HARSTER: „NOOIT MEER ZOIETS"
Pratende Harster, zwijgende
Zöpf, leugenachtige Slottke
Moorden
gevolg
van de
situatie
Wilson pleit voor toelating tot
Europa
moet één
worden
Proces-
Harster
afgebroken
Russische president
arriveert in Rome
^UM&DAG 24 JANUARI 1967
DE JLEIDSE COURANT
PAGINA 5
Fraületa Slottke
D*. .Wilhelm Harster
(Tan onze speciale verslaggever)
MUENCHEN. Een vlot cau-
serende dr. Wilhelm Harster, een
gesloten Willy Zöpf en een leugen
achtige Gertrud Slottke stonden
gisteren in de hoofdstad van de
deelstaat Beieren voor hun rech
ters. De beschuldiging, vervat in
een met Duitse grondigheid opge-
gestelde aanklacht, luidde: mede
plichtigheid aan moord op bijna
100.000 Nederlandse joden, tijdens
de bezettingsjaren. Aan 't proces,
dat jaren werd voorbereid, liggen
stapels dikke dossiers ten grond
slag, voornamelijk aangedragen
door het rijksinstituut voor oor
logsdocumentatie in Amsterdam
en door de rijksrecherche.
Met pijnlijke zekerheid stelde de offi
cier van justitie hij het gerechtshof van
het district MUnohen IE, dr. B. A. Huber,
vast, dat er in 86 transporten 94.398
mannen, vrouwen en kinderen werden
weggevoerd naar vernietigingskampen
als Auschwitz, Sobibor en Mauthausen.
Slechte 1070 van hen overleefden de hel-,
waarin hun 'barbaarse vervolgers hen
hadden gestort.
Het hof, dat tót drie rechters en zee
beëdigde leken bestond, liet sich. op de.
eerste prooesdag nauwkeurig voorlich
ten over de toestanden in bezet Neder
land, zomede over de antecedenten van
de drie „schrijftafelmoordenaars".
Door de grote, moderne rechtszaal,
waarvan geen plaats onbezet bleef
behalve de Nederlandse en de Duitse
publiciteitsmedia gaf ook het Beierse
publiek van enorme belangstelling blijk
klonken beruchte namen als Hitier
ea Kfcmmler, Kaltenbrunner, Eichmann,
Seyss Inquart, Fiaohböck, Rauter, The-
pesienstadt en Bergen-Beleen.
De voorzichtig formulerende president,
dr. Karl Göppner, vroeg de verdachten
zoveel details dat het leek of de mis
daden van de nazi's tegenover de joden
voor het eerst aan de kaak werden ge
stéld, Hij deed dit echter om de „ge
zworenen" een beeld te geven van de
moordenaarsorganisatie, waar Harster,
Zöpf en Slottke deed van hadden uitge-
Dwaalspoor
De Amerikaanse Jurist Robert M, W.
Kempner, die als neven-aanklager op
treedt tijdens de processen van Neu
renberg was hij hoofdaanklager namens
de Ver, Staten wist bij de aanvang
van de zitting meteen al de aandacht
op zich te vestigen. Hij vroeg eenst aan
Harster en daarna aan Zöpf wat zij nu
dachten van de pogingen van de nazi's
de Weeteuropese joden uit te roeien.
Beiden verklaarden volmondig, dat ze
op een dwaalspoor waren gebracht Bij
nader inzien vonden ze de opgeschroefde
en de tot noodlottige consequenties ge
leid hebbende jodenhaat in het Derde
Rijk afschuwelijk en misdadig.
„Nooit meer zoiets", zei Harster, die
kreupel is en op een stok «steunt. „Wat
men ook tegen de joden zou kunnen
hebben", voegde hij er snel sprekend
aan toe, „de misdaden die tegen hen
begaan zijn, kunnen door niets worden
gerechtvaardigd", „Om Godswil", bracht
Zöpf naar voren, toen ook hem werd
gevraagd hoe hij thans tegenover het
antl-semitisme stond, „men kan zich na
deze catastrofe niet voorstellen dat men
zulke ideeën heeft gehad".
De Amerikaanse neven-aanklager,
stelde overigens vragen, die gewoonlijk
aan het eind van dit soort processen
worden gesteld, en dan nog meestal uit
de mondl komen van de officier van
justitie of van de president. Hij ver
sterkte daarmee de indruk, dat zijn
aanwezigheid in München op zijn minst
omstreden kan worden genoemd.
In officiële Duitse klingen deze
mening wordt ook gedeeld door de
hoofdassistent van het rijkeinstituut
voor oorlogsdocumentatie, de heer B. A.
Sijes, die het proces als waarnemer
volgt vindt men het optreden van
Kempner eigenlijk overbodig, omdat de
gewelddadige dood van bijna alle Neder
landse joden en niet die van enkelen
(dr. Edith Stein, de broers en zusters
Löb, Anne Frank, enz.) aan de orde is.
De Amerikaan voelde dit terdege aan.
Tijdens de verantwoording die hij voor
de rechtbank aflegde, verklaarde hij
geen der omgekomenen beter te achten
dan de ander.
Zonder benen
De officier van justitie verwees aan
het begin van de zitting naar een pam
flet, dat door de Duitse vereniging van
nazlvervolgden bij de ingang van het
gerechtsgebouw was uitgedeeld. Hierin
stond! dat Harster op een verzoek om
Vrijstelling van deportatie van de Inva
lide Utrechtse jood G. A. van der Hal,
geschreven hadi „Jood blijft jood, met
of zonder benen".
Experts op het gebied van de wegenbouw hebben succes gehad met proeven, tvaarbij plastic wordt gebruikt als wegdek.
Het nieuwe materiaal, styrofaam geheten, is bestand gebleken tegen buitengewone hitte en kou. Platen van verschillende
dikten werden getest in de Amerikaanse staat Michigan. Men voorziet minder slijtage aan de wegen.
Leden van de federatie van
nazislaohtoffers hebben voor het
gerechtsgebouw in München gede
monstreerd. Zij droegen borden mee
met een foto van Anne Frank en
een met een reproduktie van een
document waarop staat flood is
jood, met of zonder benen". Dit
laatste is door de aanklager van
dr. Harster tijdens de zitting onjuist
Het was een beschuldiging, aldue dr.
Huber, die onjuist was. De verdediger,
dr. Eugen Leer, voerde aan dat deze
kanttekening afkomstig was van gene
raal Christiansen, de opperbevelhebber
van de Duitse troepen dn bezet Neder
land.
Harster zette omstandig uiteen hoe
zijn leven verlopen was. Hij sprak meer
over zijn vader en de nationalistische
sfeer, waarin hij was opgevoed, dan over
zijn wandaden in Nederland. In allerijl
stelde hij dat hij vroeger veel joodse
vrienden had gehad. Wat de anti-Semi
tische maatregelen van Hitier betreft,
voerde hij aan, dat hij die aanvankelijk
moeilijk kon steunen, omdat hij „con
servatief" was ingesteld,.
In Oostenrijk, in België, ln Polen,
overal was deze politiechef ln functie
geweest. Hij zou in de jaren dertig
tegen zijn wil bij de politieke afdeling
zijn geplaatst. Herhaaldelijk, doch tever
geefs, zou hij geprobeerd hebben weeT
bij de „gewone" politie terug te komen.
President: „U bent wat vergeten. De
Krlstallnaoht"
Harster: „O ja, neemt u mij niet
kwalijk. Ik was toen in Innsbruck ge
stationeerd en wegens de daar ontstane
moeilijkheden 's avonds uit München
teruggeroepen. Het kwaad was toen al
geschied. Er waren joodse winkels ver
nield! en joodse mensen afgeranseld.
Twee waren er omgekomen. Goerlng is
er later ontzettend kwaad over geweest.
Hij vond het economisch niet verant
woord met wat er met de joden was
gebeurd".
In het tegenwoordige Bolzano, waar hij
na zijn verblijf in Nederland hoofd van de
veiligheidsdienst en de veiligheidspolitie
in Italië geworden was, was Harster ge
vangen genomen. Na in Duitsland en in
Engeland van het ene kamp naar het
andere te zijn vervoerd, werd hij in
augustus aan de Nederlandse justitie uit
geleverd. Deze veroordeelde hem tot
twaalf jaar gevangenisstraf, doch in
1955 werd hij op vrije voeten gesteld, na
strafaftrek wegens goed gedrag.
(Van een
verslaggevers/
STRAATSBURG In Straatsburg
leeft de Britse premier Harold Wilson
maandag een krachtig beroep op de
achttien landen van de Raad van Europa
jedaan om Engeland te steunen bij zyn
mglng om zich aan te sluiten by de
ïuropese Economische Gemeenschap. De
Ongeduldige nieuwe generaties in Euro-
Pa zouden niet kunnen begrypen, zo zei
Üj, dat de leidende politici de nu be
staande mogelijkheden om Europa tot
eenheid te brengen, zouden doen verzan
de®. Zonder die vrijheid zou Europa eco
nomisch afhankeiyk worden en niet in
staat zyn de grote taak te vervullen die
het jegens de rest van de wereld, met
name ook tegenover de onderontwikkel
de landen, heeft.
Wilson legde bijzonder veel nadruk op
de grote inbreng die Engeland in de tech
nologische ontwikkeling van Europa kon
geven. Hij wees er in dit verband op, dat
z(jn regering in de afgelopen twee jaren
alles gedaan heeft om de onafhankelijk
heid van zijn computerindustrie veilig te
stellen. Ditzelfde moest op Europese
schaal geschieden „want de computer
techniek is de sleutel tot de toekomst.
Wij moeten ervoor zorgen, dat de Euro
pese industrievan morgen niet afhan
kelijk wordt van een buiten-Europese
techniek."
Deze en andere uitingen waarin Wil
son de onafhankeiyke rol van Europa
ook in het Atlantische verbond op de
voorgrond stelde, waren ©en duidelijke
aanwijzing, dat hij met zyn eerste optre
den op Frapee bocjem reed* ©alge va# de
reserves heeft kunnen wegnemen, waar
mee president De Gaulle hem in Parijs
opwacht. De Franse president en de Brit
se premier beginnen vandaag hun eerste
terreinverkenning- over de mogelijkheid
om de Britse toetreding tot de Euro
pese gemeenschap officieel op de agen-
in Straatsburg werd getoond, weerspie
gelde die aan het eerste gesprek in Pa-
rys wordt gehecht.
Meest opvallend is zyn briljante be
toog waren de passages, waarin Wilson
er voor waarschuwde, dat Europa ln zijn
huidige verdeeldheid steeds verder af
hankeiyk dreigt te worden van de Ame
rikaanse industrie. Zyn woorden leken
over de hoofden van de 160 Europese
parlementsleden heen, gericht tot de kop
pige generaal in Parijs, die 4 jaren ge
leden Engeland de toegang tot Europa
ontzegde. Dat gebeurde toen omdat De
Gaulle de Britten ervan verdacht meer
Atlantisch dan Europees te denken. Wil
son zei niet, dat Europa indien Enge
land werd toegelaten de grootste indus
triële eenheid ter wereld zou zyn, ter
wijl het als het onderling verdeeld bleef,
de ontwikkeling der moderne techniek
niet meer zou kunnen volgen. Loyaliteit
jegens de Navo mocht volgens hem geen
onderdanigheid aan Amerika zyn.
Europa moet daarentegen, door zijn
industriële kracht te verenigen, in staat
worden gesteld om tegenover Amerika
vanuit een krachtige stelling te kunnen
spreken. Wilson geeft hoog op over de
kracht die zijn land, voral op het gebied
van ,,de elektronische revolutie" in Euro
pa zou kunnen investeren. Sprekende
over Engelands economisch herstel, riep
luj uit: „Het lijkt wel of ik de trompet
blaas, maar waarom ook niet?" Wilson
ontkende niet, dat nog moeilijke proble
men vooral op het gebied van de land
bouw op te lossen waren, maar hy ging
breeduit voorby aan ieder detail en dat
moest volgens hem, ook by de onder
handelingen gebeuren. Men zou by de
grote lijnen moeten biyven en niet ln een
moeras van detailkwesties verzinken.
Een jaar later kreeg hy in het Beierse
bestuursapparaat een functie als refe
rendaris. Hy beschouwde deze als
„levenstaak". Hoewel hy zijn „totale
strafregister" zou hebben overlegd, werd
hy- wegens begane misdaden jegens de
mensheid in 1963 op straat gezet ofwel
vroegtydig gepensioneerd.
Zöpf, die evenals Harster sinds 12
januari van het vorig jaar in voorarrest
gehouden wordt, gaf min of meer toe
gedeserteerd te zijn, toen het einde van
de oorlog naderde. Hij was sportleraar
geworden en had in een Beiers zieken
huis, waar hij reeds voor de oorlog had
gewerkt, lessen in heilgymnastiek ge
geven. Bij de denazificatieproeedwre, die
hij had ondergaan, had hij verzwegen Ud
van de S.S. te zijn geweest.
„Ik hield meer van de sport en de
muziek dan van de politiek", aldus deze
verdachte, die in Nederland onder meer
persooniyk toezicht hield op de doden-
transporten naar de vernietigingskam
pen. „Vele malen heb ik tevergeefs ge
probeerd uit Den Haag weg te komen
om aan het front te worden ingezet".
Harster zowel als Zöpf waren in keu
rige, donkere kostuums met hagelwitte
overhemden gestoken. Zöpf zag er on
danks zdjn leeftyd als een dandy uit. Zyn
grijze haar was kort geknipt en naar
voren gekamd, waardoor hij een jeug
dige' indruk maakte.
Gedwongen
De „Heks van Westerbork", Gertrud
Slottke de enige van het drietal,
die ontkent geweten te hebben wat de
„Entlösung der Judenfrage" in feite be
tekende sloeg wel het slechtste figuur
haar verklaringen waren zo ongeloof
waardig, dat ze zowel door de president
als door de officier van justitie lang en
zwaar aan de tand werd gevoeld.
Het schrale vrouwtje, dat zonder
genade was als het om op transport stel
len van joodse mannen, vrouwen en kin
deren ging, kreeg een brok in de keel,
toen ze over haar familieleden en haar
sociale werk van na de oorlog sprak. Ze
had tientallen initiatieven genomen om
de Duitse vluchtelingen uit het Oosten,
met name die uit haar geboortestad
Danzig, een beter bestaan te bezorgen.
Slottke, die vroeger ook al joodse
vrienden zou hebben gehad, zou niet ge
weten hebben by welke Duitse „Dienst-
stelle" ze aanvankeiyk in Amsterdam
werkte. Ook verklaarde zy dat „on
bekende S.S.'ers" haar gedwongen had
den naar Beriyn te gaan om zich daar by
een onder Himmler ressorterende af
deling te melden. Vandaar was ze ook
al gedwongen naar Nederland door
gestuurd.
Haar functies by de afdeling IV B4
in Den Haag was van ondergeschikte
betekenis geweest. Ze zou nooit zelfstan
dig beslissingen hebben kunnen nemen.
Ze was met „tien andere Duitse vrou
wen" wier namen ze wilde noemen de
president verhinderde dit uitsluitend
met administratieve bezigheden belast.
Toen dr. Göppner haar vroeg waarom
ze ln 1943 het oorlogsverdlenstekruis der
tweede klasse had gekregen, antwoord
de ze dat ze dit niet precies wist. Het
zou waarschyniyk „iets te doen hebben
gehad" met haar vrijwillige werkzaam
heden van 1939 tot 1941 by een onder
deel van de luchtmacht.
Slottke, die voortdurend aan het
draaien en liegen was, bedachtzaam
praatte en opvallend serviel deed, heeft
zich op het laatste moment van een an
dere verdediger voorzien. Dat is dr. Ru-
dolf Aschenauer, die zich intussen wel
specialist mag noemen in zaken van oor
logsmisdadigers. Boger, de beul van
Auschwitz, behoorde tot zijn cliënten,
evenals de adjudant van Hitier, luite
nant-generaal Carl Wolf.
In het laatste deel van de zitting van
gisteren ontrafelde Harster de afdelin
gen die hy in bezet Nederland leidde.
Hy deed dit met een uitvoerigheid, die
de reohtbank zowel als het publiek ver
baasde. Hy sprak van het Engelandspiel,
de NSB, de Nederlandse Unie, het con-
centratratiekamp Vught, „dat wordt
met *n harde, Hollandse g. uitgesproken
meneer de president" Westerbork,
Mussert en de door hem gelezen boeken
van „Herr Professor Presser'.
De verzetsstrijders, in by zonder de En
gelandvaarders, noemde hy „flinke en
zielige mensen". Het nationaal socialis
me vond volgens hem geen weerklank
in Nederland, terwyi de weerstand tegen
het Duitse regiem met het jaar groter
geworden was.
Harster ontkent
dat hij wist van
liquidatie joden
(Van een speciale verslaggever
MÜNCHEN. Vanmorgen om half
elf werd liet proces tegen de schrijf -
tafelmoordenaars" Harster, Zöpf en
Slottke abnibt afgebroken na heftige
protesten van de zyde van de pers. De
geluidsinstallatie werkte niet, of althans
slecht, waardoor op de tribunes niets van
de verhoren kon worden verstaan.
Nadat zich onmlddeliyk na de herope
ning van de zitting opnieuw akoestische
moeilijkheden openbaarden, werd er van
de perstribune af geroepen dat van de
verklaringen, die werden afgelegd of
voorgelezen, niets kon worden opgevan
gen. De president van de rechtbank, dr.
Karl Göppner, beloofde beterschap, maar
de hypernerveuze deurwaarder, die werd
ontboden, slaagde er niet in de nodige
technische ingrepen tot stand te bren
gen. Op het laatst moest de hele geluids
installatie worden uitgeschakeld, omdat
de „klopgeest", die er zich in verborgen
wist te houden, niet meer aan te horen
Om half elf, ruim een uur na de aan
vang van de zitting van vandaag, stond
een dozijn Nederlandse en Duitse journa
listen plotseling op, en verliet onder uit
roepen als „Wij protesteren" en „We kun
nen er niets van verstaan", de zaal
De president schorste onmiddeliyk de
zitting. Hy beloofde dat er binnen een
kwartier verbeteringen zouden zijn aan
gebracht. De werkzaamheden namen
echter zoveel tyd in beslag dat er van
middag pas zou worden doorvergaderd.
Vandaag, op de tweede zittingsdag
van het monsterproces tegen Harster c.s.,
was de moordenaarsorganisatie IV B 4
aan de orde. De vroegere S.S.-generaal
en bevelhebber van de veiligheidsdienst
en de veiligheidspolitie in bezet Neder
land ontkende vanmorgen o.m. dat hy
tot juni 1942 iets geweten had van de
betekens van de term „Entlösung der
Judenfrage". De Wannseeconferentie,
waar dit begrip officieel met de liquida
tie van de joden vereenzelvigd werd, was
overigens al in januari 1942 gehouden.
Glasfabriek sluit
een maand later
BORGER (ANP) De directie van
de Verenigde Glasfabrieken te Schiedam
heeft besloten de produktie in de glas
fabriek te Nieuwbulnen, een dochteron
derneming, die op 1 februari definitief
zou worden gesloten, voorlopig, yo.or^ te
zetten. Het is niet mogelijk gebleken de
lopende orders voor de reeds in begin
december gekozen sluitingsdatum geheel
af te werken. Men verwacht daarmee op
1 maart van dit jaar gereed te zijn.
Ongeveer honderd werknemers, die
reeds per 1 februari waren ontslagen,
zullen tot 1 maart in dienst van het be
drijf kunnen biy'ven. Het kantoorperso
neel zal wel op de „normale" datum het
dienstverband moeten beëindigen.
Meer vlaggen dan
voor Kennedy
(Van o
s correspondent)
ROME Vandaag arriveert de voor»
zifter van de Opperste Sovjet en do» het
staatshoofd van de Sovjet-Unie, Nicolai
Podgorni, in Rome voor een officieel be
zoek dat een week zal duren. Alle publi»
citeltsmiddelen in Italië hebben in het
Paus Paulus knielt bij een invalide Amerikaans meisje. De tienjarige Mary-
d'Aroy Philadelphia, die een audiëntie in het Vatioaan bijwoonde, kreeg
«km» de Paus een hand vriendelijke «voorden.
afgelopen weekeinde uitvoerige beschou
wingen gew(jd »an dit bezoek en de slot
som van dit alles luidt, dat niemand ln
Italië of In de Sovjet-Unie ook maai: enig
resultaat verwacht van de besprekingen
die Podgond met de Italiaanse president
Saragat aal gaan voeren.
Het bezoek te oföoteef het gebruikelijke
tegenbezoek na do ongelukkige reis van
Italito toenmalige president Gronchi in
1960 aan Mbekou. Dit ie inderdaad een
der meest ongelukkige politieke vergis
singen geworden, die ln het naoorlogse
Europa werd begaan. Omdat de onmatig
ambitieuze Gronchi mot alle geweld het
eerste staatshoofd uit de vrije wereld
wilde zyn, die Moskou bezocht, en omdat
Kroetsjev Juist toen ln een toestand van
grootheidswaanzin verkeerde, die hem
tot de grootste lompheden bracht. Zo
werd de plechtige afscheidsreceple die
Gronchi op de Italiaanse ambassade aan
bood. bijna tot een internationaal schan
daal omdat Kroetsjev er veel te laat en
bovendien stomdronken verscheen en
zonder uitstel de Italiaanse president en
het Italiaanse volk met wrange beledi
gingen overlaadde ten aanhore van alle
te Moskou aanwezige diplomaten.
Het komende officiële bezoek Is ln
ieder geval om één reden van belang.
Men kan zich daarvan gemakkelijk la
ten overtuigen door de fenomenale voor
bereidingen die de Italiaanse communis
tische party heeft ontplooid om van dit
Russische staatsbezoek een compleet
historische gebeurtenis te maken. De
communisten hebben deze gebeurtenis
broodnodig na alle narigheid en tegen
slag. die met de onverwachte dood van
Togliattl begon en die in de Chinese
crisis haar hoogtepunt nadert. Ook van
uit dit land bezien staan de Italiaanse
communisten er bijzonder abominabel
voor: de nieuwe centrum-linkse koers en
de hereniging der belde socialistische
partijen, hoe weinig deze ook waard mo
gen zyn. betekenen ln feite Isolering van
de communisten.
Om deze reden willen zy dus uit het
Sovjet-Russische bezoek halen wat eruit
te halen valt. Daarom zyn vele tiendui
zenden partyleden en knokploegen ge
mobiliseerd om ln Rome, Milaan, Turyn,
Venetië en Napels de Russische man
toe te Juichen en te bejubelen als een
soort „vadertje van alle volkeren" ln
stalinistische geest en als hoogste ver
tegenwoordiger van het arbeldersparadljs,
dat dit Jaar zijn 50-Jarlg Jubileum viert.
In leder geval hingen er al maandag
avond veel meer vlaggen uit ln Rome
dan zelfs bij het bezoek van president
Kennedy ln juli 1963. Want tegenover de
enorme communistische manifestatie
krygen zowel de regeringsinstanties als
die van provincie- en gemeentebestu
ren plotseling toch weer last van he»
oude minderwaardigheidsgevoel
