andere situatie. Door
de lange kustlijn en de algrendeling met
de grenzen van Duitsland en België
vluchten welhaast onmogelijk. Bovendien
was 80 procent van de Nederlandse joden
in Amsterdam geconcentreerd."
Göppner: „ln België waren de verhou
dingen .precies andersom. Daar kwam 30
procent van de joden om het leven. Lag
dat aan Seyss Inquart of aan
Harster: „Dat weet lk niet"
Kempner, die het als zijn grootste taak
ziet het zwijgen van Paus Plus XII te
rechtvaardigen, zei nog: „Ik heb grote
belangstelling voor de rol die het episco
paat m bezet Nederland heeft gespeeld.
Hiermee wil ik niet zeggen, dat de bis
schoppen niet hadden moeten spreken'
Tijdens de uren die Harster sprak, wu
hij uitvoerig ingegaan op de kanselbood-
schap, die op 26 jiAi 1942 in vele kerken
was voorgelezen en gericht was tegen de
maatregelen van de bezettende macht, in
het bijzonder tegen de deportatie
Toen de commissaris-generaal voor
speciale taken, Schmidt, hier lucht
kreeg, had bij eerst een onderhoud met
een deputatie van de Nederlands Her
vormde Kerk en daarna met een deputatie
alle Kerken. Hij beloofde toen dat
alle joden die de christelijke levensover
tuiging waren toqgedaan, gespaard zouden
blijven, als de kanselboodschap achter
wege zou blijven. Alleen de Nederlands
Hervormde Kerk had hieraan gehoor ge
geven. De andere Kerken, ook de Rooms-
Katholieke, kondigden de boodschap
toch af.
Wig tusseu Kerken
L)at als vergeldingsmaatregel iu eerste
instantie uitsluitend de r.-k. joden werden
gedeporteerd volgens Harster 200 ln
getal was onderdeel van bet politieke
spel, dat Seyss Inquart en z(jn handlan
gers in bezet Nederland wilden spelen.
Het lag in de bedoeling een wig te drijven
ill—rm d« U.-K. Kerk en de protestantse
Kerken, die tegenover de bezetter nauw
met elkaar samenwerkten.
Opmerkelijk was de waarde, die Harster
aan het door het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie overgelegde bewijsma
teriaal hechtte. Hij betwistte dit op geen
enkel detail. Integendeel. Hij beweerde
zelis dat het zijn geheugen voortdurend
had opgefrist.
Kempners vrouw, die ook bij het proces
aanwezig is, heeft een boek geschreven
over r.-k. gedoopte joden. Thans werkt zij
aan een boek. dat gewijd is aan alle man
nelijke en vrouwelijke religieuzen van
joodse huize, die in de vernietigingskam
pen zijn omgekomen.
Op de volgende zittingsdag, vrijdag,
zullen de voormalige leider van de afde
ling IV B4 in Den Haag, Willy Zöpf, en
diens vroegere, zefstandlg werkende se
cretaresse, Gertrud Slottke, aan de tand
worden gevoeld. De eerste heeft voor de
rechter-commissaris een soortgelijke be
kentenis als Harster afgelegd. De laatste,
die door de Duitse Journalisten die het
proces verslaan, met de beruchte Ilse
Koch vergeleken wordt, blijft hardnekkig
ontkennen ook maar de geringste rol in
het Nederlandse jodendrama te hebben
gespeeld.
(ADVERTENTIE)
Hoestdronk in tabletvorm.95c»
