PABLO CASALS: NEGENTIG JAAR
Britse kranten met
rug tegen de muur
Renniesli
TELEVISIE VANAVOND
Radioreportages over
verkeer rond Kerstmis
KRO-musici
protesteren
gs»
Restant van de Zaaiers
door AVRO ontslagen
Zijn relaties
met Nederland
Tv-discussie
over enquête
PAGINA 2
DE LEIDSE COURANT
DONDERDAG 22 DECEMBli
Medezeggenschap
in een impasse
AAN de verschillende moeilijkheden tus
sen werkgeversverenigingen en vak
centrales ligt een soort van vertrouwens
crisis ten grondslag, die op haar beurt
weer als oorzaak heeft wantrouwen bij de
werknemers omdat er op het gebied van
de medezeggenschap in Nederland maar
weinig bereikt wordt
Aldus de mening zoals die deze week
in het N.K.V.-blad ..Ruim Zicht" door
staatsraad M. Ruppert gegeven wordt. De
heer Ruppert is geen gelegenheidsprofeet
Niet alleen was hij jarenlang een van de
grote mannen van het C.N.V.. maar hij
kent het bedrijfsleven ook via bestuurs
functies in ondernemingen en als lid van
de Raad van State voor de afdeling ge
schillen van bestuur.
Hij constateert in de verhoudingen van
dit ogenblik nog altijd een vrees bij de
werkgevers dat de werknemers naar het
stakingsmiddel zullen- grijpen, terwijl de
werknemers de staking willen handhaven
als hun enige middel om op kritieke ogen
blikken de machtsblokken in evenwicht te
houden. De heer Ruppert zoekt hierin ook
weer een van de oorzaken van de impasse
waarin de medezeggenschap verkeert.
Want de werkgevers staan huiverig tegen
over een belangrijke mate van medezeg
genschap. wanneer de vakcentrales tege
lijkertijd vasthouden aan al hun machts
middelen en op die manier aanstalten
gan maken om op twee stoelen te zitten:
macht in de onderneming via medezeg
genschap, macht buiten de onderneming
via het stakingsmiddel.
STAATSRAAD Ruppert ziet als mach
tigste middel om uit de impasse die al
lerlei uitvloeisels heeft om. de afkeer
van werkgevers tegen 't investeringsloon
te geraken de aanvaardig van het principe
dat alle geschillen bij voorkeur door on
partijdige arbitrage moeten worden be
slecht. Alleen dan zal het wederzijds
wantrouwen kunnen verdwijnen.
In alle collectieve arbeidsovereenkoms
ten zou dan ook de bepaling moeten wor
den opgenomen, dat partijen de beslissing
over de inhoud van een nieuwe c.a.o.
aan een scheidsgerecht overlaten, wan
neer hun overleg na verloop van een be
paalde tijd niet tot overeenstemming
heeft geleid. Extra-voordeel zou op die
manier ook zijn. dat de regering niet meer
moet en mag beslissen: het laatste woord
zou dan zijn aan de onpartijdige uitspraak
van een onafhankelijk scheidsgerecht.
Zijn relatie tot de overheid zou dan dus
ongeveer zo moeten worden als die van
een gewone rechter tot de regering.
Dit laatste punt zal zeker nog wel be
denkingen oproepen. Want de overheid
heeft een grote verantwoordelijkheid voor
't economisch welzijn en zal terwille van
de conjunctuur, de werkgelegenheid, de
produktle en betalingsbalans op het ge
bied van directe en sommige indirecte
arbeidsvoorwaarden (werktijd) limieten
moeten kunnen stellen. De arbitrage op
sociaal-economisch terrein zal altijd een
veel meer mobiele affaire worden dan
het toetsingsrecht van een gewone rech
ter.
Aantrekkelijk is de gedachte aan
arbitrage zeker wel. Maar men zal
het werkterrein toch moeten afbakenen;
ten eerste om te voorkomen dat partijen
voor elk liflafje naar de scheidsrechter
lopen en ten tweede om te zorgen dat de
mogelijkheid van arbitrage in de eigen
lijke onderhandelingen niet een machtig
strijdmiddel gaat worden in de tactiek
van een van beide partijen.
Zou het niet aanbevelenswaardig zijn.
dat ook in afwachting van zo'n belang
rijke. principiële beslissing in de onder
handelingspraktijk van het bedrijfsleven,
men op kleine schaal wat ervaring zou op
doen en intussen op alle mogelijke manie
ren gaat proberen de medezeggenschap
ook vanuit andere kanten op gang te
brengen?
The Times gered
van ondergang
LONDEN. Lord Thomson mag „The
Times" hebben. Tot dit besluit is de
monopolie commissie van Groot-Brlttan-
nlë gekomen in een rapport van 54 pagi
na's dat gisteren werd overgelegd aan het
parlement. De krant „The Times" een
van Groot-Brittanniës meest eerbiedwaar
dige instellingen, zl dus van eigenaar ver
anderen.
Dit is noodzakelijk, omdat „The Times",
in ernstige financiële moeilijkheden ver
keert en anders zou verdv^iJnVk.'Öeal toe
stand is niet uniek in de Britse perswe
reld, want verscheidene andere kranten
van Fleet Street waaronder de „Daily
Mali" die een veel grotere oplaag heeft
dan „The Times verkeren in gelijksoor
tige moeilijkheden. Ze worden veroorzaakt
door overdreven vakbonds eisen van het
technischpersoneel. stijgende produktie-
kosten en een gevoelige vermindering van
de verkoop.
Deze benarde toestand wordt nog ver
scherpt door de nationale bezuinigings-
politiek. Als gevolg van dit alles kwijnt
het zusterland van de „Daily Mail", de
„Daily Sketch", weg zonder dat dit ver
holpen kan worden. Zelfs de oplage van de
machtige „Daily Express" is onder de vier
Rolmops en kaas
middelen tot
verbroedering
DJAKARTA (ANP) De Indone-
sisch-Xederlandse vriendschaps vereni
ging, die sedert 1963 een sluimerend be
staan heeft geleid, is deze week in de
openbaarheid getreden met een klin
kend feest in Djakarta voor leden en
sympathisanten.
Uit Nederland overgevlogen roombo
ter, Leidse en Edammer kaas, rolmop-
sen en augurken dienden als beleg voor
de broodjes, die de ongeveer honderd
gasten namens de weer actief geworden
vereniging werden aangeboden. De be
stuursleden van de vereniging en de
Nederlandse tijdelijke zaakgelastigde,
mr. De Ritter, legden in hun toespra
ken de nadruk op de steeds hechter wor
dende vriendschapsbanden tussen beide
landen.
miljoen exemplaren per dag gedaald. Al
leen de populaire boulevardkrant „Daily
Mirror" houdt het gestadig vol rond de
4.5 miljoen exemplaren per dag.
De overname van The Times is toege
staan omdat Lord Thomson zich uitdruk
kelijk ertoe verbonden heeft de afzonder
lijke identiteit van „The Times" en van
de „Sunday Times" te handhaven. Zijn
nieuwe maatschappij zal bovendien door
dik en dun de onafhankelijkheid van de
hoofdredacteuren eerbiedigen.
Het is altijd Thomsons levensdroom ge
weest van eens „The Times" te kunnen
veroveren. „Wij voorzien thans geweldige
veranderingen in „The Times". We zullen
gebruik maken van al onze ervaring en
vakkennis, en het zal een krant worden
die veel beter is dan de oude „Times".
Maar het zal nog geruime tijd -duren eer
de „Times", opnieuw winst maakt", aldus
Thomson.
Leergang „Het
Nederlandse lied 1967"
AMSTERDAM (ANP) De stichting
Conamus (Comité voor Nederlandse
Amusementsmuziek) houdt op drie za
terdagmiddagen (21 januari, 4 februari,
18 februari) en drie maandagavonden
januari, 6 februari, 20 februari) in
Theater Lurelei in Amsterdam een
leergang, getiteld Het Nederlandse Lied
1967.
Deze leergang, die tot stand gekomen
is uit een samenwerking tussen de stich
ting Conamus en de Academie voor
Kleinkunst, zal onder leiding staan van
prof. dr. Garmt Stuiveling. In een
twaalftal lezingen zullen tal van facet
ten van de Nederlandse lichte muziek
en het cabaret worden belicht. Als spre
kers zullen optreden: Wim Sonneveld,
Louis Noiret, Jaap van de Merwe, Ernst
van Altenai Johan Anthierens Brussel,
Pi Scheffer, Cor Lemaire, Pieter Goe
man, Wim lbo en Co de Kloet. Tot be
sluit zal een forum worden gehouden
onder leiding van prof. Garmt Stuive
ling. Het thema is „Gekwetst ben ik van
binnen". De leden van het forum zijn:
Gerrit den Braber. Rinus Ferdinan-
dusse, Michel van der Plas en Willem
Vogt.
(ADVERTENTIE)
Brandend maagzuur?
helpen direkt
Lie8beth List met pianist Louis
19.00 uur:
Nieuws in het kort
19.01 uur:
Pipo de clown
19.05 uur:
De Verrekijker, jeugd
programma.
19.15 uur:
Van gewest tot gewest,
actualiteitenrubriek
19.85 uur:
Mensen in de sport
door Bob Spaak.
20.00 uur:
Journaal.
NCRV:
20.20 uur:
Attentie, actualiteiten
rubriek.
20.45 uur:
Merlusse,Frans blij-
22.10 uur:
Wie weet hoe ik veran
der, amusementspro-
Liesbeth List komt vanavond met
solo-optreden onder de titel „Wie
weet hoe ik verander" opnieuw
de tv-camera's. Zij zingt acht liedjes, HILVERSUM I
drie Nederlandse, twee Engelse en drie NCRV:
Franse. Teksten o.m. van Ramses 2<j.l020.85 uur-
NTS:
22.40 uur:
Tweede journaal.
Nieuws in het kort.
VARA:
20.01 uur:
Mogul, t.v.-qerie.
20.50 uur:
Achter het nieuws,
Shaffy, Hans Andreus en Michel Le
grand. Muzikale leiding en arrangemen
ten: Louis van Dijk. (Ned. I 22.10 uur)
(Van onze omroepcorrespondent)
HILVERSUM Op vrijdag voor kerst
mis (morgen) wordt van 7.30 tot 22 uur
rond ieder uur in een NRU-program-
ma van ongeveer vijf minuten a7an-
dacht besteed aan het verkeer in ver
band met de kerstdagen. Dit geschiedt
onder 't motto: ..Met Kerst onderweg"
Van alle reportages wordt 's avonds
een samenvatting uitgezonden. Dit
kerstverkeerprogramma staat in ver
band met het feit dat de verkeerson
gevallenstatistiek telkenjare rond
Kerstmis een piek vertoont. De samen
stellers willen de luisteraar in korte
reportages concrete gegevens verschaf
fen over de verkeersdrukte, weersom-
standigeheden en ook over factoren die
het gedrag van verkeersdeelnemers
kunnen beïnvloeden.
Niet alleen de verkeerssituatie in Ne
derland, maar ook in de ons omringen
de landen wordt nagegaan. Om tien
uur 's morgens vertrekt een ervaren
vrachtwagenchauffeur uit Parijs naar
ons land met een vrachtwagen en op
legger. Langs zijn route zijn reporta-
geposten opgesteld. Bovendien wordt
de chauffeur vergezeld door een arts
en een reporter (Cees van Drongelen).
Vanuit Zwitserland vertrekt een zaken
man met een snelle personenauto. Ook
hij is vergezeld van een arts
verslaggever (Jan Zindel). De erva
ringen van deze automobilisten worden
rechtstreeks uitgezonden. Op het
Zandvoortse circuit, waar verslagge
ver Maarten van Wamelen aanwezig
is, worden rij- en reactieproeven ge
houden met drie verschillende geaar
de automobilisten na copieuze (en rijk
besproeide) maaltijden.
De Utrechtse politie houdt de luiste
raar via verslaggever Jan Scholtens
steeds op de hoogte van de situatie op
de weg. In de studio zullen deskundi
gen aanwezig zijn op het gebied van
verkeers- en transportwezen en voe
dingsleer. Presentatrice is hier Netty
Rosenfeld. Voorts verlenen knac,
ANWB en het Verbond voor Veili Ver
keer, alsmede de stichting Weg met
hun zusterorganisaties in Duitsland en
België medewerking aan deze uitzen
dingen.
Weer nationale
rijtest op tv
In samenwerking met r>7
Veilig Verkeer en de tvClCfoOpl OgT00101/tl
De familie Leenhouts,
hoorspel.
20.35—21.50 uur:
Komt allen tezamen,
kerstprogramma uit
Eindhoven.
23.15—23.45 uur:
Signaal, muziek van
eigen tijd.
HILVERSUM II
AVRO:
20.05—20.55 uur:
Concert door Residen
tie-Orkest o.l.v Bruno
Maderna (I).
21.05—21.45 uur:
Concert door Residen
tie-Orkest o.l.v Bruno
Maderna (II).
21.45—22.40 uur:
Het martelaarschap
van Pjotr Ohey, hoor-
HJLVERSUM In
liet Verbond voor Vettig ver Keer en ae »w*u<w/i/i
K.N.A.C. is in december vorig jaar donderdag
door de A.V.R.O.-televisie een „Natlo- Hilversum i ncrv: i8.i
nale Rijtest" op het scherm gebracht, v°?r.„ ^wlntig<
ac tualiteltenrubriek.
21.15 uur:
Jazzprijs '66 met
Misja Mengelberg.
21.40 uur:
Een hotel, een stadje
op zichzelf, tv-repor-
tage.
NTS:
22.05 uur:
Journaal.
22.10 uur:
Waar zijn wij aan toe,
politiek programma.
23.00 uur:
Sluiting.
T.V. morgen
TELEAC:
De boerderij als onder
neming (14).
12.00 uur:
De boerderij als onder
neming (14).
12.30 uur:
Sluiting.
HILVERSUM I
7.00, 7.30, 8.00, 8.30, 12,30
19.00, 22,30, 23.55.
Elk heel uur vanaf 9.00.
9.35 Waterstanden. 9,40 Stereo: Klass.
muziek. 10.30 Studiodienst. 11.00 Llcli-
luzlek. 12.27 Mededelingen t.b.v
kijkers werd gevolgd. Een voor een ln- waarëi
formatief en tegelijkertijd educatief Gevar. platei
programma opmerkelijk hoog aantal s°^,
Hoewel oorspronkelijk een nieuwe „Na-
tionale Rijtest" voor 19 december 1966
was gepland, moest om organisatori
sche redenen de uitzending worden
opgeschort tot maandag 16 januari 1967.
Juist als voor de „Nationale Rjjtest
'65" zuilen, ook ditmaal filmfragmen
ten van de originele Amerikaanse Dri
vers Test in de produktie worden opge-
land- en tuinbouw. lalM111
Sportrubriek. actualiteiten, reportages en lichte muzlei
"tl,gers 19-00 13-30 Pr°menade-orekst en zangsollsten: ami
.erpraatje. 19.10 Radiokrant. 19.30 sementsmuzlek. 14.35 Modern vioolconcer
45 (gr.). 15.10 Voordracht. 15.30 Voor oudere lur
-irs. 16.30 Klass. en moderne kamernv
(opn.) 17.00 Instrumentaal Trio: modern
;praak. 19.50 Sten
iprogr. 20.10 De familie Leen-
I. hoorspel (11). 20.35 Volkskerstzang. 21.50 Nederi;
Klass. orkestwerken (opn.). 22.15 Wijd militaii
wereld: internationale oriëntatie in
.40 Boekbesprcklng^^.^Kerkörgclconcert: „JSÏÏê!
mi-klassieke en klassieke muziek. 23.15 Sig- n
lal: muziek van eigen tijd: mode™" Uade- llea- 7
n. 23.45 Stereo: Weens I
laglna). VPRO: 7.55 Dea
Signaal" met
werk van Berio
en Schönberg
In „Signaal", een NCRV-programma
met muziek van eigen tijd, kan men
vanavond luisteren naar „De profun-
dis" (psalm 130) van Arnold Schönberg
en „Visage" van Luciano Berio.
„De profundis" schreef Schönberg in
1950, een jaar voor zijn dood. Een uit
voering van dit werk, waarin de mu
ziek aan de tekst een maximum aan
zeggingskracht verleent, heeft de com
ponist niet meer mogen beleven. Deze
psalm, waarvan Schönbergkenner' H.
H. Stuckenschmidt zei, dat het een
laatste werk was, zoals nog nooit door
iemand geschreven werd, stelt zangko
ren voor schier onoverkomelijke pro
blemen. Het NCRV vocaal ensemble
onder leiding van Marinus Voorberg is
één van de weinige koren dia deze
moeilijkheden overwonnen heeft. In het
buitenland en onlangs in de Nieuwe
Zijds Kapel te Amsterdam, voor de
opnamen voor „Signaal", zong dit en
semble „De profundis".
In ..Visage" hoort men de stem van
Cathy Berberian. Deze uit 1961 date
rende compositie is een collage van
opnamen. Als basismateriaal voor dit
werk gebruikte Luciano Berio een
groot aantal bandopnamen van zijn
vrouw, de zangeres Cathy Berberian.
Deze opnamen liepen door het hele re
gister van uitdrukkingsmogelijkheden,
eigen aan de menselijke stem; van het
zuiverste bel canto via spreken naar
ongearticuleerde „dierlijke" geluiden.
Door hiervan een collage te maken
met elektronische geluiden als bindend
element, schiep Berio een vrouwenpor
tret dat door zijn buitengewone eerlijk
heid en zijn onuitputtelijke rijkdom
aan facetten, het karakter van een
liefdesverklaring meekreeg.
(Hilversum I 23.15 uur)
Ontslag aangezegd
UTRECHT (ANP) De zestien met 55
ontslag bedreigde KRQ-musioi JteMwin
evenals hun collega's van de AVRO,
geprotesteerd tegen hun ontslag, dat
enkele weken geleden is aangezegd en
dat op 1 september 1967 moet ingaan.
De bjj het NVV aangesloten Algemene
Bond van Kunstenaars, bjj wie deze
KRO-musici zyn georganiseerd, heeft
een collectief verweerschrift bij het Ge
west»-lyk Arbeidsbureau in Hilversum
ingediend.
HILVERSUM II AVRO: 18.00 Nieuws.
1.15 Actualiteiten. 18.20 Uitzending van de
atholieke Volkspartij. Kaarten op tafel. Een
ltzendlng over politieke zaken, die de aan-
iSfJL*tSSrSSSL
sprekken. AVRO: 2Ó.oV"nIeuws.^.o^su
reo: Dansorkest en zangsollsten. 12.27 Med
delingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Ove
heidsvoorlichting: Voor de landbouw. 12
13.10 Journaal
het Verbond voor Veilig Verkeer
1 de K.N.A.C. het programma aange- deren, ikor:
past aan de Nederlandse verkeerssitu- sprekkentUAVROChan°Uka
aties. Onder meer zal aandacht wor- Residentie-orkest
den besteed aan het leren vooruitzien en moderne muziel
in het verkeer en het opvangen van SSa-^ohc^
andermans fouten. tuaulitelt»
De regie van deze „Nationale Rijtest", ten. 23.55
die op 16 januari van 21.20 tot 22.10
uur via Nederland 1 wordt uitgezon
den, is in handen van Phillip Bolhuis. Hni_
Lichte ork»
Pjotr Ohey, hoorspel. 22.30 Nle
ngsollste (opn klass. Weens
r. Ha r^uze: 205521.05 WeenS 1
erstgedichten. 14.15 Bij de tijd en
gevarieeerd programma. VPRO:
programma voor thuiszittender
VRIJDAG
HILVERSUM I NCRV: Nieuws en herha
7.10 Dagopening. 7.15 Ste
HILVERSUM III AVRO: 9.00 Nieuws. 9.02
Actualiteiten. 9.05 Vrolijk platenprogramm.i
10.00 Nieuws. 10.02 Arbeidsvitaminen. (11.oo
Nieuws). VPRO: 12.00 Nieuws. 12.02 (NRU):
Met kerst onderweg, reportage. 12.07 Een uur-
Merlusse";
Frans tv-spel
Met5 kerst "cmderw»
Radiokrant."
zit kptógramqia, .16
gramm. platen. 16.30
17.00 Nieuws. 17.02
Licht platenprc
Het ontslaan van de 16 musici getuigt
volgens de ABK van een onjuist beleid
en wordt een sociaal onaanvaardbare
beslissing genoemd. De gemiddelde
leeftijd van de musici is 55 jaar. De
meesten hebben een dienstverband van
meer dan 20 jaar. Aanvankelijk stonden
19 KRO-musici op de nominatie voor
ontslag, doch drie hebben inmiddels
een andere werkkring gevonden.
De ABK noemt de hele gang van za
ken a-sociaal, omdat het om een groep
werknemers gaat, waarvan bij voor
baat vaststaat dat het onmogelijk is
dat allen passend werk kunnen vinden.
De ABK is het niet eens met de KRO,
dat deze ingreep noodzakelijk is ii
De NCRV Zendt vanavond de Franse
televisieproduktie „Merlusse" uit van
de bekende Franse blijspelschrijver
Marcel Pagnol, die in Nederland be
kendheid kreeg door „Marius", „Me
neer Topaze" en films „De vrouw van
de bakker" en „Manon van de bron-
Merlusse' is de geschiedenis van een
leraar zonder vrienden of relaties aan
een kostschool voor jongens. Hij is een
zaam en onbemind. Vandaar ook zijn
bijnaam Merlusse, die men zou kunnen
vertalen met rotte vis. Hij doet zijn
plicht, meer zelfs: hij doet zijn best,
maar men mag hem niet. Door een
speling van het toeval kan hij echter
UTRECHT (ANP) De AVRO heeft
12 december jonstleden $e 15
nog overgebleven musici van de Zaai
ers (het orkest telde aanvankelijk 21
man) ontslag aangezegd met ingang
september 1967. Aan het Gew»
opgelopen tot zeven ton per j:
leeftijden van de AVRO-musici, ond»
wie Willy Schobben, Karei van der Vel
den en Wim Kastelijn, bedragen
middeld 45 jaar.
De
ge-
plotseling een rol gaan vervullen in het telijk Arbeidsbureau in Hilversum is
leven van anderen.
Marvel Pagnol schreef „Merlusse" al
in 1935 als filmscenario. Hij wilde er
mee aantonen dat de piepjonge spre
kende" films iets heel anders kon zijn
dan een „stomme" film met geluid. Hij
wilde in de bioscoop dezelfde waarde-
de dialoog als in de schouw-
band met de financiële positie van deze burg. Of met andere woorden, Pagnol
omroep. Erkend wordt, dat de KRO
een schadeloosstelling heeft aangebo
den (er is 750.000,— mee gemoeid)
die op enkele onderdelen i
der kritiek kan doorstaan.
De KRO wordt evenwel niet opgehe
ven en zal muziekuitzendingen moeten
blijven verzorgen, waarvoor dan een
beroep moet worden gedaan op dure
free lances. Onbegrijpelijk vindt de
ABK het excuus van de financiële po
sitie ook, vooral nu er binnenkort meer
inkomsten z(jn te verwachten dank zij
de verhoging van de luister- en kijk
gelden. Bovendien beschikt de KRO
naar het oordeel van de ABK over vol
doende reserves om de toekomstige
ontwikkeling enige tijd aan te zien.
rilde dat de mensen op het scherm
niet alleen zouden spreken, maar ook
werkelijk wat *3 zeggen zouden heb-
Reportage kerstviering
op paleis Soestdijk
HILVERSUM (ANP) Vanmiddag zal
in EEN NRU-programma van 17.30 u.
tot ongeveer 17.50 uur via Hilversum 1
reportage te horen zijn
ontslagvergunning gev:
tien van de musici hebben gisteren col
lectief geprotesteerd. Met de door de
AVRO voorgestelde afvloeiingsregeling
is naar schatting ruim een half mil
joen gulden gemoeid.
Dit heeft de heer M. Ferraris, secreta
ris van de Nederlandse toonkunste-
naarsbond medegedeeld. Hij is advi
seur van de orkestcommissie van, de
Zaaiers. De strijkers
hebben inmiddels al weer emplooi ge
vonden bij de NRU-orkesten. Overegble-
ven zijn de groep blazers en de ritme
sectie. De musici van de zaaiers maak
ten ook deel uit van andere AVRO-for-
maties, te weten het Cosmopolitain Or
kest, Divertimento, The Radio City
Band, Violette, Arabesque en het
strijk-trombone-orkest. De AVRO heeft
i einde gemaakt aan het vaste dienst-
kerstfeest op paleis Soestdijk. Het kerst- verband met de leden van de Zaaie
feest begint
tage zal een samenvatting va
beurtenissen worden gegeven.
in verband met de hoge kosten
i de ge- orkest. Inclusief arrangementen, or
kestbedienden e.d. waren deze kosten
De heer Ferraris zal tegen het ontslag
ageren, omdat naar zijn mening de ge
noemde kosten van het orkest inmid
dels tot de helft zijn gereduceerd, zo
dat het voor de AVRO geen gezwaar
kan zijn het orkest te handhaven, om
dat zij er een half miljoen gulden voor
over had. Van de 21 musici zijn er im
mers nog maar vijftien over, van wie
er twee bijna pensioengerechtigd zijn.
zodat er uiteindelijk nog sléchts der
tien voor een vast dienstverband zou
den overblijven. De aanzienlijke kos-
het orkest tenverlaging door het normaal verdwij
nen van zeven musici schrijft de heer
Ferraris toe aan de hoge pensioenpre
mies, voor een enkel orkestlid zelfs
voor een bedrag 20.000 gulden per jaar.
De dertien musici zouden volgens de
heer Ferraris nog in allerlei formaties
kunnen optreden, aangevuld met free
lances. De financiën van de AVRO ma
ken zijns inziens zulks mogelijk.
Bovendien meent hij dat door de veran
dering van het klimaat bij de AVRO
(ledenwinst tot boven 400.000) de nood
zaak vanontslag niet meer aanwezig is.
De heer Ferraris heeft ook een gesprek
gevraagd met minister KJompé, omdat
hij het ontslag onredelijk acht. De
(Van onze muziekredacteur)
De violoncel is een nakomertje in het
kroostrijke gezin van de strijkinstru
menten: in feite bestaat er vóór de
zeventiende eeuw weinig literatuur voor.
En het was Jean Louis Duport jr. (111,9
1819), die met zijn „Essai sur le
doigter du violoncelle et la conduite de
l'archet avec une suite d'exercices" in
1815 gepubliceerd, doch reeds in 1170 op
het Parijse conservatorium gebruikt, de
mogelijkheid tot een omvangrijk cello-
repertoire schiep.
Cellorepertoire, dat veel solisten op
het podium bracht: we noemen hier
Bernard Romberg (17671841), de ge
broeders Pierre en Jean Levasseur,
Nicolas Platei, wiens pupil de Belg
Adrien-Fran?ois Servals (18071866)
in Europa de naam van „Paganinl van
de cello" kreeg, een man als Nikolaus
Kraft (1778—1853), die als lid van het
Weense Schuppanzlghensemble alle
strijkkwartetten van Beethoven propa
geerde, Julius Goltermann (18251876),
die in zijn concerten veel eigen werk,
thans nog als studiemateriaal ln ge
bruik. lanceerde. Leerling van deze
Goltermann was ook de thans nog be
kende David Popper .(18431913),
Met Popper zijn we in onze eeuw ge
arriveerd, bij grootheden als Róbert
Hausmann (18521909), lid van het
vermaarde Joachimkwartet en Julius
Klengel (18591933), aan welke laatste
talloze nog optredende cellisten hun op
leiding te danken hebben.
Al de hier genoemden zijn his
torische figuren. Pablo Casals, die
29 december a.s. zijn negentigste
verjaardag viert is een nog levende
werkelijkheid.
Voor de Nederlandse concertbezoekers
in het eerste decennium van deze eeuw
was hij een openbaring. Vrqwel de ge
hele literathur van de celloconcerten
vertolkte hij met de toen ten onzent
bestaande orkesten en met zijn grote
vriend Julius Röntgen gaf hij recitals,
waarop steeds nieuws te horen was,
soms zelfs zeven stukken op één avond!
Speciaal zijn Bachinterpretaties zijn in
deze ttjd beroemd geworden.
Nog ln een andere combinatie trad hy
op en wel met de violist Jacques
Thibaud en de pianist Alfred Cortot;
met hen vormde hij lang een trio, waar
van de grammofoonopnamen (aan
vankelijk op 78 toeren) nog steeds in
artistiek opzicht hoog genoteerd staan.
Pablo Casals werd geboren te Ven-
drell, een stadje by Barcelona. Ztfn
vader was daar organist en muziek
leraar. Hij maakte voor hem een primi
tieve cello, waarop het kind terstond
naarstig begon te oefenen. Doch zijn
roeping werd hij zich pas bewust op
zijn elfde jaar. toen hy, op een kamer
muziekavond. met een echte cello kennis
maakte. Hij ging naar bet conservato
rium van Barcelona, waar hij ook piano-
en compositielessen kreeg. Doch zijn
lievelingsinstrument bleef de cello, die
al heel snel lucratief werd door con
certen. waar h(j optrad en waar zich
componisten van naam als Albeniz en
Arboz als luisteraars vertoonden.
Het is in die tijd, dat hy Bach ont
dekte: Bach met zyn zes suites voor
cellosolo. Hij studeert er tien jaar op,
clan eerst laat hij ze in het publiek
Óank zy de gunst van het Spaanse
koningshuis komt hij in het buitenland:
een tqd lang is hij solocellist in de
Paryse Opera. Verbintenis, die echter
slechts van korte duur Is: nog vóór de
eeuwwende beginnen zijn concert
tournees in de oude en nieuwe wereld.
Ook hierin vindt hy geen volledige
bevrediging, na tal van teleurstellingen
besluit hij naar zyn vaderland terug te
keren. Naar Barcelona, waar hy zyn
leermeester Garcia aan het conservato
rium opvolgt en ongelofeiyke pedago
gische capaciteiten ontplooit.
Casals: de naam wordt een interna
tionaal begrip wanneer in 1931 in
Spanje de republiek wordt uitgeroepen,
waarbij ordes en titels worden afge~
schaft, mag hij de zijne behouden!
Maar de zo bewust levende kunstenaar
blijven desillusies niet bespaard: op de
politieke ontwikkelingen in Europa rea
geert hy fel cn uiterst persoonlijkhij
toont zich in alle opzichten „engagé".
De gruwelijke dingen in Rusland doen
hem besluiten daar niet meer op te
treden: nazi-Duitsland en fascistisch-
Italië volgen daarop al spoedig. Maar
de grootste slag moet voor hem persoon-
ïyk nog komen, in de vorm van de
Spaanse revolutie van 1936. waar het
regime-Franco zegeviert. Ook hier trekt
de meester zijn consequenties: hy kiest
een vrijwillige ballingschap.
Hij trekt zich terug te Prades in de
oostelijke Pyreneeën, aan de voet van
de Canigon, het berglandschap, dat geo
grafisch tot Catalonië behoort. Uit deze
periode van zijn zo bewogen leven da
teert de uitspraak: „De enige toapens,
waarover ik beschik, zijn mijn dirigeer
stok en mijn cello, zij zijn wel niet do
delijk, doch ik heb geen andere en zou
geen andere willen hebben
Dat Prades Is sinds 1950 een wereld
centrum van muziek, waar men notoire
grootheden als Serkin, Menuhin, "Haskil,
Tortelier in de Egllse St.-Plerre of de
Abbaye St.-Michel de Cuxa heeft kunnen
ontmoeten. Waarheen ook Nederlanders
zich spoedden, we denken hier speciaal
aan de zoons van zijn oude, trouwe
vriend Julius Röntgen, om onder de
directie van meester Pablo Casals Bach
te spelen. En Mozart, Beethoven, Schu-
Pablo Casals en Julius Röntgen (foto uit 1932).
tember 1967 als free-lances te laten
werken, maar de heer Ferraris meent
dat geen ontslag mag worden gegeven
als in de opengevallen functies ande
ren worden benoemd. De meeste AVRO-
musici hebben meer dan vijftien jaren
dienstverband vijf zelfs 21 jaar.
Pianist Dick Willebrands kan niet wor
den ^ontslagen, aangezien hij al gemi-
n programma, dat de NTS van
uitzendt en waarin acht personei
rschillende politieke kleur nade
politieke gevoelens in Nederland.
Deze enquête werd onlangs in opdracht
van het weekblad „Revu" door het
bureau „Attwood Statistics onder Ne
derlanders van 17 jaar en ouder gehou-
De discussiegroep bestaat uit de heren
W. Brugsma (voorzitter), prof. G. Zee-
gers (die ook als wetenschappelijk advi
seur voor het programma optrad), drs.
Th. Westerterp. Th. Joekes, P. Jonge
ling (alle drie kamerleden) drs. E. v.
Thijn, drs. J. Gruyters en B. van Kaam
Het programma wordt geregisseerd
door George Noordhof.
(Ned. II 22.10 uur).
